Samenwerkingsverband Holland Rijnland De heer D. Toet Schuttersveld XG LEIDEN. Geachte heer Toet,

Transcriptie

1 Samenwerkingsverband Holland Rijnland De heer D. Toet Schuttersveld XG LEIDEN kenmerk i30/3so/tn/jb contact M.E.jacobs nummer info@tympaan.nl datum 4 augustus 2011 onderwerp 'Monitor jeugdbeleid en jeugdzorg In de provincie Zuid-Holland: vervolgmeting 2009' Geachte heer Toet, Met genoegen stuur ik u hierbij het rapport 'Monitor jeugdbeleid en jeugdzorg in de provincie Zuid-Holland: vervolgmeting 2oog'. Meer exemplaren zijn tegen betaling te bestellen. Hetrapport is gratis te downloaden via de website van het Tympaan Instituut fwww.tympaan.nl. Cijfers over de situatie van de jeugd, het jeugdbeleid en de jeugdzorg in uw gemeente of regio kunt u vinden in het Regionaalinformatiesysteem Samenleving (RIS) Indien jeugdbeleid of jeugdzorg niet (meer) uw werkterrein is, wilt u er dan voor zorgen dat het rapport bij een collega terechtkomt die zich daarmee bezighoudt? Wilt u in dat geval de naam van die collega doorgeven aan mevrouw dr. M.E. jacobs op of via info tympaan.nl, zodat wij in het vervolg de juiste contactpersoon kunnen aanschrijven. Hartelijk dank voor uw bijdrage aan de monitor. Metvriendelijke groet, mevrouw dr. M.E.Jacobs projectmanager bijlage BEZOEKADRES Anna van Saksen laan HW De n Haag POSTADRES Post b u s AA D en Haag tel y mpaan.nl paa n.n l voor beleidsontwil<keling

2

3 Monitor jeugdbeleid en jeugdzorg in de provincie Zuid-Holland Vervolgmeting 2009

4

5 juli j.w.k. Barns, A.M. van Essen, M.E. jacobs, T. Nienhuis, A.M. Plug Tympaan Instituut

6

7 Inhoud blz 1 Inleiding Monitor in het kort Leeswijzer 1 2 (Risico )jeugdigen Kerncijfers Ontwikkeling aantal jeugdigen in Zuid-Holland Ontwikkelingen binnen de groep risicojeugdigen 4 3 Licht pedagogisch hulpaanbod Kerncijfers Totaal gebruik pedagogisch hulpaanbod Opvoedingsondersteuning Opgroeiondersteuning Gezinsondersteuning RAS-inzet 11 4 jeugdzorg Kerncijfers Aanmeldingen Indicatiebesluiten Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Jeugdbescherming en Jeugdreclassering Jeugdzorgaanbieders 16 5 Aansluiting licht pedagogisch hulpaanbod en jeugdzorg Kerncijfers Meer pedagogische hulp, stabilisatie instroom jeugdzorg 20 Literatuur Bijlagen

8

9 1 Inleiding 1.1 Monitor in het kort Het Tympaan Instituutmonitortin opdracht van de provincie Zuid-Holland de aansluiting tussen jeugdbeleid en jeugdzorg. Sinds 2004 maakt de provincie Zuid-Holland afspraken met gemeenten over een goede aansluiting tussen jeugdbeleid en jeugdzorg. Het achterliggende idee is, dat een goed jeugdbeleid de instroom in de jeugdzorg kan beperken. Een monitor is een instrument waarmee periodiek veranderingen worden beschreven op basis van verzamelde gegevens. Voorwaarde is dat deze gegevens in de tijd met elkaar zijn te vergelijken. Doel van monitoring is te bekijken of (beleids)doelstellingen zijn gehaald. Het is op basis van een monitor niet mogelijk de oorzaakvan een verandering aan te wijzen. De monitor is bedoeld voor de provincie, gemeenten en samenwerkingsverbanden van gemeenten in het kader van de Regionale Agenda Samenleving (RAS). RAS' en kunnen de informatie gebruiken om inzicht te krijgen in de situatie van jeugdigen in hun werkgebied. Zij kunnen dan gericht actie ondernemen om het preventieve jeugdbeleid (meer) vorm te geven of de instroom in de jeugdzorg tegen te gaan. Ook kunnen de achterliggende cijfers gebruikt worden als onderbouwing van onder meerbeleidsnota's jeugdbeleid of in RAS-afspraken. 1.2 Leeswijzer Deze rapportage is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt de achtergrond geschetst van (risico)jeugdigen in Zuid-Holland'. Daarna wordt in hoofdstuk3 ingegaan op hetgebruikvan het pedagogische hulpaanbod in de provincie'. In hoofdstuk 4 worden de cijfers op het gebied van jeugdzorg gepresenteerd. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 ingegaan op de aansluiting tussen het pedagogische hulpaanbod en de jeugdzorg. Per onderwerp worden eerst enkele kerncijfers gepresenteerd. Vervolgens worden de cijfers besproken. De opvallende uitkomsten per RAS-regio worden hierbij genoemd. Dit provinciale rapport schetst de uitkomsten van de meting 2009 op hoofdlijnen. Voor alle RAS-regio's zijn afzonderlijke rapportages verschenen, waarin ingegaan wordt op de uitkomsten per gemeente. Ook staat hier meer achtergrondinformatie in. 1 2 In deze notitie Is de stadsregio Rotterdam alleen meegenomen in de cijfers over (risko)jeugdigen. In Haaglanden zijn in 2009 merendeels op een andere manier gegevens opgevraagd dan in Om deze reden is Haaglanden niet opgenomen in de vergelijking met 2008.

10 2

11 2 (Risico )jeugdigen 2.1 Kerncijfers Tabel1 Aantal jeugdigen en percentage risicojeugdigen per RAS-regio in de provincie Zuid-Holland en Nederland op 1 januari 2010 ras-regio totaal aantal %niet-westerse %jeugdigen in %jeugdigen in jarigen allochtone jeugdigen ultkeringsgezinnen 1 eenoudergezinnen halland rijnland ,8 3,3 11,2 haaglanden ,4 8,3 18,6 midden-hoiland ,9 3,5 9,6 rotterdamseregio ,7 12,4 21,9 drechtsteden ,3 5,5 14,2 alblasserwaard ,9 2,3 7,7 vijfheerenlanden hoeksche waard ,4 1,4 9,7 goeree-overflakkee ,8 1,6 6,6 zuid-hoiland ,5 7,8 16,7 nederland ,3 5,5 13,7 1 Gegevens van jeugdigen in uitkeringsgezinnen zijn gebaseerd op Kinderen int el. De gebruikte versie Kinderen in Tel presenteert cijfers over bron: CBS Statline, Aantal jeugdigen naar leeftijd in Zuid-Holland in 2010, Aantal niet-westerse allochtone jeugdigen (0-17) jaar in Zuid-Holland, Aantal jeugdigen (0-17 jaar) in een uitkeringsgezin in Zuid-Holland, Aantal jeugdigen (0-17 jaar) in éénouderhuishoudens in Zuid-Holland Tabel2 Ontwikkelingvan het aantal (risico)jeugdigen per RAS-regio in de provincie Zuid-Holland , in percentages ras-regio totaal aantal niet-westerse jeugdigen in jeugdigen in jeugdigen allochtone jeugdigen uitkeringsgezinnen eenoudergezinnen hotland rijntand -3,4 2,4-10,2 4,1 haaglanden 0,1 1,1-19,1-0,2 midden-halland -5,2 1,1-21,7 3,6 rotterdamseregio -2,3-2,6-18,6 0,1 drechtsteden -2,2 1,4-24,4 3,9 alblasserwaard- 2,6-0,4-19,6 6,6 vijfheerenlanden hoeksche waard -4,9-7,7-23,5 16,0 goeree-overflakkee -2,9-0,3-5,6 16,6 zuid-hoiland -2,1-0,8-18,7 1,2 bron: CBS Statline, Aantal niet-westerse allochtone jeugdigen (0-17 jaar) in Zuid-Holland, Aantal jeugdigen (0-17 jaar) in een uitkeringsgezin in Zuid-Holland, Aantal jeugdigen (0-17 jaar) in éénouderhuishoudens in Zuid-Holland, Aantal jeugdigen (0-17 jaar) en gewogen jeugdigen in Zuid-Holland in

12 Figuur 1 Verhouding gewogen jeugdigen en jeugdigen in 2009 alblasserwaard-vijfheerenlanden drechtsteden goeree-overflakkee haaglanden hoeksche waard halland rijnland midden-hoiland rotterdamseregio 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,2 1,4 1,6 1,8 2.2 Ontwikkeling aantal jeugdigen in Zuid-Holland In 2009 wonen in de provincie Zuid-Holland 2,1% minder jeugdigen (0-17 jaar) dan in De daling is het grootst in Midden-Holland en de Hoeksche Waard, waar het aantal jeugdigen met ongeveer s% is afgenomen. In Haaglanden is het aantal jeugdigen stabiel gebleven; het is de enige regio zonder daling. 2.3 Ontwikkelingen binnen de groep risicojeugdigen Risicojeugdigen zijn jeugdigen die een verhoogde kans hebben in te stromen in de jeugdzorg. Belangrijke risicofactoren zijn niet-westerse afkomst, woonachtig in een uitkeringsgezin en/of een eenoudergezin. Stevens et al (2009) laten zien, dat jeugdigen uit gezinnen met een laag inkomen zo'n So% meer kans hebben op behoefte aan jeugdzorg dan jeugdigen uit gezinnen met een betere financiële positie. Daarnaast is er een aantal andere factoren die samenhangen met een hogere instroom in de jeugdzorg, zoals sekse en opleidingsniveau. Jongens en jeugdigen met een lage opleiding komen vaker in de jeugdzorg terecht (Boekhoorn, De Jong 2008). Verder hebben jeugdigen uit de GGZ en jeugdigen met een licht verstandelijke beperking een groter risico. Risicojeugdigen wonen ook vaker in de stad dan op het platteland. Dat is duidelijk te zien in Zuid-Holland: de Rotterdamse regio heeft de meeste risico jeugdigen, gevolgd door Haaglanden en Drechtsteden. Figuur 1 toont de verhouding tussen gewogen jeugdigen en jeugdigen in Gewogen jeugdigen is een theoretische berekening van het aantal jeugdigen van 0-17 jaar, waarbij het aantal jeugdigen uit eenoudergezinnen en allochtone jeugdigen zwaarder worden meegeteld via een wegingsfactor. De verdeling wordt gebruikt bij de verdelingvan middelen voor jeugdzorg. Figuur 1 laat zien dat in Rotterdamse regio de vraag naar Jeugdzorg waarschijnlijk het hoogste zal zijn van alle regio's en op Goeree-Overflakkee het kleinst. 4

13 Afname niet-westerse allochtone jeugdigen in zuidelijk deel provincie In 2009 is ruim een kwart van de jeugdigen in de provincie van niet-westerse allochtone afkomst. Dat is meer dan het Nederlandse gemiddelde (16%).ln de Rotterdamse regio en Haaglanden is het aandeel niet-westerse jeugdigen meer dan 30%. Goeree-Overflakkee heeft de minste niet-westerse allochtone jeugdigen (2,8%). Het aantal niet-westerse allochtone jeugdigen in de provincie daalt licht ten opzichte van 2005 met 0,8%. Per regio zijn er opvallende verschillen. Zo daalt in de Hoeksche Waard het aandeel met 7,7% en in de Rotterdamse regio, de regio met de meeste niet-westerse allochtone jeugdigen, met 2,6%.ln Holland Rijnland neemt het aandeel toe met 2,4%. Ook in Haaglanden en Midden-Holland is een kleine toename te zien. De totale afname van het aantal niet-westerse allochtone jeugdigen komt dus voor rekening van het zuidelijke deel van de provincie. Grote toename jeugdigen in een uitkeringsgezin In woont y,8% van de 0-17-jarigen in een uitkeringsgezin. Dat is iets meer dan het Nederlandse gemiddelde (5,5%). In de Rotterdamse regio wonen de meeste (12.4%) en in de Hoeksche Waard de minste jeugdigen in een uitkeringsgezin (1.4%). Het aantal jeugdigen in een uitkeringsgezin is fors afgenomen tussen 2005 en 2008, namelijk met 18,7%. Door de gevolgen van de kredietcrisis is het aantal jeugdigen in een uitkeringsgezin waarschijnlijk weer gestegen. Toename jeugdigen in een eenoudergezin vooral in landelijke regio's In 2009 woont 16,7% van de Zuid-Hollandse jeugd in een eenoudergezin. Dit is meer dan het Nederlandse gemiddelde (13,7%). Vooral in de stedelijke regio's wonen veel jeugdigen met één ouder samen. Het aantal jeugdigen in een eenoudergezin is licht gestegen ten opzichte van 2005 (1,2%). Op Goeree-Overflakkee neemt het aantal opvallend toe (16,6%), maar deze regio heeft nog steeds het laagste aandeel. Ook in de andere, voornamelijk landelijke regio's, Alblasserwaard Vijfheerenlanden en de Hoeksche Waard, is een bovengemiddelde toename van het aantal jeugdigen in een eenoudergezin te zien. 3 Gegevens van jeugdigen in uitkeringsgezinnen zijn gebaseerd op Kinderen int el De gebruikte versie Kinderen in T el2010 presenteert cijfers over

14 6

15 3 Licht pedagogisch hulpaanbod 3.1 Kerncijfers Tabel3 Aantal gebruikers van het pedagogische hulpaanbod per RAS-regio in Zuid-Holland in 2009 en verschil met 2008, in percentages ras-regio aantal verschil2008 in % 1 halland rijnland ,4 haaglanden midden-halland ,7 drechtsteden ,7 al bla sseiwa ard-vi jfheeren I anden ,6 hoeksche waard ,4 goeree-overflakkee ,9 totaaf' ,9 1 2 Dit is exclusief Algemeen MaatschappelijkWerk (AMW). Doorwijzigingen in de registratie zijn gebruikscijfers van hetamw van 2008 en 2009 niet vergelijkbaar. Haaglanden is nietopgenomen in clevergelijking met 2008, omdat gegevens afwijken. 3 Totaal is hoger dan de optelling van de regio's doordatvan 127 gebruikers de woonplaats onbekend is. bron: diverse zorgaanbieders in Zuid-Holland Tabel4 Gebruik opvoedingsondersteuning per RAS-regio in Zuid-Holland in 2009 en verschil met 2008, in percentages ras-regio opvoedbureau amw 1 c&t projecten totaal verschil 2008 in% 2 helland rijnland 916 haaglanden midden-halland 462 drechtsteden 178 alblasserwaard- 171 vijfheerenlanden hoeksche waard 332 goeree-overflakkee 82 totaal c&t =cursussen en themabijeenkomsten amw =Algemeen Maatschappelijk Werk , , , , , , ,5 Bij Drechtsteden en Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is dit inclusiefdiaconaal MaatschappelijkWerk (DMW) (respectievelijk2 en 5 gebruikers). Dit is exclusief AMW. Doorwijzigingen in de registratie zijn gebruikscijfers van hetamw van 2008 en 2009 niet vergelijkbaar. 3 Haaglanden is niet opgenomen in de vergelijking met 2008, omdat gegevens afwijken. bron: diverse zorgaanbieders in Zuid-Holland 7

16 TabeiS Gebruik opgroeiondersteuning per RAS-regio in Zuid-Holland in 2009 en verschil met 2008, in percentages ras-regio smw jpt jl jmw amw ' c&t totaal hoiland rijnland haaglanden midden-hoiland drechtsteden alblasserwaard vijfheerenlanden hoeksche waard goeree-overflakkee totaal' verschil 2008in %' +35,9 - -8,4 +6,9 +30,8 +62,5-13,9 +19,8 smw:::: Schoolmaatschappelijk werk jpt =Jeugd Preventie Team (JPT), Pak je Kans (PJK), Jongeren Preventieproject (JPP) en jeugd InterventieTeam OIT) jl = Jongerenloket jmw = jeugdmaatschappelijk werk amw =Algemeen Maatschappelijk Werk dmw = Diaconaal Maatschappelijk Werk c&t= cursussen en themabijeenkomsten 1 2 Bij Drechtsteden en Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is dit inclusief DMW (beide 1 gebruiker). Dlt is exclusief AMW. Doorwijzigingen in de registratie zijn gebruikscijfers van hetamwvan 2008 en 2009 niet vergelijkbaar. 3 Haaglanden is niet opgenomen in de vergelijking met 2008, omdat gegevens afwijken. 4 Dit is inclusief15 gebruikers uit Zuid-Holland Zuid waarvan de woonplaats onbekend is. 5 Dit is inclusief112 gebruikers uit Zuid-Holland Zuid waarvan de woonplaats onbekend is. bron: diverse zorgaanbieders in Zuid-Holland 8

17 Tabel 6 Gebruik gezinsondersteuning per RAS-regio in Zuid-Holland in 2009 en verschil met 2008 in percentages ras-regio tjb so ge rs bkk hs sah totaal verschil 2008in% halland rijnland - haaglanden ' midden-halland - drechtsteden - alblasserwaard- - vijfheerenlanden hoeksche waard - goeree- - Overflakkee. totaal t/b = traceren/bemoeizorg so = Stevig Ouderschap ge= gezinsecach rs =ReSet bkk = basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen hs = Home Start sah =Spel aan Huis Haaglanden is niet opgenomen in de vergelijking met 2008, omdat gegevens afwijken, bron: diverse zorgaanbieders in Zuid-Holland , , , , , , , ,5 3.2 Totaal gebruik pedagogisch hulpaanbod In 2009 hebben jeugdigen gebruikgemaakt van pedagogische hulp in de provincie. Dat is bijna 7% meer dan in Dit percentage is exclusief AMW. Door wijzigingen in de registratie zijn gebruikscijfers van het AMW van 2008 en 2009 niet vergelijkbaar. Alle vormen van pedagogische hulp zijn in 2009 ten opzichte van 2008 meer gebruikt. Per regio zijn echter grote verschillen. In Holland Rijnland en de Hoeksche Waard nam het gebruik met meer dan een derde toe. In Midden-Holland, Drechtsteden, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en op Goeree-Overflakkee is minder gebruikgemaaktvan pedagogische hulp. Vooral de daling in Midden-Holland is opvallend. Dit komt met name doordat hetlso-project opvoedingsondersteuning aan ouders van reformatorische signatuur, uitgevoerd in Gouda en Nederlek, niet is gecontinueerd (bron: JSO). Het meestwordt gebruikgemaakt van opgroeiondersteuning, gevolgd dooropvoedings-en gezinsondersteuning.ln grote gemeenten wordt relatief meer gebruikgemaaktvan opgroeiondersteuning dan in kleine gemeenten, waar opvoedingsondersteuning meestal het meest gebruikte aanbod is. Dit heeft te maken met zowel het grotere aantal risicojeugdigen als de aanwezigheid van juist dit type aanbod in grote gemeenten. 3 3 Opvoedingsondersteuning Opvoedingsondersteuning bestaat uit alle vormen van (laagdrempelige) hulp, ondersteuning en begeleiding bij opvoedproblemen die op de eerste plaats gericht zijn op ouders. Hetgebruikvan opvoedingsondersteuning is met bijna 12% afgenomen ten opzichte van Dit gemiddelde 9

18 percentage zegt weinig over de situatie per RAS-regio. In de Hoeksche Waard steeg het gebruik met 31%, terwijl het gebruik in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden endrechtsteden met ongeveer de helft afnam. De overige RAS-regio's zitten tussen deze uitersten. Bij opvoedingsondersteuning komt 46% van het gebruik voor rekening van de Opvoedbureaus 4 Dit is inclusief vergelijkbaar aanbod als opvoedsteunpunten, waarbij ouders naar een spreekuur kunnen komen met opvoedingsvragen.ln vergelijking met 2008 is 12% meer gebruikgemaakt van het Opvoedbureau. Alleen in Alblasserwaard-Vi~heerenlanden en op Goeree-Overflakkee is minder gebruikgemaakt van het Opvoedbureau. De grootste verwijzer naar het Opvoedbureau is het consultatiebureau, gevolgd door de huisarts. Het AMW is het op één na belangrijkste hulpaanbod (27%) binnen opvoedingsondersteuning. Het AMW ondersteunt ouders en verzorgt trainingen en cursussen die ouders helpen problemen te voorkomen. Doorwijzigingen in de registratie zijn cijfers van het gebruikvan het AMW in veel regio's helaas niet vergelijkbaar met voorgaande jaren. Cursussen en themabijeenkomsten maken 18% van het totaal uit. Denk hierbij aan bijeenkomsten gericht op een bepaalde ontwikkelingsfase van de jeugdige of opvoedthema waarbij ouders gezamenlijkvaardigheden oefenen en ervaringen delen. In Drechtsteden zijn cursussen en themabijeenkomsten het belangrijkste aanbod binnen opvoedingsondersteuning. Vaak zijn per jaar grote verschillen te zien in de deelname aan opvoedcursussen. De cursussen moeten soms vanwege gebrek aan aanmeldingen geannuleerd worden. Voor de monitor zijn alleen projecten opvoedingsondersteuning meegenomen die zijn ontwikkeld en aangeboden door JSO.In 2009 betreft het alleen projecten aangeboden in Alphen aan den Rijn, namelijk voor- en vroegschoolse educatie en Kom Erbij! De laatste is een project met als doel het realiseren van gelijke kansen en ontplooiingsmogelijkheden voor alle kinderen in het onderwijs. Dat gebeurt door ouders te betrekken bij de opvoeding van hun kind, kennis aan te reiken over de ontwikkeling van hun kind en opvoedingsvaardigheden ter voorkoming van opvoedingsproblemen te bieden. 3 4 Opgroeiondersteuning Opgroeiondersteuning is het ondersteunen van jeugdigen bij problemen, om zo de ontwikkeling zo goed mogelijk te laten verlopen. Het gebruik van opgroeiondersteuning is met bijna 20% toegenomen ten opzichte van Alleen in Midden-Holland en op Goeree-Overflakkee daalde het aanbod. Bij opgroeiondersteuning is het Schoolmaatschappelijk werk 5 (SMW) het belangrijkste hulpaanbod, namelijk ss% van het totaal. Van de leerlingen die met SMW zijn geholpen, komt ongeveertwee derde uit het primaire onderwijs (PO) en een derde uit het voortgezet onderwijs (VO). Van het SMW zijn uit 2009 meer gebruikscijfers bekend dan uit 2008, waardoor geen goede vergelijking mogelijk is. Veel voorkomende problemen waarmee jeugdigen die gebruikmaken van het SMW kampen, zijn echtscheidingsproblematiek, het omgaan met verlies en pestgedrag. 4 gebruikers van spreekuren opvoedbureau in Zuid-Holland 5 / Aantal begeleide leerlingen door het Schoolmaatschappelijk Werk in Zuid-Holland in

19 Op de tweede plaats wat betreft gebruik staat hetjeugd Preventie Team' (JPT). Bijna een op de vijf van de jeugdigen die via opgroeiondersteuning zijn bereikt, hebben hulp gekregen van dit samenwerkingsverband tussen politie en Bureau Jeugdzorg (BJz). Provinciaal is het gebruik in vergelijking met 2008 stabiel. In de Hoeksche Waard is echter een opvallende daling te zien van 128 naar 86 gebruikers (-33%). Ook op Goeree-Overflakkee nam het gebruik af, maar minder sterk. Van hetjongerenloket is relatiefveel gebruikgemaakt; dit aanbod is maar in drie regio's aanwezig is (Holland Rijnland, Drechtsteden en Haaglanden). 3 5 Gezinsondersteuning Gezinsondersteuning helpt gezinnen met veel en zware problemen. De ondersteuning is op zowel de jeugdige als zijn of haar ouders gericht. Het gebruikvan gezinsondersteuning nam ten opzichte van 2008 met bijna 14% toe. Binnen gezinsondersteuning is traceren/bemoeizorg het meest gebruikte aanbod (29%). Deze vorm van ongevraagde hulp wordt alleen in Haaglanden aangeboden. Het is in september 2008 gestart; 2009 is dus het eerste volledige jaar. Ruim de helft van de trajecten is gestart omdat een gezin zorgmijdend is (Stadsgewest Haaglanden 2010). Stevig Ouderschap' wordt in alle regio's aangeboden, met uitzondering van Goeree-Overflakkee. In 2008 zijn 6% meer gezinnen begeleid dan in Vooral in Midden-Holland nam het gebruik sterktoe (+57%). Reden van deze toename is niet bekend. Gezinscoaching wordt aangeboden in Holland Rijnland, Haaglanden, Drechtsteden en Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Ten opzichte van 2008 is het gebruik toegenomen. De cijfers van 2008 en 2009 zijn echter niet goed vergelijkbaar omdat van 2008 niet al het gebruik bekend is. In alle regio's hebben in 2009 gezinnen gebruikgemaakt van aanbod begeleiding risicogezinnen/reset8. Ten opzichte van 2008 nam het gebruik toe met 11%. In Holland Rijnland was de toename het grootst, namelijk 89%. Dit komt omdat het nieuw aanbod in veel gemeenten was. In andere regio's, zoals Midden-Holland nam het gebruik af (27%). Andere producten van gezinsondersteuning in 2009 waren Spel aan Huis, Basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen en Home Start. 3.6 RAS-inzet Een deel van het pedagogische hulpaanbod is bekostigd uit door de provincie beschikbaar gestelde subsidie, de zogenoemde RAS-subsidie (RAS= Regionale Agenda Samenleving). In totaal is 10% van de hulp van het pedagogische aanbod betaald uit de RAS-subsidie. Dit percentage is exclusief Midden-Holland. Van deze regio zijn geen gegevens bekend over de RAS-inzet. Per regio zijn er grote verschillen. Zo is in de Hoeksche Waard 23% en in de Alblasserwaard- 6 fwww.ris-zh.nl: Aantal jeugdigen in JPT, JPP en JIT per regio in Zuid-Holland 7 Aantal deelnemende gezinnen Stevig Ouderschap per regio ln Zuid-Holland 8 Aantal gezinnen in begeleiding risicogezinnen/reset in Zuid-Holland 11

20 Vijfheerenlanden 18% van het gebruik bekostigd uit RAS-middelen. In de Drechtsteden is dat met 4% veel minder (figuur 2). Figuur 2 Bekostiging pedagogischehulp per RAS-regio in Zuid- Holland in 2009 hol land rijnland 90% I haaglanden 90% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% lil metras-middelen met reguliere middelen bron: Ras-regio's Zuid-Holland De RAS-middelen zijn voor veel verschillende producten uit het pedagogische hulpaanbod ingezet, zoals Reset, SMW, coachingstrajecten, Opvoedbureau en opvoedingsondersteuning. In regio's met lage percentages zijn de middelen vaker ingezet op andere ondersteuning aan de jeugd, zoals jongerenwebsites en het Centrum voor jeugd en Gezin (CJG). De provincie zet de RAS-middelen onder andere in om minder instroom in en meer uitstroom uit de jeugdzorg te stimuleren. In hoeverre dit bevorderd is, is lastig aan te tonen. In paragraaf 5.2 staat beschreven dat in de meeste regio's niet is aangetoond dat een toename van gebruik van pedagogische hulp leidt tot minder instroom in de jeugdzorg. In de Hoeksche Waard, waar verhoudingsgewijs veel (23%) van het pedagogische hulpaanbod door RAS-middelen is bekostigd, is dit verband er wel. Voor een oorzakelijk verband zijn echter geen bewijzen. Daarnaast is onduidelijk of de RAS-subsidie het aanbod aan pedagogisch hulp heeft vergroot. 12

21 4 jeugdzorg 4.1 Kerncijfers Tabel7 Aantal instromers bij Bureau jeugdzorg Haaglanden/Zuid-Hoiland in 2009, uitgesplitst naar onderdeel regio aanmeldingen indicatie- onderzoeken jeugd- jeugdtoegang(% besluiten' amk geaccepteerde beschermlng 2 reclasseringl aanmeldingen) halland rijnland (86) haaglanden 5.131(84) midden-hoiland (90) drachtsteden (90) alblasserwaard- 498 (96) Vijfheerenlanden hoeksche waard 434 (58) goeree-overflakkee 163 (61) zuid-holland (77) nederland Dit is hettotaal aantal indicatiebesluiten, inclusief jeugdbescherming en jeugd-ggz. Dit is het aantal nieuwe cliënten dateen ondertoezichtstelling of een maatregel voor (voorlopige) voogdij heeft gekregen. 3 Dit is het aantal nieuwe cliënten dat een reguliere maatregel Jeugdredassering, een maatregelintensieve Traject Begeleiding (ITB) of ITB Harde Kern heeft gekregen. 4 Het totaal is hoger dan de optelling per regio, omdat dit inclusief jeugdigen is waarvan de woonplaats onbekend of geheim ls. 5 Dit zijn cijfers uit de Landelijkejeugdmonitor. Van aanmeldingen en indicatiebesluiten zijn de meest recente cijfers van 2006, van meldingen AMK en Jeugdbescherming van 2009 en van jeugdreclassering van bron: Bureau Jeugdzorg, Landelijke jeugdmonitor, Aantal aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg in Zuid~Holland, Aantal indicatiebesluiten bij Bureau jeugdzorg in Zuid~Holland,Aantal meldingen kindermishandeling in Zuid~Holland, Aantal advle~ zen kindermishandeling per regio in Zuid-Holland, Aantal consulten kindermishandelingper regio in Zuid-Holland, Aantal jeugdigen in de Jeugdbescherming in Zuid~Holland in 2009, Aantal jeugdigen (12~ 17 jaar) in jeugdreclassering in Zuid~Holland in 2009 TabeiS Ontwikkeling aantal indicatiebesluiten bij Bureau jeugdzorg Haaglanden/Zuid-Hoiland per regio, in percentages regio indicatiebesluiten hol land rijnland 6,7 haaglanden -4,8 midden~holland -1,1 drechtsteden ~ 1,6 alblasserwaard-vijfheerenlanden 5,2 hoeksche waard -13,5 goeree~overflakkee 11,3 zuid-hoiland -1,2 bron: Bureau Jeugdzorg, Aantal indicatiebesluiten bij Bureau Jeugdzorg in Zuid~Holland 13

22 Tabel9 Aandeel risicojeugdigen bij Bureau jeugdzorg Zuid-Hoiland/Haaglanden in 2009 aandeel risicogroepen jongens niet-westerse allochtone jeugdigen in eenoudergezin jeugdigen geaccepteerde aanmelding 61,4 23,0 27,5 eerste indicatiebesluit 64,1 27,4' 26,2 amk 2 50,0 34, jeugdbescherming 51,9 41,3 30,3 jeugdreclassering 80,2 56,2 27,9 totaal 0-17-jarigen 51,2 25,5 16,7 1 2 Dit is totaal aantal allochtonen. Dit is berekend over de totale instroom AMK. 3 HetAMK registreert geen gegevens over gezinssamenstelling. bron: Bureau jeugdzorg, Achtergrond gebruikers Bureau Jeugdzorg 4.2 Aanmeldingen Bjz is de toegangspoort tot de jeugdzorg. Een aanmelding is het eerste contact met Bjz. De medewerkers van BJz beoordelen verzoeken om hulp. Ze stellen vast welke zorg nodig is en begeleiden kinderen, jongeren en oudersofverwijzen hen door naar andere hulpverleners. In 2009 is er voor jeugdigen contact geweest met Bjz 9 Dat is 3,6% meer dan in Vooral de huisarts en in mindere mate BJz zelf, GGZ en onderwijs zijn belangrijke toeleiders (BJz 2010b). Het gaat hier over alle contacten, dus niet alleen over jeugdigen die doorgaan naar een indicatietraject, maar ook eenmalige vragen of vragen die onterecht bij BJz komen en worden terugverwezen naar een voorliggende voorziening. Landelijk is ook een stijgende lijn in het aantal aanmeldingen te zien, zo blijkt uit het Trendrapport 2010 Landelijke jeugdmonitor CBS 2010). Vanaf 2005 is het aantal aanmeldingen in Zuid-Holland sterk gestegen. Doordat tot 2008 cliënten van Bjz met een onbekend of geheim adres of van buiten Zuid-Holland niet zijn meegenomen, is er in de periode wel een onderschatting van het daadwerkelijk aantal aanmeldingen. In totaal werd een derde na screening terugverwezen naar een lokale voorziening. In 2008" was dat met 30% iets minder. Per regio zijn er grote verschillen. In de Hoeksche Waard worden relatief weinig aanmeldingen geaccepteerd, in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden juist veel. 4 3 Indicatiebesluiten In 2009 zijn ruim indicatiebesluiten voor geïndiceerde jeugdzorg" afgegeven. Dit is inclusief indicaties voor jeugd-ggz en landelijk werkende instellingen. 9 Aantal aanmeldingen bij BureauJeugdzorg in Zuid-Holland 10 Vergelijking aanmeldingen en geaccepteerde aanmeldingen bij Bureau jeugdzorg in Zuid-Holland in Aantal indicatiebesluiten bij Bureau jeugdzorg in Zuid-Holland

23 Vergeleken met 2008 zijn er in 2009 iets minder indicaties afgegeven. Per regio zijn er verschillen. Vooral in de Hoeksche Waard waren er in 2009 minder indicaties dan in 2009 (13,5%). In Holland Rijnland, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en op Goeree-Overflakkee zijn wel meer indicaties afgegeven. Vooral in de laatste regio steeg het aantal indicaties (11,3%). Ook landelijk is een afname van het aantal indicatiebesluiten te zien. Een mogelijke verklaring daarvoor is volgensjeugdzorg Nederland de verbeteringvan het voorliggende veld. Bureaus jeugdzorg kunnen daardoor kritischer zijn, omdat de mogelijkheid van terugverwijzing naar het voorliggende veld er is (CBS 2010). Van het aantal indicatiebesluiten in 2009 is bijna 64% een eerste indicatie": dit zijn nieuwe cliënten die instromen. De overige 35% zijn herindicaties. Dit betreft jeugdigen die al in zorg zitten en een indicatiebesluit voor dezelfde zorg of een andere soort zorg krijgen. Ook hier zijn weer grote regionale verschillen te zien. Zo was in Midden-Holland ruim een kwartvan de indicaties een herindicatie. Eerste indicatiebesluiten hebben relatief vaak betrekking op jongens, niet-westerse allochtone jeugdigen en jeugdigen uit een eenoudergezin. Onder de jeugdigen met een indicatiebesluit is hun aandeel aanzienlijk groter dan in de bevolking. 4 4 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Beroepskrachten of mensen uit de privéomgeving van een gezin kunnen advies vragen bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Een advies kan leiden tot een vervolgcontact, waarin de medewerker van het AMK de adviesvrager ondersteunt bij het uitvoeren van een eerder gegeven advies (consult). De verantwoordelijkheid blijft in deze gevallen bij de adviesvrager. Mensen kunnen ook hun zorgen melden bij het AMK, waarna hetamk onderzoekt of er inderdaad sprake is van kindermishandeling (onderzoek). In 2009 zijn onderzoeken'' uitgevoerd bij het AMK om na te gaan of er sprake is van mishandeling. Tussen 200S en 2009 is het aantal onderzoeken' sterk toegenomen. Ten opzichte van 2008 met bijna 19%. De sterkste toenamen doen zich in 2009 voor in Midden-Holland (38,5%). Ook lande lijk neemt het aantal onderzoeken toe (CBS 2010). Het aantal adviezen bij het AMK'' en consulten'' (vervolg op een advies) zijn ook toegenomen in De verhouding tussen jongens en meisjes bij meldingen bij het AMK is gelijk. De meeste onderzoeken bij hetamk gaan over de leeftijdsgroep tot 12 jaar. Relatief veel onderzoeken hebben betrekking op niet-westerse allochtone jeugdigen Indicatiebesluiten bij Bureau Jeugdzorg in Zuid-Holland in zoog naar eerste besluiten en herindicaties 13 fwww.ris-zh.nl: Totale instroom bij het AMK per regio in Zuid-Holland 14 fwww.rinh.nl: Aantal onderzoeken naar kindermishandeling in Zuid-Holland 15 Aantal adviezen kindermishandeling per regio in Zuid-Holland 16 Aantal consulten kindermishandeling per regio in Zuid-Holland 15

24 4 5 jeugdbescherming en jeugdreclassering In 2009 hebben in Zuid-Holland jeugdigen een maatregel voor jeugdbescherming gekregen. Dat is 7% minder dan in Landelijk neemt het aantal jeugdbeschermingsmaatregelen juist toe (CBS 2010). Niet-westerse allochtone jeugdigen en jeugdigen uit een eenoudergezin zijn oververtegenwoordigd in de Jeugdbescherm ing. Het aantal jeugdigen is in 2009 in de Jeugdreclassering sterk gedaald. De daling geldt voor alle regio's. In 2008' 7 waren er jeugdigen met een maatregel, in 2009 zijn dit er nog 1.o6s.ln de jeugdreclassering zijn jongens en niet-westerse allochtonen oververtegenwoordigd. 4.6 jeugdzorgaanbieders Figuur3 Ontwikkeling aantal wachtende cliënten bij Cardea jeugdzorg, Stek jeugdhulp, Triviumlindenhof en Horizon , per kwartaal cardea -=-stek triviumlindenhof -horizon ~"""'""'"""""'totaal bron: Kwartaalrapportages kwaliteitsinformatie Cardea, Stek, Triviumlindenhof en Horizon 17 Aantal jeugdigen (12-17 jaar) in Jeugdreclassering in Zuid-Holland in zoog, uitgesplitst naar maatregel 16

25 .. Figuur4 Instroom in aantallen bij Cardea jeugdzorg,stekjeugdhulp, Triviumlindenhof en Horizon , per kwartaal ~ - - / ~~.,~~ / -- "' cardea -stek triviumlindenhof -horizon -totaal bron: Kwartaalrapportages kwaliteitsinformatie Cardea, Stek, Triviumlindenhof en Horizon 800 Figuur 5 Uitstroom in aantanen bij Cardeajeugdzorg, Stekjeugdhulp, Triviumlindenhof en Horizon , per kwartaal ~ , ~--~""----"'<-,, /---;;~"" "',-----, _-- ~' triviumlindenhof -horizon ""~totaal bron: Kwartaalrapportages kwaliteitsinformatie Cardea, Stek, Triviumlindenhof en Horizon De provincie subsidieert vier jeugdzorgaanbieders in Zuid-Holland: Cardea Jeugdzorg. Stek jeugdhulp, Triviumlindenhof en Horizon. In het eerste kwartaal van 2009 steeg het aantal wachtende cliënten bij de jeugdzorgaanbieders, waarna een sterke daling intrad. Eind 2009 staan nog 386 jeugdigen op een wachtlijst. Over 2008 is eenzelfde trend te zien. Wel was in dat jaar de daling minder groot. De daling gaat over de netto- én brutowachtlijst Op de nettowachtlijst staan jeugdigen die, terwijl ze wachten op de uitvoering van hun hoofdtaak, al een vorm van geïnd i- 17

26 ceerde jeugdzorg krijgen. De brutowachtlijst bestaat uit jeugdigen die wachten op de uitvoering van hun hoofdaanspraak Stadsgewest Haaglanden subsidieert geïndiceerde zorg bij jeugdformaat. Hiervan zijn geen kwartaalgegevens, maarwel jaarcijfers bekend. Eind 2009 staan bij deze jeugdzorgaanbieder nog 14 jeugdigen op de wachtlijst, in 2008 waren dit er nog 64 Oeugdformaat 2010). De dalingvan het aantal wachtende cliënten is te danken aan een overeenkomst die het Rijk en het IPO in 2009 hebben gesloten voor het wegwerken van de wachtlijsten. Hierdoor zijn veel extra plaatsen in de jeugdzorg gerealiseerd. De instroom neemt in het tweede kwartaal van 2009 toe, om vervolgens in het derde kwartaal weer af te nemen. Over 2008 is eenzelfde trend te zien. De uitstroom laat eenzelfde beweging zien. Al met al is over 2009 zowel de instroom als de uitstroom bij de jeugdzorgaanbieders gestegen, waardoor de kans dat de wachtlijsten weer sterk zullen oplopen niet groot is. Wachtlijsten nemen over het algemeen toe als gevolg van onvoldoende doorstroming. Ook bij jeugdformaat (Haaglanden) nam de uitstroom ten opzichte van 2008 af. De instroom was echter groter dan in 2008.

27 5 Aansluiting licht pedagogisch hulpaanbod en jeugdzorg 5.1 Kerncijfers Figuur 6 Percentage gewogen jeugdigen dat gebruik heeft gemaaktvan pedagogische hulp per RAS-regio in 2008 en ,0% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% * exclusief Haaglanden Figuur 7 Percentage gewogen jeugdigen dat de jeugdzorg instroomde per RAS-regio in 2008 en 2009 "! halland rijnland i haag! ande n ~~lllllllllllliiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiji!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiji!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijll!lllll midden-halland drechtsteden alblasserwaard-vijfheerenlanden 1 hoeksche waard goeree-overflakkee \ I i i I totaal -J~.IIIIIIIIIIIilllllllllll'!l/_lllllllllllilli! JII_I!I_,_IIIIIIIIIIIilllllllllll"'+iil-lll ll! lllll_llllllllllj_ J-----~-t 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0%

28 5.2 Meer pedagogische hulp, stabilisatie instroom jeugdzorg Figuren 6 en 7 geven respectievelijk weer hoeveel procentvan de gewogen jeugdigen per regio gebruik heeft gemaaktvan het pedagogische hulpaanbod en is ingestroomd in de jeugdzorg in 2oo8 en Hettotale gebruikvan het pedagogische hulpaanbod in de provincie is, rekening houdende met het aantal risicojeugdigen, iets toegenomen. In 2008 maakte 2,9% van de gewogen jeugdigen gebruikvan het aanbod, in ,1%. De toename komt voor rekening van Holland Rijnland en de Hoeksche Waard. In de overige regio's daalde het aanbod iets. Voor de vergelijking is het AMW niet meegerekend. Zoals in hoofdstuk 3 is aangegeven, zijn door wijzigingen in de registratie gebruikscijfers van het AMW in sommige regio's van 2008 en 2009 niet vergelijkbaar. In Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is het AMW wel vergelijkbaar. Indien het AMW in deze regio wordt meegerekend, dan neemt het gebruikwat toe. De instroom in de jeugdzorg is gestabiliseerd in 2oog.ln zowel2oo8 als 2009 stroomt 2% van de gewogen jeugdigen de jeugdzorg in. Het beeld per regio varieert weinig. In de Hoeksche Waard daalt de instroom het meest en in Haaglanden neemt de instroom het meest toe. Er is op provinciaal niveau geen verband gevonden tussen het gebruikvan het pedagogische hulpaanbod en instroom in de jeugdzorg. Vanuit het idee dat een sterk pedagogisch hulpaanbod instroom in de jeugdzorg kan voorkomen, zou verwacht worden dat een toename van gebruik van pedagogische hulp leidt tot minder instroom in de jeugdzorg. Dat beeld is in Holland Rijnland en de Hoeksche Waard te zien. Daarnaast zijn er regio's waar: het gebruikvan pedagogische hulp afneemt en de instroom in de jeugdzorg toeneemt; dat is in de regio's Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en Goeree-Overflakkee waarneembaar; het gebruik van pedagogische hulp afneemt en de instroom in de jeugdzorg stabiliseert; dat is het geval in de regio's Midden-Holland en Drechtsteden. 20

29 Literatuur Schriftelijke documentatie ActiVite. jaarverslag 2009 Opvoedbureau Gemeente Alphen aan den Rijn. Leiderdorp: ActiVite, 201oa. ActiVite. Jaarverslag 2009 Opvoedbureau Gemeente Kaag & Braassem. Leiderdorp: ActiVite, 201ob. ActNite. jaarverslag 2009 Opvoedbureau Gemeente Leiden. Leiderdorp: ActiVite, 2010c. ActiVite. Jaarverslag 2009 Opvoedbureau Gemeente Zoeterwoude. Leiderdorp: ActiVite, 201od. ActiVite. Jaarverslag 2009 Opvoedbureau Rijnstreek Leiderdorp: ActiVite, 201oe. Boekhoorn P, JongT de. Gezinnen van de Toekomst: cijfers en trends. Den Haag: E~quality, Bureau jeugdzorg Zuid~Holland (BJz). Kwaliteitsrapportage 2009~1. Den Haag: BJz, 2ooga. Bureau jeugdzorg Zuid-Holland (BJz). Kwaliteitsrapportage Den Haag: BJz, 2oogb. Bureau jeugdzorg Zuid-Holland (BJz). Kwaliteitsrapportage Den Haag: BJz, 2oogc. Bureau jeugdzorg Zuid-Holland (BJz). Kwaliteitsrapportage Den Haag: Bjz, 2009d. Bureau Jeugdzorg Zuid-Holland (BJz). jaarverslag SMW Gouda Den Haag: BJz, 2010a. Bureau Jeugdzorg Zuid-Holland (Bjz). jaarverslag Den Haag: BJz, 201ob. Bureau jeugdzorg Zuid-Holland (BJz). Jaarwerkplan Den Haag: Bjz, 2010c. Bureau jeugdzorg Zuid-Holland (BJz). Schoolmaatschappelijk werk Dordrecht, jaarverslag 2009, teamplan Den Haag: BJz, 2010d. Bureau jeugdzorg Zuid-Holland (BJz). jaarrapportage 2009 JPT Leiden-Voorschoten. Den Haag: BJz, 2010e. Bureau jeugdzorg Zuid-Holland (BJz). Jaarrapportage 2009 JPT Rijn- en Veenstreek Den Haag: BJz, 201of. Cardea jeugdzorg. Jaarverslag Leiden: Cardea jeugdzorg, Careyn. Rapportage begeleiding risicogezinnen.lnhoudelijk Verslag Begeleiding risicogezinnen Careyn 2009 regio Goeree-Overflakkee. Schiedam: Careyn, 2010a. Careyn. Jaarverslag 2009 jeugd en Gezin van Careyn in de gebieden Delft Westland Oostland, Nieuwe Waterweg Noord, Zuid-Hollandse Eilanden. Delft: Careyn, 2010b. Careyn.jaarverslag 2009 Maatschappelijk Werk Goeree-Overflakkee. Middelharnis: Careyn, 2010c. Careyn. jaarverslag School Maatschappelijk Werk Basisonderwijs Goeree-Overflakkee. Middelharnis: Careyn, 201od. Careyn. Jaarverslag School Maatschappelijk Werk Voortgezet Onderwijs Goeree-Overflakkee. Middelharnis: Careyn, 201oe. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Trendrapport 2010 Landelijke jeugdmonitor. Den Haag: CBS, De Stromen Opmaat Groep. Dordrecht, jaaroverzicht 2009 Algemeen maatschappelijk werk. Zwijndrecht De Stromen Opmaat Groep, 201oa. De Stromen Opmaat Groep. Hendrik-Ida-Ambacht, jaaroverzicht 2009 Algemeen maatschappelijk werk. Zwijndrecht: De Stromen Opmaat Groep, 201ob. De Stromen Opmaat Groep. Zwijndrecht, jaaroverzicht Algemeen maatschappelijk werk. Zwijndrecht: De Stromen Opmaat Groep, 201oc. Oe Stromen Opmaat Groep. Registratiecijfers Hendrik-Ida-Ambacht 2009 Schoolmaatschappelijk Werk. Zwijndrecht: De Stromen Opmaat Groep, 201od. De Stromen Opmaat Groep. Registratiecijfers Zwijndrecht 2009 Schoolmaatschappelijk Werk. Zwijndrecht: De Stromen Opmaat Groep, 201oe. De Stromen Opmaat Groep. JaarverslagJGZ Dordrecht. Zwijndrecht De Stromen Opmaat Groep, 2010f.

30 De Stromen Opmaat Groep. jaarverslagjgz Hendrik-Ida-Ambacht. Zwijndrecht: De Stromen Opmaat Groep, 201og. De Stromen Opmaat Groep. jaarverslagjgz Zwijndrecht Zwijndrecht: De Stromen Opmaat Groep, 201oh. Drechstedenbestuur. Brief: Aanvraag tot subsidievaststelling Regionale Agenda Samenleving Drechtsteden Dordrecht: Drechtstedenbestuur, Flexusjeugdplein.jaarverslag 200g. Rotterdam: Flexusjeugdplein, Florence Ypenburg en Leidschenveen. Rapportage ten behoeve van de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg 0-4-jarigen 2oog. Den Haag: Florence jeugdgezondheidszorg, Florence. jaarverslag Florence AMW 2oog. Rijswijk: Florence, Gemeenschappelijke regeling Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Aanvraag subsidievaststelling Regionaal Agenda Samenleving 2009 Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Gorinchem, Gemeente Den Haag. Staat van de jeugd 2oog: Een inventarisatie van gegevens over kinderen en jongeren in Den Haag. Den Haag: Gemeente Den Haag, Gemeente Den Haag. Factsheetjongeren in Den Haag. Den Haag: Gemeente Den Haag, Gemeente Midden-Delfland. Kadernota lokaal gezondheidsbeleid Midden-Delfland Midden-Delfland: Gemeente Midden-Delfland, Gemeente Zoetermeer. jeugdmonitor Zoetermeer Kerncijfers met toelichting. Zoetermeer: Gemeente Zoetermeer, GGD Hollands Midden. (Kwaliteits)jaarverslag 2009 GGD Hollands Midden. Gouda/Leiden: GGD Hollands Midden, GGD Zuid-Holland Zuid. In de basis ligt de toekomst.jaarbericht 2009 GGD Zuid-Holland Zuid. Dordrecht: GGD Zuid-Holland Zuid, GGD Zuid-Holland West. Subsidieaanvraag voor de middelen ten behoeve van de niet-geïndiceerde zorg. Kenmerk Zoetermeer: GGD Zuid-Holland West. 2oo8. Hoeksche Waard. VerantwoordingActiviteiten Regionale Agenda Samenleving Hoeksche Waard 20og. Oud Beijerland: Hoeksche Waard, Humanitas.jaarverslag Home-Alphen aan den Rijn 2oog. Den Haag: Home-Start, 2ooga. Humanitas. jaarverslag Home-Duin- en Bollenstreek Den Haag: Home-Start, 2oogb. Humanitas. jaarverslag Home-Leiden Den Haag: Home-Start, 2oogc. Humanitas. jaarverslag Home-Start Leidse Regio 2oog. Den Haag: Home-Start, 2009d. Humanitas. Jaarverslag Home-Start 2oog: Den Haag. Den Haag: Humanitas, 201oa. Humanitas. jaarverslag Home-Start 2009: Zoetermeer. Zoetermeer: Humanitas, 2o1ob. Humanitas. jaarverslag Home-Start Rijnstreek JSO. Opvoedbureau Voorschoten. Jaarverslag Gouda: JSO, ISGO. Brief Aanvraag subsidievaststelling RAS 2009 (inclusief bijlagen). Middelharnis: ISGO, ISMH.lnhoudeHjke verantwoording subsidie Regionale Agenda Samenleving Midden-Holland Gouda: ISMH, jeugdformaat.jaarverslag Rijswijk: jeugdformaat, jeugd Preventie Team (JPT). Jaarverslag 2009 Jeugd Preventie Team Zuid-Holland Zuid. Dordrecht/Gorinchem: JPT, JIT Haaglanden.Jaarverslag Den Haag: JJT Haaglanden, jong Florence. Verantwoording van activiteiten Den Haag: Jong Florence, JPT Gouwe ljssel. jaarrapportage 2oog. Gouda: JPT Gouwe ljssel, JSO.jaarverslag2oog. Opvoedsteunpunten Den Haag. Gouda:JSO, 2010a. JSO. Eindrapportage evaluatie jeugd Maatschappelijk Werk Delft. Gouda: JSO, 2010b. 2

31 JSO. Jaarlijkse rapportage Opvoedbureau Midden~Holland. Goud: JSO, 201oc. JSO. Jaarlijkse rapportage Spel aan Huis Gouda. Gouda: JSO, 201od. JSO. jaarverslag 2009 Opvoedbureau Voorschoten. Gouda: JSO, 201oe. JSO. jaarverslag 2oog. Opvoedbureau Leidschendam~Voorburg. Gouda; JSO, 201of. JSO. jaarverslag Opvoedbureau Rijswijk. Gouda: JSO, 201og. JSO. jaarverslag 2oog. Spel aan Huis Oen Haag. Gouda: JSO, 201oh. JSO. jaarverslag Home Start 2009 Dordrecht. JSO: Gouda, 2010L JSO. jaarverslag Home Start 2009 Hendrik~ldo~Ambacht. JSO: Gouda, 201oj. JSO. jaarverslag Home Start 2009 Sliedrecht. JSO: Gouda, 201ok. JSO. jaarverslag Home Start 2009 Zwijndrecht. JSO: Gouda, JSO. jaarverslag JSO 2009 basistaken provincie Zuid-Holland. Gouda:JSO, 201om. JSO. jaarverslag Spel op Maat Rijswijk. Gouda: JSO, 2010n. JSO. Opvoedbureau Zoetermeer+ ZAT. Gouda: JSO, JSO. Spel aan Huis Boskoop. Goud: jso, 2010p. jso. Reset en de gevolgen van de AWBZ-pakketmaatregelen in de regio AlblasserwaardNijfheerenlanden. Gouda, JSO, 201oq. JSO. Nieuwsbrief Opvoedbureau Midden-Holland. Resultaten Opvoedbureau Midden-Holland 2010;1. Loeven M. Tussenevaluatie gezinscoaching Zuid~Holland. Gouda: JSO, MEE Zuid-Holland Noord. Schoolmaatschappelijk werk Pijnacker Nootdorp. Verslag schooljaar Pijnacker Nootdorp: MEE Zuid-Holland Noord, Opvoedadviespunt jaarverslag Activiteitenplan Katwijk: Val ent, Provincie Zuid-Holland. Inhoudelijke verslagleggingsformulier jeugd 2009 Holland Rijnland. Den Haag; provincie Zuid~Holland, Rivas. jaarcijfers van het Algemeen Maatschappelijk Werk 2009 Alblasserdam. Gorinchem: Rivas, 201oa. Rivas. jaarcijfers van het Algemeen Maatschappelijk Werk 2009 Papendrecht. Gorinchem: Rivas, 2010b. Rivas. jaarcijfers van het Algemeen Maatschappelijk Werk Gorinchem: Rivas, 201oc. Rivas. jaarcijfers van het Algemeen Maatschappelijk Werk 2009 Sliedrecht. Gorinchem: Rivas, 2010d. Schooladviesdienst Wassenaar. Spreekuur Opvoedingsondersteuning. Meerjarenoverzicht Jaarverslag Wassenaar: Schooladviesdienst Wassenaar, Stadsgewest Haaglanden. Verantwoording RAS Haaglanden Den Haag: Stadsgewest Haaglanden, Stekjeugdhulp. Kwartaalrapportage kwaliteitsinformatie Stekjeugdhulp kwartaal1. Gouda: Stekjeugdhulp, 2ooga. Stekjeugdhulp. Kwartaalrapportage kwaliteitsinformatie Stekjeugdhulp kwartaal 2. Gouda: Stek jeugdhulp, 2oogb. Stekjeugdhulp. Kwartaalrapportage kwaliteitsinformatie Stekjeugdhulp kwartaal3. Gouda: Stekjeugdhulp, 2oogc. Stek jeugdhulp. Kwartaalrapportage kwaliteitsinformatie Stekjeugdhulp kwartaal4. Gouda: Stekjeugdhulp, 2oogd. Stevens] et al. De jeugd een Zorg. Ramings-en verdeelmodel jeugdzorg2007. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, Stichting jeugdformaat jaarverslag Rijswijk Stichting Jeugdformaat, Triviumlinden hof. Kwartaalrapportage kwaliteitsinformatie Triviumlindenhof kwartaal1. Dordrecht: T riviumlindenhof, 2009a. Trîviumlindenhof. Kwartaalrapportage kwaliteitsinformatie Triviumlindenhof kwartaal2. Dordrecht: Triviumlindenhof, 2oogb. 3

32 Trlviumlindenhof. Kwartaalrapportage kwaliteitsinformatie TriviumLindenhof kwartaal3. Dordrecht: TriviumLindenhof, 2oogc. Triviumlindenhof. Kwartaalrapportage kwaliteitsinformatie Triviumlindenhof kwartaal4. Dordrecht: Triviumlindenhof, 2oogd. T riviumlindenhof. Jaarverslag Triviumlindenhof 2oog. Dordrecht: T riviumlindenhof, Valent Maatschappelijk Werk. Jaarverslag 2oog: Verantwoording en cijfers Duin- en Bollenstreek totaal en afzonderlijk per deelnemende gemeente. Jongeren Preventie Project. Katwijk: Valent, Vierstroom. Brief d.d.1 juli 2010 subsidie 2009 ReSet. Gouda: Vierstroom, Websites fstatline.cbs.nl fwww.kwadraad.nl fwww.mogroep.nl fwww.nji.nl fwww.politie.nl fwww.rijksoverheid.nl fwww.ris-zh.nl jwww.servicepuntsmw.nl Centraal Bureau voor de Statistiek GGD Kennisnet Humanitas JSO Kwadraad MOGroep Nederlands Jeugdinstituut Politie Rijksoverheid Regionaalinformatiesysteem Samenleving Servicepunt SMW Stevig Ouderschap VNG Overige bronnen ActiVite Bureau Jeugdzorg Da Vind College Diaconaal Maatschappelijk Werk Al biasserwaard & Vijfheerenlanden Florence Gemeente Katw'1jk Gemeenten Goeree-Overflakkee GGD Hollands Midden GGDZHZ GGD Zuid-Holland West ISMH Jongerenloket Holland Rijnland JSO Kwadraad PKN Diaconie RAS-regio's Zuid-Holland Rivas (Centrale Toegang, MW. Jeugdgezondheidszorg) UWV Werkbedrijf Valent Vierstroomzorgring 4

33 Bijlage Toelichting gebruiksgegevens pedagogisch hulpaanbod In deze bijlage staan de gebruiksgegevens die voor alle RAS-regio zijn opgevraagd over het pedagogische hulpaanbod. jeugdigen aantal jeugdigen in zorg bij basiszorgcoördinatie; aantal jeugdigen in zorg bij de gezinscoach; aantal jeugdigen dat begeleid wordt door schoolmaatschappelijk werk in het primair en voortgezet onderwijs; aantal jeugdigen dat begeleid wordt door jeugdmaatschappelijk werk; aantal jeugdigen dat begeleid wordt door het (algemeen en diaconaal) maatschappelijk werk; aantal jeugdigen dat begeleid wordt door hetjeugd Preventie Team/Jeugd Preventie Project/ Pakje Kans/Jeugd Interventie Team; aantal jeugdigen dat begeleid wordt door hetjongerenloket; aantal jeugdigen waarover vragen zijn gesteld bij het Opvoed bureau; aantal jeugdigen in zorg bij begeleiding risiciogezinnen/reset; aantal jeugdigen dat een sociale vaardigheidstrainingen heeft gevolgd; gebruikers uitgesplitst naar kenmerken, zoals etniciteit, gezinssamenstelling et cetera. Ouders aantal ouders dat voor opvoedingsvragen begeleid wordt door het (algemeen en diaconaal) maatschappelijk werk; aantal ouders dat begeleid is door het Opvoedbureau; aantal ouders dat een opvoedcursus of themabijeenkomst heeft gevolgd; aantal ouders dat begeleid is in lso-projecten gericht op opvoedingsondersteuning: Kom Erbij en VVE Alphen aan den Rijn (alleen Alphen aan den Rijn); gebruikers uitgesplitst naar kenmerken, zoals etniciteit, gezinssamenstelling et cetera. Gezinnen aantal gezinnen in zorg bij de gezinscoach; aantal gezinnen in zorg bij begeleiding risicogezinnen/reset; aantal deelnemende gezinnen in Stevig Ouderschap (Plus); aantal gezinnen begeleid in Home Start; aantal gezinnen in zorg bij basiszorgcoördinatie; aantal begeleide gezinnen Spel aan Huis; aantal gezinnen in traceren/bemoeizorg (alleen in stadsregio Haaglanden); gebruikers uitgesplitst naar kenmerken, zoals etniciteit, gezinssamenstelling et cetera. Ook is de inzetvan de RAS-middelen voor niet -geïndiceerde ambulante zorg in kaart gebracht. De projecten die vanuit de RAS-middelen zijn ingezet verschillen per regio.