Natte teelten en paludicultuur: van ecosysteemdiensten naar duurzaam waterbeheer

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Natte teelten en paludicultuur: van ecosysteemdiensten naar duurzaam waterbeheer"

Roeland Wauters
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Natte teelten en paludicultuur: van ecosysteemdiensten naar duurzaam waterbeheer Christian Fritz, Jeroen Geurts, Arnold Lassche, Leon Lamers CoP XXL, Zwolle, 24 november Tel Radboud Universiteit Nijmegen Institute for Water and Wetland Research en IVEM Rijksuniversiteit Groningen

2 Hoe vaak lisdodde-kaas en tomaten gekweekt op veenmos per week?

3 bodemdaling : 1-2 cm per jaar Vroegere oppervlakte Beieren: 3 m sinds 1836 GB: 4 m sinds 1870

4 30 jaar onderwerp bodemdaling = kennis daling? Haarlem - al in 17e eeuw regels om effecten van bodemdaling en veenerosie te beperken De Peel: 3 m sinds 1850 Waterland: 5 m in 1000 jaar

5 Veengronden verdwijnen tegen hoge kosten

6 Directe effecten bodemdaling op platteland: 1. Waterveiligheid (o.a. Brabant, Engeland, VS) en onzekerheid oogst

7 photos by The Guardian Sommerset Levels 2014

8 photos by The Guardian 2 x gemiddelde neerslag à grote problemen voor waterbeheer in veengebieden

9 Wie gaat dit weer opruimen? The guardian

10 photos by Daily mirror

11 Veel land verloren gegaan in O-Duitsland en O-Europa

12 Directe effecten bodemdaling op platteland: 2. Hoge kosten waterinfrastructuur (dijken, stuwen, gemalen)

13 Directe effecten bodemdaling op platteland: 3. landbouw producten met zeer hoge CO 2 uitstoot in de keten (2-3 keer hoger dan normaal)

14 NL: >95% van CO 2 uit landbouwgronden a/oms2g van 10% van de oppervlakte: ontwaterde veengronden

15 Directe effecten bodemdaling op platteland: 4. maatschappelijk behoefte en internationale afspraken voor CO 2 reductie

16 Uitdagingen voor waterbeheer in veenweidegebied Nu niet duurzaam bottlenecks zijn: à bodemdaling verzakken infrastructuur Gemaal Gelderingen voor 2,5 miljoen gerenoveerd (De Stentor, juli 2014)

17 Uitdagingen voor waterbeheer in veenweidegebied - Nu niet duurzaam Herunterwirtschaften van Veen bottlenecks zijn: à bodemdaling verzakken infrastructuur à veenoxidatie CO2 emissies + nutrienten uitspoeling picture: Kennis voor klimaat (2009)

18 Wat kan bodemdaling stoppen en levert producten op? Ø Bodem = belangrijke ecosysteemdienst Ø Vertragen is niet genoeg Ø Veenoxidatie gaat steeds sneller door klimaatverandering Wat denkt u?

19 Paludicultuur productief nat veen Biomassa productie en behoud van Ecosysteem Diensten Bodemdaling stoppen en veenbehoud, waterberging en CO2 reductie Nieuwe landbouw techniquen en biobased product ketens

20 Paludicultuur stopt bodemdaling

21 Paludicultuur / natte teelt als tijdreeks Van de Riet et al. 2014

22 Behoud van welke Ecosysteemdiensten? Ø veenbehoud (=STOP bodemdaling) Ø waterberging en -zuivering Ø CO 2 reductie (en vastlegging)

23 Opbrengsten (t ha -1 y -1 ) Riet (Phragmites) Veenmos (Sphagnum) 8-25 Kroosvaren (Azolla) 3-16 Lisdodde (Typha) Gele lis (Iris)

24 Nieuwe technieken water en productiviteit gaan samen

25 voorbeeld: waterzuivering door wetlands Vervangingskosten: Waterzuivering /ha/j Organisch materiaal Stikstof Pesticiden Medicijnresten

26 <20% van de diensten zichtbaar in de markt WERKELIJKE economische baten maatschappij: Bioom Koraalrif Wetland $/ha/j $/ha/j Kust Binnenland Grasland Akker $/ha/j $/ha/j Costanza, d Arge, de Groot, Farber et al. (1997) Totaal Aarde: 125 biljoen $ (trillion, $) Afname : 4-20 biljoen $ Costanza, de Groot et al., Global Environmental Change (2014)

27 Groen-blauwe diensten: waterberging, stikstof reductie, CO2-reductie, bodem-gezondheid, habitat

28 Groen-blauwe diensten: waterberging, stikstof reductie, CO2-reductie, bodem-gezondheid, habitat

29 veel positieve effecten op N balans boerderij: Ø minder ammoniak uit voer Ø enorm zuiveringseffect erfafspoeling (DK/S)

30 Paludicultuur pilots

31 On farm pilots -

32 Paludicultuur pilots = samenwerking

33 Bufferzone Bargerveen (70 ha, mogelijk 220 ha) Wie: Arnold Lassche (WS Vechtstromen), SBB, St. Bargerveen, RU, Provincie, Naturpark, bedrijvsleven Wat: wilg, els, lisdodde, riet Waarvoor: waterbuffer + natuur + productie

34 Hoogveenreservaat Bargerveen ha rest Van het vroegere Bourtangermoeras, ( ha). Laagveen Hoogveen

35 Internationaal Naturpark Bourtanger Moor Bargerveen Realiseren Buffergebieden

38 Paludicultuur pilots = samenwerking

39 Veel ervaring met biomassa in N-Nederland

40 Noord-Holland (10 ha) Wie: Landschap Noord-Holland, RU, LEI, Naporo, Hanze Wetlands, WLD, VU, VIC, Universiteit Greifswald Wat: lisdodde, Azolla Waarvoor: veenbehoud + CO2 reductie + productie + waterberging + waterzuivering + natuur stap 1: Omhoog met het Veen loopt al (veenmos/ilperveld) stap 2: IPV (lisdodde en Azolla/ locatie n.n.b.)

41 Paludicultuur pilots = samenwerking

42 Deurnese peel (10 ha) Wie: SBB, WS Aa en Maas, provincie Noord-Brabant, RU, St. Bargerveen Wat: lisdodde, wilg Waarvoor: waterbuffer + veenbehoud + productie + natuur

43 Paludicultuur pilots = samenwerking

44 Bûtefjild - Better Wetter (5 ha incl. proefvelden) Wie: Altenburg&Wymenga, provincie Friesland, Wetterskip, VHL, Nordwin college, studio Tjeerd Veenhoven, agrariërs, MKB, Radboud Wat: lisdodde, veenmos Waarvoor: waterbuffer/berging + productie + veenbehoud + CO2 reductie

45 Paludicultuur pilots = samenwerking

46 Park Lingezegen - Waterrijk (200 ha) Wie: Waterschap Rivierenland, Provincie Gelderland, Alliander, B-Ware, Radboud, Eijkelkamp, Alterra, Meteo Consult Wat: lisdodde, riet, gele lis, waterplanten (2 ha proefveld) Waarvoor: waterzuivering + waterberging + productie + recreatie + natuur

47 Krimpenerwaard (10 ha) Wie: provincie Zuid-Holland, gemeente Krimpenerwaard, HHSK, agrarische partijen, natuur- en recreatieorganisaties Wat: cranberry (in natuurgebied) Waarvoor: productie + veenbehoud (?) + natuur + recreatie

48 Spontane, extensieve paludicultuur (NO-Duitsland)

49 Spontane, extensieve paludicultuur (boeren in Voorschoten en Nieuwerbrug)

50 Pilots met hoofdoel onderzoek

51 Paludicultuur pilots = samenwerking

52 Veen voer en verder (0,4 ha lisdodde + proefvelden) Wie: Louis Bolk Instituut, RU, VIC, KTC, LBI geld van provincies Wat: lisdodde, riet, wilg, olifantsgras Waarvoor: productie + waterberging + waterzuivering + onderzoek

58 Onderzoek bodemdaling in Friesland - op zoek naar een duurzame mix Directe metingen veenoxidatie en bodemdaling tot 2018 in Friesland Radboud Universiteit i.s.m. Wetterskip, Provincie en boerenorganisaties Effectiviteit van strategieën voor peilbeheer inclusieve onderwaterdrainage en paludicultuur meten

59 Int. samenwerking binnen CINDERELLA Radboud University Nijmegen (NL): crop-soil-water-interactions (biogeochemistry) coordination of (corporate) fieldwork University of Greifswald (GER): project coordination, biomass utilization, economic assessments Aarhus University (DK): productivity and genetics of wetland crops Halmstad University (S): nutrient removal and sustainable yields in constructed wetlands

61 Overige pilots en projecten Diverse in buitenland: Polen 4000 ha riet paludicultuur Denemarken waterbuffers rondom natuurgebieden Zweden 5000 zuiveringsmoerassen bij boerderijen, deels op veen Pisa 15 ha paludicultuur pilot met wilg, els, (reuzen)riet, lisdodde 14 ha Sphagnum farming in N-Duitsland

62 Lisdodde oogst in Canada

63 Samenvatting 1. Samenwerking van provincies en landgebruikers 2. Pilots in gebieden met doel waterberging en veenbehoud à functie stapeling 3. Lisdodde, wilg, en riet populair 4. Benutting carbon credits onvoldoende 5. Ecosysteem diensten in zichtbaar maken

64 Waar wilt uw organisatie waterberging, CO 2 reductie en circulaire economie combineren?

65 Discussie Waar kan uw organisatie waterberging/zuivering, CO 2 reductie en biomassa voor biobased productketens - combineren? Wie heeft al kennis gemaakt met Paludicultuur? Reis naar Duitsland, Italie of Polen voor Pilots?

Vergelijkbare documenten

!""#$%%&$'((#)"%#$+%%&,"&-./0"1$ $ 2(-%$%&$!"#$%#$3/4.5.6%%-7%&.6%&$ 8"&$+%%&9%:7%-%&$ $ $ $ &#'()*+,+)&-.#/0) 1-23'$2)4("5#/0"6#"6)!"7.

!#$%%&$'((#)*%#$+%%&,&-./01$ $ 2(-%$%&$!#$%#$3/4.5.6%%*-7%&.6%&$ 8&$+%%&9%:7%-%&$ $ $ $ &#'()*+,+)&-.#/0) 1-23'$2)4(5#/06#6)!7. ""#$%%&$'((#)"*%#$+%%&,"&-./0"1$ $ 2(-%$%&$"#$%#$3/4.5.6%%*-7%&.6%&$ 8"&$+%%&9%:7%-%&$ $ $ $ &#'()*+,+)&-.#/0) 1-23'$2)4("5#/0"6#"6) "7.#8#() +%%&84#*7&9;$9$6:","&/7&9$60%$