Raadsvoorstel. Geachte raad,

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Nummer: Behandeld door: J. van Dijk Agendapunt: 27 juni 2017 Onderwerp: Voorlopige voorkeur uitvoeringsvariant Participatiewet Geachte raad, Samenvatting: In opdracht van het algemeen bestuur (AB) van de gemeenschappelijke regeling Instituut Werkvoorziening Zuidoost-Utrecht (GR IW4) is op basis van de notitie Op weg naar een inclusieve arbeidsmarkt - onderzoek gedaan naar een aantal varianten voor de uitvoering van de Participatiewet. Op basis van het rapport heeft het AB de colleges van Veenendaal, Rhenen en Renswoude voorgesteld om variant 2 nader uit te werken. In deze variant wordt een nieuw werkbedrijf ingericht zodat er zo veel mogelijk mensen uitstromen naar regulier werk, met behoud van een voorziening voor beschut werk en tegen zo laag mogelijke kosten. Het gaat om zowel mensen uit de Wsw als re-integratie van uitkeringsafhankelijken. Beleidsinhoudelijk past deze keuze bij het ook door uw raad bevestigde uitgangspunt dat hebben van betaald werk het belangrijkste doel van onze inspanningen moet zijn. Het is duidelijk dat variant 2 gevolgen voor gemeente Veenendaal heeft. Omdat er nog veel onduidelijk is over de precieze financiële, organisatorische en personele gevolgen van de varianten is het college van Veenendaal gestart met een verdiepend onderzoek naar niet alleen variant 2 maar ook variant 3 (GR beschut werk, de rest in een vorm onder afdeling E&W Veenendaal). Variant 1, voortzetten van de huidige situatie, kan ter vergelijking dienen als nulvariant. Inleiding Met de invoering van de Participatiewet op 1 januari 2015 hebben zich tegelijkertijd twee ontwikkelingen voorgedaan: gemeenten kregen de directe verantwoordelijkheid voor de re-integratie van mensen met een aantoonbare afstand tot de arbeidsmarkt en sociale werkvoorzieningen kregen geen nieuwe instroom meer. Dit heeft organisatorische én financiële consequenties. Als gemeente moesten we lokaal én regionaal- dienstverlening en instrumenten ontwikkelen voor een nieuwe doelgroep. Het uitvoeringsbedrijf IW4 NV zag door de combinatie van afnemende aantallen sw-werknemers én een lagere rijkssubsidie per werknemer- een nieuw gat in de begroting ontstaan. De sociale werkvoorzieningen in de regio naast IW4 ook Permar- onderzochten in reactie hierop de mogelijkheden om samen te gaan. Zo zouden ze meer massa kunnen creëren en toekomstbestendiger worden. Na twee positieve rapporten over een mogelijke fusie werd dit proces stilgelegd vanwege de financiële situatie van de Permar. Dit heeft inmiddels geleid tot een besluit om Permar per 1 januari 2018 te ontmantelen. 1

2 Het algemeen bestuur (AB) van de gemeenschappelijke regeling IW4 heeft -nadat duidelijk werd wat er met Permar ging gebeuren- in juni 2016 het rapport Op weg naar een inclusieve arbeidsmarkt vastgesteld. Dit is met de raden van Veenendaal, Rhenen en Renswoude besproken tijdens een bijeenkomst in Rhenen. Als verdieping heeft het AB vervolgens Tom de Haas Consultancy de opdracht gegeven om een aantal varianten uit te werken voor uitvoering van de Participatiewet. Op 25 april 2017 is de notitie Uitvoeringsvarianten Participatiewet aangeboden aan de colleges. Beoogd resultaat Door een optimale uitvoeringsvariant van de Participatiewet bij te dragen aan een inclusieve arbeidsmarkt waar zo veel mogelijk mensen zo regulier mogelijk werken Argumenten 1.1 Er is een financiële noodzaak voor transformatie van het uitvoeringsbedrijf IW4 NV Los van meer beleidsinhoudelijke argumenten laat de begroting van het uitvoeringsbedrijf IW4-NV zien dat er noodzaak is voor een transformatie. Bij ongewijzigd beleid wordt er een tekort voorzien van ongeveer een miljoen euro per jaar vanaf Dit tekort treedt op ná de vaste gemeentelijke bijdrage van (waarvan uit de gemeentebegroting van Renswoude). 1.2 Het algemeen bestuur van de GR IW4 heeft een inhoudelijke voorkeur voor de variant vorming van een werkbedrijf Uit zowel de notitie Uitvoeringsvarianten Participatiewet als in haar aanbiedingsbrief spreekt het algemeen bestuur van de GR IW4 haar voorkeur uit voor variant 2: vorming van een werkbedrijf. Volgens het AB wordt met deze voorkeur het meeste recht gedaan aan de doelgroep van zowel uitvoeringsbedrijf IW4 NV als gemeenten. Bovendien past deze variant het beste bij de uitgangspunten die het AB heeft geformuleerd in de notitie Op weg naar een inclusieve arbeidsmarkt uit juni Een werkbedrijf voldoet het beste aan de gedeelde uitgangspunten In juni 2016 heeft het AB van de GR IW4 een aantal uitgangspunten vastgesteld, die gedeeld zijn met de gemeenteraden: - Zo veel mogelijk mensen werken zo regulier mogelijk; - Voor kwetsbare inwoners dient te allen tijden infrastructuur beschikbaar te zijn; - Er is overlap in de doelgroep Wmo (arbeidsmatige dagbesteding) en Participatiewet (beschut werk); - Het tempo van de transformatie is afhankelijk van de ontwikkelingen in de markt. Eén werkbedrijf, op enige afstand van de gemeente en inclusief voorziening voor beschut werk, voldoet het beste aan deze uitgangspunten. 1.4 De Participatiewet vraagt om een integrale benadering van re-integratie voor de hele doelgroep Eén integrale benadering van de hele doelgroep die onder de Participatiewet valt is effectief en efficiënt. Er worden schaalvoordelen geboekt op het terrein van re-integratie en alle cliënten worden vanuit eenzelfde perspectief ondersteund. Zoals in de inleiding geschetst zorgt de Participatiewet er onder meer voor dat er geen nieuwe instroom van mensen in de sociale werkvoorziening meer is. Gemeenten zijn verantwoordelijk 2

3 geworden voor de re-integratie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hierdoor is er een overlap ontstaan in de expertises van het uitvoeringsbedrijf IW4 NV, waar nog wel 350 oude SW-ers werken en de gemeente, met nu ongeveer 140 kandidaten met een indicatie doelgroepenregister. Daarnaast hebben we, onder meer via HetWerktNu, positieve ervaringen opgedaan met naar werk begeleiden van zowel reguliere bijstandsgerechtigden als mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. 1.5 Een organisatie uitsluitend gericht op werk biedt de beste mogelijkheden voor uitstroom Eén werkbedrijf voor de hele doelgroep van de Participatiewet levert een aantal voordelen op ten opzicht van de huidige situatie. Door bundeling van de expertise van gemeente Veenendaal en het uitvoeringsbedrijf IW4 NV kan er een samenhangende nieuwe aanpak worden gebouwd en een breder spectrum aan producten en diensten (matching, re-integratie, arbeidsmatige dagbesteding) worden aangeboden. Uitstroom naar werk staat hierbij altijd voorop. 1.6 Een werkbedrijf is een duurzame oplossing Naast een beleidsinhoudelijke keuze is de keuze voor een werkbedrijf ook ingegeven door financiële overwegingen. Door minder SW-ers én een lagere subsidie per SW-er komt de exploitatie van IW4-NV zwaar onder druk te staan. Dat zou betekenen dat het hele participatiebudget besteed zou moeten gaan worden aan een zeer beperkte doelgroep. Op basis van de visie zoals geschetst in het rapport verwachten we dat een werkbedrijf dusdanige schaal- en synergievoordelen biedt dat dit niet gebeurt en we een duurzame oplossing hebben voor ondersteuning van de hele doelgroep. De precieze financiële gevolgen worden nader onderzocht. Een andere bijdrage aan een duurzame oplossing is dat in de Arbeidsmarktregio een gelijksoortig werkbedrijf wordt opgericht. Wellicht zijn daar op middellange termijn meer schaalvoordelen te behalen. Tot slot kunnen we leren van de ervaringen in de regio Apeldoorn, waar met Lucrato een bedrijf is opgericht dat binnen onze uitgangspunten past. 1.7 Consequenties van de keuze moeten goed in beeld worden gebracht In het onderzoek van het AB van de GR is vooral aandacht geweest voor de te maken beleidskeuzen. Er is minder diepgravend onderzocht wat de financiële, juridische, organisatorische en personele consequenties van de verschillende varianten zijn. Consequenties voor het uitvoeringsbedrijf IW4 NV, maar ook voor gemeente Veenendaal én het nieuw op te richten werkbedrijf. Om volledig geïnformeerd een richting te kunnen kiezen moet in een verdiepend onderzoek ook variant 3 onder de loep genomen worden. Van variant 1, voortzetting van de huidige situatie, zijn de gevolgen beter in beeld gebracht. Beleidsmatig, maar zeker ook financieel, is deze variant geen optie. In bijlage 2 treft u de opzet van het onderzoek dat wij op dit moment uit laten voeren. In de planning is ruimte voor wensen en aanvullingen vanuit de raden. Alternatieven De keuze voor variant 2 is een beleidsinhoudelijke. Met dit besluit willen we de weg niet afsluiten voor een variant die financieel, organisatorisch en/of qua personeelsaspecten een beter perspectief oplevert. Het zou daarom kunnen dat we u op basis van het verdiepende onderzoek een andere variant voorleggen als definitieve keuze. 3

4 Kanttekeningen 1.1 Gevolgen kunnen negatief zijn Uit het verdiepend onderzoek kan naar voren komen dat de gevolgen van varianten 2 en 3 negatiever zijn dan die van variant 1. Daarom vragen wij u in dit voorstel ook alleen om een richting te kiezen en nog niet om een definitieve keuze te maken. Participatie Het rapport dat voorligt is opgesteld in opdracht van het Algemeen Bestuur van de GR IW4. Hierin zijn naast Renswoude ook de gemeenten Rhenen, Veenendaal en Utrechtse Heuvelrug vertegenwoordigd. Het rapport is op 9 mei ter advisering aan de Cliëntenraad gestuurd. Wat betekent dit besluit voor inwoners? Voor inwoners die het nodig hebben zal onverminderd een beschutte werkomgeving beschikbaar zijn. Een nieuwe uitvoeringsvariant van de Participatiewet moet er daarnaast toe leiden dat re-integratie naar werk vanuit een uitkering efficiënter en effectiever wordt. Aanpak / uitvoering De gemeente Veenendaal is inmiddels gestart met een verdiepend onderzoek. De opdracht daarvoor treft u in de bijlage. In de planning is ruimte voor wensen en aanvullingen vanuit de raden. De deadline van het onderzoek is 1 september. Op basis van de resultaten ervan zullen we u een voorstel doen om definitief te kiezen voor één van de varianten. Hierbij zorgen we ervoor dat de Ondernemingsraad van Veenendaal goed is aangesloten. Afhankelijk van uw besluit zal 2018 in het teken staan van de transitie en kan een eventueel nieuw bedrijf vanaf 2019 opgestart worden. Communicatie over dit besluit Wij trekken in dit proces nauw op met Rhenen, Veenendaal en IW4 NV en zullen hen informeren over uw besluit. Ook zal de gemeente Veenendaal de medewerkers van afdeling Economie & werk informeren. Evaluatie Voorliggend besluit is een richtinggevende opmaat naar een definitief besluit over de uitvoering van de Participatiewet en de Wsw. Kosten, baten, dekking Kosten voor het onderzoek worden gedekt uit in de begroting opgenomen middelen. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Renswoude, de secretaris, de burgemeester, J. van Dijk P. Doornenbal-van der Vlist 4

5 Raadsbesluit Nr. De raad van de gemeente Renswoude; Gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 9 mei 2017; Overwegende dat het uiteindelijk gaat om kaderstellend beleid ten aanzien van de uitvoering van de Participatiewet. BESLUIT: Voor de toekomst van de uitvoering van de Participatiewet een voorlopige voorkeur uit te spreken voor de variant vorming van een werkbedrijf Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van 27 juni 2017 de griffier, de voorzitter, 5