Resultatenrapport 2011 Dienst Roma & Woonwagenbewoners van de Foyer: voor een verhoogde scholarisatie van Roma-kinderen 14 november 2011 Inhoud

Transcriptie

1 FOYER Resultatenrapport 211 Dienst Roma & Woonwagenbewoners van de Foyer: voor een verhoogde scholarisatie van Roma-kinderen 14 november 211 Inhoud 1. Scholen 2. Diensten, officiële instanties en lokale besturen 3. Aantal aanvragen en ondernomen acties 4. Andere samenwerkingsverbanden 4.1 Brusselse gemeenten 4.2 Brussels Hoofdstedelijk Gewest 4.3 Vlaanderen 4.4 Federaal. Videoreportages 6. Resultaten van Roma-schoolbemiddeling 6.1 Kwalitatief 6.2 Kwantitatief Inschrijvingen niet-schoolgaande Roma-kinderen Aanwezigheden Roma-leerlingen 7. Tevredenheidsmeting Beoordeling van de steunpuntfunctie Beoordeling van de bemiddelaars 8. Steunpunt 1 ste lijn Inleiding Dit verslag is een uittreksel uit het jaarverslag van de Dienst Roma & Woonwagenbewoners van de Foyer (DRW). Het betreft de periode okt 21-sept 211. De Dienst Roma en Woonwagenbewoners werkt voornamelijk op 2 de lijn ter ondersteuning van reguliere voorzieningen, scholen en instanties om op een efficiëntere manier met Roma-families te werken. Instrumenten hiervoor zijn o.a. de permanentie (telefonisch en ahv consultaties ter plaatse) van de dienst als steunpunt voor Roma-aangelegenheden, vormingen op maat en de inschakeling van bemiddelaars. Eveneens is de DRW een 1 ste lijns steunpunt voor Roma en woonwagenbewoners zelf. De rode draad doorheen de acties van de DRW is het werken aan een betere scholarisatie van Roma-kinderen.

2 1. Scholen De DRW werkt met verscheidene scholen in het BHG samen. Gemeente Geformaliseerde samenwerking (met conventie) 3 scholen 3 scholen Molenbeek St. Joost-ten-Node Schaarbeek 1 school 1 school Brussel 3 scholen Anderlecht 1 school 1 school St. Agatha Berchem 1 school Niet-geformaliseerde samenwerking (met afspraken na overleg) Daarnaast zijn er nog een 2-tal scholen die ad hoc beroep doen op de dienst igv specifieke dossiers v Roma-leerlingen, maar waarvoor geen afspraken werden gemaakt voor systematische samenwerking. 2. Diensten, officiële instanties en lokale besturen Verscheidene diensten en instellingen uit het Brusselse doen beroep op de DRW voor bemiddelingen en informatie ivm Roma-dossiers. Lokaliteit Geformaliseerde samenwerking Nietgeformaliseerde samenwerking 2 officiële instanties Molenbeek 1 lokaal bestuur 3 diensten Brussel 3 officiële 2 officiële instanties instanties 2 diensten Schaarbeek 1 lokaal bestuur 1 officiële instantie St. Joost-ten- 1 lokaal bestuur 1 officiële instantie Node Anderlecht 2 officiële instanties Vlaanderen Integratiesector CLB Federaal 3 federale instanties Daarnaast zijn er nog tal van andere Brusselse diensten die ad hoc beroep doen op de dienst.

3 3. Aantal aanvragen en ondernomen acties De Dienst Roma & Woonwagenbewoners is als 2 de lijns-steunpunt bereikbaar aan de hand van telefonische permanentie en consultaties. In de periode van 1/1/21 tot 3/9/211 werden 216 (+ 39 tov 21) verschillende aanvragen geregistreerd 1 van diensten, instellingen of particulieren met telkens een nieuwe, specifieke vraag rond Roma en/of Woonwagenbewoners. Scholen 1322 Diensten, officiële instanties, particulieren 694 enz Totaal: 216 De Roma-bemiddelaars rapporteren hun acties dagelijks apart in een activiteitenverslag. Het aantal interventies van de bemiddelaars in de periode van okt 1 - sept 11 zijn: Schoolbemiddelingen in de school 26 Schoolbemiddelingen voor andere dienst 227 Huisbezoeken 883 Oudervergaderingen 36 Totaal aantal uitgevoerde en gerapporteerde acties 146 Daarnaast zijn er aanvragen voor bemiddeling en begeleidingen voor niet-begeleide minderjarigen in samenwerking met: - de Dienst Voogdij - de Observatie- en Oriëntatiecentra (OOC) van Fedasil - verschillende politiecommissariaten verspreid over het hele land Telefonische bemiddelingen 6 Bemiddelingen bij Politie 9 Begeleiding naar huis 11 Bemiddelingen voor OOC 6 Bemiddeling bij Dienst Voogdij 2 Totaal 34 1 Het betreft hier enkel nieuwe binnenkomende vragen en contactnames van derden. In geval van herhaalde contactnames omtrent dezelfde vraag wordt slechts éénmaal een registratie gedaan.

4 4. Andere samenwerkingsverbanden 4.1 Brusselse gemeenten a) Gemeente Etterbeek: ad hoc samenwerking ivm groep Slovaakse Roma: - Adviesnota, informatief overleg, bemiddeling b) Gemeente Elsene: ad hoc samenwerking ivm groep Slovaakse Roma: - Informatief overleg, advies, infosessie (situatie en cultuur v Roma + werkingsprincipes), scholarisatie kinderen ism dienst Onderwijs en Dienst Preventie (inschrijving, schoolbemiddeling en opvolging) c) Gemeente Schaarbeek: ad hoc samenwerking ivm groep Roma: - Informatief overleg, advies, infosessie (situatie en cultuur v Roma, onderwijs, werkingsprincipes), scholarisatie kinderen ism Dienst Onderwijs en Dienst Preventie (inschrijving, schoolbemiddeling en opvolging ) d) Gemeente St Joost: nav overlast Roma en anti-roma-petitie: - Informatief overleg, ondersteuning recrutering Roma-werkers e) Stad Antwerpen: nav aanwerving van bemiddelaars: - Informatief overleg OCMW, adviesnota ivm Roma-bemiddelaars, vorming en dagstage bemiddelaars De 8 f) Stad Gent: nav aanwerving van bemiddelaars: - Adviesnota ivm Roma-bemiddelaars 4.2. Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Programma Preventie Schoolverzuim: Project Roma-bemiddelaars in 4 scholen in Molenbeek, St. Joost-ten-Node, Schaarbeek 4.3 Vlaanderen - Deelname MOE-werkgroep: voorb Vlaams actieplan MOE-migratie - Deelname werkgroep Roma en Onderwijs Kruispunt M-I - Deelname Roma-netwerk Minderhedenforum 4.4 Federaal - Deelname Federale MOE-werkgroep: voorb Federaal Roma-actieplan - Deelname werkgroep kabinet Minister v Werk en Gelijke Kansen - Deelname werkgroep kabinet Minister v Maatschappelijke Integratie ism OSE: voorb Europees Roma Platform - Federaal Impulsfonds: Roma-bemiddelingsproject. Videoreportages - Foyer : video Jong en Roma zijn in Brussel : Klik hier - Romani Yag: reportage Social and Cultural Mediation in Belgium : Klik hier - TéléBruxelles: reportage A l école avec les Roms : Klik hier

5 6. Resultaten van Roma-schoolbemiddeling 6.1 Kwalitatief Eerst herhalen we de doelstellingen en methode van Roma-schoolbemiddeling: a) De doelstellingen: - De regelmaat van de scholarisatie van Roma-kinderen verhogen en spijbelgedrag verminderen - Roma-nieuwkomers en niet-schoolgaande Roma toeleiden van naar een school - De ouders betrekken in het scholarisatieproces van hun kinderen - De ouders overhalen om kleuters in te schrijven in een kleuterschool - De basisvoorwaarden verbeteren om kinderen naar de school te kunnen sturen - De kennis en het inzicht van het pedagogische team verhogen in verband met de situatie en de cultuur van de Roma b) De methode: Omwille van hun kennis van het Romanes, het Nederlands en het Frans, omdat ze een goed contact hebben met de Roma-gemeenschap en omdat ze de gangbare problemen van deze bevolking zelf hebben meegemaakt, kunnen de bemiddelaars op een vlotte manier sterke vertrouwensbanden smeden met de families. De bemiddelaars ondernemen hun acties op vraag van en in rechtstreekse samenwerking met de directies en de sociaal assistenten van de scholen en de CLB s. De Dienst Roma en Woonwagenbewoners van de Foyer verzekert de coördinatie en opvolging van de interventies van de bemiddelaars. Activiteiten: - Begeleiden (fysisch) van de familie om de kinderen naar school te sturen (huisbezoeken, ) - Smeden van vertrouwensrelaties tussen de familie en de school - Sensibiliseren van de ouders omtrent het belang van onderwijs, rechten en plichten - Informeren van de ouders over het functioneren en het reglement van de school, de veiligheid op school, de schoolactiviteiten enz - Mobiliseren van de ouders voor schoolactiviteiten (oudercomités, mondiale dagen, ) - Bemiddelen in geval van conflicten - Sociale omkadering van de familie en doorverwijzing naar reguliere diensten voor vragen en problemen in verband met andere levensdomeinen die indirect de scholarisatie van de kinderen beïnvloeden - Werken in netwerk met gemeentediensten en diensten die kinderen begeleiden (CLB s ) c) Resultaten: - Verbeterde scholarisatie van minderjarigen: snellere terugkeer naar school in geval van schoolverzuim, vermindering van de onregelmatigheden, minder minderjarige Roma die niet zijn ingeschreven in een school, vermindering van het aantal minderjarige Roma die op straat rondlopen en opgepakt worden door de politie. De vertrouwensband met de ouders is zeer sterk, maar ook tussen de

6 bemiddelaars en de kinderen zelf. Er wordt vastgesteld dat het positieve effect van de bemiddelaar op de schoolaanwezigheid van spijbelaars onrechtstreeks ook een gunstig effect heeft op de regelmaat van andere spijbelende Roma-leerlingen. - Begeleiding en inschrijving van nieuwe kinderen die nog niet in een school waren ingeschreven (in totaal 14 kinderen van oktober 1 t/m sept 11). - Betere betrokkenheid van de ouders in de scholarisatie van hun kinderen aan de hand van huisbezoeken, bemiddelingen, mobilisatie naar oudervergaderingen. Het contact en de overdracht van informatie tussen families en de school zijn vergemakkelijkt. Er ontstaat sneller een vertrouwensband tussen familie en school, CLB s... Na de bemiddelingen verloopt het contact met de school vlotter, ook in afwezigheid van de bemiddelaar. Men slaagt erin om het merendeel van de families te mobiliseren voor oudervergaderingen, daar waar voordien zeer weinig tot helemaal geen Roma-ouders naar dergelijke vergaderingen kwamen. - Tijdens de contacten met de families heeft de bemiddelaar ook oor voor de familiale problemen. Voor bepaalde problemen verwijst de bemiddelaar de familie door naar andere sociale diensten of instellingen om te zoeken naar oplossingen (OCMW, sociale en juridische diensten, ). Soms zijn hiervoor één of meer begeleidingen nodig. Zo kunnen bepaalde obstakels die een normale scholarisatie in de weg staan, worden weggewerkt. Op die manier worden vertrouwensrelaties gesmeed tussen de ouders en de bemiddelaar, en zo ook met de scholen. De ouders contacteren de bemiddelaar ook in geval van andere familiale problemen. - Door de veelvuldige contacten van het schoolpersoneel en de overlegmomenten met de bemiddelaar worden de kennis en het inzicht over de situatie en cultuur van Roma verbeterd. - Door ervoor te zorgen dat spijbelende leerlingen snel terug aanhaken en ouders gemobiliseerd worden naar vergaderingen, betekent het werk van de bemiddelaar een duidelijke ontlasting voor het schoolpersoneel. 6.2 Kwantitatief INSCHRIJVINGEN NIET-SCHOOLGAANDE ROMA-KINDEREN: Steeds meer worden niet-schoolgaande Roma-kinderen (bedelaars, thuisblijvers, ) tijdens het jaar door de bemiddelaars toegeleid naar en ingeschreven in een Brusselse school. Aantal toeleidingen niet-ingeschreven Roma-leerlingen 14 Aantal toeleidingen niet-ingeschreven Roma-leerlingen Aantal toeleidingen nietingeschreven Roma-leerlingen

7 AANWEZIGHEDEN ROMA-LEERLINGEN: Hieronder worden de evoluties gegeven voor enkele scholen, sinds de inschakeling van Roma-bemiddelaars vanaf 7-8. Vormingscentrum Foyer Molenbeek In september 27 startten de bemiddelaars hun samenwerking met het Vormingscentrum. Sindsdien zijn volgende evoluties waar te nemen: Het aantal Roma-leerlingen steeg in 6 jaar tijd van 18 naar 41. Daling van het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Roma-leerlingen met 3% ( ). Indien we geen rekening houden met de leerlingen met problematisch spijbelgedrag (> NGA) daalde het gemiddeld % NGA met 4% ( ) Het aandeel leerlingen met > NGA/jaar verdubbelde echter het voorbije jaar, voornamelijk omwille van de verder doorgedreven outreaching door de bemiddelaars waardoor steeds meer moeilijk bereikbare jongeren worden bereikt. Vroege huwelijken en zwangerschappen binnen deze categorie van jongeren verhinderen het scholarisatieproces. Het totale aantal afwezigheden (gemotiveerde en niet-gemotiveerde) daalde sinds 27 met bijna de helft ( ) Sterke stijging van het aantal brugprojecten (soort leercontract) voor Romaleerlingen sinds 2 jaar (8 23) tgv betere schoolresultaten tgv daling schoolverzuim. Evolutie Afwezigheden Roma-leerlingen Vormingcentrum Foyer 6, Gemiddeld % Afwezigheden, 4, 3, 2, 1, Gem % NGA <NGA Gem % NGA Gem % Afw <NGA Gem % Afw, 6-'7 7-'8 8-'9 9-'1 1-'11

8 Aantal Roma-leerlingen in Vormingscentrum Foyer Aantal Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma >NGA Aantal Roma in brugproject 6-'7 7-'8 8-'9 9-'1 1-'11 Instituut Anneessens-Funck (OKAN-klas) Brussel Dit jaar werkte de bemiddelaar voor het eerst samen met de OKAN-klas van A Funck. Het dalende verloop van de NGA gedurende het schooljaar is te zien in de grafiek. 2 Inst. Anneessens-Funck Evolutie Afwezigheden Roma-leerlingen Gemiddelde % Afwezigheden 2 1 Gemiddeld % NGA Sept Okt Nov Dec Jan Feb Maart Apr Mei Juni Basisschool n 7 Molenbeek De samenwerking tussen Basisschool n 7 en de bemiddelaars van de Foyer is begonnen in 27. Sindsdien zijn volgende evoluties vastgesteld: Het aantal Roma-leerlingen is sinds 4 jaar gestegen met 38% (32 44). Het gemiddeld % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) is gedaald met 4% ( ). Het gemiddeld % Totale Afwezigheden is gedaald met 2 % ( ). Het aantal problematische Roma-leerlingen met > NGA is gedaald met 67% (9 3 leerlingen)

9 Basisschool n 7 Molenbeek - Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen 2, Gemiddeld % Afwezigheden 2,, 1,, Gemiddeld % NGA Gemiddeld % Afwezigheden, 6-'7 7-'8 8-'9 9-'1 1-'11 Basisschool n 7 Molenbeek - Aantal Roma-leerlingen Aantal '7 7-'8 8-'9 9-'1 1-'11 Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma > NGA Basisschool n 8 Schaarbeek Samenwerking met de Roma-bemiddelaars sinds december 28. Het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Romaleerlingen daalde in 2 jaar van 14.8 % ( 7-8) naar 9.2 % ( 1-11), d.i. een daling van bijna 2 op. Het aantal Roma-leerlingen blijft sinds enkele jaren zeer hoog. Ook komen er steeds meer Bulgaarse Roma-kinderen binnen. Het aandeel leerlingen met > NGA/jaar daalde in die periode met 62 %. Waar vóór 28 de aanwezigheid van Roma-ouders bij oudervergaderingen en rapportuitreikingen beperkt was, slaagt de bemiddelaar er nu telkens in het merendeel van de Roma-ouders te mobiliseren voor deze momenten. De eerste Roma-ouder deed in 21 zijn intrede in het oudercomité om er de Roma-ouders te vertegenwoordigen. Er heerst duidelijke competitie tussen de ouders omtrent de behaalde punten op het rapport van zoon- of dochterlief, hetgeen een signaal is dat onderwijs aan belang gewonnen heeft voor de families.

10 Basisschool n 8 Schaarbeek - Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen Gemiddeld % Afwezigheden 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, 7-'8 8-'9 9-'1 1-'11 Gemiddeld % NGA Gemiddeld % Afwezigheden Basisschol n 8 Schaarbeek - Aantal Roma-leerlingen Aantal Totaal aantal Roma-leerlingen Totaal aantal Roma > NGA 7-'8 8-'9 9-'1 1-'11 De Nieuwe School St. Joost-ten-Node Samenwerking met de Roma-bemiddelaar sinds sept 21. Het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Romaleerlingen (zonder NGA > ) daalde in 1 jaar van.4 % ( 9-1) naar 1. % ( 1-11), d.i. een daling van 1/3. Het aantal leerlingen dat in juni vertrok richting Roemenië daalde met ¾ (8 2)

11 De Nieuwe School - Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen 18, G e m id d e ld % A f w e z ig h e d e n 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, 9-'1 1-'11 Gemiddeld % NGA < NGA Gemiddeld % NGA Gemiddeld % Afw < NGA Gemiddeld % Afw De Nieuwe School - Aantal Roma-leerlingen Aantal Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma > NGA Totaal aantal Roma vertrokken in juni '1 1-'11

12 7. Tevredenheidsmeting De Dienst Roma en Woonwagenbewoners werkt voornamelijk op 2 de lijn ter ondersteuning van reguliere voorzieningen, scholen en instanties om op een meer efficiënte manier met Roma-families te werken. Instrumenten hiervoor zijn o.a. de permanentie (telefonisch en ahv consultaties ter plaatse) van de dienst als steunpunt voor Roma-aangelegenheden, vormingen op maat en de inschakeling van bemiddelaars. Om na te gaan of deze dienstverlening beantwoordt aan de noden en verwachtingen van de aanvragende partijen en om tot een kwalitatieve verbetering te komen werd in mei 211 een tevredenheidsmeting uitgevoerd bij de partners die het meest frequent gebruik maken van deze diensten. BEOORDELING VAN DE STEUNPUNTFUNCTIE Beoordeling steunpuntfunctie Aantal Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden Algeme samenwerking Algemene informatie Info individuele dossiers Toegankelijkheid Duidelijkheid afspraken Opvolging oproepen Vorming

13 BEOORDELING VAN DE BEMIDDELAARS Beoordeling impact bemiddelaars 4 Aantal Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden Samenwerking met bemiddelaars Verbeterde communicatie met families Verbeterde scholarisatie Verbeterde mobilisatie van ouders Verbeterd inzicht in cultuur en situatie van Roma 8. Steunpunt 1 ste lijn De Dienst Roma is als 1 ste lijns-steunpunt bereikbaar door Roma en woonwagenbewoners zelf aan de hand van telefonische permanentie en vrije consultaties (3 halve dagen per week). In de periode van 1/1/21 tot 3/9/211 werden 68 verschillende aanvragen geregistreerd 2 van Roma en Woonwagenbewoners met telkens een nieuwe vraag of meerdere vragen. Roma 239 Woonwagenbewoners 329 Totaal: 68 De opvolging die de DRW aan de gestelde vragen gaf, was: Bemiddeling 129 Informatie 8 Administratieve 291 begeleiding Doorverwijzing 71 Brieven schrijven 37 2 Het gaat hier enkel om nieuwe vragen die rechtstreeks binnenkomen bij de DRW (niet bij de bemiddelaars). In geval van herhaalde oproepen omtrent dezelfde vraag wordt slechts éénmaal een registratie gedaan. De dagelijkse contacten ivm referentie-adres worden niet geregistreerd.