Zoet-Zout gradiënten met en zonder Dynamisch kustbeheer

Transcriptie

1 Zoet-Zout gradiënten met en zonder Dynamisch kustbeheer Met speciale aandacht voor de Groenknolorchis Ab Grootjans Pieter Stuyfzand Marijn Nijssen Bart Wouters Henk Everts Nico de Vries Annemieke Kooijman Gerard Oostermeijer Rohani Shahrudin JörgPetersen

2 Zoet-Zout gradiënten met en zonder Dynamisch kustbeheer Met speciale aandacht voor de Groenknolorchis Veermansplaat Grevelingen Borkum

3 Zoet-Zout gradiënten

4 Zoet-zoetgradiënten ensuccessie

5 Schiermonnikoog RWS met en zonder Dynamisch kustbeheer

6 2009 Toekomstige groeiplaats voor Groenknolorchis

7 Hoofdcomponenten 1. Eiland kop 2. Duinboog complex 3. Washover complex 4. Eiland staart 5. Strand en vooroever Model van een Waddeneiland

8 Washover drifting dunes beach grassy dunes higher sandy saltmarsh young salt marsh old salt marsh grassy salt marsh species rich vegetation 10/20/2014 8

9

10 Onderzoeksgebieden Valleien bij de Hors Texel

11 PQ 10 Strandvlakte Schiermonnikoog

12 Borkum Duitsland

13 N

14 Veermansplaat 2012 Schiermonnikoog 2012: Groene Strand Texel 2013: opnamen maken (tot 30 orchideeën /m2) Texel 2013: Buizen plaatsen

15 Fauna onderzoek Op Texel en Schier lijken Wapenvliegen gebonden aan een brak milieu. Op de Veermansplaat zijn ze meer gebonden aan een zoet milieu

16 AantallenGroenknolorchissen Jaar Aantallen Groenknolorchis op de Oostkant van Borkum Eiland (2010) Aantallen Groenknolorchis op de Oostkant van Borkum Texel Vlieland Tersch Schier Amel Aantallen varieren sterk van jaar tot jaar en van eiland tot eiland

17 Groenknolorchissen in de valleien bij de Hors Texel Van der Craats 2013

18 Groenknolorchissen in de valleien bij de Hors Texel Van der Craats 2013 Populatie ontwikkelt zich optimaal na jaar Na ca. 20 jaaris het voorbij

19 Bodemonderzoek (88 gebieden) Shahrudin 2014 OptimaleontwikkelinggroenknolorchisbijpH> 6 Ongunstig; ph< 5, hogeom, Fe enal.

20 Bodemonderzoek 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Organische stof in kg/m2 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 ph(h2o) Uit: Grootjans et al. 2014

21 Bodemonderzoek 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Al in µmol/kg 600,0 500,0 400,0 300,0 200,0 100,0 0,0 Fe in µmol/kg Uit: Grootjans et al. 2014

22 Bodemonderzoek Fe-concentratie in µmol/kg 1800,0 1600,0 1400,0 1200,0 1000,0 800,0 600,0 400,0 200,0 R² = 0, , , ,0 8000,0 6000,0 4000,0 2000,0 0,0 Cl in µmol/l NH4 in µmol/l 0,0 0,0 5,0 10,0 15,0-200,0 Organische stof in kg/m2 HogeijzerenOrganischestofgaansamenbijpH> 6 Hoge zoutgehalte ongunstig; gaat samen met hoge ammonium. Uit: Grootjans et al. 2014

23 Bodemonderzoek Shahrudin 2014 De snelheid van organische stof opbouw verschilt sterk tussen en zelfs binnen valleien.

24 = Wales: Jones et al = NL: Shahrudinet al in press Gedomineerd door Kruipwilg, Berk of Riet Organische stof in kg/m2 Gedomineerd door Oeverkruid Leeftijd in jaren

25 Droge stof van de vegetatie van gebieden met en zonder dynamisch kustbeheer Droge stof bovengrondse biomassa (kg/m2) 1,75 1,50 1,25 1,00 0,75 0,50 0,25 0,00 KH1 GS PV Uit: De Hoop 2013 WO2 WO1 SV3 KH2 KH3 SV2 WOB3 WOB2 WOB Leeftijd vallei in jaren Washover 1 - Borkum (1948) 'Washover' 1 (1971) Washover 2 - Borkum (1949) Groene strand (2000) Primary valley (1993) Kwade Hoek 1 (2008) Washover 2 (1969) Washover 3 - Borkum (1952) Strandvlakte 2 (1959)

26 Genetisch onderzoek (DNA) Groenknolorchis 4 Vlieland 2 Vlieland 1 Terschelling 4 3 Terschelling 3 2 Uit: Shahrudin 2014 PCA axis 2 (14.5% ) Schier 7 Vlieland 3 Schier 5 Borkum 2 Borkum 1 Schier Texel 4 Texel 6 Texel 8 Texel 9 Ameland 2 Texel 5 Ameland Texel 3 Texel 2 Texel 7 Schier 2 Schier PCA axis 1 (51.5%)

27 Waar komen Groenknolorchissen vandaan? Uit: Oostermeijer 2014

28 Ontwikkeling populaties van de Groenknolorchis in een reeks van valleien Uit: Grootjans et al. 2014

29 Model voor meta-populatie ontwikkeling De rol van lokaal beheer voor de bezettingsgraad van de gehele metapopulatie van de Waddeneilanden. De rode en gele lijn komen overeen met een zeer korte levensduur van individuele populaties, die vaak samengaat met niet-beheerde valleien. De blauwe lijnen corresponderen met een door maaibeheer of afplaggen verlengde levensduur van populaties. Uit: Grootjans et al. 2014

30 Conclusies Fauna onderzoek 1 In geen van de onderzoeksgebieden zijn soorten gevonden die zijn gebonden aan plantensoorten die beperkt zijn tot zoetzoutgradiënt. Het bloemaanbod is duidelijk afhankelijk van de invloed van zout en van lokaal maaibeheer. Hierbij lijkt een dynamische gradiënt van brak naar zoet zowel een hoge diversiteit aan bloeiende plantensoorten als een hoge bloemdichtheid op te kunnen leveren.

31 Conclusies Fauna onderzoek 2 Op plekken zonder dynamiek is het bloemaanbod in de zoete delen erg laag, een maaibeheer kan dit verhogen Op brakke locaties lijkt aanvullend maaibeheer eerder tot een afname van het bloemaanbod te leiden.

32 Conclusies Groenknolorchis 1 Het voorkomen van Groenknolorchis lijkt eigenlijk alleen afhankelijk van een ph > 6 en een voedselarm milieu. Of een hoog organisch stof gehalte nadelig is voor de Groenknolorchis is afhankelijk van de hydrologische situatie. Voor de verspreiding binnen eilanden is waarschijnlijk wind belangrijk Voor de verspreiding tussen eilanden zijn waarschijnlijk vogels of mensen belangrijk

33 Conclusies Groenknolorchis 2 Wash-over systemen (Dynamisch kustbeheer) kan een voedselarm milieu lang in stand houden Groenknolorchis populaties kunnen stabiel zijn in een wash-over systeem die gedeeltelijk door grondwater gevoed wordt Binnen zo n systeem moeten populaties kunnen verhuizen