Beheergericht Onderzoek naar de Maakbaarheid van Veen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Beheergericht Onderzoek naar de Maakbaarheid van Veen"

Anita van der Heijden
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Beheergericht Onderzoek naar de Maakbaarheid van Veen Omhoog met het Veen - 12 oktober 2017 Leon Lamers en Alfons Smolders

2 Waterlanden - Veenlanden Veendiensten (services) Afbreekbaarheid van veen Maakbaarheid van veen Beheer, Beleid en Onderzoek

5 Texas A&M

6 Altogether, the region lost the ability to handle nearly four billion gallons (15 billion liters) of storm water. That s equivalent to $600 million worth of flood water detention capacity, according to the Texas A&M university researchers calculations Rob Moore, Natural Resources Defense Council

with water that is static or flowing, fresh, brackish or salt, including

7 Ramsar Convention on Wetlands (Iran, 1971) Wetlands: Areas of marsh, fen, peatland or water, whether natural or artificial, permanent or temporary, with water that is static or flowing, fresh, brackish or salt, including areas of marine water the depth of which at low tide does not exceed six meters

9 U.S. Dept. of Agriculture Wetlands ( waterlanden ): 50% verloren, grote uitdagingen drainage, afbranden, verontreiniging incl. eutrofiëring, veenwinning, overige mijnbouw, invasieve soorten, klimaatverandering Lamers et al. Biol. Rev. 2014, Zedler & Kercher, 2005; Joosten & Clarke 2002

In landbouwgebruik voor 7,6 miljard mensen Cultivated Systems in 2000 25% of Earth s terrestrial surface (Defined as areas

11 In landbouwgebruik voor 7,6 miljard mensen Cultivated Systems in % of Earth s terrestrial surface (Defined as areas where at least 30% of the landscape is in croplands, shifting cultivation, confined livestock production, or freshwater aquaculture)

13 TNO 2011

14 Weerribben Nederland Lamers

15 Dwingelderveld - Nederland Lamers

16 Kulflyten, Zweden

17 Lamers School kids, 2007 Endla, Estlonia

18 Alberta, Canada Lamers

19 Cascade mountains, OR, USA Lamers Lamers

20 Everglades, FL-USA Lamers

21 Everglades, FL-USA Lamers

22 Sapelo, GA-USA

23 Connemara, Eire Lamers

24 Kalimantan - Indonesia Wetlands International

Veendiensten (societal services of peat landscapes) Ondersteunende Everyone in the world depends on nature and ecosystem services to provide the conditions for a

cycli - Klimaatregulatie - Koolstofvastlegging - Waterzuivering - Overstromingsbescherming - Waterretentie, -opslag - Gezondheid Productie - Schoon water - Voedsel

25 Veendiensten (societal services of peat landscapes) Ondersteunende Everyone in the world depends on nature and ecosystem services to provide the conditions for a decent, healthy, and secure life Millennium Ecosystem Assessment (UNEP) Regulerende - Habitats - Biodiversiteit - Primaire productie - Veenvorming - Biogeochemische cycli - Klimaatregulatie - Koolstofvastlegging - Waterzuivering - Overstromingsbescherming - Waterretentie, -opslag - Gezondheid Productie - Schoon water - Voedsel - Brandstof, biomassa - Bouwmateriaal, eiwitten,... - Medicijnen Culturele - Educatie (natuur, cultuur) - Voorlichting - Wetenschap (neo/paleo) - Recreatie - Inspiratie

26 Educatie, voorlichting, draagvlak

27 Trade-offs tussen ecosysteemdiensten woningen garnalen Diensten van mangroven: Kraamkamer / habitat vis Houtproductie Koolstofvastlegging Sediment-invang Nutriëntenvastlegging Bescherming tegen kusterosie Bescherming tegen overstroming rijst

<20% van de diensten zichtbaar in de markt WERKELIJKE economische baten maatschappij: Bioom Koraalrif Wetland Kust Binnenland Grasland Akker 350.000 $/ha/j 140.000 $/ha/j 195.000 26.000 4.

28 <20% van de diensten zichtbaar in de markt WERKELIJKE economische baten maatschappij: Bioom Koraalrif Wetland Kust Binnenland Grasland Akker $/ha/j $/ha/j $/ha/j $/ha/j Costanza, d Arge, de Groot, Farber et al. (1997) Totaal Aarde: 125 biljoen $ (trillion, $) Afname : 4-20 biljoen $ Costanza, de Groot et al., Global Environmental Change (2014)

29 Veranderd wetlandgebruik

30 Van Diggelen 2015 B A C

32 Pumping stations: windmills!

33 DLN 2013

34 Lamers RU

35 N NP controle P Cusell et al., 2104

36 Aben et al., in press

37 Veenafbreekbaarheid en Veenmaakbaarheid a matter of imbalance Can we fix it? Yes we can! Kunnen we het maken? - Nou en of!

38 Primary production Decomposition

39 Tollund man 4 de eeuw BCE

40 Brede range netto primaire productie (NPP): Hoogvenen : 120 to 1000 g biomassa m -2 y -1 (Sphagnum 20 to 380 g m -2 y -1 ) Laagvenen : 25 to 1500 g biomassa m -2 y -1 Brede range C vastlegging: Netto Ecosysteem Exchange (NEE): Hoogvenen : -3 to -160 g C m -2 y -1 Laagvenen : -5 to -40 g C m -2 y -1 Lamers et al. Biological Reviews 2014

42 Veelzijdige veenlandschappen Belang moeras(herstel) paludicultuur veenweide Biodiversiteit Koolstofvastlegging Schoner water Waterberging Productie

43 De Basis: Vernatten Laurel & Hardy Way Out West 1937

44 diep gedraineerd: intensieve landbouw hervernatting Jurasinski et al. 2015

45 J.G.M. Roelofs (red. G.J. van Geest (red.) ) 2.0

46 Vernatting voedselrijke bodem

47 Over-vernatting ( herstel ) Geen rekening gehouden met oorspronkelijke hydrologie voor na Lucassen et al Extreme eutrofiëring!

48 Heterogeniteit op landschapsniveau Konotop veen Polen - A Grootjans

49 Lamers Heterogeniteit op habitatniveau Het Hol, Nederland

50 Regenwater-zone veen Mengzone veen Oppervlakte-/ grondwaterzone veen Van Wirdum 1990 Oppervlakte-/ grondwater

51 bodem (water) ph Heterogeniteit op habitatniveau Dominante buffermechanisme (bi)carbonaatbuffering silicaatverwering kation-uitwisseling ijzer- en aluminiumbuffering zuurtoevoer

52 Veenmosrietlanden Trilvenen Veenmosrietlanden Trilvenen gevoeliger voor N-deposi e minder gevoelig voor N Groep: gevoeliger voor N-deposi e minder gevoelig voor N Groep: Dominan e: veenmossen slaapmossen Buffering: Fe/Al ka onuitwisseling bicarbonaatbuffe r in g Dominan e: veenmossen (basenverzadiging) (Ca-HCO 3 slaapmossen concentr.) Hoofdlimita e: N (K) P Buffering: Fe/Al ka onuitwisseling bicarbonaatbuffe r in g (basenverzadiging) (Ca-HCO 3 concentr.) ph: 6,5 Hoofdlimita e: N (K) P 4,5 ph: 6,5 Van Diggelen et al. (OBN -in druk) 4,5

53 Sphagnum palustre Sphagnum subnitens Cusell Sphagnum squarrosum Sphagnum magellanicum

54 Scorpidium scorpiodes Hamatocaulis vernicosus Cusell Scorpidium cossonii

55 Groninger Landschap Natuurherstel en veenvorming na plaggen toplaag: Oosterpolder (GR) 15 jaar na plaggen: o.a. Draadzegge, Moeraskartelblad, Haakveenmos. Glanzend veenmos Van Mullekom, Loermans B-WARE

56 Natuurherstel Hervernatting Huurnerveld (Wierdense Veld, OV) 30 cm veenmos in jaar Tomassen, Smolders, B-WARE

57 Volgermeerpolder

58 PeatCap program from desert to wetland Harpenslager et al

59 Lamers Lamers Marker Wadden NOS 2017 Van den Akker, Kahlert et al. (in prep.)

60 Bescherming tegen overstroming, inclusief building with nature De Vriend et al., 2015

61 Paludicultuur Oogst op hervernatte veengronden (ton ha -1 y -1 ) Riet Veenmos 8-30 Watervaren 3-16 Lisdodde Iris Fritz et al. 2016

62 van kas naar veld

63 Natuurherstel nat uitmijnen met Azolla Groene meststof, eiwitten, veevoer Smolders & Van Kempen (2015)

64 Veen, Voer, en Verder (Zegveld) Vroom et al. (in prep.)

65 Ivan Mettrop Zuidlaardermeer Bjûtefield

66 Riet pellets, strooisel Lisdodde isolatie-, bouwmateriaal, veevoer Canada, Duitsland, USA, Zwitserland Fritz et al. (2014)

67 Sterke nutriëntenverwijdering Geurts et al. (2017)

68 Sterk verlaagd nutriëntenverlies naar omgeving Geurts et al. (2017)

69 Paludicultuur als dubbelbuffer Van de Riet et al. 2014

70 Paludicultuur in ontwikkelingsreeks Van de Riet et al. 2014

71 Fritz et al. 2017

72 Opschalen Regenwater Boezemwater Onthard boezemwater Peil / facilitatie

73 vragen uitdagingen voorbeelden scenario s, kaders governance issues Toegepast Onderzoek Beheer Beleid feiten antwoorden maatregelen scenario s decision support richtlijnen Duurzame keuzen op landschapsschaal (evidence-based) in een veranderend klimaat

74 dank u! inspiratie uit wetlands en ook: Eva van den Elzen Bas van de Riet Niels Hogeweg Jelle Abma Onno Steendam Christian Fritz Jeroen Geurts Renske Vroom Stefan Weideveld Fuju Xie Gijs van Dijk Mark van Mullekom Sarah Faye Harpenslager Ivan Mettrop Ralph Temmink Roel van Gerwen Tamara van Bergen José van Diggelen Sarian Kosten Esther Lucassen Jan Roelofs ( ) OBN - VBNE / NWO / TTW Roelofs, 1855

Vergelijkbare documenten

Natuurherstel in het Laagveenlandschap. Leon Lamers

Natuurherstel in het Laagveenlandschap Leon Lamers Lamers et al. Biol. Rev. 2014, Zedler & Kercher, 2005; Joosten & Clarke 2002 U.S. Dept. of Agriculture In W Europa 90% van veen gedraineerd LeonLamers