DEFINITIEF GLOBAAL RAPPORT POCT-GLUCOSE ENQUETE 2019/1

Transcriptie

1 EXPERTISE, DIENSTVERLENING EN KLANTENRELATIES KWALITEIT VAN LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSES KLINISCHE BIOLOGIE DEFINITIEF GLOBAAL RAPPORT POCT-GLUCOSE ENQUETE 2019/1 Sciensano/POCT-Glucose/5-NL Expertise, dienstverlening en klantenrelaties Kwaliteit van laboratoria J. Wytsmanstraat, Brussel België

2 ISSN: EXPERTENCOMITE Sciensano Pannis M. Secretariaat TEL: 02/ FAX: 02/ Dr. Arnaud Capron Dr. Kris Vernelen Enquêtecoördinator Vervanger enquêtecoördinator TEL: 02/ TEL: 02/ Momenteel bestaat er geen expertencomite voor de EKE gedelokaliseerde glucose analyse (POCT glucose). Deze globale resultaten kunnen worden besproken op de werkgroep POCT van de commissie voor klinische biologie. Autorisatie verspreiding rapport: Door Dr Arnaud Capron, enquêtecoördinator, op 08/04/2019. Alle rapporten zijn tevens te raadplegen op onze website: FORM 43/124/N V12 2/16

3 INHOUDSTAFEL CONVERSIETABEL... 4 INTERPRETATIE VAN HET INDIVIDUELE RAPPORT... 5 GLOBALE RESULTATEN GRAFISCHE VOORSTELLING VOOR ALLE RESULTATEN... 9 a. Verdeling van resultaten per glucometer... 9 b. Frequentie-verdeling (histogram) van alle resultaten Z-SCORES EN U-SCORES GRAFISCHE VOORSTELLING VOOR DE Z-SCORES a. Verdeling van Z-scores per glucometer (Z m) b. Frequentie-verdeling (histogram) van alle Z-scores (Z g) GRAFISCHE VOORSTELLING VOOR DE U-SCORES a. Verdeling van U-scores per glucometer (U m), d(%)= b. Frequentie-verdeling (histogram) van alle U-scores (U g) CONCLUSIES FORM 43/124/N V12 3/16

4 CONVERSIETABEL De resultaten die in dit rapport worden gebruikt zijn plasma concentraties in mg/dl (uniforme eenheden). Sommige laboratoria rapporteerden echter resultaten in mmol/l. Een conversiefactor van werd toegepast om deze resultaten in mg/dl te zetten. Aangezien de glucoseconcentratie in het plasma ongeveer 10 tot 15% hoger is dan de volbloed concentratie, geven glucometers met teststrips gekalibreerd voor volbloed waarden van ongeveer 10 to 15% lager aan. De conversiefactor van 11% werd gebruikt om de gelijkwaardigheid van deze resultaten te bekomen. Conversietabel Glucose mmol/l mg/dl gelijkwaardigheid volbloed/plasma Bloedkalibratie Plasmaconcentratie 1.1 FORM 43/124/N V12 4/16

5 INTERPRETATIE VAN HET INDIVIDUELE RAPPORT De enquête werd georganiseerd in samenwerking met Eurotrol Nederland, en dit zowel voor de monsters als voor statistische verwerking. De statistische verwerking gebeurt real time, m.a.w onmiddelijk na het afsluiten kunnen de individuele rapporten door de deelnemers worden opgevraagd. Naast dit globale rapport, heeft u ook toegang tot een individueel rapport via de toolkit die u doorverwijst naar de website van de organisator Alle nuttige informatie die u kan helpen om uw individueel rapport te interpreteren is beschikbaar op de website Hieronder vindt u informatie die kan helpen om het globaal rapport te interpreteren. De volgende informatie wordt gegeven: Uw resultaat (R) Uw methode De globale mediaan (M G): de centrale waarde van de resultaten bekomen door alle laboratoria voor alle methodes samen. De globale standaarddeviatie (SD G): maat voor de spreiding van de resultaten bekomen door alle laboratoria voor alle methodes samen. De globale mediaan van uw methode (M M): de centrale waarde van de resultaten bekomen door de laboratoria die dezelfde methode als u gebruiken. De standaarddeviatie van uw methode (SD M): maat voor de spreiding van de resultaten bekomen door de laboratoria die dezelfde methode als u gebruiken. De variatiecoëfficiënt CV (uitgedrukt in %) voor alle laboratoria en voor de laboratoria die dezelfde methode als u gebruiken: CV M = (SD M / M M) * 100 (%) en CV G = (SD G / M G) * 100 (%). De Z-score: het verschil tussen uw resultaat en de mediaan van uw methode (uitgedrukt als een veelvoud van de SD): Z M = (R M M) / SD M en Z G = (R - M G) / SD G. Het resultaat wordt geciteerd indien Z M > 3. De U-score: de relatieve afwijking van uw resultaat t.o.v. de mediaan van uw methode (uitgedrukt in %): U M = ((R M M) / M M) * 100 (%) and U G = ((R M G) / M G) * 100 (%). Het resultaat wordt geciteerd indien U M > d, waarbij d de vaste limiet is van de betrokken parameter, met name het % maximaal toegelaten afwijking t.o.v. de mediaan van de methode. FORM 43/124/N V12 5/16

6 U kan meer details vinden in de 3 brochures die beschikbaar zijn op onze website op het volgende adres: (kies BROCHURES in het voorgestelde menu) of rechtstreeks op het volgende adres: 1) Informatiebrochure over de externe kwaliteitsevaluatieprogramma's voor klinische laboratoria (Algemene informatiebrochure over de externe evaluatie). 2) Statistische brochure (Algemene statistische berekeningsprocedure opgesteld door Professor Albert). 3) Verwerking van gecensureerde waarden (Statistische berekeningsprocedure toegepast op de gecensureerde waarden opgesteld door Professor Albert). De target waarde De glucoseconcentratie die wordt opgegeven als referentiewaarde ( mg/dl) wordt gemeten (via de hexokinasemethode) in het plasma dat is verkregen door een gereconstitueerd CueSee Glucose-PT monster te centrifugeren. Een geschikter tagetwaarde is de mediaan van de methode indien het aantal resultaten voor deze methode hoger of gelijk is aan 6. De statistieken voor het globaal rapport Globaal en voor elke glucometer werden indien n 6, de mediaan, de standaarddeviatie (SD), de variatiecoëfficiënt CV (%) en het aantal laboratoria berekend (niet-parameterische methode). Naast de statistieken van de individuele rapporten, werd een Wilcoxon (Mann-Withney) test toegepast om de methoden onderling te vergelijken voor instrumenten waarbij n 6 en indien het aantal gecensureerde waarden de berekening van de beschrijvende statistieken niet verhinderde. FORM 43/124/N V12 6/16

7 Grafische voorstelling Naast de tabellen met de resultaten, wordt er soms een grafische voorstelling van de resultaten als box en whisker plot toegevoegd. Zij bevat de volgende elementen voor methoden met minstens 6 deelnemers: een rechthoek die gaat van percentiel 25 (P 25) tot percentiel 75 (P 75) een centrale lijn die de mediaan van de resultaten voorstelt (P 50) een ondergrens die de kleinste waarde voorstelt x > P * (P 75 - P 25) een bovengrens die de grootste waarde voorstelt x < P * (P 75 - P 25) alle punten buiten dit interval worden voorgesteld door een cirkel. O = P *(P75-P25) I = P *(P75-P25) LIMIETEN VAN TUKEY H M H I = P *(P 75 -P 25 ) P 50 P 75 P 25 x < P *(P 75 -P 25 ) x > P *(P 75 -P 25 ) < waarde < kwantificatielimiet O = P 25-3*(P 75 -P 25 ) O I H M H I O M - 4.7s M - 2.7s P 25 P M + 2.7s M + 4.7s 75 Overeenkomstige limieten in geval van een normale verdeling FORM 43/124/N V12 7/16

8 GLOBALE RESULTATEN De mate waarin glucosemeters correleren met de plasmahexokinasewaarde varieert enorm, afhankelijk van de geruite technologie van de glucosmeters en kalibratie van de strips. De resultaten van de verschillende meters geven echter geen accuraatheid tegenover de targetwaarde aan. Deze wordt dus enkel ter indicatieve titel vermeld. Een manier om alle meters met elkaar te vergelijken is om per metertype de mediaan te bepalen. Hierna kan voor de afzonderlijke meters die binnen dit metertype vallen de afwijking ten opzichte van deze mediaan worden bepaald. Tabel 1. Globale resultaten (Belgische deelnemers) Hexokinase resultaat (ref, mg/dl) Mediaan (Mg,mg/dL) Gemiddelde (mg/dl) SD * CV (%) * N labs N glucometers Staal Gedetailleerde resultaten per glucometer Instrument Richtwaarden Mediaan Bias (ref) CV (%) N (mg/dl) (mg/dl) (mg/dl) ABL 700 / 800 series (Glu) ABL90 FLEX Accu-Chek Aviva Nano with Aviva strip Accu-Chek Aviva with Aviva strip Accu-Chek Inform II+Inform II strip Accu-Chek Inform II Performa teststrips Accu-Chek Mobile Accu-Chek Performa+Inform II strip Contour XT with Next strip FreeStyle Precision Neo FreeStyle Precision Neo H FreeStyle Precision Pro GEM GEM GEM OneTouch Verio Precision Xceed Pro RAPIDLab RAPIDPoint 400/500 series StatStrip Connect. Meter StatStrip Glu/Ket Connect. Meter StatStrip Xpress Meter Tabel1. De gemiddelde glucoseconcentraties (richtwaarden-mg/dl), het aantal resultaten (N), CV(%) en de afwijking (mg/dl) per meetsysteem tov de theoretische targetwaarde ( mg/dl). De resultaten van de verschillende meters geven echter geen accuraatheid tegenover de targetwaarde aan. Deze wordt dus enkel ter indicatieve titel vermeld. Afwijkende CV s (>5%) zijn in het vet gemerkt. Voor methoden met 5 of minder resultaten hebben wij enkel de individuele resultaten opgenomen in bovenstaande tabel. Mg, globale mediaan, N, aantal resultaten ; CV, variatiecoëfficiënt ; SD, standaardeviatie. (*)CV en SD werden door een niet-parametrische methode berekend. FORM 43/124/N V12 8/16

9 1. Grafische voorstelling voor alle resultaten a. Verdeling van resultaten per glucometer Figuur 1.Verdeling van alle resultaten per glucometer. De rode stippellijn wijst de hexokinase referentiewaarde (111.17mg/dL) aan; de blauwe stippellijn wijst de globale mediaan (114mg/dL) aan. N, aantal resultaten; Accu-Check(AC)1=Accu-Chek Aviva Nano with Aviva strip; AC2=Accu-Chek Aviva with Aviva strip; AC3=Accu-Chek Inform II + Inform II strip; AC4=Accu-Chek Inform II Performa teststrips; AC5=Accu-Chek Mobile ; AC6=Accu-Chek Performa + Inform II strip ; FreeStyle Precision1=FreeStyle Precision Neo ; FreeStyle Precision 2=FreeStyle Precision NeoH ; FreeStyle Precisison 3=FreeStyle Precision Pro ; StatStrip1=StatStrip Connectivity Meter ; StatStrip 2=StatStrip Glu/Ket Connectivity Meter ; StatStrip 3=StatStrip Xpress Meter. FORM 43/124/N V12 9/16

10 b. Frequentie-verdeling (histogram) van alle resultaten Figuur 2. Frequentie-verdeling van alle Belgische resultaten (n=4261).de bovenste horizontale lijn is het aantal deelnemers in de hoogste balk. De rode pijl wijst de hexokinase referentiewaarde ( mg/dl) aan; de blauwe pijl wijst de mediaan van populatie 1 (115 mg/dl) aan; de groene pijl wijst de mediaan van populatie 2 (93 mg/dl) aan. De schatting van de waarschijnlijkheidsdichtheid werd uitgevoerd door de kernelmethode (kernel density plot). De analyse van de globale resultaten toont een variabiliteit <5% (4.55%). De individuele variabiliteit voor één soort glucometer, beheerd door hetzelfde centrale laboratorium, kan echter meer dan 10% bedragen. De distributieanalyse toont het bestaan van 2 populaties van glucometers, met een overlapping <15% van hun resultaten. Deze twee populaties omvatten respectievelijk 13, en 9 soorten glucometers (Figuur2). De mediaan analyse en een Wilcoxon (Mann-Whitney) test bevestigen dat deze populaties statistisch verschillende medianen hebben (P<0.01). Deze populaties kunnen worden onderverdeeld in drie groepen glucometers met significant verschillende resultaten (Figuur3). De probabiliteit dat de resultaten verkregen met glucometers van groep 1 groter zijn dan die van de glucometers van de andere twee groepen is >95% (98.8%). Groep 1-glucosemeters meten de plasmafractie van glucose, en de resultaten benaderen deze van de hexokinase referentiewaarde. Glucosemeters die post-hemolyse glucose meten, zullen door een verdunningseffect lagere resultaten geven. Figuur 3. Vergelijking van resultaten in de drie populaties. Groep1 : mediaan=115mg/dl, SD*=2.96, CV*(%)=2.57. Groep2 : mediaan=105mg/dl, SD*=3.70, CV*(%)=3.53. Groep3 : mediaan=93mg/dl, SD*=6.67, CV*(%)=7.17. (*) werden door een niet-parametrische methode berekend. De drie groepen hebben statistisch verschillende medianen (Wilcoxon/Mann-Whitney, P<0.01). FORM 43/124/N V12 10/16

11 Z-scores en U-scores De Z-scores en de U-scores analyse van de Belgische resultaten werden ook uitgevoerd. Deze analyse werd uitgevoerd per type van glucometer (Z m; referentie=mediaan van de methode) en voor alle resultaten (Z g; referentie=globale mediaan). 1. Grafische voorstelling voor de Z-scores a. Verdeling van Z-scores per glucometer (Z m) Figuur 4. Verdeling van de Z-scores per glucometer (Zm). De groene zone, lzml <2 ; De oranje zone, 2< lzml 3 ; de rode zone, lzml >3. N, aantal resultaten; Accu-Check(AC)1=Accu-Chek Aviva Nano with Aviva strip; AC2=Accu-Chek Aviva with Aviva strip; AC3=Accu- Chek Inform II + Inform II strip; AC4=Accu-Chek Inform II Performa teststrips; AC5=Accu-Chek Mobile ; AC6=Accu-Chek Performa + Inform II strip ; FreeStyle Precision1=FreeStyle Precision Neo ; FreeStyle Precision 2=FreeStyle Precision NeoH ; FreeStyle Precisison 3=FreeStyle Precision Pro ; StatStrip1=StatStrip Connectivity Meter ; StatStrip 2=StatStrip Glu/Ket Connectivity Meter ; StatStrip 3=StatStrip Xpress Meter. FORM 43/124/N V12 11/16

12 b. Frequentie-verdeling (histogram) van alle Z-scores (Z g) Figuur 5. Frequentie-verdeling van alle Belgische Zg (n=4261). De stippellijnen wijzen de limieten lzml =2 en lzml =3 aan. De bovenste horizontale lijn is het aantal deelnemers in de hoogste balk. De blauwe pijl wijst de mediaan van populatie 1 (0.19) aan; de groene pijl wijst de mediaan van populatie 2 (-4.05) aan. De schatting van de waarschijnlijkheidsdichtheid werd uitgevoerd door de kernelmethode (kernel density plot). De analyse van de Z-scores per glucometer (Z m) toont aan dat 90.0% van de resultaten een lz ml 2 oplevert. Slechts 3.9% van de glucometers zou worden geciteerd op basis van de Z m. Deze instrumenten zouden verspreid zijn over 45 deelnemende laboratoria. Als we de globale mediaan als referentie (Z g) beschouwen, zou 19.1% van de glucometers zich buiten de limiet bevinden. Deze apparaten zijn verspreid over 49 deelnemers. Een overzicht van de resultaten wordt gegeven in de samenvattende tabel (Tabel 2). De Z g distributie van de verschillende glucometers is vergelijkbaar met die voor de globale resultaten: 2 verschillende populaties met een minimale overlapping van hun resultaten (<15%), en statistisch verschillende medianen voor de vier groepen van glucometers (Wilcoxon/Mann-Whitney P<0.01).../ FORM 43/124/N V12 12/16

13 2. Grafische voorstelling voor de U-scores De evaluatie van de U-score is gebaseerd op het criterium van de biologische variabiliteit met een targetwaarde van 6.3% (d) voor glucose. a. Verdeling van U-scores per glucometer (U m), d(%)=6.3 Figuur 6. Verdeling van de U-scores (%) per glucometer (Um). De groene zone, luml d (6.3%). N, aantal resultaten; Accu- Check(AC)1=Accu-Chek Aviva Nano with Aviva strip; AC2=Accu-Chek Aviva with Aviva strip; AC3=Accu-Chek Inform II + Inform II strip; AC4=Accu-Chek Inform II Performa teststrips; AC5=Accu-Chek Mobile ; AC6=Accu-Chek Performa + Inform II strip ; FreeStyle Precision1=FreeStyle Precision Neo ; FreeStyle Precision 2=FreeStyle Precision NeoH ; FreeStyle Precisison 3=FreeStyle Precision Pro ; StatStrip1=StatStrip Connectivity Meter ; StatStrip 2=StatStrip Glu/Ket Connectivity Meter ; StatStrip 3=StatStrip Xpress Meter. FORM 43/124/N V12 13/16

14 b. Frequentie-verdeling (histogram) van alle U-scores (U g) Figuur 7. Frequentie-verdeling van alle Belgische Ug (%, n=4261). De stippellijnen wijzen de limieten lugl d (6.3%) aan. De bovenste horizontale lijn is het aantal deelnemers in de hoogste balk. De blauwe pijl wijst de mediaan van populatie 1 (0.88) aan; de groene pijl wijst de mediaan van populatie 2 (-18.42) aan. De schatting van de waarschijnlijkheidsdichtheid werd uitgevoerd door de kernelmethode (kernel density plot). De analyse van de U-scores per glucometer (U m) toont aan dat 8.6% van de glucometers zou worden geciteerd op basis van de U m (lu ml>d); twee keer meer dan op basis van de Z m. Deze instrumenten zouden verspreid zijn over 67 gebruikers. Als we de globale mediaan als referentie (U g) beschouwen, zou 27.3% van de glucometers worden geciteerd. Deze instrumenten zijn verspreid over 85 deelnemers. Een overzicht van de resultaten wordt gegeven in de samenvattende tabel (Tabel 2). De U g distributie van de verschillende geteste glucometers is vergelijkbaar met die voor de globale resultaten en Z g: 2 verschillende populaties met een minimale overlapping (<15%) en statistisch verschillende medianen voor de vier groepen van glucometers (Wilcoxon/Mann-Whitney P<0.01).../ FORM 43/124/N V12 14/16

15 Tabel 2. Gedetailleerde tabel van de Z en U citaties (Belgische deelnemers) lz ml>3 lu ml 6.3 lz gl>3 lu gl 6.3 N labo s (%) 45 (38.45%) 67 (57.26%) 49 (41.88%) 85 (72.65%) N obs (%) 149 (3.88%) 368 (8.64%) 812 (19.06%) 1163(27.29%) Citaties per glucometer n/ntotaal [aantal geciteerde laboratoria] ABL 700 / 800 series (Glu) 0/9 0/9 0/9 1/9 [1] ABL90 FLEX 1/41 [1] 0/41 1/41 [1] 21/40 [6] Accu-Chek Aviva Nano with Aviva strip 0/28 0/28 0/28 0/28 Accu-Chek Aviva with Aviva strip 2/157 [1] 2/157 [1] 0/157 3/157 [3] Accu-Chek Inform II + Inform II strip 85/2658 [31] 113/2658 [35] 15/2658 [8] 135/2658 [34] Accu-Chek Inform II Performa teststrips 4/78 [2] 4/78 1/78 [1] 6/78 [2] Accu-Chek Mobile -/1 -/1 0/1 0/1 Accu-Chek Performa + Inform II strip 22/296 [11] 26/296 [12] 4/296 [4] 34/296 [14] Contour XT with Next strip 0/26 1/26 [1] 25/26 [3] 28/28 [3] FreeStyle Precision Neo -/1 -/1 1/1 [1] 1/1 [1] FreeStyle Precision Neo H 5/69 [1] 12/69 [4] 61/69 [4] 64/69 [4] FreeStyle Precision Pro 0/183 66/183 [9] 176/183 [10] 183/183 [10] GEM /1 -/1 1/1 [1] 1/1 [1] GEM /1 -/1 0/1 1/1 [1] GEM /33 [1] 2/33 [2] 17/33 [5] 32/33 [8] OneTouch Verio 0/66 2/66 [2] 55/66 [2] 66/66 [2] Precision Xceed Pro 39/89 [4] 78/86 [7] 89/89 [7] 89/89 [7] RAPIDLab /1 -/1 0/1 1/1 [1] RAPIDPoint 400/500 series 0/68 2/68 [2] 1/68 [1] 42/68 [13] StatStrip Connectivity Meter 1/54 [1] 1/54 [1] 45/54 [3] 54/54 [3] StatStrip Glucose/Ketone Connectivity Meter 5/296 [2] 49/296 [6] 250/296 [7] 296/296 [7] StatStrip Xpress Meter 0/105 10/105 [5] 71/105 [8] 105/105 [8] Tabel 2. Samenvating voor Z-score en U-score citaties voor de enquête POCT glucose 2019/1. N labo, aantal geciteerde laboratoria ; N obs, aantal geciteerde resultaten.../... FORM 43/124/N V12 15/16

16 CONCLUSIES De resultaten van de EKE POCT glucose 2019/1 laten een interne variabiliteit zien die varieert tussen 1.7% en 6.6%. De interglucometer-variabiliteit is <5% (4.55%). Op basis van de resultaten van deze enquête konden de geteste instrumenten worden onderverdeeld in drie verschillende groepen. De kans dat deze groepen glucometers statistisch verschillende resultaten opleveren is >90%. Deze verdeling is vergelijkbaar met die in de enquête 2018/4. Resultaten van glucosmeters die in de plasmafractie van het bloed meten (zoals Accu-Check InformII) geven hogere resultaten en komen overeen met de hexokinase referentiewaarde. Een manier om alle meters met elkaar te vergelijken is om per instrument de mediaan te bepalen. Betreffende U m-citaties (d=6.3%), zouden 67 laboratoria van 117 voor minstens één van hun glucometers worden geciteerd. Deze citaties hebben betrekking op 368 resultaten op een totaal van De resultaten van de verschillende glucometers geven geen accuraatheid tegenover zowel hexokinase referentiewaarde als globale mediaan (M g). Z g en U g zijn slechts indicatief. De variabiliteiten werden vastgesteld op basis van een niet-humaan staal. Het is mogelijk dat deze variaties gedeeltelijk gerelateerd zijn aan het gebrek van commutabiliteit van het monster. Sommige glucometers kunnen een matrix-effect ondergaan. POCT-EKE testen worden niet steeds uitgevoerd door de True Key operatoren. De resultaten weerspiegelen aldus niet de werkelijkheid van de glucosemetingen op de werkvloer; naar alle waarschijnlijkheid zullen de resultaten bekomen op de werkvloer een grotere variatie vertonen dan wat we uit de enquêtes kunnen afleiden. Opleiding en continue vorming van alle stafleden betrokken bij POCT metingen blijft noodzakelijk. EINDE Sciensano, Brussel Dit rapport mag niet gereproduceerd, gepubliceerd of verdeeld worden zonder akkoord van Sciensano. De individuele resultaten van de laboratoria zijn vertrouwelijk. Zij worden door Sciensano niet doorgegeven aan derden, noch aan de leden van de Commissie, de expertencomités of de werkgroep EKE. FORM 43/124/N V12 16/16