Onderzoek hydrologie, biochemie en maaibeheer beekdalvenen

Transcriptie

1 Onderzoek hydrologie, biochemie en maaibeheer beekdalvenen Camiel Aggenbach Willem-Jan Emsens Gijsbert Cirkel Fons Smolders Arnaut van Loon Pieter Stuyfzand Rudi van Diggelen

2

3 Inleiding zwaar ontwaterd licht ontwaterd relict, verzurend beek te diep beheer

4 Welke bijdrage onderzoek aan herstel beekdalvenen veenvormende vegetatie -> herstel waterhuishouding mogelijk? herstel nutrientenarme, basenrijke kleine-zeggen ( trilvenen )-> ongeschikte chemie door vroegere degradatie? beheer aanpassen -> wel of niet maaien?

5 Herstel waterhuishouding Drentse Aa: Gasterensche Diep

6 Herstel waterhuishouding stoppen onderhoud sloten

7 Herstel waterhuishouding stoppen onderhoud sloten

8 Herstel waterhuishouding Ongestoord Ob/ Siberie (Schipper et al helling: m/m Gedegradeerd + vernat Drentse Aa: Gasterensche Diep helling: m/m beek

9 Herstel waterhuishouding: conclusies detail ontwatering volledig dempen helpt levert standen aan maaiveld stabielere standen langdurig vernattingseffect door afvlakking maaiveldhoogte vaak nog diep beekpeil wel nog sterke helling -> snelle afvoer water

10 Herstel biochemie Ongestoord: Rijk aan zeldzame vaatplanten en mossen Lage productiviteit kruidlaag Hoge biomassa mossen Gedegradeerd en weer vernat: Arm aan zeldzame vaatplanten en mossen Relatief hoge productiviteit kruidlaag Lage biomassa mossen

11 Herstel biochemie ongestoord gedegradeerd gedegradeerd + vernat veen Fe bodem (mmol kg -1 ) Fe pw (mmol L 1 ) ongestoord veen Fe bodem (mmol kg -1 ) Fe pw (mmol L 1 )

12 Herstel biochemie ongestoord veen ontwaterd veen

13 Herstel biochemie N-limitatie P-limitatie

14 Herstel biochemie: conclusies Door degradatie veel accumulatie Fe, P en N in toplaag Fe-rijke venen zijn P-rijk -> soortenarme vegetatie Verwijderen Fe+P rijke toplaag helpt Gedegradeerde Fe-arme venen grootste herstelpotentie

15 Maaibeheer microtopografie hoort bij venen veenmosbult in grondwatergevoed veen hoogveen

16 Maaibeheer veel laagvenen in Europa zijn gedegradeerd herstel door vernatting vaak maaibeheer laatste 10 jaar: mechanisatie natuurbeheer: ontwikkeling rupsmaaiers EU-landbouwsubsidie = driver voor grootschalig maaibeheer in goed ontwikkelde venen

17 Maaibeheer maaien en microtopografie DA1+ plot: M2 Height (cm) RP plot: M4 Height (cm) Length (cm) Length (cm)

18 Maaibeheer heigth above ground (cm) Effect stoppen maaien op lichtcondities = DA1-: niet maaien X-5 y = DA1+: maaien 0 y relative ligth intensity (%)

19 Maaibeheer: conclusies bij maaibeheer nauwelijks microtopografie na jaar niet maaien meer microtopografie in vernatte venen balanceren tussen: maaien voor goede lichtcondities niet maaien voor ontwikkeling microtopografie

20 Eindconclusies bijdrage kennis herstel beekdalvenen veenvormende vegetatie -> herstel waterhuishouding mogelijk? ja, mits vergaande maatregelen worden genomen vernattings effecten > meerdere decennia herstel trilvenen -> ongeschikte chemie door vroegere degradatie? vaak te nutrientenrijk toplaag verwijderen kan helpen hoge potentie Fe-arme venen!!! beheer aanpassen -> wel of niet maaien? microtopografie als kans voor ontwikkeling geschikte standplaats -> kost tijd bij sterke vernatting ook niet-maaien overwegen wat te doen bij herstel beekdalvenen? gebruik de Keuze-diagram beekdalvenen (Emsens et al. 2016)