BIJLAGE. Bijlage nr. 1. Subsidieaanvraag buurtstewards

Transcriptie

1 BIJLAGE Bijlage nr. 1 Subsidieaanvraag buurtstewards Gezien om gevoegd te worden bij Collegebesluit houdende de goedkeuring van de subsidieaanvraag buurtstewards bij het Agentschap voor Binnenlands Bestuur van de Vlaamse Overheid nr van De collegeleden, Bruno DE LILLE Brigitte GROUWELS Guy VANHENGEL 1

2 Subsidieaanvraag buurtstewards Agentschap voor Binnenlands Bestuur Team Stedenbeleid, lokaal 2C56 Boudewijnlaan 30, bus 70, 1000 Brussel Tel : info@thuisindestad.be Waarvoor dient dit formulier? Met dit formulier vraagt u een subsidie aan voor buurtstewards. Het Vlaams actieplan MOE(Roma-) migranten wil vanuit de Vlaamse bevoegdheden specifieke acties opzetten om een antwoord te kunnen bieden op de specifieke uitdagingen en problemen. Het project buurtstewards kan hierin gekaderd worden. De middelen voor deze actie worden gericht ingezet, op de knelpuntwijken in de centrumsteden en Brussel (VGC) (focus Vlaams stedenbeleid), waar zich een substantieel aandeel Roma bevinden. Deze oproep geldt voor 1 september 2014 tot en met 31 augustus 2015, maar kadert in een projectduur van maximaal 4 jaar (begindatum 1 september einddatum 31 augustus 2016), met een jaarlijkse evaluatie en nieuwe oproep (in te dienen ten laatste op 30 april 2014). Bijkomende informatie betreffende het kader, subsidieaanvraag (voorwaarden) en beoordeling vindt u achteraan. Stuur dit formulier digitaal naar info@thuisindestad.be Gegevens van de stad 1 Vul hieronder de gegevens van de stad in. naam stad Vlaamse Gemeenschapscommissie Diensten Leidend Ambtenaar Cel Stedelijk Beleid correspondentieadres Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel naam contactpersoon Pieter Van Camp, deskundige-coördinator telefoonnummer 02/ faxnummer 02/ adres Pieter.van.camp@vgc.be website rekeningnummer B E Gegevens van het project (max 4 jaar) 2 Vul hieronder de gegevens van het project in. titel Project buurtstewards begindatum van de actie dag 0 1 maand 0 9 jaar einddatum van de actie dag 3 1 maand 0 8 jaar totaal aantal buurtstewards 4 VTE Personen (inzet van minimum 2 VTE) aangevraagd subsidiebedrag ,00 Euro (a rato van ,00 euro per VTE - personeelskosten en werkingskosten inbegrepen) 2

3 3 Tussentijdse evaluatie Welke resultaten heeft het project gehaald? Heeft het project de gestelde doelen bereikt? Beschrijf hoe het project is verlopen? Heeft dit project het beoogde doelpubliek bereikt? Als bepaalde delen van het project niet of later zijn uitgevoerd dan in de projectaanvraag is beschreven of als bepaalde resultaten niet of niet volledig konden worden bereikt geeft u de reden daarvoor aan. Licht toe waarom het doelpubliek wel of niet (voldoende) werd bereikt. in maximum 3 pagina s Tijdens de eerste jaarhelft Buurtstewards ( ) werd de planning zoals opgenomen in de projectaanvraag Buurstewards ( ) vertaald naar concrete acties. Hieronder volgt een stand van zaken. Concreet cijfermateriaal wordt aangeleverd in de eindevaluatie zoals die wordt voorzien in oktober Ter verduidelijking hanteren we de structuur zoals opgenomen in de projectaanvraag Buurtstewards ( ). Deze structuur wordt ook overgenomen in de nieuwe projectaanvraag ( ). INLEIDEND 1. Algemeen Op basis van de onderzoeksresultaten en de inbreng van de verschillende stadsbrede klankbordgroepen Romastewards werd (en wordt) tijdens het tweede projectjaar sterker ingezet op volgende thema s: NT2 en alfabetisering, preventieve gezinsondersteuning, brede jeugdhulp, stelsel Leren en Werken, opleiding, vrije tijd en vakantieparticipatie. De onderwijs- en de buurtwerking blijven vanzelfsprekend de belangrijkste focuspunten binnen dit project. Hieronder volgt een evaluatie van de eerste helft van het tweede projectjaar Focus op onderwijs Wat de inzet van de stewards rond onderwijs en preventie van schoolverzuim betreft, kan worden vastgesteld dat de stewards heel wat nieuwe leerlingen hebben kunnen inschrijven in Brusselse Nederlandstalige basis- en secundaire scholen voor het schooljaar Hierbij ging extra aandacht uit naar het leggen van contacten met en het inschrijven van leerlingen in Nederlandstalige basisscholen waarmee eerder nog geen contact was gelegd. De sensibilisering van Roma-ouders op vlak van scholarisatie van hun kinderen in Nederlandstalige scholen is geen evidente opgave, onder meer daar veel Roma meer vertrouwd zijn met het Franstalige onderwijsaanbod. Doordat de stewards dagelijks inzetten op de bekendmaking van het Nederlandstalige onderwijsaanbod en de voordelen die hieraan verbonden zijn, is er wat dat betreft een verandering merkbaar. Verder zijn de stewards dankzij hun aanwezigheid in scholen in staat verdiepend te werken, zowel voor het schoolpersoneel als voor leerlingen. De gedrag-begeleiders, de leerkrachten en de schoolpsychologen kunnen met al hun dringende vragen bij de stewards terecht, waardoor ze een veel betere en meer genuanceerde kijk krijgen op de familiale en individuele problematiek van Romajongeren. Hierdoor kan veel directer en efficiënter ingespeeld worden op conflict- of andere situaties zodat negatief gedrag snel in de kiem kan worden gesmoord. Deze manier van werken helpt het schoolpersoneel ook om zelf situaties en problemen beter in te schatten en zelf meer adequate oplossingen te voorzien. Dankzij het feit dat de contacten van stewards met leerlingen, leerkrachten en ouders op frequente basis plaatsvinden, wordt de onderlinge vertrouwensband versterkt. Hierdoor hebben de stewards een grote impact op jongeren en ouders wat betreft hun begrip van bijvoorbeeld doorstroming naar een vervolgtraject (na afloop van een Persoonlijk Ontwikkelingstraject - POT) en hun inzet van belang voor een goede schooloriëntatie. 3. Focus op de uitbouw van netwerken en samenwerkingsverbanden Tijdens de eerste helft van het tweede projectjaar besteedde de VGC veel aandacht aan het uitbreiden van het netwerk (zowel wat het onderwijsluik als wat het buurtluik betreft). Er werden nieuwe contacten gelegd en samenwerking aangegaan, o.a. met Nederlandstalige scholen en organisaties: - Nederlandstalige (basis)scholen: Freinetschool De Radar (Laken), Gemeentelijke Basisschool Kameleon (Anderlecht), Gemeentelijke Basisschool Regenboog (Molenbeek), Sint-Lukas Basisschool (Schaarbeek), Leidstarschool (Laken), Gemeentelijke Basisschool Scheut (Anderlecht, H.A. Karel Buls (Laken), Lyceum Martha Somers (Laken), Steinerschool Anderlecht, Gemeentelijke Basisschool Windroos (Molenbeek), Stedelijke Basisschool De Groene Planeet (Vilvoorde); - Het Huis van het Nederlands; - Het Huis der Gezinnen, Nasci, Opvoeden in Brussel, CKG Sloebernest; - Tonuso vzw, OTA-team Vlaams-Brabant/Brussel, Leerrecht; - Tracé Brussel, JES, Groep INTRO; - WMKJ Miks, WMKJ Chicago, WMKJ Ratatouille en A Place To Live. 3

4 4. Focus op buurten: Tijdens de eerste helft van het tweede projectjaar voerden de stewards een buurtonderzoek uit in Sint-Jans- Molenbeek (as Parvis/Ribaucourt). De buurtfiche zal afgerond zijn voor het einde van het tweede projectjaar. Er kan worden vastgesteld dat de buurtstewards een belangrijke meerwaarde bieden in buurten waar veel Roma wonen, verblijven, rondhangen. Zij beschikken namelijk niet enkel over een grondige kennis van het terrein, maar ook en belangrijker nog over een uniek inzicht in en kennis over de aanwezige Roma-gemeenschap. Dit stelt hen in staat om het contact en de samenwerking tussen enerzijds preventie- en andere diensten en anderzijds de Romafamilies mogelijk te maken in het kader van het bevorderen van het samenleven en tegengaan van overlast (daar waar er voordien nauwelijks communicatie was). Dankzij het buurtwerk krijgen de lokale organisaties en diensten (vaak voor het eerst) een zicht op de aanwezige Roma-bevolking en de mogelijkheden van samenwerking tussen Roma, diensten en buurtbewoners. Hieronder volgt een gedetailleerde beschrijving waarbij de structuur van de projectaanvraag wordt gevolgd. A. TAKEN BUURTSTEWARDS 1. Beter in kaart brengen en monitoren van de spreiding van Roma in Brussel Actie 1.1: In kaart brengen (en verdere monitoring) van het aantal Roma-leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs. De Meet- en Weetcel van de VGC heeft onlangs nieuwe software voor een bevragingssysteem verworven. Dit nieuwe systeem, Key Survey genaamd, zou een efficiënte bevraging van onder andere scholen mogelijk moeten maken. Dit systeem wordt momenteel uitgetest. In mei 2014 zou de monitoring van de Nederlandstalige scholen in Brussel over de aanwezigheid van Roma-kinderen/-jongeren als testcase worden uitgevoerd. Actie 1.2: Gericht buurtonderzoek in een aantal wijken (oplijsten van samenlevingsproblemen/noden) Tussen september en december werd buurtonderzoek verricht in Sint-Jans-Molenbeek (as Parvis/Ribaucourt) aan de hand van: - 14 bevragingen van Roma uit de buurt (10 Roemenen en 4 Bulgaren); - 18 diensten en publieke instanties met een lokale werking; - 2 focusgroepen met Roemeense en Bulgaarse Roma. Cijfermateriaal over de buurt werd aangeleverd door de Meet- en Weetcel. Een voorlopige versie van de buurtfiche is reeds afgewerkt. De buurtfiche zal volledig afgerond zijn voor het einde van het projectjaar. 2. Sensibilisering van Roma-ouders op vlak van scholarisatie Actie 2.1: Zorgen dat elk Roma-kind dat via het project bereikt wordt, ingeschreven wordt in een school, met bijzondere aandacht voor kleuterparticipatie Sinds september is het team Roma-stewards dagelijks actief op zoek naar: - Roma-kinderen/-jongeren die nog niet in een school zijn ingeschreven; - scholen waar nog plaats is. Dit proces omhelst: - een sensibilisering van de families over het belang van onderwijs en over de leerplicht; - informatie aan families over hoe zelf een school te zoeken; - een zoektocht naar een school; - bemiddeling tijdens de inschrijving; - hulp bij het verzamelen van de nodige documenten. Er geldt een andere procedure voor ouders die zich in de loop van het schooljaar aanmelden bij de Dienst Roma en Woonwagenbewoners voor hulp bij de zoektocht naar een school voor hun kind(eren). Tijdens dit zoekproces is de actieve medewerking van de ouder(s) vereist. Inschrijvingen schooljaar : Sinds september zijn er 13 inschrijvingen gebeurd (2 in kleuterschool, 5 in lagere scholen, 2 in secundaire scholen). Er zijn 43 kinderen voor wie wegens het grote plaatsgebrek in Brussel nog steeds geen plaats in een school gevonden is voor het huidige schooljaar. Hiervoor werd ook contact opgenomen met de onderwijsdiensten van de gemeenten. In 22 gevallen gaat het om recente aanmeldingen (sinds januari 2014). Er worden momenteel stappen ondernomen om deze kinderen in te schrijven voor volgend schooljaar. 4

5 Inschrijvingen schooljaar : Voor het schooljaar werden 13 nieuwe kinderen aangemeld in Nederlandstalige scholen via digitale weg (6 in kleuterscholen, 7 in lagere scholen). In deze scholen werd de werking en het aanbod van de stewards bekend gemaakt. Kleuterparticipatie: Tijdens huisbezoeken wordt een analyse gemaakt van de familiesamenstelling. Zodra blijkt dat er kleuters zijn, worden de ouders aangespoord om hen in te (laten) schrijven in een basisschool. Aandachtspunten: Sommige Roma-families kiezen voor Franstalig onderwijs. Dit is vooral zo voor Roemeense Roma. Bulgaarse en Slowaakse Roma zijn gemakkelijker te motiveren om hun kinderen in een Nederlandstalige school in te schrijven. De Roma-stewards ervaren in de praktijk dat digitaal inschrijven bij veel Roma-ouders moeilijk ligt. De belangrijkste redenen hiervoor zijn dat: - Roma-ouders niet actief naar scholen zoeken met behulp van internet; - veel Roma-ouders geen Nederlands begrijpen; - er Roma zijn die pas in Brussel aankomen na de digitale inschrijvingsperiode; - sommige Roma-ouders niet weten of ze in september nog in Brussel/België verblijven. Sommige Roma trekken naar het buitenland indien zij geen werk vinden. Bij de digitale aanmeldingen worden ze actief ondersteund door de stewards. 3. Acties vanuit of binnen de schoolomgeving Actie 3.1: Opvolging schoolverzuim In samenwerking met de scholen volgen de stewards het schoolverzuim op, aan de hand van huisbezoeken en bemiddelingen. In volgende scholen wordt het schoolverzuim opgevolgd via registratie van aan- en afwezigheden die de scholen wekelijks verzamelen en doorsturen naar het team Roma-stewards: - BuSO Zaveldal; - Vormingscentrum Foyer vzw; - Instituut Anneessens-Funck (OKAN). Op basis van deze lijsten gaan de stewards vervolgens op huisbezoek bij de familie van de kinderen/jongeren die het problematische gedrag stellen. Tijdens deze huisbezoeken trachten zij: - te achterhalen welke de oorzaken zijn van het schoolverzuim; - ouders te confronteren met de leerplicht, met de bedoeling om de jongeren zo snel mogelijk terug op school te krijgen; - door te verwijzen naar andere diensten in geval van problemen i.v.m. financiële zaken, gezondheid, verblijf,.... In BuSO Zaveldal wordt het werk van de Roma-stewards regelmatig geëvalueerd tijdens overlegmomenten met de psychologe en gedragsbegeleidster (23/09/2013, 26/11/2013, 25/2/2014). De successen worden overlopen en de knelpunten onderzocht. Er zijn een aantal hardnekkige spijbelaars op wie de wekelijkse kort op de bal -aanpak aan de hand van huisbezoeken (met als doel de jongeren zo snel mogelijk terug op school te krijgen) weinig effect heeft. Voor de meest problematische leerlingen werd de jeugdbrigade van de politie van de woonplaats gecontacteerd. In een volgende stap kunnen deze dossiers naar het jeugdparket worden doorgestuurd. Over deze werkwijze is er momenteel een overleg gepland met de nieuwe parketmagistraat. Actie 3.2: Aanwezigheid van Roma-stewards in de school - In BuSO Zaveldal en in Vormingscentrum Foyer vzw zijn er wekelijks vaste momenten ingepland waarop minstens één steward aanwezig is. - In BuSO Zaveldal zijn 2 stewards telkens minstens een halve dag per week aanwezig. Tijdens hun aanwezigheid hebben ze meerdere taken: deelnemen aan het 2-wekelijkse overleg van de gedragsbegeleiders (bespreking individuele cases); aanwezig zijn op de speelplaats tijdens de pauze, om in contact te treden met de jongeren; beschikbaar zijn voor leerkrachten en leerlingen met vragen; aanwezig zijn in de klas om tips te kunnen geven over de interactie tussen jongeren en de leerkracht; afwezigheden overlopen en huisbezoeken plannen i.s.m. de psychologe. De stewards treffen mee voorbereidingen voor de organisatie van een voetbalwedstrijd (in juni 2014) tussen de leerlingen van BuSO Zaveldal en van Vormingscentrum Foyer vzw. - In Vormingscentrum Foyer vzw: wekelijks overleg met de opvoeder i.v.m. afwezigheden en individuele problematieken; maandelijkse deelname van een steward aan de teamvergadering; 5

6 regelmatige aanwezigheid in de school voor bemiddelingen en contacten met leerlingen en leerkrachten. - In Instituut Anneessens-Funck (OKAN), in CDO Stad Brussel (Laken), in CDO Schaarbeek-Evere (Vilvoorde) en in de BuSO Cardijnschool wordt gewerkt via vraag-gestuurde interventies, net als in Basisschool Sint Lukas, Freinetschool De Radar, Gemeentelijke Basisschool Scheut, Gemeentelijke Basisschool Regenboog, de Leidstarschool, Gemeentelijke Basisschool Kameleon en Hoofdstedelijk Atheneum Karel Buls. - Lyceum Martha Somers (Laken), Sint-Guido-Instituut (Anderlecht), Basisschool Windroos (Sint-Jans- Molenbeek) en Stedelijke Basisschool De Groene Planeet (Vilvoorde) zijn geïnformeerd over het aanbod van de Roma-stewards maar zij hebben op basis van het profiel van de leerlingen momenteel geen concrete nood om beroep te doen op de stewards. - In alle voornoemde scholen werd eerst een overleg gepland met de directie om het project Roma-stewards voor te stellen en de manier van werken toe te lichten. Actie 3.3: Infosessies voor Roma-leerlingen - Vanaf september 2013 tot maart 2014 ondersteunden de Roma-stewards in het Vormingscentrum Foyer vzw op tweewekelijkse basis de leerkrachten bij de begeleiding van ateliers. Tijdens het eerste trimester werd gewerkt rond geschiedenis en burgerschap. In het tweede trimester wordt gewerkt rond de identiteit van Romajongeren en hun imago. Hiervoor zullen de leerlingen zelf grote driedimensionale letters ( r, o, m, a ) maken in hout met de technieken die ze in het Vormingscentrum Foyer vzw aangeleerd hebben. Deze letters zullen dan bewerkt worden met teksten en foto s om in de publieke ruimte tentoon te stellen. - De stewards werkten mee aan de organisatie van een debat tussen oud-leerlingen en huidige leerlingen van het Vormingscentrum Foyer vzw over de kansen op de arbeidsmarkt. Hiervoor kwamen enkele oud-leerlingen als rolmodel getuigen. Ook de ouders werden hiervoor uitgenodigd. - Ondersteuning van individuele leerlingen in de klas op vraag van de leerkracht (BuSO Zaveldal). Actie 3.4: Begeleiding en ondersteuning van het schoolteam BuSO Zaveldal: - Er bestaat een goede en regelmatige samenwerking tussen de gedragsbegeleiders en de Roma-stewards. Wekelijks volgt een steward het overleg van de gedragsbegeleiders en de psychologe op. Per leerling worden alle problemen besproken en interventies gepland. De steward gaat met hen de speelplaats op om goede contacten met de jongeren te behouden; - De steward houdt zich beschikbaar om indien nodig te bemiddelen in contacten tussen leerlingen en leerkrachten. Soms betreft het noodsituaties en gaat het veeleer om conflictbemiddeling; - De steward gaat met de gedragsbegeleiders of psycholoog mee op huisbezoek om het contact te faciliteren. Meestal gaat het hier om moeilijk bereikbare families; - Slechts een beperkt aantal leerkrachten doet beroep op de Roma-stewards. Uit tussentijdse evaluatie is gebleken dat dit veel te maken heeft met het feit dat leerkrachten vaak niet direct communiceren met de stewards, maar dat hun vragen aan de stewards worden doorgegeven via de schoolpsychologe. Momenteel trachten de stewards proactiever signalen op te vangen (bv. door aanwezigheid tijdens lessen) en hierover rechtstreeks met leerkrachten in gesprek te gaan. Vormingscentrum Foyer vzw: - Tijdens het wekelijks overleg geeft de steward advies aan de leerkrachten over de aanpak van de problemen van individuele leerlingen; - Tijdens bemiddelingen en huisbezoeken samen met de opvoeder geeft de steward eveneens advies en faciliteert hij/zij de communicatie en samenwerking met de ouders en de leerling; - De steward wordt regelmatig opgeroepen voor urgente interventies (vb. bij conflicten of bij een ongepland bezoek van ouders) om het schoolpersoneel te ondersteunen. Actie 3.5: Verhogen van de ouderbetrokkenheid Het team Roma-stewards verhoogt de ouderbetrokkenheid in de scholen door: - ouders te mobiliseren (telefonisch of tijdens huisbezoeken) voor oudercontacten en rapportbesprekingen en/of uitreikingen; - aanwezig te zijn en te bemiddelen op oudervergaderingen en/of rapportbesprekingen en/of uitreikingen; - indien wenselijk te bemiddelen tijdens gesprekken tussen ouders en leerkrachten en/of de schoolpsycholoog, het CLB, de gedragsbegeleiders en andere betrokkenen; - telefonisch contact op te nemen met ouders over gebeurtenissen op school; - ouders uit te nodigen voor een debat over rolmodellen (13/02/ Vormingscentrum Foyer vzw); - inbreng van het Onderwijscentrum Brussel (OCB) over ouderbetrokkenheid mee te nemen in besprekingen met scholen en ouders (vb. concrete tips om ouders te sensibiliseren over het schoolverloop van hun kinderen, concrete tips om leerkrachten te sensibiliseren rond ouderbetrokkenheid, activiteiten die bepaalde scholen organiseren rond ouderbetrokkenheid in samenwerking met het Onderwijscentrum Brussel (OCB), ); - ouders te mobiliseren voor acties die in scholen worden georganiseerd met het doel ouderbetrokkenheid te vergroten (bv. Open Klas momenten) 6

7 - beroep te doen op specifieke vaardigheden van ouders. Zo werd bv. een trap hersteld door een Roma-ouder in Freinetschool De Radar. Ouderbetrokkenheid wordt ook verhoogd door de ouders van leerlingen mee te nemen naar buitenschoolse educatieve activiteiten: - Toeleiding van ouders met kinderen in Basisschool Sint-Lukas naar een Brede school activiteit - BEE Festival; - Bezoek aan het Open Deur Weekend van het ABC-huis met ouders en kinderen. Ouders van kinderen in Nederlandstalige scholen worden voortdurend gemotiveerd om Nederlands te leren. Bij grote interesse werden ouders toegeleid naar het Huis van het Nederlands. 4. Samenwerking en netwerkontwikkeling in de stadsbuurten waar Roma-families wonen Actie 4.1: Kennis verwerven van de werking van reguliere diensten - Door dagelijkse contactname met Nederlandstalige diensten wordt meer kennis verworven over het aanbod, de mogelijkheden voor samenwerking, de mogelijkheden voor doorverwijzing, enz. - Een reeks ontmoetingen tussen organisaties en Roma-stewards werden georganiseerd door de VGCprojectleider: OCB: een uitwisselingsmoment en een vorming over ouderbetrokkenheid; OTA-team Vlaams Brabant/Brussel: een vorming over integrale jeugdzorg en een uitwisselingsmoment; CKG Sloebernest: uitwisselingsmoment; Opvoedingswinkel (Opvoeden in Brussel): uitwisselingsmoment; Tonuso vzw: uitwisselingsmoment; JES Effect + JES straathoekwerk: uitwisselingsmoment; Huis van het Nederlands: uitwisselingsmoment; Huis der Gezinnen: uitwisselingsmoment; Regionaal Overlegplatform Leren & Werken (georganiseerd door Tracé Brussel, volgende organisaties/diensten waren aanwezig: Actiris, VDAB, Groep INTRO vzw, Projectencentrum Don Bosco, Profo vzw, Syntra Vlaanderen, Syntra Brussel, CDO Brussel, CLB VGC, CLB G.O. + Onderwijskiezer, T-Impact, Vormingscentrum Foyer vzw, Centrum Leren en werken (CLW) Woluwe, CLW Castor, Vlaams Departement Werk en Sociale Economie, Dienst Beroepsopleiding): Voorstelling project Roma-stewards; - Volgende organisaties kennen de werking van de Roma-stewards via kennismaking tijdens doorverwijzing van Roma/bemiddeling CAW Brussel; Alba vzw (herstelbemiddeling); Opvang vzw (Pleegzorg). - Volgende voorzieningen werden opgenomen in de planning voor projectjaar en zijn niet apart gecontacteerd voor een voorstelling van het project in functie van de uitbreiding van ons netwerk. De redenen hiervoor worden hieronder weergegeven: Centrum voor Basiseducatie: Reden: Er heeft een uitwisselingsmoment plaatsgevonden met het Huis van het Nederlands. Tijdens deze uitwisseling werd afgesproken dat de stewards Roma altijd rechtstreeks doorverwijzen naar het Huis van het Nederlands. Indien nodig verwijst het Huis mensen door naar Brusseleer. Sociale tewerkstellingsprojecten: Reden: Niet opportuun gebleken binnen het huidige tijdskader. De VGC-projectleider voorziet het team Roma-stewards van de meest actuele informatie over relevante Nederlandstalige diensten in Brussel aan de hand van allerhande VGC-publicaties en door de VGC-gesubsidieerde publicaties/brochures en zorgt voor een wederzijdse informatieoverdracht en gerichte vorming. Toeleiding naar de Brusselse Nederlandstalige vrijetijdswerking staat op de planning voor de tweede helft van het projectjaar. Actie 4.2: Actief begeleiden van Roma naar reguliere diensten Roma worden doorverwezen naar diensten die een antwoord kunnen bieden op concrete vragen/problemen waar ze mee zitten. Indien nodig worden Roma actief begeleid naar deze diensten. In alle gevallen wordt echter zelfredzaamheid nagestreefd. Een begeleiding naar één specifieke dienst is daarom meestal maar eenmalig. In het kader van de opvolging van scholarisatie en het buurtwerk zorgden de stewards voor: 7

8 Actieve toeleidingen van Roma naar volgende diensten: - Sociaal: Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW) Brussel, OCMW Sint-Joost-ten-Node; - Tewerkstelling: Actiris, Maks vzw, VDAB, Lire et Ecrire (Emploi), Tracé; - Opleiding: Syntra Brussel, Huis van het Nederlands, Actiris, JES (oriëntatie bouw), Groep INTRO vzw (bouwopleiding), Brusselleer, Tracé; - Inburgering en integratie: Bon vzw, Dar al Amal; - Maatschappelijke participatie: Het Punt (vrijwilligerswerk); - Gezondheid: Nasci vzw, Ziekenhuis Koningin Fabiola, Dokters van de Wereld, Medikureghem; - Preventieve gezinsondersteuning: Baboes, Nasci vzw, Huis der Gezinnen; - Buitenschoolse activiteiten: Preventiedienst Anderlecht, Chiro, Initiatief voor Buitenschoolse Opvang (IBO) Ket In Kuregem vzw, VGC-Gemeenschapscentra, VGC-Lenteschool, ABC-huis. Doorverwijzingen van Roma-families naar: - Welzijn/sociaal beleid: CAW Brussel, OCMW s, plaatselijke sociale diensten (CAW Brabantia in Anderlecht); - Tewerkstelling: Actiris, Tracé; - Opleiding: JES, Huis van het Nederlands, VDAB, Bruxelles Formation, Tracé; - Gezondheid: Kind en Gezin, Nasci vzw, Medisch Huis Van Het Oude Molenbeek, Wijkgezondheidscentrum Medikureghem, Dokters van de Wereld, ; - Preventieve gezinsondersteuning: Nasci vzw, Huis der Gezinnen Anderlecht (bv. 2 Roma-vrouwen hebben zich ingeschreven voor de vorming Train de Trainers ). Actie 4.3: Ketenbenadering 1. Aanmelding (bv. ouders melden zich aan bij de stewards met de vraag of hun kind kan worden ingeschreven); 2. De nodige partners worden gecontacteerd (bv. de stewards nemen contact op met het CLB (nieuwe partner)); 3. Samen met de verschillende partners wordt gezocht naar oplossingen (bv. indien er zich problemen voordoen op school wordt het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg gecontacteerd (nieuwe partner)). Tijdens het behandelen van een case worden verschillende partners betrokken. Op die manier wordt één case benaderd vanuit verschillende beleidssectoren. Van zodra één case wordt opgevolgd door verschillende domeinen is er sprake van een integrale werking. Actie 4.4: Case-management 1. Meestal contacteren bepaalde organisaties en diensten de stewards i.v.m. een bepaalde case (bv. een bepaalde familie); 2. Jongeren en hun families met meer complexe probleemsituaties worden vervolgens begeleid door de Romastewards in samenwerking met bevoegde instellingen; 3. Daar waar nodig worden meerdere partners tegelijk samengebracht om een case te bespreken en een gezamenlijke aanpak af te spreken. Actie 4.5: Verankering van de expertise binnen de Nederlandstalige voorzieningen - Infosessies/vormingen: 03/09/2013: Samenlevingsopbouw Brabant-Groen: interactieve infosessie i.v.m. de buurtfiches van Schaarbeek ; 06/11/2013: Preventiedienst Schaarbeek: interactieve infosessie i.v.m. Roma in Brussel en Schaarbeek (buurtfiche Gaucheretplein en buurtfiche Koninginne- en Liedtsplein); 12/12/2013 : Bon vzw: interactieve infosessie i.v.m. werken met Roma in Brussel; 19/03/2014: Federale Politie: Week van de diversiteit: vorming i.v.m. werken met Roma in Brussel. - Conferentie: 23/10/2013: i.s.m. het Consortium van Brusselse NGO s: Roma op de dool in Brussel : Mede-organisatie; Feedback en aanpassingen manifest; Ondersteuning realisatie filmreportage over Slowaakse Roma in Brussel. - Inhoudelijke inbreng van de stewards voor publicatie over de Roma van Brussel (actie in het kader van het meerjarenconvenant Regionaal Integratiecentrum Foyer Brussel, lancering voorzien voor mei 2014). - Opstart van nieuwe en verderzetting van bestaande contacten en samenwerkingen (bemiddelingen, huisbezoeken, overleg, opvolging dossiers,...): - met Nederlandstalige voorzieningen: Welzijn/sociaal beleid: CAW Brussel; Tewerkstelling: CAD De Werklijn; Opleiding: Syntra Brussel; Integratie en inburgering: Bon vzw; Preventieve gezinsondersteuning: Consultatiebureaus Kind en Gezin (Groendreef, Gallaitstraat), Huis der Gezinnen; 8

9 Onderwijs: Centrum voor Leerlingenbegeleiding (VGC); Jongerenwelzijn: Sociale Dienst Gerechtelijke Jeugdbijstand, Comité voor Bijzondere Jeugdzorg, Opvang vzw (pleegzorg), Minor Ndako, t Pasrel vzw, Tonuso vzw (Plan-aid, Kom-aid); - met gemeentelijke instanties: Dienst Preventie Anderlecht/Schaarbeek/Elsene; Dienst Renovas (stads- en wijkontwikkeling van de gemeente Schaarbeek); Diensten Onderwijs; OCMW Schaarbeek; Jeugdbrigade Politie Sint-Joost-ten-Node /Schaarbeek /Evere; Samu Social; 5. Buurtgerichte werking: inspelen op samenlevingsproblemen Actie 5.1: Opzetten gerichte acties op maat van buurten In het kader van het buurtwerk werden o.a. volgende acties georganiseerd: - Schaarbeek (Gaucheret-, Liedts-/Koninginneplein): Rommelmarkt Gaucheret: publiciteit en mobilisatie voor eetstand met typische Roma-keuken; Bezoek en deelname aan activiteiten ABC-huis; Deelname aan de Week van de Dialoog: organisatie van een dialoogtafel op het Koninginneplein i.s.m. AMO Atmosphères; Opvolging vergaderingen Wijkcontract Koningin-Vooruitgang, opvolging coördinatie-overleg buurtwerkingen rond Koningin-Groenpark; Opstart project voor laagdrempelige kinderactiviteiten tijdens de maand juli voor de kinderen in de buurt van het Gaucheretplein i.s.m. de plaatselijke partners in het kader van het wijkcontract Koningin- Vooruitgang; Overleg op vraag van Commissariaat Nabijheidspolitie (Coban Brabant) i.v.m. de bedelproblematiek op het Liedtsplein/in de Brabantstraat; Samenwerking met partners in het kader van het wijkcontract Koningin-Vooruitgang i.v.m. inschrijvingen voor buitenschoolse activiteiten in Gemeentelijke basisschool 8: mobilisatie voor en bemiddelingen tijdens inschrijving; Tijdens huisbezoeken geven de stewards info over het aanbod preventieve gezinsondersteuning (Baboes, Huis der Gezinnen, Nasci vzw, ); Overleg met Preventiedienst over thema-buurtfeest Gaucheret rond Roma/Balkan. - Anderlecht (Raadsplein): Bemiddelingen en huisbezoeken i.s.m. de buurtbemiddelingsdienst en de gemeenschapswachten van Anderlecht i.v.m. de overlastproblematiek; Ondersteuning door en samenwerking met diensten van de gemeente Anderlecht bij de opstart van een Roma-vrouwengroep: wekelijkse vergaderingen, kinderactiviteiten, doorverwijzingen naar boek-en-leesactiviteit voor kinderen, toeleidingen naar andere reguliere diensten, aanvraag voor ontmoetingsruimte (Espace 16), toeleiding naar het Huis der Gezinnen; Vergadering en advies i.v.m. huisvestingsproject voor Slowaakse Roma i.s.m. de Preventiedienst van Anderlecht en Samu Social: uitwerking project, principes en binnenhuisreglement; Toeleiding naar activiteiten voor kinderen en jongeren (o.a. i.s.m. de gemeentelijke diensten van Anderlecht, Chiro, ). - Sint-Jans-Molenbeek (as Parvis/Ribaucourt): Regelmatige contacten met de Gemeenschapswacht van Sint-Jans-Molenbeek; Infomoment voor ambtenaren van de Franse Gemeenschap i.v.m. overlast in en rond metrostation Ribaucourt; Buurtenquête en opstellen buurtfiche Sint-Jans-Molenbeek as Parvis / Ribaucourt (zie actie 1.3); Contact met Buurthuis Maritiem i.v.m. activiteit voor Roma-jongeren in de straat; Organisatie van, mobilisatie voor en participatie aan Roma-kerstfeestje voor kinderen. Ook gaat er binnen het buurtwerk aandacht uit naar de schoolsituatie van kinderen. Niet-ingeschreven kinderen worden zo snel mogelijk toegeleid naar een school. In samenwerking met de buurtscholen worden de afwezigheden strikt opgevolgd door huisbezoeken en bemiddelingen en worden ouders optimaal betrokken bij het onderwijsproces (zie acties 2.1, 3.1, 3.5). In de tweede helft van het projectjaar zijn infosessies gepland over de openstelling van de arbeidsmarkt voor Roemenen en Bulgaren sinds 01/01/2014. Deze sessies worden georganiseerd i.s.m. de Juridische dienst van Foyer, Bon vzw en Tracé en als plaatselijke partners de Preventiediensten van Schaarbeek en van Anderlecht. 9

10 6. Monitoring, samenwerking, afstemming en overleg tussen de Dienst Roma en Woonwagenbewoners van het integratiecentrum Foyer Brussel en de cel Stedelijk Beleid van de VGC Actie 6.1: Om de monitoring, samenwerking en de afstemming te optimaliseren wordt er maandelijks een werkoverleg gepland tussen de VGC-administratie en de Dienst Roma en Woonwagenbewoners van het integratiecentrum Foyer. De cel Stedelijk Beleid neemt hiertoe het initiatief. Tijdens dit werkoverleg worden o.a. volgende aspecten besproken: - opvolging van de acties en werkafspraken met het oog op de realisatie van het project - opvolging van het team Roma-stewards (medewerkersbeleid) - evaluatie van het project - inhoudelijke voorbereiding van de volgende projectoproep In 2013 vond dit overleg plaats op 10/09, 19/09 en 6/11. In 2014 was er overleg met het team Roma-stewards op 17/01 en 10/03. Naast dit maandelijks overleg is er ook op wekelijkse basis telefonisch contact en/of contact via e- mail waarbij ad hoc informatie wordt uitgewisseld. Actie 6.2: Aanwervings- en personeelsbeleid in functie van dit project De ploeg Roma-stewards is voltallig. Op geregelde basis worden vormingen en uitwisselingsmomenten georganiseerd om de kennis van de Roma-stewards over de werking van relevante diensten en organisaties uit te breiden ( zie actie 4.1). Actie 6.3: Actieve deelname aan de Klankbordgroep Roma-stewards De Dienst Roma en Woonwagenbewoners (integratiecentrum Foyer) en het team Roma-stewards hebben een actieve inbreng in de vergaderingen van de Brusselse Klankbordgroep Roma-stewards. Het team Roma-stewards werkt ook mee aan de voorbereiding van de klankbordgroep. De coördinatie ligt in handen van de VGCprojectleider. B. SAMENWERKINGSVERBANDEN IN DE GECOORDINEERDE AANPAK Met integratiecentrum Foyer werd na goedkeuring van het aanvraagdossier door de Vlaamse Overheid een projectovereenkomst afgesloten na voorafgaandelijk overleg en afspraken met de VGC. Deze overeenkomst werd goedgekeurd door het College. In deze projectovereenkomst werd een afsprakenkader vastgelegd voor het tweede projectjaar (1/09/ /08/2014). Uitvoering taken VGC-projectleider in het kader van het project Roma-stewards: - Voorbereiding, monitoring, overleg en samenwerking in het kader van het project Roma-stewards met de dienst Roma- en Woonwagenbewoners en opvolging van het operationeel luik van het project Roma-stewards, zoals vastgelegd in het projectdossier i.s.m. het integratiecentrum Foyer Brussel; - Sensibiliseren en een inclusief beleid naar de Roma-bevolking stimuleren in Nederlandstalige gemeenschapsvoorzieningen in Brussel (operationele dienstverlening VGC, scholen, middenveld en gemeentelijke diensten) over de verschillende beleidsdomeinen heen; - Coördinatie, ondersteuning, verslaggeving en opvolging van de Brusselse Klankbordgroep Roma-stewards ; - Beleidsvoorbereiding, -opvolging, -afstemming en rapportage in functie van het VGC-project Roma-stewards (dossiervorming, projectevaluatie en rapportage, financiële opvolging); - Beleidsvoorbereiding en -afstemming met de werkeenheid Etnisch-Culturele Minderheden en diverse relevante diensten van de beleidsdirecties met het oog op de opbouw van interne expertise m.b.t. Roma-doelgroepen en het Europese, federale, Vlaamse en Brusselse beleid t.a.v. Roma/MOE-migranten; - Deelname aan relevante platformen in de VGC; - Deelname aan de Vlaamse Klankbordgroep Buurtstewards ; - Studiewerk en visievorming: deelname aan relevante studiedagen en workshops m.b.t. Roma i.f.v. een gerichte kennisopbouw en spreiding. C. GEINTEGREERDE WERKING Binnen de VGC werd intern overleg gepleegd met verschillende VGC-beleidsdirecties. Hierbij werd vanuit de verschillende beleidsdirecties concrete input geleverd over het projectverloop en werden afspraken gemaakt rond de voorbereiding van uitwisselings- en vormingsmomenten (vorming Nederlandstalige vrijetijds- en vakantieaanbod in Brussel, deelname aan het ROB Leren en Werken). 10

11 In de eerste helft van het tweede projectjaar werden twee klankbordgroepen georganiseerd, namelijk een op 24/10/2013 en een op 5/02/2014. Hieronder wordt de belangrijkste inbreng vanuit de Klankbordgroepen (eerste en tweede projectjaar) weergegeven. Advies klankbordgroep: het is belangrijk dat de Roma-stewards inzetten op: - het informeren van scholen en diensten over de Roma-doelgroep; - het informeren van Roma over het onderwijssysteem, scholen, aanbod diensten, ; - het bestrijden van taal- en schoolachterstand; - preventieve acties, toeleiden van Roma naar preventieve diensten; - preventieve gezinsondersteuning; - Roma-jongeren van 18 jaar en ouder (combinatietrajecten leren en werken, infosessie over Roma-doelgroep bij Tracé Brussel, Actiris, Roma-doelgroep informeren over aanbod Tracé Brussel, Actiris, combinatietrajecten, ); - participatie van Roma-kinderen en jongeren aan het Nederlandstalige Brusselse vrijetijds- en vakantieaanbod; - empowerment Roma-vrouwen. D. REGIEROL INZAKE DE MOE (ROMA-)MIGRANTEN De administratieve opvolging van het project wordt volledig georganiseerd en gecoördineerd door de VGCprojectleider, ingebed in de cel Stedelijk Beleid, in samenspraak met de werkeenheid Etnisch-Culturele Minderheden. Zoals eerder reeds aangegeven, werd na goedkeuring van de subsidieaanvraag ( ) door de Vlaamse Overheid een projectovereenkomst afgesloten met het integratiecentrum Foyer. De VGC heeft de stadsbrede regie over het project buurtstewards. Regie betekent hier sturing, afstemming van de acties en de onderlinge relaties tussen de verschillende partners in dit project (netwerkcoördinatie) op stadsbreed niveau. De organisatie van de klankbordgroep Roma-stewards is hier een voorbeeld van. Verder wordt momenteel nog steeds sterk ingezet op het sensibiliseren, informeren en betrekken van partners in functie van de doelgroep en het project. Hierbij wordt naast de hoofdmoot van de onderwijs- en buurtwerking in 2014 extra aandacht besteed aan preventieve gezinsondersteuning, brede jeugdhulp, stelsel Leren en Werken, NT2 en alfabetisering, vrijetijdsparticipatie. Het operationele coördinatieniveau van het project op het terrein gebeurt door de Dienst Roma en woonwagenbewoners van Foyer Brussel. 11

12 4 Beknopte beschrijving van de algemene planning Indien er afgeweken wordt van de oorspronkelijke planning die opgenomen is in het aanvraagformulier , gelieve dit dan toe te lichten. In het derde projectjaar (1 september augustus 2015) worden de acties die werden uitgevoerd tijdens het tweede projectjaar (1 september augustus 2014) gecontinueerd. Daarnaast worden ook nieuwe initiatieven opgezet. De oorspronkelijke structuur en planning van het project wordt in grote lijnen behouden in deze nieuwe projectaanvraag. Waar nodig wordt ze bijgestuurd. Daarnaast worden bepaalde klemtonen, gelegd tijdens het tweede projectjaar, verder uitgediept. 4.1 De specifieke beleidscontext van de VGC Sinds de start van het project buurtstewards in Brussel is de VGC de uitdaging aangegaan om een wijkgericht stedelijk project uit te werken op maat van de VGC-bevoegdheden. Hoewel dit binnen de Brusselse context geen vanzelfsprekend gegeven is, dient na 1,5 projectjaar te worden vastgesteld dat op een positieve en constructieve manier wordt samengewerkt met lokale besturen en verschillende gemeentelijke diensten. De buurtstewards bieden een belangrijke meerwaarde in buurten waar veel Roma wonen, verblijven, rondhangen. Zij beschikken namelijk niet enkel over een grondige kennis van het terrein, maar ook en belangrijker nog over een uniek inzicht in en kennis over de aanwezige Roma-gemeenschap. Dit stelt hen in staat om het contact en de samenwerking tussen enerzijds preventie- en andere diensten en anderzijds de Roma-families mogelijk te maken in het kader van het bevorderen van samenleven en tegengaan van overlast (daar waar er voordien nauwelijks communicatie was). Dankzij het werk van de Roma-stewards krijgen de lokale organisaties en diensten (vaak voor het eerst) een zicht op de aanwezige Roma-bevolking en de mogelijkheden van samenwerking tussen Roma, diensten en buurtbewoners. Het is daarbij een meerwaarde voor het project dat de 3 van 4 Roma-stewards zelf tot de doelgroep behoren. 4.2 Prioritaire focus op kinderen en jongeren: afstemming contexten Vanuit een prioritaire focus op kinderen en jongeren wil de VGC inwerken op de drie meest bepalende contexten waarbinnen deze jongeren zich bevinden en begeven, namelijk: - ouders/gezin - school - buurt Uitgangspunt in het project is dat deze drie contexten nauwer op elkaar moeten worden afgestemd. Op deze driehoek is het hele project geënt. 4.3 Strategische doelstellingen van het project Door op de kinderen, jongeren en hun gezinnen in te werken vanuit deze verschillende contexten, wil de VGC de volgende doelstellingen bereiken: 1. Versterken van de maatschappelijke positie van Roma-kinderen en jongeren (doelgroep-benadering) Met het Nederlandstalig onderwijs als inrijpoort voor een gezinsgerichte benadering: - Scholarisatiegraad doen stijgen, schoolverzuim tegengaan, begeleiden van kinderen/jongeren en hun gezinnen, met het oog op het verbeteren van diverse levensdomeinen; - Verdiepende werking in de begeleiding (o.a. ouderbetrokkenheid, attitudevorming, procesmatig werken) van Roma-leerlingen (in het derde projectjaar worden deze medewerkers actief ingezet ten behoeve van leerlingen in BuSO Zaveldal en Vormingscentrum Foyer vzw); - Vraag-gestuurde begeleiding van leerlingen in Nederlandstalige onderwijs- en vormingsinstellingen en werken aan diverse intersectorale randvoorwaarden (preventieve gezinsondersteuning, kleuterparticipatie, brede jeugdhulp ). In het derde projectjaar zullen de Roma-stewards verder werken in de gekende scholen met Roma-leerlingen. Indien op basis van de monitoring van het aantal Roma-leerlingen in Nederlandstalige Brusselse scholen (mei 2014) blijkt dat er nog andere, niet gekende scholen zijn waar Roma-leerlingen zijn ingeschreven, worden deze scholen uiteraard ook gecontacteerd. 2. Uitbouwen en ondersteunen van lokale en buurtgerichte netwerken met het oog op het sterker verankeren van expertise in reguliere diensten in het werken met Roma 12

13 In de buurten waar Roma wonen en leven: Noord: Noordwijk, Sint-Joost-ten-Node en Schaarbeek; Kanaal-Leopold II: Sint-Jans-Molenbeek, Koekelberg en Laken (Stad Brussel); Zuid: Kuregem (Anderlecht), Anneessens (Stad Brussel). Actief inspelen op concrete samenlevingsproblematieken in bovenstaande gemeenten, wijken en buurten. In deze wijken en buurten werk maken van het ondersteunen, begeleiden, versterken, verbreden en verdiepen van het netwerk van Nederlandstalige voorzieningen op het vlak van expertise in het werken met Roma, met het oog op het sterker verankeren van de expertise in de reguliere diensten (voornamelijk in de sectoren armoedebestrijding, onthaal en inburgering, gezinsondersteuning, onderwijs, vorming en tewerkstelling). Uitbouw van pistes voor een ketenbenadering / case-management ten behoeve van Roma-gezinnen. Verdere uitbouw van het netwerk rond opvolging onderwijsthematieken: o inschrijvingsproblematiek van Roma-kinderen (samenwerking en overleg met CLB s, scholen, ); o schoolverzuim (samenwerking en overleg jeugdrecht). Verdere uitbouw van het netwerk rond andere randvoorwaarden en samenlevingsproblematieken in de buurten en wijken waar Roma wonen in het kader van gezinsbegeleiding: o Samenwerking en overleg met lokale besturen; o Samenwerking en overleg met reguliere diensten (vnl. sectoren van armoedebestrijding, onthaal en inburgering, gezinsondersteuning, onderwijs, vorming en tewerkstelling). 4.4 Operationele doelstellingen en acties De operationele doelstellingen werden opgemaakt, vertrekkend van de 3 belangrijkste contexten (school, familie, buurt) waarin kinderen en jongeren zich bewegen. Het project Roma-stewards zet in op het versterken van de maatschappelijke positie van Roma-kinderen en jongeren. De belangrijkste ingangspoorten om hiertoe te komen zijn de school en de buurt. Vanuit de school en de buurt wordt ingespeeld op de familiale context. 1. Beter in kaart brengen en monitoren van de spreiding van Roma in Brussel Actie 1.1: Verder in kaart brengen (verdere monitoring) van het aantal Roma-leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs. Het is belangrijk om blijvend in te zetten op de monitoring van het aantal Roma-leerlingen in het Nederlandstalige onderwijs. Hoewel de resultaten van een bevraging over de aanwezigheid van Romaleerlingen altijd een inschatting zijn, gemaakt door de afzonderlijke scholen, bieden zij toch relevante informatie. Op die manier hebben de stewards een beter zicht op scholen met Roma-leerlingen wat hen in staat stelt om hun netwerk gericht uit te breiden. Indien de bevraging in via de Key Survey (een nieuwe bevragingstaal aangekocht door de Meeten Weetcel) een goed instrument blijkt, zal de monitoring van Nederlandstalige scholen in Brussel over de aanwezigheid van Roma-kinderen en jongeren in op dezelfde wijze georganiseerd worden. Zo niet, zal gezocht worden naar een andere manier om in te zetten op het optimaliseren van de monitoring. 2. Sensibilisering van Roma-ouders op vlak van scholarisatie Onderwijs is de belangrijkste factor voor de integratie van Roma-gemeenschappen in de Belgische samenleving. Geschoolde en beter opgeleide jongvolwassenen hebben immers meer kansen op de arbeidsmarkt en in de samenleving en kunnen op termijn het verschil maken voor de volgende generaties. Actie 2.1: Zorgen dat elk Roma-kind dat via het project wordt bereikt, ingeschreven wordt in een school, met bijzondere aandacht voor kleuterparticipatie Elk kind heeft recht op onderwijs. De meeste leerplichtige Roma-kinderen zijn ingeschreven in een school. De Roma-stewards stellen zich zeer waakzaam op naar broertjes/zusjes van leerlingen met wie ze werken. Ook ouders van bedelende kinderen worden aangesproken en gemotiveerd om hun kinderen in te schrijven in een school. Actie 2.2: Verhogen van de ouderbetrokkenheid Ouderbetrokkenheid is een belangrijk gegeven: ouders hebben immers een bepalende rol in de schoolloopbaan. De kennis opgedaan tijdens de vorming i.s.m. het Onderwijscentrum Brussel (OCB) over ouderbetrokkenheid (op maat van de stewards) wordt toegepast tijdens besprekingen met scholen en ouders. 13

14 Roma-stewards maken actief werk van ouderbetrokkenheid door ouders actief te mobiliseren voor oudercontacten. De wijze en de frequentie van deze actie maken het onderwerp uit van de afspraken met de scholen. 3. Acties vanuit of binnen de schoolomgeving: Actie 3.1: Opvolging schoolverzuim Samen met het schoolteam actief opvolgen van afwezigheden (voormiddag + namiddag): telefonische contacten en huisbezoeken. Actie 3.2: Aanwezigheid van Roma-stewards in de school Door een regelmatige aanwezigheid van Roma-stewards in de Nederlandstalige scholen met hoge Romaconcentraties (BuSO Zaveldal en Vormingscentrum Foyer vzw) en werken aan een sterkere vertrouwensband met de leerlingen en een actievere ondersteuning van het schoolteam door aanwezigheid op de speelplaats/in de recreatieruimte, in de klas en tijdens schooluitstappen. Op die manier kunnen de stewards signalen opvangen, leerlingen motiveren via gesprekken, conflicten opvangen, leerlingen in probleemsituaties ondersteunen en begeleiden, zorgen voor bijkomende individuele gesprekken en verdere begeleiding naar sociale en medische diensten indien nodig organiseren. Een aantal scholen met minder Roma-leerlingen of minder problematische Roma-leerlingen is vragende partij voor meer vraag-gestuurde interventies van de Roma-stewards. Momenteel zijn dit volgende secundaire scholen: Instituut Anneessens-Funck (OKAN) en BuSO Cardijnschool. In elk van deze scholen worden afspraken gemaakt met de directie/zorgleerkracht: bij het begin van het schooljaar en in de loop van het voorjaar. Daarnaast is er zeer regelmatig ad-hoc overleg in functie van de concrete noden in de scholen. Afhankelijk van de resultaten van de monitoring van Roma-leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs (Actie 1.1), zal het aanbod van de Roma-stewards bekend gemaakt worden in nieuwe basis- en secundaire scholen. Actie 3.3: Infosessies voor Roma-leerlingen Infosessies op school voor adolescenten op vlak van huwelijk en rechten, preventie van gedwongen huwelijken, enz. Actie 3.4: Begeleiding en ondersteuning van het schoolteam Het aanreiken van methodieken en good practices aan het schoolteam in de benadering van en omgang met Roma-kinderen en -jongeren en hun gezinnen. 4. Samenwerking en netwerkontwikkeling in de stadsbuurten waar Roma-families wonen De woonomgeving leent zich tot een meer sector-overschrijdende benadering van Roma-leerlingen en hun gezinnen. Samenwerking en netwerkontwikkeling vormen de sleutelwoorden van de wijkgerichte stedelijke aanpak van de VGC in dit project. De Roma-stewards bouwen een breed netwerk uit in volgende stadszones waar veel Roma wonen en leven: - Gemeenten/buurten rond het Noordstation: Schaarbeek (tot Verboeckhoven en Haachtsesteenweg), Sint- Joost-ten-Node; - Aan weerskanten van de Leopold II-Laan, tussen IJzer en de Basiliek van Koekelberg, Sint-Jans- Molenbeek; - In de omgeving van het Zuidstation: Kuregem in Anderlecht, Anneessens in Brussel-Stad. Actie 4.1: Kennis verwerven van de werking van reguliere diensten De Roma-stewards verwerven inzicht en kennis in de begeleidingsmogelijkheden van het brede werkveld. De inzet op volgende sectoren wordt versterkt: preventieve gezinsondersteuning, brede jeugdhulp, stelsel Leren en Werken, NT2 en alfabetisering, vrijetijdsparticipatie. Actie 4.2: Actief begeleiden van Roma naar reguliere diensten De kloof tussen de Roma en de burgermaatschappij is dermate groot dat het toegankelijker maken van diensten voor Roma gekoppeld moet worden aan een actief begeleide toeleiding naar reguliere diensten steeds met het oog op een grotere zelfredzaamheid. Actie 4.3: Ketenbenadering Het verderzetten van de begeleiding van Roma-leerlingen binnen de gezinnen en reguliere (gemeente)diensten vanuit een keten-benadering (vnl. in de sectoren van onthaal en inburgering, gezins- en preventieve gezinsondersteuning, brede jeugdhulp, gemeentelijke preventiediensten, diensten jeugd en gezin van de politie, ). Actie 4.4: Case-management Jongeren en hun families met meer complexe probleemsituaties worden door de Roma-stewards verder begeleid door samenwerking met reguliere (gemeente)diensten (vraaggerichte benadering). 14