Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie VOC

Transcriptie

1 Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie VOC Jurgen Haas (H&L) Ronald Beilsma (i.o. H&L)

2 September 2012

3 Inhoudsopgave 1 Samenvatting Arbeidsmarkt BPV-plaatsen Structuur VOC-domein Segmenten Specialismen en niveaus Branche en bedrijven Aantal bedrijven Bedrijfsomvang Bedrijfssamenstelling Resultaat en omzet Werknemers en dienstverbanden Aantal dienstverbanden Leeftijd Sekse Omvang dienstverband Salaris Branchemobiliteit Definities Aantal personen naar soort mobiliteit Onderwijs en opleidingen Beroepsopleidingen Leerlingen Onderwijsinstellingen Erkenningen BPV BPV-plaatsen Vraag gegenereerd vanuit onderwijs Vraag gegenereerd vanuit de arbeidsmarkt Vergelijking vraag en aanbod, en verwachte ontwikkeling Arbeidsmarkt Vraag op de arbeidsmarkt Ontwikkeling aantal arbeidsplaatsen Verwachte vacatures Aanbod op de arbeidsmarkt, en afstemming vraag en aanbod Verantwoording Bronvermelding CWI-districten Onderzoek onder bedrijven Opzet en steekproef Enquête Respons Bijlagen: 9 District Noord District Oost District Midden-West District Noord-West District Zuid-West District Zuid-Oost Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

4 Leeswijzer Als peildatum is 31 december van het desbetreffende jaar gehanteerd. Percentages tellen door afrondingen niet altijd op tot 100%. Landelijke cijfers worden in de bijlagen uitgesplitst naar CWI-district. Cijfers kunnen afwijken van cijfers in eerdere rapportages als gevolg van correcties achteraf. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

5 1 Samenvatting Deze rapportage is opgesteld door Haas & Lescaut in opdracht van het Kenniscentrum voor Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven [KBB] Vakopleiding Carrosseriebedrijf [VOC]. Als landelijk opleidings- en exameninstituut adviseert VOC bedrijven over opleidingsvraagstukken en verzorgt het opleidingen op het gebied van carrosseriebouw en schadeherstel. Tevens verzorgt VOC een aantal wettelijke taken, waaronder het onderhouden van de kwalificatiestructuur en het afnemen van examens. 1 Het onderzoek voor de carrosseriebranche heeft betrekking op bedrijven, werknemers en leerlingen over het jaar Arbeidsmarkt Waren het de afgelopen jaren vooral de carrosseriebouwbedrijven waar de klappen vielen, nu hebben ook schadeherstelbedrijven het moeilijk. In 2011 is meer dan 8% van de schadeherstelbedrijven uit de MN-databestanden verdwenen. Het totaal aantal werknemers in de branche is met meer dan 400 afgenomen en sinds de invoering van MN-tellingen nog nooit zo klein geweest. Desgevraagd geven werkgevers aan met alsmaar dalende inkomsten geconfronteerd te worden terwijl de kosten stijgen, vooral door hogere eisen die gesteld worden aan de vakbekwaamheid van veelal oudere medewerkers. Maar er is volgens hen onvoldoende budget voor scholing van zittend personeel en het begeleiden van leerlingen. Binnen het segment Carrosseriebouw lijkt na enkele jaren van zeer forse krimp het dal bereikt en sprake van een voorzichtige opleving. Er is een kleine plus op te tekenen wanneer gekeken wordt naar het aantal werkzame personen. De werkgevers zelf zien in hun omzetverwachting nog geen duidelijk herstel. Ook voor het komende jaar hanteren zij vooral de kaasschaaf bij het nog verder bezuinigen op personeel en materieel. Het Specialistensegment kenmerkt zich door vele nieuwe start-ups, kleine bedrijfjes die zich op nichemarkten richten. Een deel van deze bedrijfjes verdwijnt ook weer na korte tijd, iets dat inherent is aan kleine startende ondernemingen. Dit segment heeft wat dat betreft een meer veranderlijk karakter dan de overige segmenten, zowel wat betreft bedrijven als werknemers. Voor de meeste functies geldt dat bedrijven een evenwicht of stijging van het aantal arbeidsplaatsen verwachten. Voor de Autoschadetechnicus wordt een sterke stijging voorzien, hetgeen logisch is in het licht van de hogere eisen aan vakbekwaamheid en de uitstroom van oudere werknemers. Ook voor de Caravantechnicus en Eerste Caravantechnicus wordt een verdere stijging voorzien. Voor de opleidingen met relatief veel leerlingen geldt, dat alleen voor de Eerste autopuiter een stijging van het aantal arbeidsplaatsen wordt verwacht. Voor Autospuiter en voor (Eerste) Autoschadehersteller blijft het aantal arbeidsplaatsen volgens bedrijven ongeveer gelijk [zie tabel 1.1]. 1 Voor meer informatie, zie Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

6 tabel 1.1 Verwachte ontwikkeling aantal arbeidsplaatsen komende vijf jaar CREBO Niveau Kwalificatie 93740/2 1 Assistent mobiliteitsbranche + = + = ++ = Autospuiter = = = - = (-) = Eerste autospuiter = Autoschadehersteller = = + = - = = Eerste autoschadehersteller = = = + = = = Autoschadetechnicus ++ = + (+) (+) (+) (+) Carrosseriebouwer +? + (-) = (-) Eerste carrosseriebouwer +? (+) (+) = (+) (+) Caravantechnicus ++? (+)? (+) (+) (=) Eerste caravantechnicus ++? (+)? (+) (=) (+) Bedrijfsmanager schadeherstelbedrijf - = - (=) (-) (=) (=) Bedrijfsmanager carrosseriebouwbedrijf (-)?? (-)??? 93385/3 4 Werkplaatsmanagement - (=) - - (=) = /2 4 Vestigingsmanager = (-) (=) (=) (=) (=) = -- daling van >25%, - daling vanaf 25% tot 10%, = evenwicht (vanaf -10% tot en met +10%), + stijging van 10% tot en met 25%, ++ stijging van >25%,? onbekend, () onvoldoende waarnemingen voor betrouwbare uitspraak Landelijk Noord Oost Midden-West Noord-West Zuid-West Zuid-Oost 1.2 BPV-plaatsen Het aantal leerlingen neemt af. Als we kijken naar de verwachte ontwikkeling van het aantal leerplaatsen voor de opleidingen met de meeste leerlingenaantallen, dan zien we dat bedrijven een evenwicht verwachten in het aantal leerplaatsen voor de Autospuiter, Autoschadehersteller en Eerste Autoschadehersteller. Voor Eerste Autospuiter wordt een afname van het aantal leerplaatsen verwacht. Dit is opmerkelijk omdat werkgevers tegelijk aangeven een groeiend aantal arbeidsplaatsen te verwachten voor de komende jaren. Voor de opleiding Carrosseriebouwer is de verwachting dat het aantal leerplaatsen gelijk blijft. Leerplaatsen voor de overige opleidingen komen bij bedrijven niet vaak voor, en de respons voor deze opleidingen is vrij beperkt. Vooral de niveau 4-functies is de respons onder de ondervraagde ondernemers klein. Hoogstwaarschijnlijk ligt de verklaring in het feit dat bij de meeste (middel)grote ondernemingen de ondervraagde ondernemer deze rollen zelf (onbewust) vervult. De trend lijkt te zijn dat de meeste bedrijven een evenwicht of lichte afname verwachten [zie tabel 1.2]. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

7 tabel 1.2 Verwachte ontwikkeling aantal BPV-plaatsen komende vijf jaar CREBO Niveau Kwalificatie 93740/2 1 Assistent mobiliteitsbranche = (=) + (-) (=) (=) Autospuiter = (=) (=) = + (-) Eerste autospuiter - (=) (-) (=) (=) (=) (=) Autoschadehersteller = (=) = (=) = - (+) Eerste autoschadehersteller = (=) (=) (=) + (-) = Autoschadetechnicus - (=) (-)?? (+) (=) Carrosseriebouwer =?? (=) (-)? (=) Eerste carrosseriebouwer??????? Caravantechnicus (+)??? (+)? (=) Eerste caravantechnicus (+)??? (+)? (=) Bedrijfsmanager schadeherstelbedrijf (-) (-) (-)???? Bedrijfsmanager carrosseriebouwbedrijf??????? 93385/3 4 Werkplaatsmanagement??????? 94250/2 4 Vestigingsmanager??????? -- daling van >25%, - daling vanaf 25% tot 10%, = evenwicht (vanaf -10% tot en met +10%), + stijging van 10% tot en met 25%, ++ stijging van >25%,? onbekend, () onvoldoende waarnemingen voor betrouwbare uitspraak Landelijk Noord Oost Midden-West Noord-West Zuid-West Zuid-Oost Voor de huidige populatie leerlingen lijken er over het algemeen voldoende BPV- en arbeidsplaatsen beschikbaar, ten minste als gekeken wordt naar het aantal erkende leerbedrijven per opleiding. Deze beschikbaarheid is echter indicatief, omdat een bedrijf met een erkenning niet noodzakelijkerwijs een BPV-plaats beschikbaar heeft. Meerdere bedrijven geven aan dat het opleiden van leerlingen steeds verder onder druk komt te staan vanwege toenemende kosten en afnemende uurtarieven en marges. Als bedrijven voor hun uitbreidings- en vervangingsvraag voornamelijk zouden putten uit het onderwijsaanbod, dan zouden alle leerlingen een baan moeten kunnen vinden in de branche. Hoe anders is dit wanneer vergeleken wordt met een rapportage van amper drie jaar geleden. Toen stroomden er driemaal zoveel mensen de branches in als er beschikbaar kwamen vanuit het onderwijs. Voorwaarde voor instroom vanuit het onderwijs is wel dat opleidingen aansluiten bij de praktijk. Hiertoe is betere afstemming tussen scholen en het bedrijfsleven zeer wenselijk, omdat meerdere bedrijven het signaal geven dat de aansluiting momenteel niet optimaal is, en de middelen voor bij- en omscholing van nieuwe werknemers beperkt zijn. Het lijkt echter buitengewoon onverstandig om niet optimaal gebruik te maken van de steeds schaarsere leerling-werknemers. De leerlingaantallen lopen jaarlijks terug en bereiken inmiddels kritische grenzen waarbij het voortbestaan van opleidingstrajecten in het geding komt. Zo ontstaat opnieuw de situatie waarbij ondernemers zelf zijinstromers moeten opleiden en daardoor veel duurder uit zijn. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

8 2 Structuur VOC-domein 2.1 Segmenten Bedrijven in de carrosseriebranche kunnen in drie segmenten worden ingedeeld: Segment Schadeherstelbedrijven: bedrijven die voornamelijk of uitsluitend actief zijn op het gebied van autoschadeherstel. Segment Carrosseriebedrijven: idem, carrosseriebouw. Specialistensegment: bedrijven die zich bezighouden met onder meer autopoetsen, autorestauratie, ruit- en caravanherstel. 2.2 Specialismen en niveaus Binnen de carrosseriebranche zijn er kwalificaties op vier opleidingsniveaus. De kwalificaties staan in tabel 2.1. De opleidingsniveaus zijn: 1. Assistentopleidingen, duur ½ tot 1 jaar; 2. Basisberoepsopleidingen, duur 2 tot 3 jaar; 3. Vakopleidingen, duur 3 tot 4 jaar; 4. Middenkader/specialistenopleidingen, duur 3 tot 4 jaar. tabel 2.1 Kwalificaties binnen VOC-domein CREBO Niveau kwalificatie (-dossier) Kwalificatie(dossier) CREBO uitstroom Uitstroom/diplomanaam Assistent mobiliteitsbranche a Assistent mobiliteitsbranche Autospuiter Autospuiter (2) Autospuiter Autospuiter (3) 2/ Autoschadehersteltechniek Autoschadehersteller (2) Autoschadehersteller (3) Autoschadetechnicus (3) Carrosseriebouwer Carrosseriebouwer (2) Carrosseriebouwer Carrosseriebouwer (3) Caravantechnicus Caravantechnicus (2) Caravantechnicus Caravantechnicus (3) Bedrijfsmanager schadeherstel Bedrijfsmanager carrosseriebouwbedrijf Werkplaatsmanagement mobiliteitsbranche a Werkplaatsmanager schadeherstel Werkplaatsmanager carrosseriebouw Bedrijfsmanagement mobiliteitsbranche a Bedrijfsmanager mobiliteitsbranche Tekenaar/constructeur Calculator/schademanager a Deze kwalificatie is ontwikkeld in samenwerking met Innovam, het KBB voor de mobiliteitsbranche. en komt daar onder een andere CREBO-code ook terug. De afgelopen jaren is de kwalificatiestructuur omgevormd in een structuur waarbij competenties in plaats van eindtermen de basis vormen. Voor de meeste kwalificaties uit de oude structuur geldt dat er een equivalent in de nieuwe structuur bestaat. Voor de oude kwalificaties Bedrijfsmanager schadeherstel en carrosseriebouwbedrijf (10844/5) is dat niet het geval; deze kunnen niet zonder meer één op één vertaald worden in de nieuwe kwalificaties Werkplaats- en Bedrijfsmanagement (93380/5/6 en 94250). Deze kwalificaties zijn daarom apart vermeld in deze rapportage. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

9 Voor de overige kwalificaties geldt dat leerlingen en erkenningen voor de oude kwalificaties zijn omgenummerd naar de nieuwe kwalificaties. 2 Verder geldt in de meeste gevallen dat het kwalifatiedossier en de uitstroom/diplomanaam hetzelfde CREBO-nummer hebben. Daar waar het nummer verschilt zijn beide nummers vermeld, bijvoorbeeld bij Assistent mobiliteitsbranche (93740/2). Voor wat betreft het kwalificatiedossier Autoschadehersteltechniek (95040) geldt dat een deel van de leerlingen is ingeschreven op het CREBO-nummer van het kwalificatiedossier, terwijl het andere deel is ingeschreven op een CREBO-nummer van de één van de onderliggende uitstroomrichtingen (95030 of 95041/2). Daarom zijn deze apart vermeld. 2 Zie verder de equivalentenlijst op de website van VOC: Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

10 3 Branche en bedrijven Waren het de afdelopen jaren vooral de carrosseriebouwbedrijven waar de klappen vielen, nu hebben ook schadeherstelbedrijven het moeilijk. In 2011 is meer dan 8% van de schadeherstelbedrijven uit de MN-bestanden verdwenen. Schadeherstelbedrijven kampen met alsmaar dalende inkomsten tegen stijgende vaste kosten, vooral door hogere eisen die gesteld worden aan de vakbekwaamheid van veelal oudere medewerkers. Maar is er is volgens werkgevers onvoldoende budget voor scholing van zittend personeel en het begeleiden van leerlingen. Binnen de Carrosseriebouw is sprake van een voorzichtige opleving, maar nog geen duidelijk herstel. 3.1 Aantal bedrijven In 2011 zijn er bedrijven binnen de carrosseriebranche. Het totaal aantal bedrijven is wederom gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor [zie tabel 3.1]. Het aantal bedrijven steeg met bijna 1%. In het voorgaande jaar was nog sprake van een stijging van 6%. De stijging wordt veroorzaakt doordat er kleine niche-bedrijfjes bijkomen. Tegelijkertijd zien we bedrijven die al langer bestaan krimpen of verdwijnen. tabel 3.1 Aantal bedrijven naar jaar op peildatum, landelijk Jaar Aantal bedrijven Procentuele toe-/afname ,1% ,5% ,2% ,2% ,8% ,1% ,9% Maar liefst 204 (10%) van de bedrijven in 2010 zien we niet terug in Dat betekent dat in 2011 van de bedrijven er 223 (11%) nieuw waren. Tussen 2009 en 2010 was er sprake van 8% stakingen en 13% nieuwe bedrijven. Het is normaal dat een deel van de bedrijven ophoudt te bestaan en dat er nieuwe bedrijven bijkomen. Echter, een aantal jaren geleden lag het percentage stakende bedrijven redelijk stabiel rond de 7 à 8% en waren het bijna uitsluitend kleine bedrijven die nog maar kort bestonden. Ook dat is normaal, aangezien start-ups een kleinere overlevingskans hebben dan gevestigde bedrijven. Nu zien we echter steeds meer bedrijven verdwijnen die groter zijn en al langer bestaan. Als we kijken naar de verschillen tussen de segmenten, dan zien we dat binnen het segment Schadeherstel 8% van de bedrijven haar activiteiten na 2010 heeft gestaakt, is gefuseerd dan wel overgenomen; in 2011 is 6% nieuw. Binnen het segment Carrosseriebouw betreft het 7% stakingen en 5% nieuwe bedrijven, en binnen het Specialistensegment 15% stakingen en 22% nieuwe bedrijven. Met name binnen dit laatste segment zien we al een aantal jaren een groei van het aantal start-ups, kleine bedrijfjes die zich bezighouden met onder meer autopoetsen, autorestauratie en/of ruit- en caravanherstel. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

11 Binnen het segment Schadeherstel zijn de meeste bedrijven actief (58%). Door de enorme groei van het aantal kleine start-ups binnen het Specialistensegment is het Specialistensegment inmiddels groter als het gaat om aantal bedrijven dan het segment Carrosseriebouw (23 t.o.v. 20%) [zie tabel 3.2]. Bedrijven in het segment Carrosseriebouw zijn gemiddeld wel groter als het gaat om aantal werknemers. tabel 3.2 Aantal bedrijven naar segment en jaar op peildatum, landelijk Aantal bedrijven Aandeel bedrijven Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,3% 21,5% 13,2% ,1% 21,9% 13,0% ,2% 21,9% 13,9% ,5% 22,0% 14,6% ,0% 22,2% 14,8% ,1% 20,7% 16,2% ,7% 19,8% 20,4% ,1% 19,5% 22,5% 3.2 Bedrijfsomvang De gemiddelde bedrijfsomvang neemt de afgelopen jaren af. Dat komt vooral doordat de nieuwe, kleine bedrijfjes de gemiddelde bedrijfsomvang omlaag trekken. In 2007 had een gemiddeld bedrijf 9,8 werknemers in dienst, in 2008 en ,7 werknemers, in ,7 werknemers, en in 2011 gemiddeld 8,6 werknemers. Carrosseriebouwbedrijven vormen een uitzondering op deze trend. Bedrijven in dit segment zijn het afgelopen jaar juist groter geworden, en hebben nu gemiddeld bijna 17 werknemers. De reden hiervoor is dat bedrijven die hun activiteiten hebben gestaakt kleiner waren dan bedrijven die nieuw zijn gestart, en daarnaast bestaande bedrijven zijn gegroeid, wellicht verband houdend met fusies en overnames binnen dit segment. tabel 3.3 Gemiddelde bedrijfsomvang naar segment en jaar op peildatum, landelijk Gemiddelde bedrijfsomvang Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,2 17,7 4, ,2 17,3 4, ,2 17,3 4, ,5 18,5 3, ,8 18,6 4, ,8 17,0 4, ,3 15,9 3, ,2 16,5 3,7 Als we de bedrijven indelen naar grootteklassen, zien we dat ruim de helft van de bedrijven (58%) 1 tot en met 5 werknemers in dienst heeft [zie tabel 3.4]. Het aantal kleinere bedrijven stijgt, en het aantal grotere bedrijven daalt. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

12 tabel 3.4 Aantal bedrijven naar omvang en jaar op peildatum, landelijk Aantal bedrijven Aandeel bedrijven Bedrijfsomvang t/m 5 dienstverbanden ,0% 58,0% 58,3% 6 t/m 15 dienstverbanden ,8% 29,9% 29,7% 16 t/m 50 dienstverbanden ,4% 10,5% 10,4% Meer dan 50 dienstverbanden ,9% 1,7% 1,6% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Binnen het segment Carrosseriebouw is het percentage grootste bedrijven (met meer dan 50 werknemers) met ruim 6% veel hoger dan in de overige segmenten. In de overige segmenten zijn bedrijven van deze omvang schaars. Daarbij is het percentage kleinste bedrijven (met 1 tot en met 5 werknemers) binnen het segment Carrosseriebouw met 39% veel lager dan in de overige segmenten [zie tabel 3.3]. Daarentegen heeft het gros van de bedrijven in het Specialistensegment (82%) niet meer dan 5 werknemers in dienst. tabel 3.5 Aantal bedrijven naar omvang en segment op peildatum 2011, landelijk Aantal bedrijven Aandeel bedrijven Bedrijfsomvang in dienstverbanden Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten 1 t/m ,0% 39,0% 82,4% 6 t/m ,0% 33,3% 15,7% 16 t/m ,5% 21,6% 1,5% Meer dan ,6% 6,2% 0,4% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 3.3 Bedrijfssamenstelling Op basis van onderzoek onder bedrijven kan een inschatting worden gemaakt ten aanzien van de gemiddelde bedrijfssamenstelling [zie tabel 3.6]. In het onderzoek is alleen gevraagd naar branchespecifieke functies. Het betreft uitsluitend bedrijven met personeel in dienst. tabel 3.6 Aandeel functies binnen gemiddeld bedrijf in 2012, naar segment Segment (percentage) CREBO Niveau Kwalificatie Perc. Schadeherstel Carrossieriebouw Specialisten 93740/2 1 Assistent mobiliteitsbranche 24,9% 29,2% 2,8% 21,3% Autospuiter 18,3% 23,5% 13,9% 7,5% Eerste autospuiter 26,7% 34,6% 19,4% 12,5% Autoschadehersteller 20,8% 28,0% 5,6% 12,5% Eerste autoschadehersteller 27,0% 36,2% 5,6% 10,0% Autoschadetechnicus 9,2% 12,7% 2,8% 3,8% Carrosseriebouwer 6,8% 2,9% 47,2% 2,5% Eerste carrosseriebouwer 3,9% 0,8% 27,8% 1,3% Caravantechnicus 3,3% 2,9% 2,8% 10,0% Eerste caravantechnicus 3,9% 4,1% 0,0% 12,5% Bedrijfsmanager schadeherstelbedrijf 8,0% 10,7% 2,8% 3,8% Bedrijfsmanager carrosseriebouwbedrijf 0,6% 0,0% 2,8% 0,0% 93385/3 4 Werkplaatsmanagement 11,6% 13,1% 16,7% 10,0% 94250/2 4 Vestigingsmanager 4,7% 5,3% 5,5% 2,5% Tekenaar/constructeur 1,8% 0,4% 16,7% 0,0% Calculator/schademanager 15,4% 19,3% 13,9% 8,8% Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

13 Veel voorkomende functies zijn Assistent Mobiliteitsbranche, (Eerste) autoschadehersteller en (Eerste) autospuiter. Dit geldt zowel voor bedrijven binnen het segment Schadeherstel als het geheel, waar dit segment een groot aandeel in heeft. Binnen het segment Carrosseriebouw zijn vanzelfsprekend de Carrosseriebouwer en Eerste carrosseriebouwer veel voorkomende functies. Zo heeft 47% één of meerdere Carrosseriebouwers in dienst. Opvallend is dat vorig jaar nog 46% van de bedrijven aangaf ten minste één Eerste Carrosseriebouwer in dienst te hebben. Dit jaar is dat slechts 28%. 3.4 Resultaat en omzet Bedrijven is gevraagd naar de verandering in resultaat en omzet ten opzichte van vorige jaar. In 2009 en 2010 lag de verhouding tussen winstgevende en verlieslijdende bedrijven op ongeveer 3:1. Dat wil zeggen dat ongeveer drie kwart van de bedrijven winst maakte. Over 2011 was ruim twee derde van de bedrijven winstgevend, wat betekent dat bijna een derde verlies leed. Daar waar het in voorgaande jaren vooral carrosseriebouwbedrijven waren die verlies leden, zien we over 2011 nauwelijks verschillen tussen de diverse segmenten. Van zowel schadeherstelbedrijven, carrosseriebedrijven als specialisten maakt ongeveer twee derde winst en is een derde verlieslijdend. Van de bedrijven die winst maakten had bijna een derde een hoger resultaat, een derde ongeveer een gelijk resultaat, en een derde een lager resultaat dan in het voorgaande jaar. Van de verlieslijdende bedrijven had 10% een hoger resultaat, 30% ongeveer eenzelfde resultaat, en 60% een lager resultaat. Ook is gevraagd naar de verwachtingen voor het lopende boekjaar. Als we kijken naar verwachtingen en de werkelijk gerealiseerde winst en omzet, dan zien we de afgelopen jaren dat de verwachtingen over het algemeen positiever waren dan de werkelijkheid. De gemiddelde ondernemer was dus iets te hoopvol in zijn voorspelling. Waarbij verlieslijdende bedrijven weer slechtere voorspellers zijn dan hun beter presterende concurrenten. Voor het lopende boekjaar verwacht 16% een hoger resultaat, 42% ongeveer eenzelfde resultaat, en eveneens 42% een lager resultaat. Het zijn vooral bedrijven die vorig jaar verlies leden, die voor het lopende boekjaar een hoger resultaat verwachten. Enige nuance is hierbij dus op zijn plaats. Verder zien we dat carrosseriebedrijven optimistischer zijn dan schadeherstelbedrijven en specialisten. Dan de omzet. Deze nam bij ruim een vijfde (22%) van de bedrijven toe, bij ruim een derde (35%) bleef deze gelijk, en bij de rest (42%) nam ze af, uiteraard voornamelijk bij bedrijven die verlies leden. In 2010 waren het vooral carrosseriebouwbedrijven die last hadden van een dalende omzet. Over 2011 zien we nauwelijks verschillen tussen de diverse segmenten. Qua omzetverwachting zien we dat 15% een hogere omzet verwacht, 39% ongeveer eenzelfde omzet, en 46% een lagere omzet. Er is hierbij geen verschil tussen bedrijven die vorig jaar winst maakten en bedrijven die verlies leden. Wel zien we ook hier dat carrosseriebedrijven optimistischer zijn. 3.5 Branche-ontwikkelingen Bedrijven zien de krimpende markt en technologische innovaties als belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van arbeidsmarkt en scholing. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

14 Autotechniek ontwikkelt zich in snel tempo, voertuigen worden complexer en beschikken over steeds meer elektronica. Dit stelt hogere eisen aan de vakbekwaamheid van medewerkers, en vereist investeringen in scholing. De vaste kosten per opdracht nemen hiermee toe (zeker in een krimpende markt). Tegelijkertijd neemt de schade door de ontwikkelende autotechniek af. Auto s worden steeds veiliger en daarnaast worden steeds meer verkeersmaatregelen doorgevoerd die de veiligheid in het verkeer vergroten, en eveneens tot minder schades leiden. Verder zien we dat grote verzekeraars steeds vaker werk naar schadeketens sturen, en daarmee banden met zelfstandig opererende schadeherstelbedrijven verbreken. Verzekeraars zouden bovendien niet of steeds minder bereid zijn om voor de stijgende vaste kosten te betalen. Dat betekent dat de uurtarieven en marges dalen, en bedrijven tegen of zelfs onder de kostprijs werken. Kostenbeheersing wordt hierdoor binnen bedrijven steeds belangrijker. Er is nauwelijks budget om te investeren in scholing, niet alleen in het opleiden van zittend personeel maar ook van leerlingen. Zoals een bedrijf het toelicht: Het werk is dunbezaaid, en je kunt een leerling niet alleen mee laten lopen; je zult aandacht en tijd aan ze moeten besteden. Maar de werkplaatsen hebben hun bezetting dusdanig teruggebracht dat zij de mensen die er nog zijn volledig willen belasten met werk dat direct geld oplevert. En: Doordat de markt slecht is zullen er alleen nieuwe medewerkers worden aangenomen als een vaste medewerker het bedrijf verlaat. Zo is er niet snel ruimte voor jongeren. Voorts wordt er bij vraag naar extra mankracht eerst gebruik gemaakt van een vast groepje ZZP ers. De hogere eisen ten aanzien van de vakbekwaamheid gelden ook voor leerlingen. Meerdere bedrijven constateren echter dat de kennis en kunde van leerlingen niet aansluit bij de praktijk. Een aantal bedrijven vangt dit op door zelf op te leiden, maar dit is steeds lastiger vanwege het teruglopende budget. Opmerking onderzoekers: In andere technische branches zijn verschillende varianten van bedrijfsscholen opnieuw in het leven geroepen. Ook voor de schadeherstel en carrosseriebranche zou een dergelijk initiatief adem kunnen bieden aan de ondernemers die momenteel met beperkte middelen slechts denken aan overleven. Meerdere bedrijven geven aan dat het moeilijk is om gemotiveerde leerlingen te vinden. Ook de motivatie van het zittende personeel kan soms beter. Niet al het personeel kan voldoen aan de steeds hogere eisen. In dit verband worden een aantal keer oudere werknemers genoemd: Oudere werknemers moeten langer doorwerken, waardoor de productiviteit behoorlijk achteruit gaat. Tegelijkertijd worden leerlingen ontslagen of niet in dienst genomen, en is er een tekort aan nieuwe vakmensen doordat er geen aanbod is van nieuwe leerlingen. Of zoals een bedrijf het verwoord: Het is een vicueuze cirkel. Er is minder aanbod, er zijn minder arbeidsplekken nodig, er zijn minder leerlingen nodig, maar de vergrijzing neemt toe en er zijn geen leerplekken, dus waarom zou iemand voor het vak autoschade kiezen? Voor de carrosseriebouwbedrijven waren 2009 en 2010 bijzonder slechte jaren. In 2011 was sprake van een voorzichtige opleving, maar nog geen herstel. Ten opzichte van 2007 en 2008 was het niveau echter nog steeds laag. Ook in de eerste zeven maanden van 2012 blijft het behelpen met de aantallen registraties. Bij de lichte bedrijfswagens en zware aanhangwagens is een stijging te zien. Bij de opleggers, zware bedrijfswagens en lichte aanhangers dalen de aantallen registraties. Een snelle stijging van de registraties is de komende maanden niet te verwachten. Voor 2013 en 2014 wordt wel groei verwacht. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

15 4 Werknemers en dienstverbanden In 2011 is de werknemerspopulatie licht gekrompen. Het aantal werknemers in de branche is sinds de invoering van MN-tellingen nog nooit zo klein geweest. Deze krimp komt volledig voor rekening van het segment Schadeherstel. Het aantal werknemers binnen het segment Carrosseriebouw en het Specialistensegment stijgt juist. 4.1 Aantal dienstverbanden In 2011 waren er in totaal dienstverbanden 3 binnen de carrosseriebranche. Dat is een krimp van 0,5% ten opzichte van In voorgaande jaren was de krimp groter; tussen de 4 en 5%. tabel 4.1 Aantal dienstverbanden naar jaar op peildatum, landelijk Jaar Aantal dienstverbanden Procentuele toe-/afname ,8% ,7% ,6% ,0% ,8% ,9% ,5% De krimp in 2011 komt volledig voor rekening van bedrijven binnen het segment Schadeherstel. Binnen dit segment zagen we in 2010 een afname van bijna 5%, en in 2011 een afname van bijna 4%. Binnen het segment Carrosseriebouw, waar eerder enkele grote bedrijven met een faillissement werden geconfronteerd, zagen we in 2009 een afname van ruim 15%, en in 2010 een afname van ruim 3% van het aantal dienstverbanden. Zoals we eerder al zagen zijn carrosseriebouwbedrijven het afgelopen jaar gemiddeld groter geworden. We zien dan ook een toename van het aantal dienstverbanden van bijna 2%. Ook binnen het Specialistensegment zien we een toename van het aantal dienstverbanden van bijna 10%. Ruim 40% van de aanwas is 25 jaar of jonger. Een klein deel van de nieuwe werknemers was eerder werkzaam binnen een ander segment, maar dit aantal is gering (<10%). Het overgrote deel is nieuw. De start-ups dragen amper toe aan de groei van het aantal dienstverbanden, omdat dit vooral kleine bedrijfjes betreft. De groei wordt vooral veroorzaakt doordat oude bedrijven groter worden. 3 Eén persoon kan op één moment meerdere dienstverbanden hebben, bijvoorbeeld omdat hij twee banen heeft bij twee verschillende werkgevers. Bij de verdeling van werknemers worden in dit hoofdstuk verdelingen van dienstverbanden gegeven, en niet van uniek personen. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

16 tabel 4.2 Aantal dienstverbanden naar segment 4 en jaar op peildatum, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,2% 39,1% 5,7% ,2% 38,9% 5,9% ,7% 39,5% 5,8% ,9% 40,5% 5,6% ,7% 39,9% 6,5% ,5% 35,6% 8,0% ,8% 35,7% 8,5% ,1% 36,5% 9,4% Ruim de helft (54%) van de dienstverbanden is bij schadeherstelbedrijven, en ruim een derde (37%) bij carrosseriebouwbedrijven. Bedrijven binnen dit segment maken slechts 20% van het totaal aantal bedrijven uit [zie eerder 3.1], maar omdat zij gemiddeld groter zijn dan bedrijven in andere segmenten, hebben zij een groter deel van het personeelsbestand in dienst. Bedrijven met meer dan 50 dienstverbanden zijn schaars (2%), maar wel groot. Daarom hebben ze ruim een vijfde (22%) van het aantal werknemers in dienst [zie tabel 4.3]. Bij de kleinste bedrijven die in de meerderheid zijn werkt slechts 16% van het personeelsbestand. tabel 4.3 Aantal dienstverbanden naar bedrijfsomvang en jaar op peildatum, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Bedrijfsomvang t/m 5 dienstverbanden ,9% 15,5% 15,9% 6 t/m 15 dienstverbanden ,6% 32,7% 32,7% 16 t/m 50 dienstverbanden ,1% 29,1% 29,3% Meer dan 50 dienstverbanden ,6% 22,7% 22,1% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Binnen het Specialistensegment werken werknemers vooral bij bedrijven tot en met 15 werknemers. In het segment Schadeherstel werkt men vooral bij kleine tot middelgrote bedrijven van 6 t/m 50 werknemers. Binnen het segment Carrosseriebouw werken de meeste werknemers daarentegen bij bedrijven met meer dan 15 werknemers [zie tabel 4.4]. tabel 4.4 Aantal dienstverbanden naar bedrijfsomvang en segment op peildatum 2011, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Bedrijfsomvang in dienstverbanden Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten 1 t/m ,3% 6,3% 47,0% 6 t/m ,6% 20,3% 36,2% 16 t/m ,6% 36,1% 8,5% Meer dan ,5% 37,4% 8,3% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 4 De toename van het aantal dienstverbanden in het Specialistensegment is het gevolg van het onderbrengen van onbekende bedrijven binnen dit segment [zie eerder 3.1]. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

17 4.2 Leeftijd In 2011 is de gemiddelde leeftijd 38 jaar en 6 maanden (38,5 jaar). Dat is een stijging van bijna 4 maanden ten opzichte van De gemiddelde leeftijd neemt in de afgelopen jaren gestaag toe, met gemiddeld ongeveer 3 maanden per jaar. Binnen het segment Carrosseriebouw is de gemiddelde leeftijd met bijna 41 jaar het hoogst [zie tabel 4.5]. De gemiddelde leeftijd stijgt het sterkst binnen het segment Schadeherstel, waar sprake is van krimp. Bij krimp vertrekken jongeren vaak het eerst. Binnen het Specialistensegment daalt de gemiddelde leeftijd daarentegen, vanwege de vele start-ups binnen dit segment, waarbij jongeren oververtegenwoordigd zijn. tabel 4.5 Gemiddelde leeftijd werknemers naar segment en jaar op peildatum, landelijk Gemiddelde leeftijd Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,4 39,0 36, ,1 39,2 36, ,7 39,6 37, ,4 39,3 36, ,3 39,7 36, ,6 40,5 36, ,1 40,7 35, ,6 40,7 34,7 De carrosseriebranche kenmerkte zich door vergrijzing. Het aandeel oudere werknemers (45+) neemt toe, terwijl het aandeel werknemers van 25 tot 45 jaar afneemt. Het aandeel jongere werknemers (tot 25 jaar) nam in 2009 en 2010 af, maar blijft nu stabiel op bijna 20%. We zien hier dus verschillende effecten die elkaar deels opheffen. Bij krimpende bedrijven die al langer bestaan vertrekken jongeren vaak als eerste. Bij start-ups werken daarentegen relatief veel jongeren. De overlevingskansen van start-ups zijn kleiner dan van grotere bedrijven die al langer bestaan. Per saldo neemt de gemiddelde leeftijd daarom toe. tabel 4.6 Aantal werknemers naar leeftijdscategorie en jaar op peildatum, landelijk Aantal werknemers Aandeel werknemers Leeftijdscategorie Tot 25 jaar ,2% 19,7% 19,7% 25 tot 35 jaar ,8% 22,4% 22,1% 35 tot 45 jaar ,4% 27,5% 26,8% 45 tot 55 jaar ,2% 20,8% 21,3% Vanaf 55 jaar ,4% 9,6% 10,2% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Bij de verdeling naar segment zien we dat er qua aantallen binnen het segment Carrosseriebouw amper meer jongeren (tot 25 jaar), dan ouderen (vanaf 55 jaar) zijn [zie tabel 4.7]. De leeftijdscategorieën beslaan elk 10 jaar. Leerlingen kunnen vanaf 15-jarige leeftijd als leerling in de branche komen werken, en werknemers kunnen tot hun 65 e in de branche blijven. Op 62-jarige leeftijd gaat echter het overgrote deel met prepensioen. In de praktijk beslaat de categorie vanaf 55 jaar dus een periode korter dan 10 jaar. Dat betekent dat er binnen carrosseriebouwbedrijven per saldo meer ouderen dan jongeren actief zijn. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

18 tabel 4.7 Aantal werknemers naar leeftijdscategorie en segment op peildatum 2011, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Leeftijdscategorie Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten Tot 25 jaar ,2% 14,0% 27,3% 25 tot 35 jaar ,7% 19,3% 28,9% 35 tot 45 jaar ,3% 28,5% 23,0% 45 tot 55 jaar ,2% 26,2% 14,9% Vanaf 55 jaar ,7% 12,0% 5,8% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 4.3 Sekse In de technische sector werken weinig vrouwen. De carrosseriebranche vormt hierop geen uitzondering. De vrouwen die in de branche werken zijn meestal actief in niet-technische functies. Slechts één op de tien werknemers (11%) is vrouw [zie tabel 4.8]. Het percentage vrouwen is ten opzichte van vorige jaren nauwelijks veranderd. tabel 4.8 Aantal werknemers naar sekse en jaar op peildatum, landelijk Aantal werknemers Aandeel werknemers Sekse Mannen ,1% 89,3% 89,4% Vrouwen ,0% 10,8% 10,6% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Binnen het Specialistensegment werken relatief veel vrouwen (15%) [zie tabel 4.9]. Binnen carrosseriebouwbedrijven werken daarentegen relatief weinig vrouwen (9%). tabel 4.9 Aantal werknemers naar sekse en segment op peildatum 2011, landelijk Aantal dienstverbanden Aandeel dienstverbanden Sekse Schadeherstebouherstebouw Carrosserie- Specialisten Schade- Carrosserie- Specialisten Mannen ,2% 90,8% 85,1% Vrouwen ,8% 9,2% 14,9% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 4.4 Omvang dienstverband Werknemers werken in 2011 gemiddeld 34,80 per week. Dat is iets hoger dan het gemiddelde in 2010, en gelijk aan het gemiddelde in Leeftijd is sterk van invloed op de gemiddelde omvang van het dienstverband, naast sekse en bedrijfsomvang. Mannen tussen de 25 en 45 jaar bij grotere bedrijven werken gemiddeld de meeste uren. Vrouwen tussen met name 25 en 35 jaar werken vaker parttime. Dat verklaart het verschil tussen de segmenten Schadeherstel en Carrosseriebouw enerzijds en het Specialistensegment anderzijds [zie tabel 4.10]. Binnen het laatstgenoemde segment werken relatief meer vrouwen, meer werknemers in de leeftijdscategorie 25 tot 35 jaar, en zijn bedrijven kleiner. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

19 tabel 4.10 Gemiddelde omvang dienstverband naar segment en jaar op peildatum, landelijk Aantal uur per week Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,3 35,4 32, ,7 35,6 32, ,2 36,0 33, ,8 35,6 32, ,8 35,5 33, ,9 35,4 32, ,6 35,2 32, ,9 35,4 32,0 In 2011 werkt 77,6% van de werknemers fulltime. Dat is iets hoger dan in 2010 (75,1%) en lager dan in 2009 (78,6%). Het is voor het eerst in jaren dat het percentage fulltimers stijgt. De afgelopen jaren daalde het percentage fulltimers gestaag binnen alle segmenten [zie tabel 4.11]. tabel 4.11 Percentage fulltimers naar segment en jaar op peildatum, landelijk Percentage fulltimers Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,9% 86,0% 68,5% ,9% 85,2% 68,9% ,4% 87,5% 73,0% ,7% 84,3% 68,9% ,2% 83,3% 68,2% ,6% 82,2% 64,7% ,1% 76,7% 62,5% ,5% 81,9% 63,3% Als gecorrigeerd wordt voor sekse, leeftijd en bedrijfsomvang blijkt dat binnen carrosseriebouwbedrijven vaker fulltime wordt gewerkt. Wellicht is het binnen dit segment meer gebruikelijk fulltime te werken, of lenen de functies zich minder goed voor parttime-werk. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

20 4.5 Salaris In 2011 bedroeg het gemiddelde uursalaris branchebreed 13,93. 5 Dat is 2,9% minder dan het gemiddelde uursalaris in Tegelijkertijd bedroeg de inflatie over heel ,3%. 6 Bij de interpretatie van deze cijfers dient er rekening mee te worden gehouden dat de hoogte van het salaris naast functie vooral afhankelijk is van leeftijd, sekse, bedrijfsomvang, en of men fulltime of parttime werkt. Oudere mannen bij grotere bedrijven die fulltime werken verdienen gemiddeld het meest. Met name vanwege de stijging van de gemiddelde leeftijd zou een stijging van het gemiddelde uursalaris meer voor de hand liggen. Mogelijk is de daling het gevolg van instroom van lager geschoolden met een relatief lager uurloon. De verschillen in leeftijd, sekse, bedrijfsomvang en percentage fulltimers verklaren ook voor een groot deel de verschillen tussen de segmenten [zie tabel 4.12]. Op het eerste gezicht lijken werknemers bij carrosseriebouwbedrijven méér te verdienen dan hun collega s bij schadeherstelbedrijven. Echter, bij carrosseriebouwbedrijven zijn werknemers gemiddeld ouder, werken er relatief minder vrouwen, de bedrijven zijn gemiddeld groter, en er werken relatief meer fulltimers. Als gecorrigeerd wordt voor deze effecten blijken werknemers bij carrosseriebouwbedrijven zelfs iets mínder te verdienen dan hun collega s bij schadeherstelbedrijven. Dat het gemiddeld uursalaris binnen het Specialistensegment lager ligt, kan ook voor een deel verklaard worden door de gemiddeld kleinere bedrijfsomvang, het relatief hoge percentage vrouwen en parttimers, en relatief meer lager geschoolden. tabel 4.12 Gemiddelde uursalaris naar segment en jaar op peildatum, landelijk Gemiddeld uursalaris Jaar Schadeherstel Carrosseriebouw Specialisten ,98 12,73 11, ,17 12,97 11, ,81 13,50 12, ,52 13,28 12, ,69 13,59 11, ,23 14,43 11, ,10 15,23 12, ,87 14,82 11,07 5 Om het gemiddelde uursalaris niet teveel te laten beïnvloeden door extreme waarden zijn het laagste en hoogste percentiel niet in de berekening opgenomen. 6 Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

21 5 Branchemobiliteit De branche krimpt als gevolg van relatief hoge uitstroom en lage instroom. In 2011 waren er meer tijdelijke contracten ten opzichte van eerdere jaren. 5.1 Definities In dit hoofdstuk gaat het uitsluitend om personen die de branche verlaten of nieuw in de branche komen werken. Het gaat niet om verandering van werkgever of functie, of het verhuizen naar een ander CWI-district. Als het gaat om mobiliteit in jaar X kunnen de volgende groepen worden onderscheiden: Immobiel: deze personen werken van 1 januari tot en met 31 december in de branche, alsmede op 31 december van het voorgaande jaar (X-1) en 1 januari van het volgende jaar (X+1). Ze zijn in jaar X minimaal 97% van het aantal dagen in de branche werkzaam. Instroom: werken in de branche op 31 december, alsmede op 1 januari van het volgende jaar (X+1). Deze personen stromen dus gedurende jaar X de branche in. Uitstroom: werken in de branche op 1 januari, alsmede op 31 december van het voorgaande jaar (X-1). Deze personen stromen dus gedurende jaar X de branche uit. Overige: hier gaat het om tijdelijke arbeidscontracten en personen die gedurende jaar X de branche voor bepaalde tijd verlaten. Let op! Bij mobiliteit wordt gekeken naar het gehele jaar, terwijl in eerdere hoofdstukken aantallen en percentages op de peildatum werden gerapporteerd. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

22 5.2 Aantal personen naar soort mobiliteit In de jaren tot en met 2005 werd de carrosseriebranche gekenmerkt door dalende instroom en stijgende uitstroom. In 2006 daalde de uitstroom en steeg de instroom. De uitstroom was echter nog altijd hoger dan de instroom, en de werknemerspopulatie bleef krimpen. In 2007 en 2008 overtrof het aantal instromers het aantal uitstromers, en groeide het aantal werknemers in de branche. In 2009 en 2010 was echter weer sprake van krimp. In 2011 is eveneens sprake van een lichte krimp (<1%). Dit zien we terug in de in- en uitstroomcijfers, waarbij de uitstroom (11%) de instroom (9%) overstijgt. Tegelijkertijd zien we meer tijdelijke arbeidscontracten (9% ten opzichte van 5 à 6% in eerdere jaren). Een deel van de tijdelijke arbeidskrachten is op 31 december van het betreffende jaar nog steeds werkzaam in de branche, en telt daarom ook mee in de telling op de peildatum [zie eerdere hoofdstukken]. Dat verklaart waarom het verschil tussen instroom en uitstroom (2%) groter is dan de krimp (<1%). tabel 5.1 Mobiliteit naar jaar, landelijk 7 Aantal personen Aandeel personen Soort mobiliteit Immobiel ,2% 73,8% 70,5% Instroom ,7% 8,9% 9,2% Uitstroom ,0% 11,4% 11,2% Overige ,1% 5,9% 9,0% Totaal ,0% 100,0% 100,0% Binnen het Specialistensegment zien we een relatief hoge instroom van bijna 22%, en een relatief lage uitstroom van amper 15%. Dat komt doordat binnen dit segment veel start-ups zijn. tabel 5.2 Mobiliteit naar segment in 2011, landelijk Aantal personen Aandeel personen Soort Schadeherstebouherstebouw Carrosserie- Specialisten Schade- Carrosserie- Specialisten mobiliteit Immobiel ,5% 71,8% 49,5% Instroom ,0% 10,0% 21,5% Uitstroom ,0% 10,4% 14,7% Overige ,5% 7,9% 14,3% Totaal ,0% 100,0% 100,0% 7 In hoofdstuk 4 werd gekeken naar dienstverbanden op peildatum. Voor mobiliteit is het noodzakelijk om naar unieke personen over het gehele jaar te kijken. Daarom komen de totalen niet overeen met het eerdergenoemde totaal aantal dienstverbanden. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC

23 6 Onderwijs en opleidingen Het aantal leerlingen daalt met bijna 11%. Alleen voor de opleidingen tot Assistent mobiliteitsbranche, Autoschadehersteltechniek, Carrosseriebouwer, en Werkplaatsmanager schadeherstel zien we een substiantiële stijging. Ook het aantal erkenningen neemt af, maar voor alle opleidingen lijken voldoende BPV-plaatsen beschikbaar. Het opleiden van leerlingen komt wel steeds meer onder druk te staan vanwege kostenbeheersing. 6.1 Beroepsopleidingen Binnen het middelbaar beroepsonderwijs bestaan twee leerwegen: BBL (beroepsbegeleidende leerweg): binnen deze leerweg ligt de nadruk op de praktijk. Het praktijkdeel van de studie bedraagt minimaal 60% van de studietijd; BOL (beroepsopleidende leerweg): binnen deze leerweg bedraagt het praktijkdeel tussen de 25% en 60% van de studietijd. In het mbo kunnen vier opleidingsniveaus worden onderscheiden: 1. Assistentopleidingen, duur ½ tot 1 jaar; 2. Basisberoepsopleidingen, duur 2 tot 3 jaar; 3. Vakopleidingen, duur 3 tot 4 jaar; 4. Middenkader/specialistenopleidingen, duur 3 tot 4 jaar. 6.2 Leerlingen Het aantal leerlingen in het schooljaar bedroeg [zie tabel 6.1]. Dat is bijna 11% minder dan het jaar daarvoor. Voor de meeste opleidingen geldt dat het aantal leerlingen daalt. Alleen voor de opleidingen tot Assistent mobiliteitsbranche, Autoschadehersteltechniek, Carrosseriebouwer, en Werkplaatsmanager schadeherstel zien we een substantiële stijging. Uit eerste peilingen onder scholen blijkt dat de krimpende leerlingenaantallen zich voorzetten. Voor scholen wordt het daardoor steeds moeilijker om vakgroepen en opleidingsrichtingen in stand te houden. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie VOC