Natuurherstel in het Laagveenlandschap. Leon Lamers

Transcriptie

1 Natuurherstel in het Laagveenlandschap Leon Lamers

2 Lamers et al. Biol. Rev. 2014, Zedler & Kercher, 2005; Joosten & Clarke 2002 U.S. Dept. of Agriculture

3 In W Europa 90% van veen gedraineerd

4 LeonLamers Sapelo (GA) TNO 2011 > Mennobart van Eerden

5 productie: decompositie plantrespiratie: C emissie C vastlegging Veenvorming: Outbalancing the C balance

6 Neêrlands laagveenlandschap is sterk door landgebruik getekend. Verstoring elimineert en creëert biodiversiteit Turf maken op Museum Vredegoed voor het scholenproject 'Op stap met Jet en Jan' ( 2014 Landschap Erfgoed Utrecht)

7 Biome Total Earth: 125 trillion $ (10 12 $) Loss : 4-20 trillion $ Coral reef Wetland coastal inland Rivers / Lakes Grassland Cropland 350,000 $/ha/y 140,000 $/ha/y 195,000 26, ,500 $/ha/y $/ha/y $/ha/y Costanza, de Groot et al., Global Environmental Change (2014) Costanza, de Groot et al., Global Environmental Change (2014)

8

9

10

11 Met Neêrlands laagveenlandschap gaat het: a. slecht b. goed

12 Cusell 2014

13 Rood schorpioenmos Ronde zegge Trilveenveenmos 2015 vs Veenmosorchis Kamvaren > Henk de Vries > Annemieke Kooijman

14 Konotop veen Polen - A Grootjans

15 Bukowo Polen G van Dijk

16 RW Zeer intensief landgebruik > Mirjam Maasdam-Hoevers

17 bodemdaling

18 NK natuur en landbouw buren

19 Pumping stations: windmills!

20 VV afkalving

21 legakkerrot

22 Water Bodem Wind waterplanten faciliteren oeverplanten voorkómen afslag

23 Met Neêrlands laagveenlandschap gaat het: a. slecht b. goed

24 Rood schorpioenmos Ronde zegge Trilveenveenmos Veenmosorchis Kamvaren > Henk de Vries > Annemieke Kooijman

25 G.J. van Geest (red.) J.G.M. Roelofs (red.) 2.0

26 Van der Winden & Van Beusekom / Vogelbescherming NL > Ruud Foppen

27 Met onderzoek in het laagveenlandschap gaat het: a. slecht b. goed

28

29

30

31

32

33

34

35 de kick van veenvorsers: toegepast onderzoek

36 > Winnie Rip

37 Geurts et al. Water Research 2010

38 Lamers et al. 2013

39 WW

40 Cusell et al. 2014

41 Van Dijk et al. 2013, 2015 herstel van brakwatervenen

42 voor- en nadelen peilfluctuatie Mettrop (2015)

43

44 > Winnie Rip > Ruud Foppen

45 verlanding Mettrop 2015

46 Weijs (2011)

47 Loeb et al. 2016

48 terugkijken voor de toekomst Van Geel / Loeb et al. 2016

49 kansenkaart Loeb et al. 2016

50 Van Wirdum 1991 stikstofgevoeligheid trilvenen (PAS) Veenmosrietlanden Trilvenen Veenmosrietlanden gevoeliger voor N-deposi e Trilvenen minder gevoelig voor N Groep: 1 gevoeliger 2 voor N-deposi 3 e 4 minder gevoelig 5 voor N 6 Groep: Dominan e: veenmossen slaapmossen Dominan e: veenmossen slaapmossen Buffering: Fe/Al ka onuitwisseling bicarbonaatbuffe r in g Buffering: Fe/Al (basenverzadiging) ka onuitwisseling (Ca-HCO 3 concentr.) bicarbonaatbuffe r in g (basenverzadiging) (Ca-HCO 3 concentr.) Hoofdlimita e: N (K) P Hoofdlimita e: N (K) P ph: 6,5 ph: 6,5 4,5 4,5 Van Diggelen et al. (in druk)

51 Van Diggelen et al. (in druk)

52 Van Diggelen et al. (in druk)

53 concrete beheeropties > Bart de Haan

54 Paludicultuur / natte teelt landbouw op hervernatte veengrond Fritz et al Geurts et al. 2017

55 Paludicultuur als dubbelbuffer Van de Riet et al. 2014

56 nieuwe veenvorming R. Groot / Landschap Noord-Holland Van de Riet et al. 2013

57 klimaatbewust beheer

58 Conclusies Het gaat naar omstandigheden goed met het laagveenlandschap ;-) Er is door samenwerking beheer en onderzoek veel nieuwe praktische kennis ontwikkeld Er is veel vooruitgang geboekt Er zijn interessante nieuwe concepten voor het veenlandschap Er zijn echter nog steeds belangrijke knelpunten voor beheer en herstel biodiversiteit Dit vereist verdere, gezamenlijke kennisontwikkeling > Kees van Vliet

59 Ik dank u, alle betrokken laagveenbeheerders, vorsers, waterbeheerders, beleidsmakers, DT Laagveen- en Zeekleilandschap, VBNE, LNV, BIJ12 Rietsnijders, Kortenhoef (Willem Roelofs, 1880)