Screening van colonkanker

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Screening van colonkanker"

Benjamin van der Woude
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Screening van colonkanker Waarom en hoe? Dr. Jos Callens, Dr. N. Struyf, Dr. P. Goetstouwers A.Z. Klina Brasschaat 17/11/2010 1

2 Woord vooraf Screening voor colonkanker is de meest succesvolle kankerscreening zowel mbt preventie als mbt vroegtijdige detectie Colonoscopie wordt beschouwd als de gouden standaard Polypectomie resulteert in preventie van colonkanker Elke screeningsmethode is beter dan geen screening 17/11/2010 Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

standaard Polypectomie resulteert in preventie van colonkanker Elke screeningsmethode

3 NIET VOOR GEVOELIGE KIJKERS.

4 Hoe het niet kan

8 Goldberg P. Obama s virtual colonoscopy sets off real-world turf war of specialty groups. The Cancer Letter 2010;36(8):1,4-6

9 Enkele cijfers algemeen 2006 : nieuwe kankergevallen in België (158/d) mannen vrouwen 1/3 mannen en 1/4 vrouwen kanker < 75j 2004 : kankerpatienten overleden (70/d) mannen vrouwen Bron : Cancer Incidence in Belgium , Belgian Cancer Registry Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

kankerpatienten overleden (70/d) 14659 mannen 11034 vrouwen Bron : Cancer Incidence

10 Enkele cijfers darmkanker Bron : Cancer Incidence in Belgium , Belgian Cancer Registry Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

17 20% 67%

18 Adenoom-carcinoom sequentie 10 jaar

19 Toenemende incidentie van coloncarcinoom met leeftijd

20 Prevalentie van colonpoliepen

21 Nut van colonkankerscreening Adenoma removal Early detection (primary prevention) Screening effects

22 Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

23 Hoe kan je darmkanker opsporen? Stoelgangsonderzoek op bloed of abnl DNA Guaiac-test : G-Faeces Occult Bloedtest Immunochemische test : i-fob-test DNA-test Radiografie : Barium-contrastlavement (optische) sigmoïdo- en coloscopie Virtuele coloscopie = CT colonografie Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

24 Hoe kan je darmkanker opsporen? Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

25 Hoe kan je darmkanker opsporen? Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

26 Hoe kan je darmkanker opsporen? Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

27 Hoe kan je darmkanker opsporen? Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

28 Guaiac-test : G-FOB-test 3 dagen na elkaar Omslachtig Dieetvoorschriften Medicatie mijden Beperkte betrouwbaarheid Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

29 Annual fecal occult-blood testing with rehydration of the samples decreased the 13-year cumulative mortality from colorectal cancer by 33 percent. Mandel et al., NEJM 1993 Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

30 Mandel et al., NEJM 1993 Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

31 i-fob-test Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

32 i-fob-test ( mascara-test ) Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

33 Colonoscopy controlled Intra individual Comparisons to Screen Relevant Neoplasia: Faecal Immunochemical Test vs. Guaiac based Faecal Occult Blood Test F. A. Oort; J. S. Terhaar Sive Droste; R. W. M. Van Der Hulst; H. A. Van Heukelem; R. J. L. F. Loffeld; I. C. E. Wesdorp; R. L. J. Van Wanrooij; L. De Baaij; E. R. Mutsaers; S. Van Der Reijt; V. M. H. Coupe; J. Berkhof; A. A. Bouman; G. A. Meijer; C. J. J. Mulder Authors and Disclosures Posted: 02/24/2010; Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 2009;31(3): Blackwell Publishing

34 Table 3. Sensitivity and specificity of guaiac based faecal occult blood tests (Hemoccult II) and faecal immunochemical test (OCsensor) for detection of advanced adenomas, advanced neoplasia, colorectal cancer (CRC), in a consecutive series of 1821 patients referred for colonoscopy * Of three rectal tumours, the oncological stage of disease could not be assessed because of the effects of neo adjuvant radiotherapy. McNemar's test was used to compare paired proportions.

35 Table 4. Test outcome of guaiac based faecal occult blood tests (Hemoccult II) and faecal immunochemical test (OC sensor) in 62 patients diagnosed with colorectal cancer at an early stage (n = 28) and at a late stage (n = 31) Values within parenthesis represent percentages. * Three rectal tumours could not be accurately staged because of the effects of neo adjuvant radiotherapy.

38 Screening dmv faecesonderzoek

39 Screening dmv faecesonderzoek

40 Screening dmv faecesonderzoek Positieve test: 3-4x hoger kankerrisico dan negatieve test Coloscopie!!! Na jaar screenen: mortaliteitsreductie 15-33%

41 Virtuele coloscopie Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

42 Virtuele coloscopie

43 De (optische) colonoscopie (1) Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

44 De (optische) colonoscopie (5) Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

45 Endoscopie

55 De (optische) colonoscopie Screening van dikke darmkanker : waarom en hoe?

56 Coloscopie Screening coloscopie bij gemiddeld risico populatie: 0,5-1% heeft colonca 5-10% heeft advanced adenoma > 10 mm diameter Villeus Ernstige dysplasie

58 Coloscopie Binnen 3-5 jaar na screening coloscopie kans op colonca: 0,3-0,9% Onvolledig onderzoek Gemiste poliepen: 2-12% als > 10 mm diameter 26% als 1-5 mm diameter Gemiste carcinomen: 2-6%

59 Pleidooi voor kwaliteitsindicatoren voor colonoscopie Kwaliteitsproject VVGE

60 Sensitiviteit van de testen Test Faecestesten: Sensitiviteit voor carcinoom 3x FOB 33-50% 11% 3x sensitieve FOB 50-75% 20-25% 1-3 immunochemische FOB 60-85% 20-50% Oude DNA test 1x 51% 18% Nieuwe DNA test 1x >80% 40% Structureel onderzoek: Sensitiviteit voor advanced adenoom CT colografie Wschl > 90% 90% als >10 mm Sigmoidoscopie > 95% in distaal colon 70% Coloscopie > 95% 88-98%

61 US colorectale screening guidelines voor personen met gemiddeld risico (2008) Test Beoordeling Screeningsinter val Sensitieve FOB Aanbevolen (als >50% sensitief) Immunochemische FOB Aanbevolen (als >50% sensitief) 1 jaar 1 jaar Faeces DNA Controversieel Onzeker Sigmoidoscopie Aanbevolen als minstens 40 cm of tot de milthoek gezien wordt RX colon Enkel als geen andere test mogelijk 5-jaarlijks 5-jaarlijks CT colografie Controversieel 5-jaarlijks Coloscopie Aanbevolen 10-jaarlijks

62 Vanaf welke leeftijd? Populatie met gemiddeld risico: vanaf 50 jaar Tot welke leeftijd? US aanbevelingen: - tot 75 jaar jaar: individueel te beslissen - >85 jaar: niet stop screening als levensverwachting <10 jaar

63 Hoogrisicopopulatie Adenoom in de antecedenten: 1-2 adenomen, < 1 cm: coloscopie na 5 jaar > 3 adenomen en minstens 1 > 1 cm, of 1 met ernstige dysplasie: coloscopie na 3 jaar >10 poliepen, onzekerheid over resectie: coloscopie na < 3 jaar

64 Hoogrisicopopulatie Familielid met coloncarcinoom: 15-25% van coloncarcinoompatiënten hebben een familierisico, en voldoen niet aan de criteria voor FAP of HNPCC Risico afhankelijk van : Graad van verwantschap Aantal familieleden Leeftijd van ontstaan van ca bij familieleden (x3 als 45 jaar, x1 als 70 jaar)

65 Familielid met coloncarcinoom

66 Familielid met coloncarcinoom

67 Hoogrisicopopulatie Familielid met coloncarcinoom: Screenen vanaf 40 jaar of 10 jaar jonger dan jongste familielid Screenen dmv coloscopie Frequentie: Één 1 ste graadsverwant <60 jaar of 2 1ste graadsverwanten: om de 5 jaar Één 1 ste graadsverwant >60 jaar of 2 2de graadsverwanten: om de 10 jaar

68 Hoogrisicopopulatie Inflammatoir darmlijden: Colitis ulcerosa: Incidentie van coloncarcinoom 3,7% 2% na 10 jaar, 8% na 20 jaar, 18% na 30 jaar Crohn colitis: Minder gedocumenteerd, vermoedelijk gelijkaardig risico Screenen dmv coloscopie met biopsies Om de 1-2 jaar: vanaf 8-10 jaar na ontstaan van pancolitis 15 jaar na ontstaan van linkszijdige colitis

69 Hoogrisicopopulatie Familiale adenomateuze polyposis coli: Prevalentie 1/8000 1% van de coloncarcinomen 15% adenomen op 10 jaar, 75% op 20 jaar, 90% op 30 jaar, meestal colonca voor 40 jaar Primaire preventie: Cox2-inhibitoren vertragen ontwikkeling van adenomen en doen adenomen bij FAP regresseren Effect op mortaliteit niet aangetoond Screening: Opsporen APC genmutatie Jaarlijks sigmoidoscopie of coloscopie vanaf de puberteit Colectomie als poliepen worden aangetroffen Nadien screening gastroduodenoscopie, pouch

71 TAKE HOME MESSAGES 1. i-fob-test > g-fob-test 2. DNA-test nog niet voor morgen 3. Virtuele coloscopie : kosten-baten nog onvoldoende 4. Sigmoidoscopie : veelbelovend! 5. Coloscopie : blijft de gouden standaard 17/11/

73 HARTELIJK DANK VOOR UW AANDACHT en wie weet Misschien tot de volgende keer.!!

Vergelijkbare documenten

Reeks 12: De eeuwige mens

Reeks 12: De eeuwige mens Hoe proberen we darmkanker in de toekomst te voorkómen Rogier de Ridder MDL-arts, MUMC+ r.de.ridder@mumc.nl Introductie 1. Waarom bevolking onderzoek naar darmkanker 2. Hoe ontstaat