Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid)

Transcriptie

1 Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid) Huisartsen nascholing en GIO-keten Marleen de Leest (MDL-arts), Arnhem, 28 mei 2013 Marcel Spanier (MDL-arts), Zevenaar, 11 juni 2013

2 Bevolkingsonderzoek darmkanker Opdrachtgever: Ministerie van VWS Uitvoering: Screeningsorganisaties Kan jaarlijks sterfgevallen voorkomen Start september 2013

3 Darmkanker leent zich voor vroege opsporing 2e meest voorkomende oorzaak van kanker in westerse landen 5-jrsoverleving: 59% maar sterk afhankelijk van stadium Voorspelde 5 jaars overleving na screening: 85%!

4 Voorstadium is te behandelen Ontstaan vanuit adenomateuze poliepen 30% 60+ers heeft adenomen in dikke darm 5% van de adenomen wordt maligne Van adenoom naar carcinoom: jaar Verwijdering van adenoom kan carcinoom voorkomen Endoscopische poliepectomie Soms chirurgie

5 Hoe moet BVO darmkanker eruit gaan zien?

6 BVO darmkanker proces

7 Selectie en uitnodigen RIVM Oost (screeningsorganisatie) GBA Vooraankondiging Uitnodiging Voorlichtingsmateriaal BVO Zelfafnametest Instructie Retourenvelop Doet mee, meldt af, meldt definitief af

8 Gefaseerd invoeren

9 Screenen Immunologisch (ifobt) Specifiek voor humaan hemoglobine Eenmalig uit te voeren Buffer in test > 3 wkn buiten koelkast stabiel Afkapwaarde van 88 ng/ml circa 6,5% doorverwezen voor coloscopie Niet belastend compliance 60% Occult bloed is intermitterend Mensen moeten met feces in de weer

10 Communiceren en verwijzen Gunstige uitslag ifobttest <5 werkdagen brief met de uitslag 2 jaar later opnieuw gescreend Ongunstige uitslag ifobt test <5 werkdagen brief met de uitslag Afspraak intakegesprek coloscopiecentrum Vragenlijst (anamnese)

11 Rol huisarts HA krijgt uitslag 2 dagen vóór patiënt Huisarts kan dan kiezen om zelf contact op te nemen informeren over de ongunstige uitslag relevante medische gegevens doorsturen Patiënt in brief gevraagd contact op te nemen met HA DUS alleen op initiatief van HA òf patiënt Screeningsorganisatie = verwijzer

12 Diagnostiek <10 dgn na uitslag ifobt intake gesprek <10 dgn na intake coloscopie Totaal < 15 dgn Evt. voor CT-colografie verwijzing radiologie ColonIS: alles geregistreerd in centraal ICTsysteem + clientenportaal Coloscopiecentrum, scopisten, PA-lab, CT-scan: kwaliteitseisen, visitatie en certificering

13 Voor: Colonoscopie Gouden standaard Visualisatie gehele colon Directe afname biopten Therapie middels interventie 1x per 10 jr? Tegen: Complicatie-risico 1% Belastend: pijn, lavage

14 Behandeling en surveillance Niet afwijkende uitslag coloscopie Over 10 jaar weer oproep voor BVO Mondeling en schriftelijk Afwijkende uitslag coloscopie Direct mondeling uitslag Patiënt en HA schriftelijk Doorverwijzing centrum van keuze Verdere behandeling <4wkn

15 Huisartsenpraktijk en BVO darmkanker Patiënt met ifobt+ / verzoek verstrekken medische gegevens Informatievragen van patiënten Twijfel over deelname Niet opgeroepen; patiënt wil meedoen Patiënt niet verschenen op afspraak intake

16 Middelen Financien: Screening: VWS Vervolgkosten: verzekeraar NNT: 785mensen FOBT, 40 colo s, om 1 sterfgeval CRC te voorkomen Capaciteitsprobleem coloscopie

17 Goede indicatiestelling coloscopie belangrijk coloscopieën ten onrechte vanwege een vermeend verhoogd risico darmkanker BVO met 2-jaarlijks FOBT onvoldoende bij patiënten met daadwerkelijk verhoogd risico tgv erfelijkheid!

18 Rol erfelijkheid darmkanker Sporadisch (75%) zeldzame CRC syndromen (<0.1%) Familiair FAP (1%) Lynch (4%) (20%)

19 Familiair CRC minimaal 3x verhoogd risico op CRC t.o.v. de algemene bevolking Geen erfelijk CRC Coloscopie 1x per 6 jaar vanaf 45 jaar

20

21 Erfelijk Colorectaal carcinoom Deze 5% bestaan uit: Lynch syndrome, Familial Adenomatous Polyposis, MUTYH Associated Polyposis Juvenile polyposis (JPS), Hamartomatous polyposis Hyperplastic polyposis Mixed polyposis

22 Lynch syndroom Veroorzaakt door mutaties in de mismatch repair genen (MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 en EPCAM) Sterk verhoogd risico op darmkanker (30-80%) Vrouwen met Lynch 30-60% risico op endometriumcarcinoom Ook verhoogd risico op carcinoom maag, ovaria, urinewegen

23 Relevantie van herkenning Lynch syndroom Screening vermindert mortaliteit met > 60% in 15 jaar Gastroenterology 2000;118: , Jarvinen et al

24 TAKE HOME MESSAGE Het bevolkingsonderzoek gaat dit jaar nog starten! Coloscopie buiten BVO darmkanker Natuurlijk bij alarmsymptomen Bij verhoogd risico obv familie of erfelijkheid

25 Oplossing

26 DANK voor uw aandacht Vragen?

27

28 Feiten en cijfers

29 Klachten Hangt af van plaats van tumor Geen Bloedarmoede (vermoeidheid) Klachten van stenosering: pijn, kramp, obstipatie, overloop Bloed in de ontlasting Veranderde stoelgang, loze aandrang, drukgevoel op de anus