Herkenrode. Website : Huisartsen HAK vzw. 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 1

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Herkenrode. Website : Huisartsen HAK vzw. 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 1"

Tania Dijkstra
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Website : 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 1

2 De aanpak van screening in eerste lijn Dr. Mark Van den Broeck 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 2

3 Inschatten risicoprofiel patiënt Organisatie nationaal screeningsprogramma Doel: ingrijpen op adenocarcinoom sekwens 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 3

4 Dikkedarmkanker in Vlaanderen Jaarlijks wordt in Vlaanderen bij meer dan personen dikkedarmkanker ontdekt (2011: 5.297) Jaarlijks sterven er in Vlaanderen ongeveer personen aan deze kanker (2011: 1.753) 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 4

297) Jaarlijks sterven er in Vlaanderen ongeveer 1.

5 Top 10 meest frequente kankers bij mannen Vlaanderen 2010 Prostaat Long Colon en rectum Blaas Hoofd en hals Nier Leukemie Non-Hodgkin Maag Maligne melanoom 3% 3% 3% 3% 2% 5% 5% 16%% 15% 28% Stichting Kankerregister, /03/14 Dr. M. Van den Broeck 5

Non-Hodgkin Maag Maligne melanoom 3% 3% 3% 3% 2% 5% 5% 16%% 15%

6 Top 10 meest frequente kankers bij vrouwen Vlaanderen 2010 Borst Colon en rectum Long Baarmoederlichaam Maligne melanoom Ovarium Non-Hodgkin Nier Pancreas Leukemie 7% 5% 4% 3% 3% 2% 2% 2% 13% 36% Stichting Kankerregister, /03/14 Dr. M. Van den Broeck 6

Non-Hodgkin Nier Pancreas Leukemie 7% 5% 4% 3% 3% 2% 2% 2% 13%

7 Mannelijke sterfte door kanker Vlaanderen 2011 lip, mond- en keelholte hersenen en centraal zenuwstelsel slecht omschreven slokdarm, maag, dunne darm nier, urinewegen en blaas lymfoid, bloedvormend, verwant lever, galblaas, pancreas prostaat dikkedarmkanker longkanker 3% 3% 4% 7% 8% 8% 9% 11% 11% Bron: Vlaams agentschap Zorg en Gezondheid 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 7 36%

bloedvormend, verwant lever, galblaas, pancreas prostaat dikkedarmkanker longkanker 3% 3% 4%

8 Vrouwelijke sterfte door kanker Vlaanderen 2011 hersenen en centraal slokdarm, maag, nier, urinewegen en slecht omschreven lymfoid, lever, galblaas, pancreas baarmoeder(hals) dikkedarmkanker longkanker borstkanker 3% 5% 5% 5% 9% 11% 12% 13% 16% 21% Bron: Vlaams agentschap Zorg en Gezondheid 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 8

baarmoeder(hals) dikkedarmkanker longkanker borstkanker 3% 5% 5% 5% 9% 11% 12%

9 Leeftijdsspecifieke incidentie dikkedarmkanker Stichting Kankerregister, /03/14 Dr. M. Van den Broeck 9

Geografische spreiding Incidenties DDK België, 2004-2011 Bron:

10 Geografische spreiding Incidenties DDK België, Bron: Stichting kankerregister, /03/14 Dr. M. Van den Broeck 10

11 Als participatie DDKO in Vlaanderen > 67% bereikt, vermijden we jaarlijks 288 sterfgevallen tgv DDK 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 11

12 Opsporen van Early stage carcinoom Advanced adenoma Doel FOBT test 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 12

13 Inschatten risicoprofiel door huisarts Risicogroepen: Verhoogd risico door persoonlijke antecedenten Verhoogd risico door eerstegraadsverwanten Geen verhoogd risico 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 13

14 Risicogroepen Verhoogd risico door persoonlijke antecedenten HNPCC - FAP Resectie van adenomateuze poliepen Resectie voor colorectale kanker > 8 j. Colitis ulcerosa of ziekte van Crohn Acromegalie 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 14

poliepen Resectie voor colorectale kanker > 8 j.

15 Risicogroepen Verhoogd risico door eerstegraadsverwanten Één diagnose na 60 j vanaf 40j. FOBT / 2 jaar Alle andere coloscopie Geen verhoogd risico (average) Vanaf 50 j. FOBT / 2 jaar Vanaf 56 j. ifobt / 2 jaar in het kader van bevolkingsonderzoek 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 15

FOBT / 2 jaar Alle andere coloscopie Geen verhoogd risico (average)

16 Risicoinschatting en beleid 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 16

17 Risicostratificatie 73% 7% 20% Lynch 5% FAP <1% overige 1% Familiale dikkedarmkanker Sporadische dikkedarmkanker Erfelijke syndromen Bron: Lynch HT, de la Chapelle A (2003). Hereditary colorectal cancer. N Engl J Med. 2003; 348: /03/14 Dr. M. Van den Broeck 17

syndromen Bron: Lynch HT, de la Chapelle A (2003).

18 Werkwijze BVO DDK Wie Wat Onderzoek Kostprijs Resultaat Wanneer 56 t.e.m. 74-jarigen gewoon risico ifob-test per post slechts 1 staalname thuis analyse bloed in stoelgang in labo gratis: ifobt en analyse in labo remgeld: consultatie / verder onderzoek / behandeling binnen 14 kalenderdagen per post afwijkend resultaat: kijkonderzoek (coloscopie) om de 2 jaar wordt een nieuwe afnameset toegestuurd 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 18

gratis: ifobt en analyse in labo remgeld: consultatie / verder onderzoek / behandeling binnen 14

19 Bevolkingsonderzoek per leeftijdsgroep 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 19

20 Motivatie keuze van ifobt test 2 hoofdtypes Guaiactesten Immunochemische testen 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 20

21 Guaiactest 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 21

22 Guaiactest 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 22

23 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 23

24 ifob test 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 24

25 Voor bevolkingsonderzoek Automatiseerbare kwalitatieve ifobt ifobt Eiken OC sensor 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 25

26 Ideale FOBT voor massascreening Cliëntvriendelijke stoelname Objectieve lezing/meting Geen dieetrestricties Coloselectief Kwaliteitscontrole mogelijk Automatisering Zo hoog mogelijke specificiteit en sensiviteit Kostenplaatje 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 26

27 Uit studies met kwantitatieve ifobt blijkt: Hoe erger de pathologie, hoe meer Hb in faeces Hb bij advanced adenomen > zonder neoplastische pathologie Kwantificatie laat cut-off waarden toe > 75 ng/ml = positief Automatiseerbaar op centrale plaats = controleerbaar op kwaliteit 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 27

28 ifobt Keuze ifobt versus gfobt Immunochemische fecaal occult bloed test één staalname: gebruiksvriendelijker en verwachte hogere participatie geen dieet restricties (detecteert specifiek humaan bloed) geen medicatierestricties [aspirine] minder vals positieven gevoeliger voor kanker en significante poliiepen eenvoudige labo-analyse: kwantitatief: objectief en ondubbelzinnig (aanpasbare grenswaarde) meer kosteneffectief duurder, maar minder arbeidsintensief gfobt Guajac fecaal occult bloed test 3 staalnames dieetrestricties: bv. rood vlees medicatierestricties: bv, Vitamine C, aspirine, ijzer meer vals positieven kwalitatieve analyse subjectief : verkleuring, moeilijk te beoordelen en verdwijnt snel minder kosteneffectief goedkoper, maar arbeidsintensiever 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 28

29 Waarom geen coloscopie als screeningstest? Voordelen Meest gevoelige test (sensitiviteit circa 97%) Nadelen Meer risicovol onderzoek (complicaties) = gouden standaard Beperkte capaciteit (als screeningsinstrument) Eenmalige screening per 10 jaar volstaat Tijdens coloscopie kunnen poliepen weggenomen worden en kunnen er biopsies genomen worden. Voorbereiding van de darm Lage acceptabiliteit door bevolking: lagere participatie verwacht 20% Kosteneffectiviteit niet bekend Hoge kostprijs 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 29

30 Vals negatieven en vals positieven? het resultaat van de test is niet juist Vals positief: er wordt bloed in de stoelgang vastgesteld, toch is er niets aan de hand Vals negatief: er wordt geen bloed in de stoelgang vastgesteld, toch zijn er poliepen of DDK Intervalkanker: kanker die ontdekt wordt tussen 2 screeningsintervallen 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 30

31 Verklaring intervalkanker Niet aanwezig tijdens screening, jaar nadien wel snelgroeiende kanker ontstaan tussen 1 ste en 2 de screening Was wel aanwezig tijdens screening maar test was vals negatief Test was terecht positief, tijdens coloscopie niets gezien? 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 31

32 En wat bij bloedverdunners? Meer positieve ifobt Meer detectie premaligne letsels 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 32

33 Bedankt voor uw aandacht! 22/03/14 Dr. M. Van den Broeck 33

Vergelijkbare documenten

BEVOLKINGSONDERZOEK DIKKEDARMKANKER: BASISTEKST VOOR BEROEPSGROEPEN

BEVOLKINGSONDERZOEK DIKKEDARMKANKER: BASISTEKST VOOR BEROEPSGROEPEN Inleidend: Elk jaar krijgen ongeveer 5.000 Vlamingen te horen dat ze dikkedarmkanker (DDK) hebben. Dikkedarmkanker is de tweede meest