2e Bestuursrapportage 2016

Transcriptie

1 2e Bestuursrapportage 2016 pagina 1

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Beleidsontwikkelingen Financiële ontwikkelingen Autonome ontwikkelingen Neutrale mutaties Reeds genomen besluiten Reserve mutaties Stresstest Bijlage 1: Verloop begrotingssaldo per programma Bijlage 2: Verloop reserves Bijlage 3: Voortgang op aangenomen moties Bijlage 4: Stresstest pagina 2

3 1 Inleiding Voor u ligt de 2e Bestuursrapportage 2016 van de gemeente Velsen. De rapportage is een instrument in de Planning & Control cyclus om te rapporteren over de afwijkingen ten opzichte van de begroting Met deze rapportage wil het college de raad inzicht bieden in de beleidsontwikkelingen, doelstellingen, speerpunten en bedrijfsvoering. Het uitgangspunt van het rapporteren op afwijkingen is door het college strak gehanteerd. Er wordt daarom in het hoofdstuk beleidsontwikkelingen alleen gerapporteerd op afwijkingen of gerapporteerd over politiek belangrijke ontwikkelingen, voor zover de Raad daarover niet eerder is geïnformeerd. Daarnaast worden de financiële afwijkingen en ontwikkelingen en de voortgang van de moties nader toegelicht. Als peildatum voor het financiële gedeelte van deze bestuursrapportage is 1 augustus 2016 gehanteerd. Bedragen worden afgerond op duizend weergegeven. Net als in de Jaarstukken 2015 worden lasten en baten positief weergegeven. In de rapportage is aangegeven of een resultaat voordelig (V) of nadelig (N) is. In de tabel van bijlage 1 wordt een voordelig saldo positief weergegeven, een nadelig saldo negatief. pagina 3

4 2 Beleidsontwikkelingen In dit hoofdstuk worden algemene beleidsontwikkelingen die zich in 2016 voordoen toegelicht. Ook ontwikkelingen waarvan nog niet bekend is wat de financiële gevolgen zijn beschreven. 2.1 Instroom statushouders De gemeente heeft de plicht en de verantwoordelijkheid om de toegewezen statushouders te huisvesten en zorg te dragen voor een goede integratie. Mede als gevolg van de verhoogde asielinstroom vanaf 2015 zijn investeringen in huisvestingsoplossingen nodig en zijn extra inzet en middelen nodig om de statushouders op een goede wijze te laten integreren. Voor deze activiteiten is de komende periode ( ) extra geld nodig. Eind september is door middel van een raadsvoorstel besloten te onttrekken uit de reserve van 1 mln die specifiek hiervoor is bestemd. Daarnaast heeft het Rijk bij het Uitwerkingsakkoord van 28 april 2016 extra middelen ten behoeve van integratie en participatie beschikbaar gesteld voor 2016 en Waarbij het uitgangspunt geld volgt statushouder wordt gehanteerd. De middelen vanuit de reserve en het Rijk worden ingezet voor de huisvesting en de integratie van statushouders welke door de gemeente en maatschappelijke partners worden uitgevoerd. Vooralsnog blijkt dit budget voor 2016 voldoende toereikend te zijn. 2.2 Herziening APV Voor de herijking van de APV wordt daar waar mogelijk verder gedereguleerd. De APV wordt Omgevingswet proof gemaakt en de rollen, taken en uitvoering worden verduidelijkt. De afgelopen periode is een projectleider ingehuurd. Naar verwachting zal er een voorstel van een nieuw APV lopend het begrotingsjaar 2017 aan de raad worden voorgelegd. 2.3 Stadsschouwburg Het bestuur van de Stadsschouwburg heeft ons geïnformeerd dat zowel in 2015 als in het 1e half jaar van 2016 sprake is van een verlies met als consequentie een verdere verslechtering van de vermogens- en liquiditeitspositie. Het bestuur van de schouwburg treft nu alle maatregelen die door hen nodig worden geacht om de continuïteit te borgen. Het gaat onder andere om herprogrammering van het aanbod in het seizoen 2016/2017, het genereren van extra baten door bijstelling van prijsafspraken met producenten en het toevoegen van voorstellingen met een bovengemiddelde zaalbezetting. Daarnaast wordt de focus gelegd op maximale zaalbezetting door gerichte promotie en het gebruiken van zogenaamde channels zoals ANWB, Airmiles etc. Men richt zich tevens op het aantrekken van nieuwe sponsoren en het intensiveren van de verhuur van de ruimtes in het pand, zodat deze ook in de daluren bezet zijn. Tenslotte wordt er door de samenwerking met lokale en regionale partners nog een efficiencyvoordeel verwacht. De gemeente houdt in 2016 zicht op de ontwikkelingen bij de Stadsschouwburg door middel van kwartaalrapportages die worden besproken in het bestuurlijk overleg. pagina 4

5 2.4 Kunstencentrum Het Kunstencentrum heeft in 2015 een overgangssubsidie ontvangen om de omslag te maken naar een compacte netwerkorganisatie. Het negatief eigen vermogen is in 2015 grotendeels weggewerkt. De muziekafdeling blijft zorgwekkend omdat de leerlingenaantallen ook in 2016 nog een dalende trend laten zien. Er wordt gewerkt aan het marktconform maken van het aanbod en het binnenhalen van nieuwe groepen leerlingen. Ook het Kunstencentrum levert kwartaalrapportages aan die worden besproken in het bestuurlijk overleg. 2.5 Stichting Katholieke Openbare Leeszaal en Bibliotheek (SKOLB) In oktober 2014 heeft de rechtbank uitspraak gedaan inzake de eis tot schadevergoeding in verband met het opzeggen van de samenwerkingsovereenkomst uit 1969 met de SKOLB in verband met de verzelfstandiging van de bibliotheek. De gemeente is in het gelijk gesteld. De SKOLB is in hoger beroep gegaan bij het Hof, die een comparitie van partijen heeft bepaald. Het Hof was van mening dat enige compensatie voor de SKOLB gerechtvaardigd zou zijn. Velsen heeft een schikking bereikt waarmee dit dossier nu is afgehandeld. Betaling van het bedrag van de schikking leidt tot een kleine overschrijding op het collegeproduct 5.5 Bibliotheekwerk. 2.6 Accommodatiebeleid Het proces van verdere professionalisering van het gemeentelijk vastgoed levert noodzakelijke bouwstenen (o.a. exploitatie, maatschappelijk rendement) voor het op te stellen accommodatiebeleid. In de loop van 2017 worden eerste resultaten verwacht 2.7 Meerjarenonderhoudsplan gemeentelijke gebouwen Het meerjarenonderhoudsplan (MJOP) doorloopt in 2016 een actualisatie. Voor een aantal gebouwen zijn op basis van de exploitaties nieuwe onderhoudsplannen vervaardigd, o.a. van de Ring en de Brede School Velsen Noord. Overeenkomstig de BBV regels is het onderhoud ook gesplitst in klein en groot onderhoud en neutraal verwerkt in de begroting. Alleen het groot onderhoud mag worden verrekend via een voorziening. Bij het opstellen van de jaarstukken wordt bepaald of de stand van de voorziening toereikend is. Het aangepaste MJOP wordt ter vaststelling aan het college voorgelegd, er worden geen grote afwijkingen verwacht van de jaarlijkse lasten ten opzichte van het huidige begrote onderhoudsbudget. 2.8 Zwembad Vanwege langdurige uitval van de teamleider (zwembadmanager) wordt interim-management ingehuurd. Tevens vindt er een analyse plaats op onderdelen van de exploitatie en bedrijfsvoering met als doel het zwembad 13 jaar na ingebruikname waar nodig, toekomstbestendig te herpositioneren. De vervanging gecombineerd met het onderzoek zal naar verwachting t/m eind 2016 doorlopen. pagina 5

6 2.9 Vervanging/restauratie kroonluchters raad- en burgerzaal Er is gezocht naar een goed manier om het broze muranoglas van de kroonluchters te vervangen op een wijze die recht doet aan de monumentale status van het gemeentehuis. De kroonluchters maken een onlosmakelijk deel uit van het monument. Uiteindelijk is een Nederlands bedrijf gevonden die replica s van de kelken kan blazen met naar het zich laat aanzien voldoende gelijkenis. Er is nog overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de commissie Stedelijk Schoon over de kwaliteit en of het toch niet mogelijk is de oude kelken te hergebruiken. Hierbij speelt uiteraard ook het aspect veiligheid een rol. Aan de toestemming van de RCE is ook de toekenning van subsidie gekoppeld die mogelijk een aanzienlijk deel van de kosten kan dekken. Naar verwachting is eind 2016 meer duidelijkheid over de (on)mogelijkheden. pagina 6

7 3 Financiële ontwikkelingen 3.1 Stand 2016 Met de besluitvorming van de 2e Burap 2016 wordt de 2016 gewijzigd. Het saldo van begroting wijzigt naar negatief. Voorgesteld wordt om dit saldo te dekken door een onttrekking aan de Algemene reserve. (bedragen * 1.000) V Reeds genomen besluiten: Bijdrage aan IJmondcommissie 50 N 1e Burap 2016 Autonome ontwikkelingen 195 N Autonome ontwikkelingen - samenloop Perspectiefnota 482 N Autonome ontwikkelingen - nieuw beleid Perspectiefnota 113 N 790 N Onttrekking aan Algemene reserve ter dekking saldo begroting na 1e Burap (R16.037) 211 V 2e Bestuursrapportage Autonome ontwikkelingen Autonome ontwikkelingen - samenloop V 964 N 435 N Gewijzigde begroting N 3.2 Vermogenspositie 2016 In deze paragraaf wordt de vermogenspositie weergegeven, na verwerking van de besluitvorming over deze bestuursrapportage. Bedragen x Stand algemene reserve (Jaarstukken 2015) Besluitvorming: BIJ: Resultaatsbestemming Jaarstukken Af: Onttrekking dekking saldo begroting saldo na 1e Burap Af: Reservering A8/A Af: Voorgestelde besluitvorming 2e Burap 435 Saldo Algemene reserve na 2e Burap pagina 7

8 Ratio weerstandvermogen Het bedrag aan risico s is 10,8 mln ( 2017) De weerstandscapaciteit 26,4 mln (inclusief het resultaat van de 2 e Burap) De ratio van het weerstandvermogen is 2,4. Daarmee is de ratio uitstekend. 4 Autonome ontwikkelingen Hieronder volgen een aantal financiële ontwikkelingen voor Een aantal ontwikkelingen heeft een structurele doorwerking en zijn opgenomen in de Deze zijn met een verwijzing aangemerkt in de onderstaande tabel. Autonome ontwikkelingen nadeel incidenteel stuk progr Omschrijving Bedrag voordeel structureel Armoede bestrijding n i Stichting Welzijn Velsen PM Onderwijshuisvesting gymnastiekonderwijs n s 1) Structuurplannen v i 1) Omgevingsvergunningen PM 4.6 div Vastgoed exploitatie n i BBV wijziging rente grondexploitaties v i 4.7 AD BBV wijziging rente grondexploitaties n s 1) 4.8 div Rente verstrekte leningen n s 1) Pensioen (voormalig) bestuurders n i Digitale begroting n i 4.11 AD Dividendinkomsten n s 1) 4.12 AD Algemene uitkering v s 1) 4.13 div Actualisatie investeringen v i 4.14 kpl Herverzekering risicodragerschap n s 1) Totaal n 4.1 Armoedebestrijding Nadeel Landelijk zien we een aanzienlijke stijging in de kosten bewindvoering. In de 1e burap is toegevoegd aan zowel de baten- als de lastenkant in verband met het toegenomen aantal statushouders en de ten gevolge daarvan toename in de kosten woninginrichting, welke verstrekt worden als lening. We zien nu dat de lastenzijde volgens verwachting stijgt, maar de baten achterblijven. Dit komt omdat de lening voor woninginrichting over een termijn van drie jaar kan worden terugbetaald. De verwachting is daarom dat het tekort in de komende drie jaar wordt rechtgetrokken (namelijk de ontvangen leningen worden dan terugbetaald). Het is daarom noodzakelijk de baten overeenkomstig de tendens aan te passen. 4.2 Stichting Welzijn Velsen PM Nadeel De Raad is in april geïnformeerd over het tekort dat door de Stichting Welzijn Velsen (SWV) over 2015 werd gerapporteerd. Om naast de bevindingen van SWV zelf- zicht te krijgen op dit tekort en de oorzaken daarvan heeft het college onderzoek laten uitvoeren naar de omvang en de oorzaken van dit tekort. Ook in 2016 blijkt er een tekort te zijn. Belangrijkste oorzaak hiervan is het feit dat onvoldoende duidelijk is op basis waarvan SWV haar begroting heeft ingericht. Vooruitlopend op een meer pagina 8

9 definitieve benadering van de situatie rondom SWV, vond het college het van belang dat er in ieder geval duidelijkheid moest zijn over de cijfers. Daarom heeft zij besloten SWV in staat te stellen te zorgen voor een nieuwe, zero-based begroting. 4.3 Onderwijshuisvesting gymnastiekonderwijs Nadeel Een schoolbestuur voor het primair en speciaal onderwijs heeft, sinds , recht op een vergoeding voor de exploitatiekosten van het gymnastiekonderwijs, wanneer de school zelf een gymnastiekvoorziening in beheer heeft. Dit geldt voor het Molenduin, een school voor speciaal onderwijs binnen onze gemeente. De school heeft recent een aanvraag gedaan voor vergoeding van deze kosten voor de periode 2015 en Het structurele effect van is opgenomen in de Structuurplannen Voordeel Zoals gemeld in het jaarverslag 2015 is voor de structuurvisie een langer traject gekozen dan oorspronkelijk voorzien. Hierdoor zijn ook de kosten over een langere periode verspreid. De uitvoering van het project is geëindigd nadat de structuurvisie door de gemeenteraad in mei 2016 is vastgesteld. Door veel werkzaamheden niet uit te besteden, maar in eigen beheer uit te voeren zijn er in de periode minder kosten gemaakt dan oorspronkelijk voorzien. Hierdoor resteert een budget van Voorgesteld wordt een klein deel van het resterende budget in de komende periode te benutten ter uitvoering van de structuurvisie. Concreet betreft dit het uitvoeren van een onderzoek naar de mogelijkheden van herstructurering van het gebied tussen de Kromhoutstraat en de Ampèrestraat. Het gaat dan om een bedrag van , wat dan besteed kan worden in de periode Het resterende budget van valt dan vrij. 4.5 Omgevingsvergunningen PM In de begroting 2016 is 1,3 mln aan opbrengst voor de leges omgevingsvergunning geraamd. Op basis van de tot 1 september ingediende aanvragen omgevingsvergunning wordt een opbrengst gerealiseerd van 0,7 mln. Op dit moment is het lastig in te schatten hoeveel aanvragen de resterende maanden nog te verwachten zijn. 4.6 Vastgoed exploitatie Nadeel Exploitatie zeekade Grote Hout Nadeel In de begroting is naar aanleiding van het raadsbesluit om de zeekade zelf te houden een jaarlijks resultaat van per saldo positief geraamd. Over 2016 wordt een negatief exploitatieresultaat van ca verwacht. Dit levert ten opzichte van de begroting in totaal een nadeel op van De opbrengst van haven- en kadegelden is lager dan oorspronkelijk geraamd. Dit heeft twee oorzaken: 1 op dit moment is er sprake van een tijdelijke verhuur situatie omdat het natte bedrijventerrein nog niet is uitgegeven. Hierdoor leggen er minder (zee)schepen bij de kade aan dan bij een volledig operationeel draaiend nat bedrijventerrein. 2 in het eerste deel van het jaar is gewerkt aan de waterbodem voor de zeekade, waardoor een deel van de zeekade niet gebruikt kon worden. pagina 9

10 pagina 10

11 Opbrengst verhuur Nadeel De opbrengsten verhuur vastgoed blijven in totaal met achter op de begrote inkomsten. Voor is dit het gevolg van de hardnekkige leegstand van enkele winkels (in navolging van de mutatie zoals opgenomen in de 1e bestuursrapportage). Daarnaast neemt het afsluiten van de nieuwe overeenkomst met de huurder op het strand Noordpier meer tijd in beslag dan vooraf was ingeschat. Dit betekent dat de opbrengst van de verhuur van het gebied waarop strandhuisjes mogen worden gezet achter blijft bij de begrote opbrengst. De verwachting is dat het nieuwe contract in 2017 in zal gaan. Inkomsten gemeentelijk vastgoed De inkomsten van een aantal multifunctionele gebouwen zijn in de begroting centraal begroot. Met deze technische mutatie worden van een aantal objecten de inkomsten opgesplitst en begroot bij het juiste collegeproduct. Dit betreft de Brede School en De Ring. Taakstelling vastgoed Zowel bij besluitvorming over de professionaliseren vastgoedbeheer als bij de besluitvorming over de invoering van de accommodatiebeleid is uitgegaan van een opbrengst van respectievelijk en Deze opbrengsten zijn in de administratie verwerkt als taakstelling op de lasten. Bij deze bestuursrapportage wordt voorgesteld de taakstellingen te laten vervallen en de opbrengsten als baten in de administratie te verwerken. 4.7 BBV rentetoerekening grondexploitaties Per 1 januari is het Besluit en Verantwoording (BBV) gewijzigd om de berekeningssystematiek van de grondexploitaties meer aan te laten sluiten op de Vennootschapsbelasting (Vpb). Een van de wijzigingen betreft de toerekening van rente aan de grondexploitaties. Deze regelgeving is ingegaan per 1 januari 2016 en heeft een tweetal effecten: Toerekening rente / renteresultaat Nadeel Voor de bepaling van de rentekosten werd tot 2016 de omslagrente (3,5%) gehanteerd. Vanaf 2016 dient gebruikt te worden gemaakt van het werkelijke rentepercentage, gecorrigeerd met de verhouding tussen het vreemde vermogen en het totale vermogen. Daardoor wordt minder rente toegerekend aan grondexploitaties, dit geeft een nadeel van in Verliesvoorziening Voordeel De waardering van de verliesvoorziening is eveneens aangepast per 1 januari 2016 aan deze nieuwe regelgeving. Door rekening te houden met de lagere rente valt een deel van de verliesvoorziening voor de BIE vrij. Ten opzichte van de stand zoals bepaald bij de jaarrekening 2015 wordt de voorziening verlaagd met een bedrag van Rente verstrekte leningen Nadeel De gemeente heeft in het verleden aan verschillende instellingen leningen verstrekt, dit betreft voor het grootste deel leningen aan woningbouwcorporaties. De aflossingen van deze leningen nemen de komende jaren toe, dit heeft een effect op de te ontvangen rente. Daar tegenover staan de lagere rentelasten die tot uitdrukking komen in het renteresultaat. Dit resultaat is voor 2016 reeds vastgesteld waardoor de lagere ontvangsten eenmalig een nadelig effect met zich meebrengt. pagina 11

12 4.9 Pensioenen (voormalig) bestuurders Nadeel Gemeente Velsen heeft de wettelijke verplichting om voor de (voormalige) bestuurders een voorziening te treffen voor de uitbetaling van de pensioenen ( het APPA-plan: Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers). Dit is ondergebracht bij Loyalis Verzekeringen. Jaarlijks vindt een herberekening plaats en op basis daarvan vindt een bijbetaling, dan wel terugstorting plaats. Voor de bijbetaling ging het tot op heden om relatief kleine bedragen. Dit jaar echter wordt een bijstorting gevraagd van Dit komt door de verlaging van de rekenrente (van 2,16% naar 1,629%), daarbij is rekening gehouden met de verhoging van de AOW-leeftijd Digitale begroting Nadeel De begrotingsapp is in september geïmplementeerd en het streven is om de 2017 ook digitaal te presenteren. Gezien de vele wijzigingen in de BBV-regelgeving die in de 2017 verwerkt moeten worden zal de vertrouwde begroting, op papier, door het college worden vastgesteld. Vervolgens is het de bedoeling dat de begroting voor de raadsbehandeling beschikbaar wordt gesteld in Lias. De eenmalige implementatiekosten bedragen Dividend Nadeel De dividend uitkering van de BNG is ook in 2015 achtergebleven bij de, op de historie gebaseerde, begroting. Dit als gevolg van de ontwikkelingen op de kapitaalmarkt waardoor het bedrijfsresultaat van de BNG achter blijven. De dividendinkomsten 2016 worden daarom met naar beneden bijgesteld. Naar verwachting zal de dividend uitkering de komende jaren ook lager zijn, deze ontwikkeling is meegenomen in de Algemene uitkering Voordeel De septembercirculaire 2016 is op Prinsjesdag gepubliceerd. De gevolgen voor de algemeen uitkering konden in deze 2 e Burap niet meer opgenomen worden. Over de uitkomsten van de septembercirculaire zal de raad in een collegebericht worden geïnformeerd. In de 1e Burap zijn de effecten van de circulaires september 2015 en december 2015 verwerkt. In deze 2 e Burap worden de effecten van de meicirculaire 2016 verwerkt. De algemene uitkering is iets hoger ten opzichte van de 1e Burap Het accres in de meicirculaire is ten opzichte van de septembercirculaire 2015 gedaald. De daling wordt gecompenseerd door een aantal overige mutaties, zoals onder meer een toevoeging vanwege de kosten van het organiseren van het referendum en stijging van de maatstafgegevens. Decentralisatie- uitkering WMO-oud De verhoging van de integratie uitkering WMO is een gevolg van loon- en prijsbijstellingen van het macrobudget. De budgetten WMO zullen met dit bedrag worden verhoogd. Integratie-uitkering decentralisaties Deze uitkering is in 2016 verhoogd als gevolg van loon en prijsbijstellingen, afschaffing van de ouderbijdrage. Vanwege de budgettaire neutraliteit in het sociaal domein voegen we dit bedrag toe aan de budgetten van het sociaal domein. Decentralisatie- uitkeringen De uitkering toelage huishoudelijk hulp wordt in 2016 iets hoger dan is begroot. Het budget zal eveneens worden verhoogd. Daarnaast ontvangt de gemeente nog een decentralisatie-uitkering voor pagina 12

13 de Voorschoolse voorziening peuters voor het maximaal toegankelijk maken van deze voorzieningen. Einddoel is dat in 2021 alle kinderen twee dagdelen gebruik kunnen maken van een voorschoolse voorziening. Om voorbereidingen te kunnen treffen om in de toekomst dit einddoel te bereiken is in beschikbaar gesteld. Dit bedrag loopt op naar in Voor hetzelfde bedrag zullen in de begroting uitgaven worden geraamd. In het meerjarenperspectief is dit eveneens opgenomen. Sociale werkvoorziening In de meicirculaire 2016 is het bedrag dat beschikbaar is gesteld voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (WSW) verhoogd van naar Dit betekent dat het budget voor 2016 aan de lastenkant per saldo wordt verhoogd met Actualisatie investeringen Voordeel Onderwijshuisvesting Voordeel Het nieuwe onderkomen van het Vellesancollege wordt naar verwachting begin 2017 opgeleverd. In de 2016 is rekening gehouden met een eerdere oplevering, dit geeft een voordeel op de kapitaallasten. Tezamen met de afwaardering van de resterende boekwaarde van de Troelstraweg in verband met sloop, eind 2016, levert dit per saldo een voordeel op van Wegen Voordeel De verwachte onderschrijding op kapitaallasten is het gevolg van het nog niet afgerond zijn van diverse HOV projecten, waarmee in de begroting wel rekening was gehouden. Daarnaast heeft door het actualiseren van geactiveerde objecten een herberekening van kapitaallasten plaatsgevonden. Algemene dekkingsmiddelen Voordeel Velsen werkt met een afschrijvingslastenplafond om de kapitaallasten over de jaren heen gelijkmatig te verdelen. Een deel van dit plafond is niet aan specifieke projecten toegewezen. De nog niet ingevulde ruimte voor het jaar 2016 wordt ingezet als dekking voor de desinvestering van het pand Heidestraat. In verband met de aanleg van de HOV lijn is dit pand om ruimte te maken voor de verbinding met de Lange Nieuwstraat. De boekwaarde van het pand bedraagt , deze wordt overeenkomstig de BBV-regelgeving afgewaardeerd. Per saldo resteert een voordeel van Risicodragerschap Nadeel Deze post is in de 2e Burap van 2015 gemeld maar niet structureel in de begroting verwerkt. Het betreft de verzekering van het eigen risico in het kader van de wet Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA-ERD). pagina 13

14 5 Neutrale mutaties Mutaties zonder een effect op het financieel meerjarenperspectief worden in dit hoofdstuk toegelicht. In onderstaande tabel staan deze weergegeven. hoofd nadeel incidenteel stuk progr Omschrijving voordeel structureel Toename uitkeringen n i Lagere inkomsten terugvorderingen n i Aanvullende inkomsten BUIG v i Vangnet bijdrage Rijk v i Dekking uit Reserve Participatiewet v i Hulp bij het huishouden n i Individuele verstrekkingen n i Dekking: Wmo begeleiding v i Wmo begeleiding v i Maatschappelijke opvang n s 5.3 div Toevoeging aan reserve Sociaal Domein n i Kosten (regionaal) transitie en transformatie n i Subsidie transitie en transformatie v i Aanbesteding doelgroepenvervoer v i 5.5 AD Taakstelling inkoop n i Buurtsportcoaches n i Buurtsportcoaches n i Buurtsportcoaches v i Project Roos en Beeklaan v i Dotatie aan reserve n i Bijdrage IJRB n i 5.8 AD post Onvoorzien v i Sociale werkvoorziening n i Sociale werkvoorziening v i 5.10 div Bedrijfsvoering herschikking n i 5.10 div Bedrijfsvoering herschikking v i 5.11 div Technische mutaties v i 5.11 div Technische mutaties n i Totaal Uitkeringsverstrekkingen Ondanks een verwachte stagnering in de groei van het aantal bijstandsuitkeringen, is ook in de eerste helft van 2016 nog een duidelijke groei zichtbaar. Vanaf augustus 2016 is voor het eerst een daling zichtbaar. Het is daarom lastig een prognose te geven op een eventueel tekort op het BUIG-budget. Vooralsnog is de verwachting dat de uitgaven hoger uitkomen en blijven de inkomsten van terugvorderingen met achter. Daar staat tegenover dat de te ontvangen rijksmiddelen met zijn verhoogd. Het definitieve BUIG-budget voor 2016 wordt in de septembercirculaire bekendgemaakt.bij een tekort groter dan 5% zullen wij een vangnetuitkering aanvragen, de procedure hiervoor wordt vast ingezet. Wij verwachten op basis van de huidige BUIG inkomsten en de prognose pagina 14

15 van uitkeringsverstrekkingen dat de vangnetuitkering bedraagt.. Het resterende negatieve saldo, het eigen risico, wordt gedekt uit de reserve Participatiewet ( ). 5.2 Wmo Bij de oude Wmo wordt een budgetoverschrijding verwacht bij zowel de Hulp bij het Huishouden als de individuele verstrekkingen, deze worden hieronder toegelicht. Deze overschrijding moet worden afgezet tegen een totaal budget van ruim 9 mln. Hulp bij het Huishouden Nadeel De verwachting is dat in 2016 voor het Hulp bij het Huishouden een overschrijding ontstaat. Op basis van de huidige cijfers wordt een overschrijding van verwacht. Deze overschrijding komt voort uit het feit dat de tarieven zijn geïndexeerd en bovendien heeft het Rijk de gemeente een taakstelling van 40% op deze maatwerkvoorziening opgelegd. Daarnaast worden er minder eigen bijdragen geïnd. Individuele verstrekkingen (Wmo) Nadeel In dit budget is sprake van een overschrijding van De verklaring voor deze overschrijding is dat de individuele verstrekkingen van de Wmo het karakter hebben van een zogenaamde open-einde regeling. Hierbij kan het voorkomen, dat afhankelijk van aard en omvang van de aanvragen, een klein verschil optreedt in de begrote bedragen in relatie tot de daadwerkelijke uitgaven. Dekking Wmo begeleiding Voordeel Voor de bovengenoemde financiële nadeel van in totaal voor de oude Wmo, geldt dat er voldoende ruimte is in het product Wmo-begeleiding om deze overschrijdingen mee op te vangen. Voorgesteld wordt om het uitgangspunt om het Sociaal Domein te ontschotten, zoals opgenomen in de Perspectiefnota 2016, financieel voor deze overschrijdingen van toepassing te laten zijn. 5.3 Sociaal Domein Nieuwe Wmo Voordeel Het betreft hier de nieuwe taken vanuit de AWBZ, waarvoor wij op 1 januari 2015 verantwoordelijk zijn geworden: Begeleiding (waaronder Dagbesteding) en Kortdurend Verblijf. De verwachting is dat we, net als in 2015, ruimschoots binnen het budget blijven. Op basis van de huidige cijfers wordt een onderschrijding van 2,5 mln verwacht. Van dit voordeel wordt, zoals bij punt 5.2 toegelicht, een deel ingezet ter dekking van overschrijdingen van Wmo oud ( ), daardoor resteert een voordeel van 2,1 mln. De belangrijkste verklaring voor deze onderschrijding, een beeld dat in algemene zin een landelijke tendens is, is het feit dat wij van het Rijk op dit moment meer ontvangen dan de uitgaven die wij op dit gebied hebben. Dit voordeel zal na aftrek van de bijdrage voor maatschappelijke opvang worden toegevoegd aan de reserve Sociaal domein. Hierdoor wordt het saldo van de reserve Sociaal domein 4 mln. Bij de jaarrekening 2016 zullen de twee aanwezige reserves van het Sociaal domein beoordeeld worden op de hoogte van de reserves. Daarbij zou het bedrag uit de (risico)reserve Decentralisaties kunnen vrijvallen. Deze reserve is ten laste van het rekeningresultaat 2014 gevoed uit de algemene middelen. Het landelijk beschikbare budget voor de langdurige zorg van zowel Wmo als Jeugd wordt vanaf 2017 gekort. In de septembercirculaire zal het financiële effect voor de gemeente Velsen bekend worden. Maatschappelijke opvang Nadeel De vraag naar maatschappelijke opvang is de afgelopen periode toegenomen. Noodgedwongen is om die reden in 2016 en 2017 ook het aanbod uitgebreid. Om de uitstroom uit de maatschappelijke opvang te bevorderen is het aantal begeleidingstrajecten uitgebreid naar alle cliënten in de maatschappelijke opvang. Ook zijn de openingstijden van de gebruikersruimte in de maatschappelijke opvang verruimd. pagina 15

16 Het tekort dat door deze maatregelen ontstaat op de middelen van het Regionaal Kompas worden door de gemeenten uit de regio Zuid-Kennemerland, IJmond en Haarlemmermeer op basis van inwoneraantal gedeeld. Het gaat om , het tekort wordt binnen de gemeentelijke begroting structureel gedekt. De dekking wordt gerealiseerd vanuit het budget voor cliëntondersteuning voor mensen met een Beperking Het overige tekort van wordt gedekt uit het overschot op de maatwerkvoorzieningen. Decentralisatie Jeugd 0 Uit de tweede kwartaalrapportages van de aanbieders van specialistische jeugdhulp blijkt dat het zorggebruik is toegenomen. Er kan nog niet worden vastgesteld dat er daadwerkelijk sprake is van een trend, waarbij het zorggebruik ook de rest van het jaar hoger zal blijven. Hiervoor zijn ook de gegevens van de aanbieders over het derde kwartaal nodig. Een nadere analyse van de cijfers is noodzakelijk. Op basis van de huidige prognose lijken de beschikbare middelen van (preventieve) jeugdhulp toereikend te zijn. Het blijft echter onzeker hoe de zorgvraag zich ontwikkelt en welke financiële gevolgen de septembercirculaire met zich meebrengt. 5.4 Subsidie Transitie en transformatie Zoals eerder vermeld, in 2e burap 2015 en de jaarrekening 2015, ontvangen wij namens de IJmond een RSA subsidie van de provincie Noord-Holland ten behoeve van activiteiten voor het project Regionaal Programmamanagement Transitie en Transformatie Sociaal Domein IJmond. In 2016 zijn verwachten we ongeveer kosten te maken, die worden gedekt door deze RSA subsidie en een bijdrage van de gemeenten Heemskerk en Beverwijk, per saldo verloopt dit neutraal. 5.5 Aanbestedingsvoordeel doelgroepenvervoer In april heeft de afronding van de aanbesteding leerlingen- en jeugdzorgvervoer voor het schooljaar plaatsgevonden. Op kalenderjaarbasis wordt een aanbestedingsvoordeel verwacht van Dit levert voor het laatste deel van 2016 (eerste deel schooljaar , de periode augustus t/m december 2016) een verwacht voordeel op van in totaal Het voordeel van deze aanbesteding wordt in 2016 in mindering gebracht op de inkooptaakstelling. 5.6 Buurtsportcoaches De gemeente ontvangt een hogere uitkering van het rijk voor de inzet van buurtsportcoaches en combinatiefuncties. Ongeveer de helft van dit hogere budget, te weten dient eenmalig van naar het collegeproduct Combinatiefuncties te worden overgezet. Op dit collegeproduct wordt een hogere subsidie verleend, om de extra inzet van 0,4 fte combinatiefuncties te vergoeden. De mutatie is eenmalig, omdat in 2017 beiden producten in het programma sociaal domein worden samengevoegd. Het andere deel van het budget wordt overgezet naar programma Sport, voor de aangetrokken medewerker in het kader van sportstimulering en schoolsport. 5.7 Project Roos en Beeklaan Voor het gebruik van openbare parkeerplaatsen bij het bouwproject aan de Roos en Beeklaan is een bijdrage van ontvangen. Voorgesteld wordt dit bedrag aan de reserve Woonfonds toe te voegen en deze reserve te betrekken bij een discussie met de raad over de reserve en het kader voor de bestedingsrichting van het saldo van de reserve. In de Perspectiefnota 2015 is gesteld dat het Woonfonds vanaf 2016 voor vier jaar wordt ingezet voor stedelijke vernieuwing. Gedacht kan worden om met het saldo van het woonfonds een reserve Stedelijke vernieuwing te voeden. pagina 16

17 5.8 Bijdrage IJRB In verband met de te nemen veiligheidsmaatregelen heeft de gemeente Velsen aan het begin van het zomerseizoen een aanvullende bijdrage van aan de IJRB beschikbaar gesteld. Deze kosten zijn in eerste instantie ten laste gebracht van de post onvoorzien en wordt in deze bestuursrapportage verantwoord op het programma Veiligheid. 5.9 Sociale werkvoorziening Een eerdere taakstelling die was ondergebracht bij Re-integratie is gecorrigeerd en grotendeels verwerkt bij de Sociale werkvoorziening Bedrijfsvoering Er is een post als flexibele schil gereserveerd voor het sociale domein. Dit bedrag is bedoeld om te kunnen inspelen op ontwikkelingen die zicht voordoen in het sociaal domein. Daarnaast worden enkele (neutrale) correcties doorgevoerd op de begrote salarislasten. Concreet betekent dit dat er bedragen in de begroting verplaatst worden Technische mutaties Aanpassing autorisatieniveau CJG In lijn met de doelenboom zoals opgenomen in de begroting 2016 is het voorstel het collegeproduct 4.7 Centrum voor Jeugd en Gezin over te hevelen van autorisatieniveau 4.1 naar 4.3. pagina 17

18 6 Reeds genomen besluiten De raad heeft een aantal besluiten genomen die van invloed zijn op de begroting Bij de Jaarstukken 2015 is het resultaat bestemd. Voortvloeiend uit de resultaatsbestemming is een voorstel voor de besteding van de reserve Beleidsspeerpunten, Sociaal Domein en Instroom statushouders ter besluitvorming op 29 september 2016 aan de raad voorgelegd. In het hoofdstuk beleidsontwikkelingen is een toelichting opgenomen over de instroom statushouders. Reeds genomen besluiten progr Vrijgave budget uit reserves: div Reserve Beleidsspeerpunten div Reserve Sociaal Domein Reserve Instroom statushouders pagina 18

19 7 Reserve mutaties In het besluit bij de 2e Burap zal worden voorgesteld om de volgende reserve mutaties te verwerken in de Reserve sportaccommodaties Neutraal Naar verwachting zal er voor groot onderhoud aan de sportaccommodaties minder worden uitgegeven dan begroot. De dotatie aan de reserve Sportaccommodaties kan daardoor met worden verhoogd. 7.2 Reserve Visie op Velsen Neutraal De begrote uitgaven voor de impulsprojecten 2016 zijn geactualiseerd. Dit resulteert in een onttrekking aan de reserve Visie op Velsen van in totaal voor de projecten Havenkwartier, Rauw aan Zee en Promotie. 7.3 Reserve Openbare ruimte Neutraal Vanwege geplande projecten die doorlopen naar 2017, is de verwachting dat de uitgaven lager zullen zijn dan het begrote budget. Dit betekent dat een geschat bedrag van in de reserve openbare ruimte gestort kan worden. Bij de jaarrekening zal het definitieve saldo bekend zijn. 7.4 Reserve Dekking kapitaallasten Neutraal De activering van de investeringen in de Brede School Velsen Noord en de aanschaf van een grafdelfmachine zorgt voor een extra rentedotatie aan de reserve van en een extra onttrekking van de reserve van Besluitvorming 1e Bestuursrapportage Neutraal Bij de besluitvorming over de 1 e Burap heeft geen expliciete besluitvorming plaatsgevonden over de onderstaande reserve mutaties: Reserve Afvalstoffenheffing onttrekking; Algemene reserve onttrekking; Reserve Participatiewet storting. In het besluit bij de 2 e bestuursrapportage worden deze beoogde reservemutaties opgenomen pagina 19

20 8 Stresstest Vanaf 2012 wordt een stresstest uitgevoerd op de financiële positie van de gemeente. Dit op basis van een set indicatoren, zowel van de oorspronkelijke indicatoren als de verplichte financiële kengetallen uit de BBV. De resultaten op hoofdlijnen worden hieronder weergegeven. Naast een algemene definitie c.q. toelichting over de indicator-in het grijze blok- wordt het resultaat van de stresstest kort toegelicht. In de bijlage van de 2 e Burap is de volledige stresstest opgenomen. Daarin is ook de vergelijking met de IJmondgemeenten en vergelijkbare gemeente zoals Hoorn, Venlo en Almelo terug te vinden. Wijziging in de indicatoren Van het EMU saldo is in tegenstelling tot voorgaande jaren geen referentiewaarde opgenomen. Het Rijk stelt met ingang van 2016 namelijk geen referentiewaarde per gemeente vast. 8.1 Algemene indicatoren Bevolkingsopbouw 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 24,8% 24,5% 24,3% 25,5% 29% 30% 29,9% 27,8% landelijk 2015 Verjonging Vergrijzing De indicatoren geven informatie over de leeftijdsopbouw van de bevolking ten opzichte van de bevolkingsgroep in de leeftijdscategorie jaar. Verjonging: % aandeel van inwoners van 14 jaar en jonger (groene druk) Vergrijzing: % aandeel van inwoners van 65 jaar en ouder (grijze druk) Net als in voorgaand jaar is de vergrijzing, het aandeel van inwoners ouder dan 65 jaar toegenomen en zit boven het landelijk gemiddelde. Het verjongingspercentage is afgenomen en zit onder het landelijk beeld. pagina 20

21 Lokale lasten De lokale lasten worden uitgedrukt in de gemiddelde woonlasten van: OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Landelijk wordt dit gemeten en vergeleken door Coelo, die de gemeenten rangschikt in een overzicht. Gemeente Velsen Landelijk Gemiddelde De lokale lasten per gezin bestaan uit de lasten voor de Ozb, rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Deze lasten zijn landelijk gestegen maar in Velsen gelijk gebleven. Wel zitten wij als gemeente boven het landelijk gemiddelde. De positie op de ranglijst van het Coelo verbeterd van 286 naar 257, opgemerkt wordt dat het aantal gemeenten is verminderd door fusies. WOZ-waarde De gemiddelde WOZwaarde van woningen geeft aan hoe de woningmarkt zich heeft ontwikkeld. De indicator is gericht op de woonwaarde. De waarde van recreatiewoningen, garageboxen en bedrijfswoningen zijn daarom niet meegenomen Gemiddelde WOZ-waarde Landelijk gemiddelde De crisis op de woningmarkt heeft de afgelopen jaren geleid tot een daling van de WOZ waarden. De gemiddelde WOZ waarde van Velsen is nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van 2014 en bedraagt in Het landelijk gemiddelde is daarentegen gedaald met naar pagina 21

22 8.2 Vermogenspositie Reserves Jaarstukken Jaarstukken Jaarstukken Algemene reserve Bestemmingsreserve Toevoeging resultaat De vermogenspositie geeft aan in welke mate de gemeente in staat is om tegenvallers op te kunnen vangen. Algemene reserve: het eigen vermogen van de gemeente voor risico s zoals beschreven in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Bestemmingsreserve: door de raad ingestelde reservering voor specifieke beleidsdoeleinden De vermogenspositie van de gemeente is ten opzichte van de voorgaande stresstest verbeterd. De bestemmingsreserves zijn toegenomen, dit heeft te maken met de besluitvorming over de Jaarstukken 2014 en de 2 e Bestuursrapportage Bij de besluitvorming zijn bij beide documenten bestemmingsreserves voor de egalisatie van onderhoudskosten ingesteld. Weerstandscapaciteit 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1,5 Jaarstukken ,8 Jaarstukken ,71 2,8 Jaarstukken 2015 Waarderingscijfer Ratio Betekenis A >2 Uitstekend B 1,4-2 Ruim voldoende C 1-1,4 Voldoende D 0,8-1 Matig E 0,6-0,8 Onvoldoende 2017 F <0,6 Ruim onvoldoende Deze indicator geeft aan in welke mate de gemeente de onderkende risico s zelf kan opvangen met het zg. weerstandsvermogen. Deze bestaat uit: Algemene reserves Stille reserves, zoals bijv. waardering van ENOB gebouwen in relatie tot geschatte verkoopwaarde spost onvoorzien Onbenutte belasting capaciteit: de ruimte om de OZB maximaal te laten stijgen. De weerstandscapaciteit is de afgelopen jaren toegenomen tot 2,8 in de De weerstandscapaciteit wordt als uitstekend aangemerkt. pagina 22

23 Debt ratio 71% 70% 70% 69% 69% 68% 68% 67% 70% Jaarstukken % Jaarstukken % Jaarstukken 2015 De debt ratio of schuldpositie geeft aan in welke mate het bezit van de gemeente is gefinancierd met vreemd vermogen De debt ratio is redelijk stabiel en neemt licht af. De omvang van de leningen neemt de komende jaren af, dit heeft een positief effect op de debt ratio. Solvabiliteitsratio ,5 22,31 17,91 17,67 Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen Jaarstukken 2014 Jaarstukken 2015 begroting 2016 begroting 2017 Dit is het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal. Het eigen vermogen bestaat uit reserves en het resultaat van baten en lasten. Het eigen vermogen neemt in de Jaarstukken 2015 toe door het positieve jaarrekeningsaldo. Door de begrote onttrekking aan deze bestemmingsreserves neemt het eigen vermogen. pagina 23

24 8.3 Kengetallen van de exploitatie Grondexploitatie ,34 Jaarrekening ,87 Jaarrekening ,58 begroting ,14 begroting 2017 Grondexploitaties kunnen een forse impact hebben op de financiële positie van een gemeente. De boekwaarde van de grond is van belang, omdat deze terugverdiend moet worden bij de verkoop. Het kengetal voor de grondexploitatie (grex) neemt aanzienlijk af, een positieve ontwikkeling omdat daardoor het financiële risico voor de gemeente afneemt. Deze daling is hoofdzakelijk toe te rekenen aan de afwaarderingen van de boekwaarde en afgesloten grexen. Jaarlijks wordt de waarde van de grondexploitaties geactualiseerd bij de jaarstukken. In de paragraaf Grondbeleid worden de mutaties en ontwikkelingen toegelicht. Met ingang van 2017 is de BBV-regelgeving gewijzigd voor onder andere de toe te rekenen rente. Dit verlaagt de waarde van de grondexploitatie. Het financiële effect van deze wijziging voor het jaar 2016 is meegenomen als autonome ontwikkeling, zie 4.7. Structurele exploitatieruimte ,61 Bij de beoordeling van de begroting wordt gekeken naar het structurele evenwicht en de robuustheid van de begroting Jaarrekening ,74 Jaarrekening ,33 begroting ,16 begroting 2017 Een begroting waarvan de structureel baten dan ook hoger zijn dan de structurele lasten is beter in staat om in de toekomst tegenvallers op te vangen. -3 De structurele baten en lasten zijn in evenwicht en de indicator varieert rond de nul. pagina 24

25 Bijlagen pagina 25

26 pagina 26

27 Bijlage 1: Verloop begrotingssaldo per programma Bedrag x e Burap overige besluiten saldo na 1ste Burap overige besluiten 2e Burap Techn. Wijzigingen saldo na 2e Burap Saldo Programma lasten baten Saldo lasten baten lasten baten lasten baten Saldo lasten baten lasten baten lasten baten lasten baten autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 01 Ec zaken, recreatie en toerisme autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 02 Werkgelegenheid en inkomen autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 03 Maatschappelijke Zorg autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 04 Jeugd en educatie autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 05 Cultuur en culturele voorz autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 06 Sport autorisatieniveau Prog 07 Openbare ruimte autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 08 Milieu autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 09 Ruimtelijke ordening en w onen autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 10 Openbare Orde en veiligheid autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau autorisatieniveau Prog 11 Bestuur, bevolkingszaken en burgerparticipatie Totaal programma's Algemene dekkingsmiddelen Kostenplaatsen Toevoegingen / Onttrekking aan reserves Saldo Overige besluiten: Besluit R Vervolgstappen IJmondsamenwerking ten laste van de Algemene Middelen en besluit van 29 september inzake beleidsspeerpunten. Voor het tekort van de begroting na 2 e Burap wordt voorgesteld dit te dekken uit de Algemene reserve. pagina 27

28 Bijlage 2: Verloop reserves Prog Reserves Stand per 1/ Bestemming rekening 2015 Saldo 2016 na bestemming Begroot e Burap Overige Besluiten 2e Burap nr Dotatie Onttrekking Dotatie Onttrekking Dotatie Onttrekking Dotatie Onttrekking Stand per 31/12/ Reserve Participatiewet Reserve Subsidiebanen Reserve Instroom Statushouders /4 Reserve Sociaal Domein Reserve Huisvesting VMBO Reserve sportaccommodaties Reserve onderhoud openbare ruimte Reserve bestrijding hondenoverlast Reserve Kwaliteitsimpuls Lange Nieuwstraat Reserve voertuigen Reserve verbinding A8/A Reserve Riolering Reserve afvalstoffenheffing Algemene reserve Grondbedrijf Reserve Woonfonds Res. Revitalisering Havengebied Res. Personeel en Organisatie Burgerparticipatie Beleidsspeerpunten Visie op Velsen Reserve dekking kapitaallasten activa Reserve verkiezingen AD Reserve decentralisaties AD Algemene reserve AD Rekeningsaldo Totaal reserves pagina 28

29 Bijlage 3: Voortgang op aangenomen moties Nummer motie + datum + onderwerp 2012 M 8 P d.d Averijhaven en Rijksbinnenhavens verwerven Gevraagde actie Actie 1 e Burap 2016 Actie 2 e Burap 2016 Status De mogelijkheden te onderzoeken de Averijhaven, 1 e 2 e en 3 e Rijksbinnenhaven te verwerven. Najaar 2015 is door RWS gestart met het taxeren van de waarde van de Averijhaven uitgaande van het oorspronkelijke plan. Dit als start voor de gesprekken over aankoop door de gemeente. Het bestemmingsplan voor de inrichting als lichterhaven is nu bijna afgerond. We hebben nog geen taxatierapport ontvangen van RWS en de RVB. Er is een bestuurlijk signaal afgegeven om de beloofde taxatie snel af te ronden en de gesprekken over de aankoop van de Averijhaven door gemeente Velsen met meer tempo voort te zetten. De interesse voor de aankoop voor de Averijhaven is aan RWS aangegeven. In het kader van het initiatief energiehaven worden door de initiatiefgroep gesprekken met RWS en I&M gevoerd. Momenteel oriënteert het Rijk zich op de planvorming en in relatie daarmee het eigendom. Er worden contacten onderhouden met zowel het Rijk als de initiatiefgroep om te kijken of en wanneer actiever uitvoering kan worden gegeven aan de motie. Ten aanzien van de 1e,2e en,3e Rijksbinnenhaven heeft het Rijk nog geen stappen gezet om dit te vervreemden. Het is wel zo dat een stuk van de 3e Rijksbinnenhaven in bezit van gemeente Amsterdam is en ons te koop is aangeboden. Er wordt gekeken of aankoop daarvan haalbaar en wenselijk is. In behandeling pagina 29