De Peelvenen. Hoogveenherstel op het randje. Gert-Jan van Duinen en vele anderen

Transcriptie

1 De Peelvenen Hoogveenherstel op het randje Gert-Jan van Duinen en vele anderen

2 1. Op de grens van Brabant en Limburg

3 2. Ontstaan rondom de Peelrandbreuk De Verheven Peel op de Peelhorst: hoog en nat De Groote Peel in de Centrale slenk/roerdalslenk Formatie van Breda

4 2. Ontstaan rondom de Peelrandbreuk Start: minerotroof veen in geulen Daarna successie via overgangsveen naar hoogveen Formatie van Breda

5 2. Ontstaan rondom de Peelrandbreuk Laagveen - Overgangsveen - Hoogveen

6 2. Ontstaan rondom de Peelrandbreuk Overgangsveen

7 Hoogveenherstel Hoogveen

8 3. Zuidgrens van Atlantische hoogvenen

9 4. Zeer hoge depositie stikstof

10 4. Zeer hoge depositie stikstof

11 5. Sterk aangetast Turfwinning Ontginning Ontwatering omgeving Stikstof

12 5. Sterk aangetast Turfwinning Ontginning Ontwatering omgeving Stikstof

13

14 Grauwe klauwier Veenbesparelmoervlinder Hoogveenglanslibel

15 Tóch behoud en herstel hoogveen 1. Op de grens van Brabant en Limburg 2. Ontstaan rondom de Peelrandbreuk 3. Zuidgrens van Atlantische hoogvenen 4. Zeer hoge depositie stikstof 5. Sterk aangetast: turfwinning, ontginning, ontwatering omgeving 6. Maar toch: ingrepen om veen en biodiversiteit te behouden en te herstellen - Dat heeft effect! - Aandacht voor zowel veenmossen en hoogveenkern, als randzone!

16 Behoud en herstel hoogveen: vernatting cruciaal Acrotelm

17 Behoud en herstel hoogveen: vernatting cruciaal LIFE+ Mariapeel. Verondieping en afdichten bodem Defensiekanaal (2016). Foto: Boena van Noorden

18 Vernatting zichtbaar in vegetatieontwikkeling

19 Vernatting zichtbaar in vegetatieontwikkeling

20 Hoogveenherstel: reductie uitstoot broeikasgassen Monitoring ecosysteemdiensten Life+ Peelvenen Effecten van herstelmaatregelen op vastlegging en emissie van broeikasgassen Greenhousegas Emission Site Types (GEST) Couwenberg et al Assessing greenhouse gas emissions from peatlands using vegetation as a proxy. Hydrobiologia 674:

21 Inschatting uitstoot broeikasgassen op basis van vegetatie Vegetatiekaart Waterstandsregime

22 Hoogveenherstel: reductie uitstoot broeikasgassen

23 Hoogveenherstel: reductie uitstoot broeikasgassen

24 Hoogveenherstel: reductie uitstoot broeikasgassen Reductie broeikasgasemissie: 5-10 k ton CO 2 -eq/jaar = 20-40%

25 Vernatting: Hoe gaat het met de soorten?

26 Vernatting: Hoe gaat het met de soorten? Grauwe klauwier Veenbesparelmoervlinder Hoogveenglanslibel

27 Levendbarende hagedis: In Groote Peel minder waarnemingen dan in DP&MP. Kleinschalige heterogeniteit nodig: waarnemingen in Peelvenen vooral in nabijheid van bos/struweel en niet in grotere open terreindelen. Levendbarende hagedis + vegetatie

28 Levendbarende hagedis: Vooral in vochtiger terrein, of combi van droger en natter. Levendbarende hagedis + GLG

29 Levendbarende hagedis: Soort komt ook veel voor op plekken met weinig verandering. Behoud heterogeniteit/opslag essentieel. Stabilisatie van waterstand in principe positief of neutraal. Randzone kan waardevol zijn voor populatie, mits vrije migratie mogelijk is. Levendbarende hagedis + veranderingen

30 Grauwe klauwier: goede ontwikkeling (zuid)rand van Groote Peel. Niet in de kernen aanwezig. Grauwe klauwier Groote Peel + verandering vegetatie en waterstand

31 RBTapuit: neemt toe en profiteert van randzone. Alleen afname te verwachten waar natte, open veenkern ontwikkelt. Roodborsttapuit + verandering vegetatie en waterstand

32 Heideblauwtje: Komt in Peelvenen voor in droge tot vochtige heide. Vitaliteit Dop- en Struikhei belangrijk voor voedsel. Heideblauwtje + vegetatie Foto: NEV - sectiethijsse

33 Heideblauwtje: Droge tot vochtige heide. Weinig op natte plekken, waar veenmos en Pijpenstro domineren. Heideblauwtje + GLG Foto: NEV - sectiethijsse

34 Heideblauwtje: In Groote Peel veel in delen waar weinig verandert. Ontwikkelen/instandhouden vochtige heide essentieel. Heideblauwtje + veranderingen Foto: NEV - sectiethijsse

35 Watermacrofauna DP&MP Onderzoek in 2007: oude veenputten Mariapeel en Liesselse Peel (relict)populaties karakteristieke en zeldzame soorten. Locaties met (kanaal?)kwel of iets nutriëntenrijkere situatie habitat voor soorten van hoogveen-gradiënt. Ook droogvallende wateren belangrijk. Ontwikkeling van door schoon grondwater gevoede, zure/zwakgebufferde wateren gunstig. Faunascore >12 > <6

36 Natuurontwikkeling voormalige landbouwgronden Totale biomassa (mg) aan ongewervelden in monsters

37 Natuurontwikkeling voormalige landbouwgronden Sprinkhanen aantallen in transecten

38 Natuurontwikkeling voormalige landbouwgronden 1. Functie van vegetatietypen voor de fauna wisselt sterk: geen enkele locatie heeft zowel hoge dichtheden aan bloemen, sprinkhanen, als vegetatie-bewonende ongewervelden. 2. Hoogste dichtheden vegetatie-gebonden ongewervelden, die als prooien kunnen dienen voor doelsoorten, aangetroffen in matig voedselrijke, vochtige standplaatsen. Dus niet overal streven naar (sterke) verschraling!

39 Ontwikkeling in en om hoogveen -Ondersteuning hydrologie: veenherstel + ecosysteemdiensten -Behoud en herstel biodiversiteit veenlandschap (gradiënten) -Agrarisch landschap: productie + biodiversiteit (natte teelten) Natuurlijke gradiënten Huidig agrarisch gebruik Veel perspectief voor de Peelvenen! Paludicultuur

40 Dank u voor uw aandacht!