Geachte dames en heren,

Transcriptie

1 Inleiding ing. Henk Klein Poelhuis, voorzitter Aannemersfederatie Nederland Bouw & Infra, tijdens Scholingsconferentie Financiering scholing en opleiding van AFNL en BGA Nederland op 30 november 2011 in Vianen Geachte dames en heren, Hartelijk welkom op deze tweede Scholingsconferentie getiteld Financiering scholing en opleiding van Aannemersfederatie Nederland Boue & Infra en BGA Nederland, het scholingsinstituut van de Federatie. De tweede Scholingsconferentie alweer, na de presentatie van de EIB-marktstudie over de werkgelegenheidsvooruitzichten en opleidingsbehoeften van de aangesloten branches. Deze studie heeft heel wat teweeg gebracht. In die studie spraken de branches zich ondermeer uit over de groeiende spanningen tussen vraag en aanbod op de sectorale arbeidsmarkt en het snel afnemend draagvlak voor scholingsvoorzieningen. Onze voorjaarsconferentie met de Tweede Kamerleden Van Hijum en Verhoeven, stond met name in het teken van de zorg voor het krijgen van de juiste nieuwe medewerkers en het voorbereiden van de huidige medewerkers op de onvermijdelijke kwaliteits- en innovatieslag die de sector de komende jaren moet maken en in haar greep houdt. Deze tweede conferentie gaat over de financiering van scholing en opleidingen in de sector voor de toekomst. Niet in de laatste plaats als gevolg van het afnemend draagvlak binnen de sectorfondsen. Ik schets u een aantal ontwikkelingen, waarop de sector moet inspelen. De uitstroom uit de Bouw-CAO gaat in hoog tempo door, de instroom van nieuwe vakkrachten gaat moeizaam, de individualisering van de maatschappij noopt ons collectieve regelingen en contracten tegen het licht te houden, het aantal zzp ers neemt nog steeds toe en de nieuwbouw stagneert al geruime tijd. 1/5

2 De uitstroom is te stoppen als wij het in dienst nemen van flexkrachten drastisch verminderen en meer inzetten op het in dienst nemen van medewerkers op flexibele basis. De individualisering is niet te keren, maar het op flexibeler basis in dienst nemen van mensen kan hierop wel inspelen. Dit houdt ook in meer verantwoordelijkheden voor het individu. Daarnaast zal de focus in de sector voor een groot deel verlegd moeten worden naar de omvangrijke renovatiemarkt en moeten we de komende tijd de kans grijpen de door het kabinet aangewezen topsectoren kwalitatief hoogwaardig toe te leveren. We zullen alles op alles moeten zetten om met kwalitatief goede vakmensen deze uitdagingen aan te gaan en het werk te verzetten. Een stevige opgave voor onze sector! En tegelijkertijd - terwijl we meer mensen en een hogere kwaliteit nodig hebben - wreekt zich het probleem van de financierbaarheid van de sectorale scholingspotten. We zullen daarop actie moeten ondernemen, want opleiding en scholing blijven noodzakelijk. Sterker nog: worden steeds belangrijker in onze bouw- en infrasector. Zo meteen zal CINOP, het Centrum van Innovatie voor Opleidingen, u een analyse geven van de kosten, opbrengsten en bijdragen van de verschillende partijen aan het huidige scholings- en opleidingsaanbod. Aan de hand daarvan wordt een aantal scenario s geschetst om in de toekomst scholing en opleidingen in de sector een nieuwer, eigentijdser draagvlak te geven. Zowel qua financiering als verantwoordelijkheden. Ik zal niet te veel op de resultaten voorluit lopen, maar dat we nu en wel onmiddellijk moeten beginnen met aanpassen is mij wel duidelijk. Stilstand is tenslotte achteruitgang, en dat willen we geen van allen. Een paar zaken staan voor mij als een paal boven water. De behoefte en noodzaak aan scholing en opleidingen blijven bestaan. Maar, de huidige systematiek van collectief scholen en opleiden is achterhaald door de ondermeer hiervoor geschetste veranderingen. 2/5

3 De huidige systematiek van scholen en opleiden stoelt op een situatie van minstens 10 jaar geleden toen er nog arbeidsrelaties waren die zorgden voor een immens collectief draagvlak. Dat collectieve draagvlak is er niet meer en we zullen ons zelf de vraag moeten stellen; hoe gaan we het systeem zodanig inrichten, dat het betaalbaar blijft en we toch de hoogwaardige scholing die we voor de sector altijd hebben gehad, kunnen behouden en qua niveau zelfs verder verhogen. Want ooit zal het herstel van werkgelegenheid en ik hoop van ganser harte dat dat echt na 2012 is inzetten. Het is daarom cruciaal dat we dan een aantal slagen hebben gemaakt. Veel van onze bedrijven behoren tot de uitvoerende bouw en zijn aangewezen op de vakmensen en hun handjes. En alhoewel de mechanisatie een deel van die handjes heeft vervangen, blijft het vakmatig karakter overeind. En de stijgende arbeidsproductiviteit is maar voor een beperkt deel toe te schrijven aan icttoepassingen en machines. De vaklieden die onze sector zo rijk is, bepalen nog steeds onze productiviteitsgroei. Dat is ook precies waar nu de rotte plek in de appel zit. Mkb-bedrijven hadden tot nog toe - en volgens mij hebben ze dat nog steeds - baat bij collectieve regelingen. Regelingen die collectief worden gefinancierd en waarvan collectief gebruik wordt gemaakt. De sector draagt jaarlijks vele tientallen miljoenen euro s bij aan tegemoetkomingsgelden voor leerlingen die in onze sector worden opgeleid. Maar door die reeds genoemde vermindering van het arbeidsvolume dat aan de fondsen bijdraagt, wordt dat bedrag door steeds minder mensen opgebracht. Bovendien investeren bedrijven in medewerkers zonder er zeker van te zijn dat de investeringen worden terugverdiend. Medewerkers vertrekken na hun opleiding naar andere bedrijven of bedrijfstakken, of bekeren zich tot het zzp-schap. Hierdoor profiteren zij dus van de opleidingen in de sector, maar financieren niets. En dat is fnuikend voor onze bedrijfstak en daar is de uitholling van de fondsen een sprekend voorbeeld van. De sector kan het zich niet langer veroorloven mensen te financieren die wel nemen uit de sector maar niets geven aan de sector. We moeten daarom echt grondig bekijken of en in welke mate de verantwoordelijkheid van de werkgever 3/5

4 voor financiering van scholing nog relevant is. Zeker ook in het kader van de individualisering. Als Aannemersfederatie vinden wij dat jongeren meer zullen moeten investeren in hun eigen scholing; niet alleen de werkgever is daarvoor verantwoordelijk. Daarnaast zullen we moeten bekijken hoe we werknemers meer aan ons binden. Het is in de sector niet gebruikelijk dat werknemers zich voor bepaalde tijd vastleggen als ze worden geschoold. Dit, terwijl dit in veel andere sectoren zeer gebruikelijk is en al jarenlang zorgt voor in ieder geval een aantal jaren profijt van de medewerkers. CINOP laat u zo meteen een aantal cijfers zien. Cijfers die aanleiding geven een andere weg te kiezen. Een toekomstbestendiger weg, voorzien van een ander plaveisel. Het is aan ons branches in bouw en infra - te bedenken hoe dat plaveisel eruit moet zien. Het zal in ieder geval zodanig moeten zijn dat de kosten en baten in evenwicht zijn en er een nieuwe matrix van verantwoordelijkheden wordt gecreëerd. Dames en heren, Vandaag heb ik geprobeerd voor u een verhaal neer te zetten over de realiteit van toen en straks met betrekking tot de financiering van scholing en opleidingen. Dit, om ons te wapenen voor wat er komen gaat. Als u zo meteen de cijfers ziet, zult u begrijpen waarom ik dat heb gedaan. Het is niet om onszelf de put in te praten. Het is ook niet om jonge mensen te ontmoedigen. Het is wel om jonge mensen op een andere manier aan ons te binden met andere verantwoordelijkheden. Het is ook om vakmensen voor de sector te behouden en medewerkers op een hoger niveau te laten opereren. Het is tenslotte om op een volwassen manier met elkaar om te gaan, zodat je ook volwassener met andere sectoren kunt concurreren. 4/5

5 Ik sluit af. CINOP zal u laten zien hoe de scholingsinvesteringen van bedrijven er op dit moment uitzien en voorstellen doen hoe dit anders kan en meer kan renderen. Daarnaast zullen we moeten nadenken over de sectorinvesteringen in opleiding en scholing, gezien het afnemend draagvlak. Ik ga er vanuit dat tijdens de discussie vanmiddag de eerste beschietingen over en weer zullen gaan. En wellicht kunnen we in het voorjaar een afsluitende derde scholingsconferentie beleggen, waar we een nieuw financieel toekomstbestendig plaatje presenteren voor opleiding en scholing in de bouw- en infrascector. Ik wens u een goede en constructieve middag.+ 5/5