Darmkanker. Ontwikkelingen en onderzoek. Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen

Transcriptie

1 Darmkanker Ontwikkelingen en onderzoek Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen

2 Dikkedarmkanker Inleiding Colon Rectum Uitzaaiingen Discussie

3 Dikke darm endel darm

4 Darmkanker +/ patiënten / jaar Nederland 1 patiënt / jaar / huisartspraktijk

5 Genese (ontstaan, wording) colon- en rectumcarcinoom

6 Colon- en rectumcarcinoom Poliep Carcinoom

7 Inleiding nieuwe colorectale carcinomen per jaar in Nederland in 2018 Incidentie BIG FIVE

8 Risico factoren darmkanker Roken Overgewicht Dieet (rood vlees) Infecties (Crohn, Colitis Ulcerosa) Erfelijke factoren

9 Preventie darmkanker Bewegen Vezels Koffie NSAID s* *NSAID - Non Steroid Anti Inflammatory Drug. - NSAID's zijn pijnstillers met een ontstekingsremmende werking. De bekendste zijn ibuprofen, diclofenac en naproxen

10 Patiënten met darmkanker Familiair darmkanker Positieve familieanamnese Geen genetische oorzaak bekend Erfelijk darmkanker: (Bekende genetische oorzaak) Lynch Syndroom (=HNPCC) Sporadisch darmkanker onbekende oorzaak Vormen van Polyposis: (o.a. FAP, MAP, Peutz-Jeghers ) samen tegen kanker!

11 Colorectaal carcinoom Symptomen Bloedverlies p.a. (geen fissuur) Rectum/sigmoid 40-50% Wisselende defaecatie Rectum/sigmoid 40-50% Obstipatie - diarrhee intermitterend Transversum/sigmoid 40-50% Buikpijn (4 wkn) Transversum/sigmoid 40-50% Loze aandrang Rectum 10% Pijn perineum / rectum Rectum 10% Flatulentie (4wkn) Sigmoid 10% IJzergebreks anaemie Coecum 10% Onverklaarde gewichtsdaling Alle 5-10% Bevolkingsonderzoek >2500 ptn/jaar

12

13 Bevolkingsonderzoek darmkanker

14 Bevolkingsonderzoek darmkanker

15 Bevolkingsonderzoek darmkanker

16 Incidentie Colorectaal carcinoom (CRC) Nederland Brouwer et al. Int J Cancer 2018

17 Colorectaal carcinoom 5 jrs overleving Stadium I (T1,2 N0 M0) 95% Stadium II (T3,4 N0 M0) 85% Stadium III (Tx N1 M0) 65% Stadium IV (Tx Nx M1) 15%

18 Colorectaalcarcinoom Behandeling coloncarcinoom Verwijderen deel van de darm Verwijderen lymfeklieren Laparoscopie of buiklitteken Zelden stoma Weinig morbiditeit Naadlekkage 10% Overlijden 0,5-2.7%

19 Anatomy

20 (Laparoscopische) colorectale chirurgie Laparoscopische open chirurgie 20

21 Chirurg Operatie 70% geneest

22 Chemotherapie Alleen bij patiënten met uitzaaiingen de lymfeklieren Overleving van 55 naar 70% 1 op 8 patiënten zinvol 4-8 kuren Neurotoxiciteit

23 Rectumcarcinoom

24 Rectum tumoren Lokale excisie

25 Rectal tumors Transanal Endoscopic Microsurgery

26 Operatie voor rectumcarcinoom Totale mesorectale excisie (TME) 26

27 Behandeling Rectumcarcinoom Open chirurgie Laparoscopische chirurgie Robot chirurgie TaTME (transanale TME)

28 Verwijderen endeldarm

29 Staple techniek Knight and Griffen, Surgery 1980;88:

30 Abdominoperineal resection Endeldarm en anus verwijderd Colostoma

31 Overall survival stage II rectal cancer Brouwer et al. submitted

32 Seksuele dysfunctie Incontinentie Stoma

33 Chemoradiotherapie

34 Rectum sparende behandeling Na chemoradiatie: Re-evaluatie na 8-10 weken met MRI en endoscopie Indien geen tumor meer zichtbaar: wait and see 20% recidief/residu binnen 2 jaar Overige patienten uitstekende prognose

35 Organ preservation in early rectal cancer

36 Verder onderzoek STARTREC TESAR WAIT and SEE

37 Follow-up na operatie Colorectaal carcinoom Na Chirurgie: CEA bepaling* (na 3 mndn, 6 mndn, 12 mndn) Echo lever (na 3 mndn, 6 mndn, 12 mndn) Colonoscopie (na 1 jaar, 3 jaar elke 5 jaar) Begeleiding: verpleegkundig specialist/huisarts/patient * CEA - (carcino-embryonaal antigen) is een tumormarker die gebruikt wordt voor de opvolging van dikkedarmkanker. Een normale CEA-waarde is kleiner dan 5,0 μg/l, voor rokers wordt een hogere normale waarde gehanteerd

38 Inleiding Colorectaal carcinoom Doel follow-up: CEA Echo lever Coloscopie Begeleiding opsporen behandelbare metastasen (uitzaaiingen) opsporen behandelbare metastasen opsporen poliepen specifieke klachten / vragen

39 Metastase behandeling Levermetastasen Long metastasen Peritoneale metastasen

40 Colorectale metastasen Chirurgie i.p. 1 orgaan (lever, long, buikvlies beperkt) Lange termijn overleving Veilig 25-60% 5 jrs <1% mortaliteit Zinvol

41 Lever chirurgie voor colorectale metastasen wig resecties

42 Locale Ablatieve Techniek Radio Frequency Ablation (RFA) Percutaan / operatie max 4-5 cm

43 HIPEC Cytoreductive surgery Hyperthermic IntraPEritoneal Chemotherapy

44 Procedure Verwijderen tumor Alle uitzaaiingen Omentum (vetschort maag) Eierstokken Chemotherapie spoelen

45 HIPEC Grote operatie (1-3% mortaliteit) Buikklachten (passage, misselijk) Fistels Diarree 40-50% na 5 jaar in leven

46 Uitzaaiingen darmkanker 20% van de patiënten bij presentatie 5-30% van de patiënten na operatie 20-30% kan worden geopereerd Overige palliatieve systeemtherapie

47 Resultaten van systemische therapie Geen behandeling 8 maanden 5FU/LV maanden 5FU/LV + irinotecan/oxaliplatin maanden 5FU/LV + irinotecan/oxaliplatin + bevacizumab, cetuximab/panitumumab maanden

48 Colorectaal carcinoom Darmkanker screening Zorg rondom de operatie verbeterd Endeldarm sparende behandelingen Uitzaaiingen behandelen en genezen Overleving in 20 jaar 15% beter