Wat betekent dit voor mij?

Transcriptie

1 Wat betekent dit voor mij? Wijzer in geldzaken Programma 2013/2014

2 Voorwoord Het Platform Wijzer in geldzaken heeft in 2012 grote stappen voorwaarts gezet om de financiële kennis en vaardigheden van de consument te vergroten. Door samenwerking en krachtenbundeling is veel bereikt. Getuige projecten als De Week van het geld, de Pensioen3daagse en pilots met Geldloketten in Amersfoort en Den Bosch. Het Platform blijft in 2013 een voortrekkersrol spelen, zoals u in dit programma 2013/2014 kunt lezen. Wijzer in geldzaken geeft consumenten inzicht en overzicht in hun persoonlijke financiële situatie en biedt hen tools waarmee ze aan de slag kunnen gaan. Nu en later. Het is noodzakelijk hiermee te starten op jonge leeftijd. Het platform blijft zich daarom inzetten om het leren omgaan met geld verder te verankeren in het onderwijs en werkt hierbij nauw samen met andere organisaties op thema s zoals ondernemerschapseducatie. Als Speciale Pleitbezorger van de VN-secretaris-generaal voor inclusieve financiering voor ontwikkeling is het mede mijn taak om wereldwijd het belang van financiële educatie te onderstrepen. Ik ben blij dat er ook internationaal een blijvende en toenemende aandacht voor financiële educatie en jongeren leren omgaan met geld is. Het Nederlandse voorbeeld Wijzer in geldzaken, waarin publieke en private partijen samenwerken, oogst daarbij in zowel Europa als de rest van de wereld veel belangstelling. Kortom, in 2013 blijft het Platform Wijzer in geldzaken investeren in de financiële zelfredzaamheid van Nederlanders. Hare Majesteit Koningin Máxima Erevoorzitter van Wijzer in geldzaken 2 Inhoudsopgave

3 Anker Inhoudsopgave Voorwoord 2 Inhoudsopgave 3 Samenvatting 4 1. Context Ingrijpende veranderingen in geldzaken De crisis heeft invloed op de huishoudportemonnee De complexiteit van geldzaken neemt verder toe Financiële educatie staat nationaal en internationaal op de agenda 8 2. Terugblik Programma Jong Geleerd Oud Gedaan Programma Financiën op orde Programma Zorg voor de toekomst Online Ondersteunende activiteiten Samenvatting Vooruitblik Programma Jong Geleerd is Oud Gedaan Programma Financiën op orde Programma Zorg voor de toekomst Online (agendasetting en bewustwording) Ondersteunende activiteiten Strategie

4 Samenvatting Er worden steeds hogere eisen gesteld aan de financiële vaardigheden van mensen. De forse maatregelen die noodzakelijk zijn om de overheidsportemonnee op orde te houden worden gevoeld in de huishoudportemonnee. Er vindt een stapeling van maatregelen plaats op belangrijke terreinen als wonen, zorg en pensioen. Het is voor veel mensen een puzzel om uit te zoeken wat alle veranderingen voor hen betekenen. De werkloosheid neemt toe, de huizenmarkt zit op slot en er zijn grote veranderingen rondom pensioen op komst. Daar komt bij dat de complexiteit van geldzaken verder toeneemt. Mensen moeten steeds meer financiële beslissingen nemen op zeer uiteenlopende terreinen van pensioen tot belastingen, van zorg tot wonen en van zakgeld tot sparen voor de studie van hun kinderen - terwijl geld onder invloed van technologische ontwikkelingen tegelijkertijd steeds abstracter en onzichtbaarder wordt. De bovenstaande ontwikkelingen bevestigen het belang van financiële vaardigheden. De partners van het platform Wijzer in geldzaken hebben de afgelopen jaren er gezamenlijk voor gezorgd dat financiële educatie hoog op de agenda staat in Nederland. Ook internationaal groeit het besef dat het van groot belang is om de positie van de consument op de financiële markten te versterken. Naast consumentenbescherming wordt de afgelopen jaren ook steeds nadrukkelijker het belang van financiele educatie duidelijk. De platformaanpak van Wijzer in geldzaken met publiek-private samenwerking krijgt hierbij steeds meer belangstelling. Wijzer in geldzaken geldt internationaal als voorbeeld hoe je financiële educatie op de kaart kunt zetten. De afgelopen jaren is het platform zich steeds meer gaan toeleggen op projecten en programma s waarbij door krachtenbundeling de impact op de consument gemaximaliseerd werd. Wijzer in geldzaken gaat door op de ingeslagen weg. Aan de hand van de programma s Financiën op orde, Jong geleerd is oud gedaan, voert het platform een aantal kernprojecten uit: De Week van het geld beleefde in 2012 haar derde editie. Er vonden gastlessen en tal van andere activiteiten plaats om basisschoolleerlingen te leren omgaan met geld. De volgende Week van het geld is in maart Doelstelling is om het aantal deelnemende scholen te consolideren en een kwaliteitsslag te maken. Tijdens de tweede editie van de Pensioen3daagse werden door het hele land ruim 250 activiteiten georganiseerd om mensen pensioenbewuster te maken. Tijdens de derde Pensioen3daagse, in oktober 2013, is een belangrijke rol weggelegd voor werkgevers. In Amersfoort en Den Bosch werden in mei 2012 twee Geldloketten geopend voor een proef van een jaar. Een jaar later maken we de balans op om te kijken of en zo ja hoe een fysiek loket voor financiële vragen mensen kan helpen financieel zelfredzamer te worden. Bewustwording, onderzoek en de netwerkactiviteiten van het platform leveren een belangrijk fundament voor de kernprojecten. Ook hierbij gaat Wijzer in geldzaken door op de ingeslagen weg met een aantal accentverschuivingen. Bewustwording blijft belangrijk, met de portal als spil. Het aantal mensen dat online wordt bereikt wordt geconsolideerd op één miljoen. Het accent verschuift van vergroting van kwantiteit naar de verbetering van kwaliteit. Met andere woorden: de bezoekers van de website worden beter geholpen. 4 Inhoudsopgave

5 Onderzoek wordt gebruikt om de effectiviteit van projecten en programma s te evalueren én om het financieel bewustzijn en pensioenbewustzijn in Nederland te monitoren. Er vinden drie monitors plaats: een publieksmonitor, een pensioenmonitor en een juniormonitor. Het netwerk blijft aan de basis staan van het platform. Netwerkbijeenkomsten, symposia en expert pitches zorgen ervoor dat partners kennis en ervaringen met elkaar kunnen delen. Wijzer in geldzaken zet daarmee voornamelijk in op het consolideren van succesvolle projecten. Daarnaast speelt Wijzer in geldzaken in op nieuwe behoeften en ontwikkelingen. Daarbij worden steeds scherpe keuzes gemaakt. Op de volgende terreinen gaat Wijzer in geldzaken onderzoeken op welke manier de platformaanpak er een rol in kan spelen: Wat betekent het voor mij? Om het consumentenvertrouwen te herstellen is het belangrijk dat mensen inzicht krijgen in de effecten van alle veranderingen op hun persoonlijke financiële situatie en dat ze deze in actie kunnen vertalen. Wijzer in geldzaken wil zich ervoor inzetten deze veranderingen voor de consument zo eenvoudig en duidelijk mogelijk in beeld te brengen. Ondernemerschaps- en financiële vaardigheden hebben veel overlap. In het voorjaar van 2013 lanceert Wijzer in geldzaken met het ministerie van EZ een strategisch kader voor het versterken van de positie van ondernemerschapsonderwijs en financiële educatie. De behoefte aan financiële educatie in het voortgezet onderwijs is groot. Ook hier gaat Wijzer in geldzaken kijken of een krachtenbundeling tot stand gebracht kan worden. In eerste instantie door partijen met financiële educatieprogramma s voor het voortgezet onderwijs met elkaar in contact te brengen en in staat te stellen expertise te delen. In 2013 is het vijf jaar geleden dat het Actieplan Wijzer in geldzaken werd gelanceerd. Sindsdien is er veel gebeurd op het terrein van financiële educatie. Financiële educatie staat op de agenda, maar vergroting van financiële vaardigheden blijft ook de komende jaren nodig. In 2013 werkt Wijzer in geldzaken aan een strategie voor de komende 5 jaar. 5 Inhoudsopgave

6 1. Context De komende tijd komen veel maatregelen op mensen af die effect hebben op hun portemonnee. Zowel de bezuinigingen die aangekondigd zijn door het kabinet Rutte II als ook de gevolgen van de crisis hebben een steeds grotere impact op de dagelijkse inkomsten en uitgaven. Daar komt bij dat de complexiteit van geldzaken eerder toe- dan afneemt. Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat het voor mensen het steeds lastiger is om hun geldzaken (zowel voor nu als voor later) op orde te houden. De komende jaren is het daarom nog belangrijker om het financieel bewustzijn en de financiële vaardigheden te vergroten. Financiële educatie staat ook internationaal hoog op de agenda. De Nederlandse aanpak, waarin private en publieke partijen op een unieke manier met elkaar samenwerken, geniet grote buitenlandse belangstelling. In OESO verband wordt veel aandacht geschonken aan financiële geletterdheid en Hare Majesteit Koningin Máxima der Nederlanden, erevoorzitter van Wijzer in geldzaken, pleit in haar rol als Speciaal Pleitbezorger van de secretarisgeneraal van de Verenigde Naties, internationaal voor het belang van financiële vaardigheden. In de paragrafen hierna volgt een overzicht van een aantal trends en ontwikkelingen die voor de plannen van het platform Wijzer in geldzaken van belang zijn verder uitgewerkt. 1.1 Ingrijpende veranderingen in geldzaken Een aantal maatregelen van het vorige en het huidige kabinet voelen mensen direct of in de toekomst in hun portemonnee. Een deel daarvan is al in werking getreden, een ander deel wordt de komende periode ingevoerd. Een paar voorbeelden: Belastingen. De BTW is per 1 oktober 2012 verhoogd. De assurantiebelasting is verhoogd per 1 januari 2013, evenals de accijns op tabak en alcohol. De heffingskorting is veranderd, de arbeidskorting is verhoogd en het tarief voor de eerste schijf is verhoogd. De tarieven voor motorrijtuigenbelastingen zijn verhoogd. Wonen. Nieuwe huizenkopers moeten hun hypotheek volledig en annuïtair gaan aflossen, willen ze in aanmerking komen voor fiscale aftrek. Het voornemen bestaat om het maximale aftrektarief te verlagen. De rente op de restschuld kan tien jaar worden afgetrokken. De huren worden verhoogd (afhankelijk van inkomen). Zorg. Op het terrein van zorgtoeslag is per 1 januari veel veranderd. De bijdrage voor huishoudelijke hulp in de Wmo wordt aangepast, evenals de aanspraak op dagbesteding. De eigen bijdrage aan de AWBZ wordt gekoppeld aan het vermogen. Kinderen en studenten. Een aantal toeslagen en belastingkortingen is afgeschaft en vervangen door een kindgebonden budget. De kinderopvangtoeslag is verlaagd (en voor hoge inkomens afgeschaft). De kinderbijslag wordt niet geïndexeerd. Er zijn plannen om het gratis beschikbaar stellen van schoolboeken terug te draaien, een sociaal leenstelsel voor studenten in te voeren en de OV-kaart in 2015 te vervangen door een kortingskaart. Pensioen. Het opbouwpercentage verandert in stappen van 2,25% naar 1,75%. Dit betekent dat mensen minder pensioen opbouwen. Daarnaast wordt de AOW-leeftijd vanaf 2013 in stappen verhoogd naar 67. De partnertoeslag van de AOW vervalt in 2015 (deels). Het kabinet Rutte II wil voor nieuwe gevallen de algemene nabestaandenuitkering beperken tot 1 jaar. Financieel advies. Vanaf 1 januari is het provisieverbod voor complexe producten (zoals onder andere hypotheek) in werking getreden. Tegelijkertijd is er door alle veranderingen veel behoefte aan financieel advies. Arbeid. Er zijn plannen om de ontslagvergoeding te verlagen en het ontslagrecht voor ambtenaren te veranderen. Het kabinet wil de WW verlagen en de individuele bijzondere bijstand verruimen. De levensloopregeling is afgeschaft. 6 Inhoudsopgave

7 Dit is slechts een selectie van de veranderingen die er aan komen, of die al zijn ingevoerd. Dit maakt het van groot belang dat de Nederlander zijn huishoudportemonnee op orde heeft. Het lastige voor iedereen is dat het vaak om ingewikkelde regelingen gaat, die voor een deel ook nog niet zijn uitgewerkt. Door de veelheid aan veranderingen is het voor mensen moeilijk tot niet in te schatten wat de impact op hun (huidige of toekomstige) financiële situatie is. Wat betekent dit voor mij? 1.2 De crisis heeft invloed op de huishoudportemonnee De gevolgen van de bezuinigingen door de crisis treft Nederlanders dit jaar voelbaar in hun huishoudportemonnee. De koopkracht neemt af en de werkloosheid is in 2012 gestegen naar 6,2%. Zij die hun baan verliezen hebben niet alleen te maken met een (forse) inkomensterugval, maar ook met een lagere pensioenopbouw. De huizenmarkt zit op slot; tussen de en hypotheken staan onder water. Het aantal huishoudens met problematische schulden nam toe tot Opvallend hierbij is dat ook huiseigenaren en werkende mensen met een bovenmodaal inkomen, vaker aankloppen bij de schuldhulpverlening. Gemeenten zijn door de invoering van de Wet op de gemeentelijke schuldhulpverlening verplicht om een integrale aanpak voor schuldpreventie te ontwikkelen, maar tegelijkertijd is hier minder geld voor. 1.3 De complexiteit van geldzaken neemt verder toe De complexiteit van geldzaken is de laatste jaren niet af-, maar eerder toegenomen. Financiële begrippen zijn nog steeds erg ingewikkeld voor consumenten. En maatregelen zoals hierboven genoemd zijn voor mensen moeilijk te begrijpen en te vertalen naar hun persoonlijke situatie. Mensen moeten steeds meer financiële beslissingen nemen. De digitalisering van het betalingsverkeer zet verder door. Papiergeld en munten hebben de laatste jaren plaatsgemaakt voor plastic geld. Het aantal pinbetalingen groeide in 2012 met 8% tot een record van 2,5 miljard. Deze ontwikkeling gaat steeds verder: er komen steeds meer mogelijkheden om mobiel te betalen. Dat maakt betalen enerzijds gemakkelijker, anderzijds wordt geld nog onzichtbaarder en minder grijpbaar voor mensen. De digitalisering maakt ook dat er steeds nieuwe vormen van fraude komen, waar meer mensen mee te maken krijgen. Daarnaast worden de nieuwe internationale IBAN bankrekeningnummers ingevoerd. Steeds meer mensen kopen online. Dit biedt meer mogelijkheden om prijzen met elkaar te vergelijken, maar het maakt impulsaankopen gemakkelijker. Dit is een international trend. Zie onder meer PISA 2012 Financial Literacy Assessment Framework, OECD, Inhoudsopgave

8 1.4 Financiële educatie staat nationaal en internationaal op de agenda Alle Nederlandse landelijke dagbladen hebben uitgebreide rubrieken over persoonlijke financiën. Ook de landelijke nieuws websites besteden steeds meer aandacht aan geldzaken. Hetzelfde geldt voor een toenemend aantal week- en maandbladen. Op tv neemt de aandacht voor geldzaken toe, steeds meer (amusement)programma s maken items over (dagelijkse) geldzaken (ondermeer Kassa, Radar, Uitstel van executie, Eén Vandaag en Editie NL). In de Nederlandse politiek groeit het besef dat kinderen op jonge leeftijd moeten leren sparen. Dat blijkt ondermeer uit het initiatiefwetsvoorstel voor het in ere herstellen van de zilvervlootregeling. Maar ook uit de oproep van diverse partijen om financiële vaardigheden te verankeren in het onderwijs. Er is veel aandacht voor pensioen. In de eerste plaats natuurlijk het pensioenakkoord, waarin de trend wordt voortgezet dat er meer verantwoordelijkheid en risico bij burgers wordt neergelegd. In de tweede plaats daarmee samenhangend de veranderingen in de AOW. En in de derde plaats de (dreigende) kortingen op bestaande en toekomstige pensioenen. En tenslotte het nieuwe financiële toetsingskader voor pensioenen. Pensioen is erg aanwezig in de media, en toch neemt het pensioenbewustzijn nauwelijks toe. Hier is een enorme gezamenlijke krachtsinspanning nodig van overheid, pensioensector en werkgevers. Ook internationaal speelt financiële educatie een steeds prominentere rol. Financiële educatie staat op de agenda van de G20. Als Speciale Pleitbezorger voor Financiële diensten voor iedereen ( Inclusive Finance for Development ) van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties vraagt Hare Majesteit Koningin Máxima aandacht voor dit onderwerp. Steeds meer landen hebben een nationale aanpak voor financiële educatie. Nederland wordt met haar platformaanpak - gezien als voorbeeldland. Het aantal landen dat is aangesloten bij het International Network for Financial Education (INFE) van de OESO ligt al ruim boven de 100. Er is (internationaal) toenemende aandacht om jongeren te leren omgaan met geld. Het onderwijs speelt hier een belangrijke rol in. Het feit dat financiële geletterdheid vanaf 2015 wordt gemeten in het Programma for International Student Assessment (PISA) zal ook leiden tot toenemende vraag om hier in het onderwijssysteem aandacht aan te besteden. 8 Inhoudsopgave

9 2. Terugblik 2.1 Programma Jong Geleerd Oud Gedaan Week van het geld Met bijna gastlessen op scholen en vele andere activiteiten in de klas, op de buitenschoolse opvang, thuis of in de buurt, leerden kinderen in het basisonderwijs een week lang alles over omgaan met geld. Ruim 80 organisaties zetten zich in tijdens de Week van het geld. De vooraf gestelde doelen t.a.v. bereik, waarderingen gedrag zijn bijna allemaal ruimschoots behaald. De Week van het geld 2012 is dan ook geslaagd. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste resultaten. Bereik: 86% Van de basisscholen kent de Week van het geld (het gestelde doel was 90%). Ook noemt 58% de Week van het geld spontaan wanneer gevraagd naar projecten die tot doel hebben basisschoolleerlingen te leren omgaan met geld. 60% van de deelnemende scholen kreeg een gastles in de Week van het geld. Hiermee is het doel van 40% ruimschoots gehaald. In totaal werden gastlessen gegeven op basisscholen in Nederland. Zo n 30% van de deelnemende scholen gebruikte programma s van NTR SchoolTV en 20% gebruikte de digitale les van de Week van het geld krant. De Week van het geld is bekend bij 53% van de ouders. Dit is iets meer dan de doelstelling (50%). 15% van de ouders is bekend met de oudereditie van de Week van het geld krant. 20% van de gemeenten heeft scholen gestimuleerd deel te nemen aan de Week van het geld. Dit is meer dan de 10% die als doel gesteld was. Waardering: Van de deelnemende scholen geeft 96% de Week van het geld een 7 of hoger. Het gemiddelde rapportcijfer is een 7,9. Dit is ruim meer dan het gestelde doel van 80%. Ook de waardering voor de Week van het geld krant is hoog. De ontvangers van de krant geven deze gemiddeld een 8,2. Alle deelnemende partijen geven de Week van het geld een rapportcijfer van 7 of hoger. Het gemiddelde rapportcijfer voor de Week van het geld vanuit de deelnemende organisaties is een 7,9. We hoopten op 80%. Kennis, houding en gedrag: Van de scholen geeft 8% aan beslist meer aandacht te gaan besteden aan leren omgaan met geld, nog eens 34% zegt er waarschijnlijk meer aandacht aan te gaan besteden. Dit is helaas iets minder dan de gestelde 40%. Van de ouders die bereikt zijn, heeft 27% heeft naar aanleiding van de Week van het geld met hun kinderen gesproken over het onderwerp omgaan met geld. Het doel was 40% Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT) De Nationale Onderwijstentoonstelling vond plaats in januari Wijzer in geldzaken stond samen met acht partners op deze grootste vakbeurs voor professionals in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en MBO. Het thema van de stand was Leren omgaan met geld is een kunst. Tijdens de beurs werd de leermiddelenwaaier aan docenten uitgedeeld: een handig overzicht van alle lesmaterialen over omgaan met geld voor alle onderwijssegmenten. De betrokken partners (Deloitte, De Nederlansche Bank, Geldmuseum, Nederlandse Vereniging van Banken, Nibud, Jong Ondernemen, Verbond van Verzekeraars, Stichting LEF en,stichting Weet Wat je Besteedt ) brachten gezamenlijk leermiddelen over omgaan met geld onder de aandacht van docenten. 9 Inhoudsopgave

10 De beurs trok ruim bezoekers, voornamelijk docenten uit het primair onderwijs. Bijna bezoekers kregen de leermiddelenwaaier van Wijzer in geldzaken. Ruim bezoekers bezochten de stand van Wijzer in geldzaken (43% primair onderwijs, 7% voortgezet onderwijs, 7% speciaal onderwijs, 4% middelbaar beroepsonderwijs, 23% stagiaire en 17% overig) Verkenningen voortgezet onderwijs en Geldexamen In 2012 vond een verkenning plaats om te zien hoe het onderwerp leren omgaan met geld in het voortgezet onderwijs onder de aandacht kan worden gebracht. In deze kwalitatieve verkenning is in verschillende interviews en rondetafelgesprekken gesproken met docenten en bestuurders in het voortgezet onderwijs. De belangrijkste conclusies uit het onderzoek waren: Alle geïnterviewden zien een rol voor de school/docent om het thema leren omgaan met geld onder de aandacht van de leerling te brengen. De uitgave van Wijzer in geldzaken uit 2010 Handreiking Leren omgaan met geld was vaak bekend bij scholen. Op veel scholen komt het thema al aan bod, vaak bij het vak Economie. Aangezien het niet verplicht is en niet in de kerndoelen is opgenomen, is het enthousiasme en de creativiteit van de docent doorslaggevend in welke mate er invulling aan het thema wordt gegeven. Maatschappelijke thema s worden binnen de scholen (los van de methoden) op verschillende manieren ingevuld. Een Week van het geld, zoals in het PO wordt verzorgd, is vanwege verschillende roosters en onderwijsprogramma s van VO-scholen niet wenselijk. Het hoe is dus niet unaniem aan de scholen voor te schrijven, maar vult elke school op z n eigen manier in. Docenten gaven veel handvatten en tips om het aanbod van lesmateriaal over leren omgaan met geld toegankelijker te maken, vooral gericht op het digitaal beschikbaar stellen van materiaal op websites of een elektronische leeromgeving. Docenten wijzen op het belang om meerdere kanalen te bewandelen om het thema over het voetlicht te brengen. Niet alleen via scholen, maar ook ouders, media en leerlingen. Docenten en schoolleiders zien een duidelijke rol voor de school wat betreft kennisoverdracht op dit thema, maar wijzen ook naar ouders als het gaat om gedrag(regulering). De samenwerking met ouders op dit thema is cruciaal om effect te hebben en de kennis te laten beklijven en het gewenste effect te verkrijgen. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek is vernieuwd. Het belangrijkste instrument op deze website is een handig digitaal overzicht van 60 leermiddelen en -materialen over Omgaan met geld op Tot slot is in 2012 verkend of en op welke manier het Geldexamen door het platform kan worden uitgerold. In overleg met het Nibud (samen met Deloitte en ThiemeMeulenhoff, ontwikkelaar van het Geldexamen) is besloten dat de verdere uitrol van het Geldexamen door het Nibud wordt gedaan. Het platform neemt hier geen actieve rol en zal waar mogelijk de uitrol ondersteunen. 10 Inhoudsopgave

11 2.2 Programma Financiën op orde Pilots Wijzer in geldzaken Geldloket Doel van de pilot is om te meten of er behoefte is aan een fysiek loket voor vragen over geldzaken en hoe het beste in deze behoefte kan worden voorzien. Voor de beoordeling hiervan is onder meer van belang: De bezoeker wordt vriendelijk, deskundig en naar tevredenheid geholpen bij zijn vraag over geldzaken; De bezoeker heeft naar aanleiding van het bezoek ook op langere termijn inzicht in de eigen financiën; De bezoeker heeft de intentie om het loket weer te bezoeken; De verleende dienstverlening is niet vervangbaar door andere, bestaande, instellingen of door de inzet van andere middelen als internet; Het aantal bezoekers rechtvaardigt de voortdurende beschikbaarheid van de dienstverlening en het personeel; De dienstverlening is van voldoende kwaliteit; De toegang tot het loket is voor de bezoeker laagdrempelig. Daarnaast hebben de geldloketten een signaalfunctie: Over welke onderwerpen zoekt de bezoeker informatie of hulp? Wat is het profiel van de bezoeker? In hoeverre voldoet het huidige aanbod? Resultaten tot nu toe Eind mei 2012 gaven Hare Majesteit Koningin Máxima en minister De Jager het startsein voor de pilots van de Wijzer in geldzaken Geldloketten in Amersfoort en Den Bosch. Voor beide pilots wordt samengewerkt met lokale instanties vanwege hun kennis en lokale netwerk. Het Geldloket in Amersfoort is opgezet in samenwerking met Stadsring51, de instantie die financiële hulpverlening en schuldpreventie uitvoert voor de gemeente. In dit loket werken vrijwilligers met ervaring in de (sociaal)financiële dienstverlening, geselecteerd en begeleid door Stadsring51. In Den Bosch wordt samengewerkt met het Juridisch Loket. Het Geldloket heeft er een aparte balie die door een aantal medewerkers van Het Juridisch Loket wordt bemand. Beide loketten zijn doordeweeks overdag open en je kunt er zonder afspraak terecht. Halverwege 2013 worden de resultaten van beide pilots in een officiële evaluatie bekend gemaakt. Vooruitlopend op deze evaluatie volgen hieronder een aantal resultaten tot dusver: In het eerste half jaar dat de loketten open waren, waren er in Amersfoort 260 en in Den Bosch 360 bezoekers geweest. In dit halfjaar is een aantal keren een bepaald thema extra uitgelicht, zoals uit elkaar gaan en pensioen. Tijdens deze themaweken hebben externe deskundigen (onder andere AFM, Nibud, RFEA,) individuele spreekuren gehouden. Dit zorgde voor extra bezoekers. De tevredenheid van de bezoekers tot dusver (respons: ruime 10%) is goed tot uitstekend. Een grote meerderheid zou het Geldloket nog eens bezoeken bij een vraag over geldzaken en circa de helft beveelt het Geldloket aan ( promoter ). Onderwerpen waar vragen over gesteld zijn lopen uiteen van sociale zekerheid en betalingsproblemen tot echtscheiding en pensioen. Bezoekers worden mondeling verder geholpen, krijgen indien van toepassing een checklist mee en worden daarnaast vaak doorverwezen naar een andere sociaal, financiële of juridische hulpverlener. 11 Inhoudsopgave

12 2.3 Programma Zorg voor de toekomst Pensioen3daagse Van 27 tot en met 29 september vond de tweede editie van de Pensioen3daagse plaats. Het aantal deelnemende partijen verdubbelde ten opzichte van de eerste editie. Het aantal bereikte burgers was vergelijkbaar met de editie in Het pensioenbewustzijn is in 2012 niet af- maar toegenomen. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste resultaten: Ruim 200 organisaties organiseerde een activiteit tijdens de Pensioen3daagse Daarmee is de doelstelling van 200 partijen behaald. Bijna 5% van de werkzame Nederlanders ondernam actie of was voornemens om actie te ondernemen n.a.v. de Pensioen3daagse. 5% was ook het vooraf gestelde doel. 80% van de deelnemende partijen waardeert de gezamenlijke deelname aan de Pensioen3daagse met een rapportcijfer van 7 of hoger; het gemiddelde betrof een 7,4. Bijna negen op de tien partijen doet in 2013 heel waarschijnlijk weer mee aan de Pensioen3daagse. Daarmee is het doel van 80% behaald. Tijdens de Pensioen3daagse vond er een groot pensioenevenement plaats gericht op ZZP-ers in samenwerking met Ondernemersplaza Amersfoort en het Verbond van Verzekeraars. Hare Majesteit Koningin Máxima bezocht in dit kader op 28 september de pensioenmarkt in Amersfoort. Eén op de tien Nederlanders is bekend met de Pensioen3daagse. Hiermee is de doelstelling 15% van de werkzame Nederlanders kent de Pensioen3daagse niet behaald. Het pensioenonbewustzijn is in 2013 niet afgenomen. De groep die volledig pensioenonbewust is, is significant toegenomen tot 75%. Deze toename wordt veroorzaakt doordat minder mensen een realistische inschatting maken van hun pensioen. Dit kan voor een deel verklaard worden door de negatieve berichtgeving in de media rondom pensioen en (dreigende) kortingen. 2.4 Online De website vervulde in 2012 weer een belangrijke rol bij agendasetting en bewustwording. Ook bij de kernprojecten speelde online een belangrijke rol. Het aantal bezoekers op de website bleef stabiel ten opzichte van In 2012 werd actief ingezet op social media (vooral Facebook, Twitter en YouTube) waardoor de doelstelling een groter publiek behaald is. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste resultaten Projecten De website van de Week van het geld is geheel vernieuwd en toekomstbestendig gemaakt. Voor de Pensioen3daagse is de online tool Pensioenschijf van Vijf ontwikkeld, in samenwerking met Nibud en de Universiteit van Tilburg. De tool geeft mensen inzicht in de mogelijke inkomstenbronnen na pensionering. De activiteiten die georganiseerd zijn tijdens de Week van het geld zijn zichtbaar/vindbaar gemaakt met een geografisch overzicht op Googlemaps. De Geldloketten hebben een eigen website gekregen ( De bewustwordingscampagne Boekje te buiten (juni) met als doel het onder de aandacht brengen van (online) huishoudboekje voor het eerst in combinatie met Facebook. Er is een mobiele site ontwikkeld waarmee alle checklists gemakkelijk te gebruiken zijn op een smartphone (december). Hiermee is de doelstelling een mobiele site te lanceren bereikt. Het YouTube kanaal van Wijzer in geldzaken is actief ingezet tijdens de kernprojecten. 12 Inhoudsopgave

13 2.4.2 Online bezoek De websites van het platform (wijzeringeldzaken.nl en weekvanhetgeld.nl) zijn het afgelopen jaar door 1,2 miljoen mensen bezocht. Daarmee is het doel van 1 miljoen bezoekers ruimschoots behaald. Onder Wijzer in geldzaken vallen ook de subsites Pensioen3daagse, Geldloket en Boekjetebuiten. Van de mensen die wijzeringeldzaken.nl bezochten heeft gemiddeld 60% een doel bereikt (het bekijken van een checklist, het gebruiken van een tool of het klikken op een link naar betrouwbare informatie van derden). In 2012 is gestart met het meten van deze doelen. Hierop kan nu expliciet gestuurd worden, waardoor het percentage dat een doel bereikt stijgt. In de week van de Pensioen3daagse bezochten mensen wijzeringeldzaken.nl. De vernieuwde website weekvanhetgeld.nl trok bezoekers. In Google wordt Wijzer in geldzaken het meest gevonden op de zoekwoorden AOW, pensioen, huishoudboekje, studiefinanciering, kinderbijslag, uit elkaar gaan en samenwonen en trouwen. Mensen die in wijzeringeldzaken.nl zoeken, zoeken het meest op zakgeld, kleedgeld, pensioen en huishoudboekje mensen hebben een checklist bekeken. De meest bekeken checklist zijn: Geldzaken op orde, Samenwonen en Trouwen en Uit elkaar gaan. De checklist financieel advies, die pas in november 2012 gelanceerd is, is toch al ruim keer bekeken. Er wordt steeds meer doorverwezen naar wijzeringeldzaken.nl door partners en nieuwsmedia. Ook de inzet van Facebook heeft tot kwalitatief verkeer naar de site geleid. % bezoekers dat tenminste één doel bereikt Doelconversiepercentage 100% 50% april 2012 juli 2012 oktober 2012 Top verwijzende websites Bron/medium Bezoeken Doelconversiepercentage nibud.nl / referral ,32% consumentenbond / referral ,30% rijksoverheid.nl / referral ,70% facebook.com / referral ,01% deltalloyd.nl / referral ,52% nu.nl / referral ,64% averoachmea.nl / referral ,09% weekvanhetgeld.nl / referral ,25% t.co / referral ,89% m.facebook.com / referral ,06% 13 Inhoudsopgave