Voorwaarts Mars! Ontwikkelingen in de zorg voor militairen met onderbeenklachten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorwaarts Mars! Ontwikkelingen in de zorg voor militairen met onderbeenklachten"

Transcriptie

1 May 2012 Voorwaarts Mars! Ontwikkelingen in de zorg voor militairen met onderbeenklachten Wessel Zimmermann, sportarts en bedrijfsarts symposium 27 nov 2017, Doetinchem, minuten. 1

2 Inhoud 1. Kennismaking 2. Onderbeenklachten bij militairen: een differentiaal diagnose 3. Optimale Conservatieve Therapie 4. Take-home messages 5. Vragen? 6. stelling 2

3 Disclaimer: no commercial relationships 3

4 1. kennismaking: curriculum vitae 1983 gymnasium Haganum 1987 sportleraar, Nebraska, USA 1995 basisarts, Leiden 2000 sportarts, Utrecht 2005 bedrijfsarts, Nijmegen 2015 associate professor, military sports medicine, Washington DC, USA 2015 fellow European college of sports medicine, Brussel 4

5 1. werkplekken: SMA defensie in Utrecht en SMA Amersfoort 5

6 2. Onderbeenklachten in werk, sport en dans: overbelasting 6

7 2. Onderbeenklachten: plaatsbepaling Voorzijde - achterzijde Mediaal - lateraal 7

8 2. DD Onderbeenpijn, een lange lijst Bone Soft tissue Neurology Vascular MTSS, shin splints, periostitis tibiae (ERLP) stress fracture tibiofibular syndrome metabolic bone disease tumor chronic exertional compartment syndrome (CECS) fascial hernia tendinopathy muscular strains / ruptures nerve entrapment acute compartment syndrome muscular hypertension spinal stenosis (neurogenic claudication) lumbar radiculopathy / disc herniation peripheral neuropathy diabetic neuropathy popliteal artery entrapment syndrome (PAES) claudication chronic venous insufficiency endofibrosis (intima hyperplasia) sympathetic hyperfunction (arterial flow reduction) 8

9 2. DD Onderbeenpijn bij jonge militairen, een korte lijst 1. MTSS 2. CECS (NL = CICS) 3. Combinatie MTSS en CECS (50%) 4. Fascial hernia (5-15%, comorbidity with CECS) Zeer zeldzaam in NL: 5. Stress fractuur van de tibia 6. Peroneal nerve entrapment 9

10 DD: MTSS vs CECS MTSS History Location CECS History Location No additional tests necessary Exclude: stress fracture and CECS Treatment: conservative Single intracompartmental pressure measurement, 1 minute post exercise Aweid 2012 Roberts 2012 Treatment: Surgical 4 compartments! 10

11 DD: MTSS + CECS, 27%! 11

12 2. Hernia van de fascie: je moet het een keer gezien hebben Common presentation Rare presentation Complication of surgery 12

13 3. Conservatieve behandeling: er is meer dan rust! MTSS Explanation to patient Reduce weight bearing exercise Nsaid Ice Massage Vitamine D Dryneedling / prolotherapy Joint mobilization (manual therapy) New shoes Custom made orthotics (inlays) Stretching and strengthening Shock wave Re-training of walking / running technique Compression stockings Progressive return to running Other: (e.g. dietician) No surgery (poor results) CECS Explanation to patient Reduce weight bearing exercise Nsaid Ice Massage x Dryneedling / prolotherapy Joint mobilization (manual therapy) New shoes Custom made orthotics (inlays) Stretching and strenghtening Shock wave? Re-training of walking / running technique Compression stockings Progressive return to running Other: stop creatine Surgery (numbers declining) 13

14 3. Optimale conservatieve behandeling: voor militairen. en andere sporters? 1. Forse reductie belasting 2. Behandelen lokale pijn en opheffen beperkingen 3. Verbeteren risicoprofiel 4. Geleidelijke opbouw belasting 5. Beoordelen einddoel 14

15 Bij component 2: behandeling lokale pijn Shockwave therapie: zelfapplicatie (neuro-)prolotherapie (10% glucose subcutaan, in het beloop van de oppervlakige zenuwen) 15

16 Bij component 3 en 4: verbeteren risicoprofiel en geleidelijk weer opbouwen Rekken en versterken Beoordelen looptechniek Beoordelen schoeisel Beoordelen steunzolen Beoordelen trainingsschema (einddoel!) 16

17 3. Conservatieve Therapie (voor militairen): Verandering in beleid / paradigm shift MTSS 2000: rust reload (no surgery) 2016: shockwave loopanalyse gait retraining reload ( surgery?) Systematische review: Winters 2016: insufficient evidence CECS 2000: drukmeting surgery 2016: loopanalyse gait retraining botox drukmeting surgery Systematische review: Rajasekaran 2016: limited data Preventie! Selectie op fitness Loopscholing Selectie op kwaliteit van bewegen 17

18 3. Operatieve behandeling van CECS in het CMH: 80% reductie sinds CMH fasciotomie onderbeen Aantal Verrichtingen Aantal Unieke Patienten

19 4. Take home messages Overbelastingsblessures van de onderbenen komen veel voor bij jonge militairen In de DD staan: MTSS CECS Combinaties Hernia van de fascie Stress fractuur Er zijn veel ontwikkelingen in de conservatieve therapie van onderbeenklachten: met name loopscholing (techniekbeoordeling) is essentieel. Operatieve behandeling moet je pas overwegen als optimale conservatieve therapie is toegepast. 19

20 Thank you for your attention, questions? 20

21 Contact 21

22 STELLING Chirurgie voor de diagnose MTSS of CECS, zonder verandering van sporttechniek (bij militairen is dat loopscholing), is vragen om een recidief. 22

Overbelasting van de onderbenen, een visie van een sport- bedrijfsarts

Overbelasting van de onderbenen, een visie van een sport- bedrijfsarts Overbelasting van de onderbenen, een visie van een sport- bedrijfsarts W.O. Zimmermann Den Helder, 29 oktober 2009, 45 minuten 1 TGTF, militaire sportgeneeskunde, Utrecht 2 TGTF personeel en diensten Personeel:

Nadere informatie

Overbelastingsklachten van de onderbenen bij de KL: samenwerking arts en fysiotherapeut.

Overbelastingsklachten van de onderbenen bij de KL: samenwerking arts en fysiotherapeut. Overbelastingsklachten van de onderbenen bij de KL: samenwerking arts en fysiotherapeut. Door Wessel Zimmermann Geregistreerd sportarts, bedrijfsarts i.o. IOF, Amsterdam, 13 september 2004 Inhoud van deze

Nadere informatie

Even bedanken. Van jonge Haagsche naar Old Amsterdam. CICS; take home message

Even bedanken. Van jonge Haagsche naar Old Amsterdam. CICS; take home message 16-11-13 Even bedanken Even voorstellen Van jonge Haagsche naar Old Amsterdam naar Haagse Nieuwe HAAGSE NIEUWE Chronisch Inspanningsgebonden Compartiment Syndroom (CICS) Robert van Oosterom 15 november

Nadere informatie

Wat weten we nu eigenlijk van hielklachten zoals fasciosis plantaris en hielspoor? [+ tips en oefeningen]

Wat weten we nu eigenlijk van hielklachten zoals fasciosis plantaris en hielspoor? [+ tips en oefeningen] Door: Marjolein Stegeman Wat weten we nu eigenlijk van hielklachten zoals fasciosis plantaris en hielspoor? [+ tips en oefeningen] Zo n 1 op de 10 Nederlanders heeft wel eens last van zijn hiel, in 80%

Nadere informatie

Een blessure aan de binnenkant van het onderbeen

Een blessure aan de binnenkant van het onderbeen Een blessure aan de binnenkant van het onderbeen Dr. Fred Hartgens, sportarts Maastricht UMC+ Vakgroepen Epidemiologie en Chirurgie Sportmedisch Adviescentrum Maastricht TWEE CASUS Casus 1 De 36-jarige

Nadere informatie

Chronisch compartiment syndroom

Chronisch compartiment syndroom Chronisch compartiment syndroom Afdeling algemene chirurgie Algemeen Er is bij u vastgesteld dat u klachten heeft door een te hoge druk in de spieren van uw onderbeen. Dit wordt een chronisch compartiment

Nadere informatie

Chronisch compartimentsyndroom (CECS)

Chronisch compartimentsyndroom (CECS) Chronisch compartimentsyndroom (CECS) Afdeling algemene chirurgie Er is bij u een te hoge druk in de spieren van uw onderbeen vastgesteld. Dit wordt een chronisch compartimentsyndroom genoemd (ook wel

Nadere informatie

De hardloper in Nederland Belasting vs. Belastbaarheid

De hardloper in Nederland Belasting vs. Belastbaarheid De hardloper in Nederland Belasting vs. Belastbaarheid Inhoud Introductie SMC Rijnland Incidentie hardloopblessures Belasting vs. belastbaarheid Epidemiologie van sportblessures Rol van de fysiotherapeut

Nadere informatie

De enkel-armindex voor en na inspanning bij gezonde militairen en militairen met onderbeenklachten

De enkel-armindex voor en na inspanning bij gezonde militairen en militairen met onderbeenklachten OORSPRONKELIJK ARTIKEL De enkel-armindex voor en na inspanning bij gezonde militairen en militairen met onderbeenklachten Een verkennende studie door luitenant-kolonel-arts W.O. Zimmermann a, dr. P.H.

Nadere informatie

NEDERLANDS MILITAIR GENEESKUNDIG TIJDSCHRIFT

NEDERLANDS MILITAIR GENEESKUNDIG TIJDSCHRIFT NEDERLANDS MILITAIR GENEESKUNDIG TIJDSCHRIFT VERSCHIJNT TWEEMAANDELIJKS 67e JAARGANG - NR. 3 MINISTERIE VAN DEFENSIE - DEFENSIE GEZONDHEIDSZORG ORGANISATIE OORSPRONKELIJK ARTIKEL De behandeling van MTSS

Nadere informatie

Dr Steven Claes: 5 meest voorkomende lopersblessures. Rode vlek is de plaats waar de pijn gevoeld wordt

Dr Steven Claes: 5 meest voorkomende lopersblessures. Rode vlek is de plaats waar de pijn gevoeld wordt Dr Steven Claes: 5 meest voorkomende lopersblessures Running & Co, november 2018 Dokter Claes was een spreker op de Running & Co dag van de VAL in Herentals. Hij belichte 5 blessures die het meest voorkomen

Nadere informatie

Een literatuuroverzicht. Behandeling van MTSS bij atleten; een gerandomiseerde studie. Maarten Moen Sportarts

Een literatuuroverzicht. Behandeling van MTSS bij atleten; een gerandomiseerde studie. Maarten Moen Sportarts Een literatuuroverzicht Behandeling van MTSS bij atleten; een gerandomiseerde studie Maarten Moen Sportarts MTSS komt door tractie van de tibialis posterior aan het periost waardoor periostitis ontstaat.

Nadere informatie

Proximal tendon avulsion. Claire Verheul, Ph.D. Anne van der Made, M.D.

Proximal tendon avulsion. Claire Verheul, Ph.D. Anne van der Made, M.D. Proximal tendon avulsion Claire Verheul, Ph.D. Anne van der Made, M.D. Orthopaedic Surgery www.acesamsterdam.nl www.manualfysion.nl Epidemiology Relatively rare Koulouris & Connell 16 of 179 (9%) hamstring

Nadere informatie

Conservatieve behandeling van Carpaal Tunnel Syndroom

Conservatieve behandeling van Carpaal Tunnel Syndroom Conservatieve behandeling van Carpaal Tunnel Syndroom Dr. Valérie Vermeersch Dr. Wouter Mistiaen Prof. Dr. Martine De Muynck Fysische Geneeskunde en Revalidatie UZ Gent 1 Inhoudstafel Definitie + epidemiologie

Nadere informatie

Tennis-en Golferselleboog: genezen ze allemaal vanzelf?

Tennis-en Golferselleboog: genezen ze allemaal vanzelf? Tennis-en Golferselleboog: genezen ze allemaal vanzelf? Dr. Ruben JACOBS Symposium orthopedie Lier 13/10/2012 Wat is epicondylitis? Etiologie Krachtige en repetitieve voorarm rotatie en pols flexie/extensie

Nadere informatie

Shin splints: wat zegt de wetenschap?

Shin splints: wat zegt de wetenschap? Shin splints: wat zegt de wetenschap? Marinus Winters, PhD Fysiotherapeut, manueeltherapeut Klinisch Epidemioloog @MarinusWinters Conflicts of interest Geen Programma Deel 1: Diagnostiek onderbeenblessures

Nadere informatie

preventie advies begeleiding - herstel ONDERDEEL VAN DE ST. ANNA ZORGGROEP AANGESLOTEN BIJ FSMI SCAS-GECERTIFICEERD

preventie advies begeleiding - herstel ONDERDEEL VAN DE ST. ANNA ZORGGROEP AANGESLOTEN BIJ FSMI SCAS-GECERTIFICEERD preventie advies begeleiding - herstel ONDERDEEL VAN DE ST. ANNA ZORGGROEP AANGESLOTEN BIJ FSMI SCAS-GECERTIFICEERD preventie advies begeleiding - herstel ONDERDEEL VAN DE ST. ANNA ZORGGROEP AANGESLOTEN

Nadere informatie

Overbelastingsblessures van de knie. Beleid bij topsporters

Overbelastingsblessures van de knie. Beleid bij topsporters Overbelastingsblessures van de knie Beleid bij topsporters Lateraal Tractus ileotibialis frictie syndroom Degeneratieve laterale meniscuslaesie Strain/tendinopathie biceps femoris LCL-laesie Entrapment

Nadere informatie

- MTSS - score, English language version (cross-culturally translated)

- MTSS - score, English language version (cross-culturally translated) Supplementary online Material - MTSS - score, Dutch language version (validated) - MTSS - score, English language version (cross-culturally translated) Mediaal Tibiaal Stress Syndroom Score Naam: Datum:

Nadere informatie

Heupklachten. Prof. Sita Bierma-Zeinstra Hoogleraar Artrose en gerelateerde aandoeningen

Heupklachten. Prof. Sita Bierma-Zeinstra Hoogleraar Artrose en gerelateerde aandoeningen Heupklachten Prof. Sita Bierma-Zeinstra Hoogleraar Artrose en gerelateerde aandoeningen Dept of General Practice / Dept of Orthopedics Erasmus MC University Medical Center Rotterdam Heupklachten Prevalentie

Nadere informatie

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Manueeltherapeutische classificaties voor lage-rugpijn: uitdaging voor de toekomst. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. Janusz Bromboszcz Opbouw Relevantie van classificaties voor MT Profielen KNGF-richtlijn

Nadere informatie

Belasting en Belastbaarheid

Belasting en Belastbaarheid Belasting en Belastbaarheid Papendal 28/10/17 Wim Vandeven Belasting en Belastbaarheid Belasting Belastbaarheid Belasting en Belastbaarheid Topsport Luipaard: rust! Pain is an info, not a limit! Pain

Nadere informatie

Erector spinae plane blok

Erector spinae plane blok Erector spinae plane blok Pijnstilling bij (oa.) ribfracturen Casuistiekbespreking IC 12-09-2018 Lianne van de Wetering AIOS Anesthesiologie Vraagstelling Wat is het precies? Hoe werkt het? Hoe prik je

Nadere informatie

First aid tenniselleboog

First aid tenniselleboog Elleboog First aid tenniselleboog Een tenniselleboog is een veel voorkomende blessure bij badminton, vaak als gevolg van overbelasting. Het wordt gekenmerkt door pijn aan de buitenkant van de elleboog.

Nadere informatie

Osteonecrosis of the jaw (ONJ)

Osteonecrosis of the jaw (ONJ) INLEIDING Welkom 1 2 Osteonecrosis of the jaw (ONJ) Hoe kunnen we dit voorkomen en als het toch optreedt, hoe kunnen we het managen? 3 Complication of bisphosphonate and denosumab use 1 Dit ga je echter

Nadere informatie

Diabetes Mellitus en Beweging

Diabetes Mellitus en Beweging Diabetes Mellitus en Beweging Doelen 0Refresher 0Patient Education 0Exercise and DM Wat betekent het? 0 Diabetes: Door(heen) gaan 0 Mellitus: Honing/Zoet Wat is het? 0 Groep van stoornissen met hyperglycemieën

Nadere informatie

Hardloopblessures onder de loep. Maarten-Jan van den Braak, sportfysiotherapeut Bert van Essen, sportarts

Hardloopblessures onder de loep. Maarten-Jan van den Braak, sportfysiotherapeut Bert van Essen, sportarts Hardloopblessures onder de loep Maarten-Jan van den Braak, sportfysiotherapeut Bert van Essen, sportarts 5 november 2016 Even voorstellen: Maarten-Jan van den Braak, sportfysiotherapeut aandachtsgebied:

Nadere informatie

Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings

Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings HMG-CoA Reductase Inhibitors and safety the risk of new onset diabetes/impaired glucose metabolism Final SmPC and PL wording agreed by PhVWP December 2011 Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY

Nadere informatie

MONO-DISCIPLINAIRE RICHTLIJN. Chronisch compartimentsyndroom van het onderbeen

MONO-DISCIPLINAIRE RICHTLIJN. Chronisch compartimentsyndroom van het onderbeen MONO-DISCIPLINAIRE RICHTLIJN Chronisch compartimentsyndroom van het onderbeen Colofon Richtlijn Chronisch compartimentsyndroom van het onderbeen 2010, Vereniging voor Sportgeneeskunde Auteur: A.R. Hoogeveen

Nadere informatie

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Joost Hoekstra, internist, AMC Potentiële belangenverstrengeling Klinische Diabetologie AMC ontvangt sponsoring van cq doet projecten met

Nadere informatie

Liefde door de sport Het ontstaan van liefdesrelaties in de sport

Liefde door de sport Het ontstaan van liefdesrelaties in de sport Liefde door de sport Het ontstaan van liefdesrelaties in de sport David Romijn Mulier Instituut Mulier Instituut, Utrecht May 2013 Inhoud Introduction - Liefde door de sport? Een verkennende studie Theoretische

Nadere informatie

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Wat is fysieke activiteit? Een door skeletspieren geproduceerde beweging (dynamisch) en/of houding (statisch) die gepaard gaat met een toename

Nadere informatie

Alumnidag 2009. Dick Zaanen

Alumnidag 2009. Dick Zaanen Alumnidag 2009 Vrijdag 20 november was het weer zover: de jaarlijkse Alumnidag voor fysiotherapeuten afgestudeerd aan de HU. Deze informatieve en gezellige middag werd voor de zevende keer georganiseerd

Nadere informatie

Hielpijn en zenuwproblemen in de voet en enkel

Hielpijn en zenuwproblemen in de voet en enkel Hielpijn en zenuwproblemen in de voet en enkel Dr. Jeroen De Wachter Dienst Orthopedie - Traumatologie AZ Turnhout Pentalfa 28 november 2013 Anatomie Anatomie fibreuze aponeurose van tuber calcanei plantair

Nadere informatie

Osteoporotische indeukingsfracturen conservatief of kyphoplasty/vertebroplasty. Koen hendrix Heup/rug campus Henri Serruys Consulent UZ Gent rug

Osteoporotische indeukingsfracturen conservatief of kyphoplasty/vertebroplasty. Koen hendrix Heup/rug campus Henri Serruys Consulent UZ Gent rug Osteoporotische indeukingsfracturen conservatief of kyphoplasty/vertebroplasty Koen hendrix Heup/rug campus Henri Serruys Consulent UZ Gent rug Behandeling van osteoporotische indeukingsfracturen 1984

Nadere informatie

Hardlopen Veel voorkomende blessures en het voorkomen ervan

Hardlopen Veel voorkomende blessures en het voorkomen ervan BRENGT GEZONDHEID IN BEWEGING Hardlopen Veel voorkomende blessures en het voorkomen ervan In samenwerking met: Wie zijn wij? MERAS Fysiotherapie Jeroen Panhuizen - Sportfysiotherapeut Ruud Huijbregts -

Nadere informatie

13/01/2018 HENRIK KEHLET RIGSHOSPITALET, KOPENHAGEN, DENEMARKEN (1997) MONICA INDIVIDUALIZED SPINE TOYOTA 7 STEUNPALEN (MI-SPINE REVALIDATIE) OBSERVE

13/01/2018 HENRIK KEHLET RIGSHOSPITALET, KOPENHAGEN, DENEMARKEN (1997) MONICA INDIVIDUALIZED SPINE TOYOTA 7 STEUNPALEN (MI-SPINE REVALIDATIE) OBSERVE HENRIK KEHLET RIGSHOSPITALET, KOPENHAGEN, DENEMARKEN (1997) MONICA INDIVIDUALIZED SPINE (MI-SPINE REVALIDATIE) Dr. Geert Mahieu Rising costs High level of patient dissatisfaction OBSERVE TOYOTA Muda :

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom

Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom Hanneke W.M. van Laarhoven Medische Oncologie Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam Take home messages 1. Chirurgische behandeling

Nadere informatie

Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014

Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014 Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014 Vraag Maskeert een perifere zenuwblokkade het optreden van

Nadere informatie

Multidisciplinair. OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online

Multidisciplinair. OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online Multidisciplinair Neurologen OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online 1 Misverstanden Geen Pijnpoli Promoten niet perse operatie Promoten niet perse injectie 1,5 lijn 1 e lijn

Nadere informatie

Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek

Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Onderzoek lage rug en heup core stability The Fifa 11 + Epidemiologie - 60-90% van alle mensen maakt een keer een episode van aspecifieke lage rugpijn door - Incidentie

Nadere informatie

Peesletsels in de dagelijkse praktijk

Peesletsels in de dagelijkse praktijk Peesletsels in de dagelijkse praktijk Symposium Orthopedie 10 december 2016 Sam Hendrix Fysische Geneeskunde & Revalidatie STZH Indeling 1. Achillespeesklachten 2. Pijn onder de voet 3. Chronische enkelklachten

Nadere informatie

Sporten met een hernia: Een kinesitherapeutisch standpunt

Sporten met een hernia: Een kinesitherapeutisch standpunt Sporten met een hernia: Een kinesitherapeutisch standpunt Sporters met hernia Willen niet rusten Willen snelle sporthervatting Willen geen tijd verliezen Wat verstaan we onder Hernia? Wat verstaan we onder

Nadere informatie

Oedeem bij wonden. Robert Damstra Expertise Centrum voor Wond- en Compressiezorg (EWC) Ziekenhuis Nij Smellinghe, Drachten

Oedeem bij wonden. Robert Damstra Expertise Centrum voor Wond- en Compressiezorg (EWC) Ziekenhuis Nij Smellinghe, Drachten Oedeem bij wonden Robert Damstra Expertise Centrum voor Wond- en Compressiezorg (EWC) Ziekenhuis Nij Smellinghe, Drachten Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Sportblessures anno 2015

Sportblessures anno 2015 Sportblessures anno 2015 Dr. Fred Hartgens, sportarts Maastricht UMC+ Vakgroepen Epidemiologie en Chirurgie SportmedischAdviescentrumMaastricht Presentatie Gezondheidsuniversiteit, 10 juni 2015 INHOUD

Nadere informatie

Biomechnica van het hardlopen voorkom blessures

Biomechnica van het hardlopen voorkom blessures Biomechnica van het hardlopen voorkom blessures Yvonne Bontekoning, De Lopende Zaak, Gouda 5 november 2016 Inhoud Stand van zaken mbt wetenschappelijke onderbouwing van verschillende risicofactoren zoals

Nadere informatie

Improving footwear to prevent ulcer recurrence in diabetes: Analysis of adherence and pressure reduction Waaijman, R.

Improving footwear to prevent ulcer recurrence in diabetes: Analysis of adherence and pressure reduction Waaijman, R. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Improving footwear to prevent ulcer recurrence in diabetes: Analysis of adherence and pressure reduction Waaijman, R. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Een nieuw. Erfo-Centrum. Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa

Een nieuw. Erfo-Centrum. Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa Een nieuw behandelingsperspectief door RNA based therapy Erfo-Centrum Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa Highlights Start t in 2002 Nauwe band met LUMC Financiering met o.a. durfkapitaal

Nadere informatie

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald

Nadere informatie

Hardlooponderzoek in Nederland nu en in de toekomst. Marienke van Middelkoop, Erasmus MC Sjouke Zijlstra, UMC Groningen

Hardlooponderzoek in Nederland nu en in de toekomst. Marienke van Middelkoop, Erasmus MC Sjouke Zijlstra, UMC Groningen Hardlooponderzoek in Nederland nu en in de toekomst Marienke van Middelkoop, Erasmus MC Sjouke Zijlstra, UMC Groningen Hardloopblessures - Lange afstand lopen worden steeds populairder - Ook steeds meer

Nadere informatie

Ik krijg er buikpijn van

Ik krijg er buikpijn van Ik krijg er buikpijn van Anterior cutaneous nerve entrapment syndrome Duodagen 2018 Niels Heins & Annemarie Boer Jelmer Bergsma & Steven Buijk Vrouw 31 jaar VG/ sectio Pijn ROB, Stekend, hevig & kortdurend.

Nadere informatie

Evidence based behandeling van cervicobrachialgie

Evidence based behandeling van cervicobrachialgie Evidence based behandeling van cervicobrachialgie Dr. Niels-Jan Hendrickx 7de Herfstsymposium Fysische Geneeskunde en Revalidatie CERVICOBRACHIALGIE: diagnose en behandeling 20/10/2018 Evidence-based medicine?

Nadere informatie

Weekdelen problemen rond enkel en achtervoet

Weekdelen problemen rond enkel en achtervoet Weekdelen problemen rond enkel en achtervoet G. A. Matricali, MD. PhD. Foot & Ankle Surgery Diabetic Foot Clinic UZ Leuven KU Leuven Weekdelen problemen rond enkel en achtervoet Zeer frequent (ook in 3

Nadere informatie

Chronische instabiliteit van de enkel

Chronische instabiliteit van de enkel Chronische instabiliteit van de enkel Een update Dr. Wim Jorissen, 24 maart 2012. Recidiverende enkeldistortio s Recidiverende enkeldistortio s met vaak een gevoel van instabiliteit Recidiverende enkeldistortio

Nadere informatie

D3: Driving the evolution of

D3: Driving the evolution of D3: Driving the evolution of value based healthcare Measuring and improving i health outcomes Value based healthcare 2.0 Dennis van Veghel Director Meetbaar Beter Foundation Leaders in Healthcare Liverpool

Nadere informatie

Behandeling van peesletsels in het bovenste lidmaat. Prof. dr. G. Stassijns Fysische Geneeskunde en Revalidatie 15 november 2014

Behandeling van peesletsels in het bovenste lidmaat. Prof. dr. G. Stassijns Fysische Geneeskunde en Revalidatie 15 november 2014 Behandeling van peesletsels in het bovenste lidmaat Prof. dr. G. Stassijns Fysische Geneeskunde en Revalidatie 15 november 2014 Pathofysiologie Behandelingen Tendinopathie Is het nu Of tendinopathie inflammatie

Nadere informatie

Fysiotherapie bij MS. Spasticiteit en passief bewegen. Nieuw Unicum Zandvoort Fysiotherapie Sprekers: Barbara van Marle Chloé Balland

Fysiotherapie bij MS. Spasticiteit en passief bewegen. Nieuw Unicum Zandvoort Fysiotherapie Sprekers: Barbara van Marle Chloé Balland Fysiotherapie bij MS Spasticiteit en passief bewegen Nieuw Unicum Zandvoort Fysiotherapie Sprekers: Barbara van Marle Chloé Balland Inhoud Visie van Nieuw Unicum op spasticiteit Visie van Nieuw Unicum

Nadere informatie

Ingrid BW.indd 231 03-03-2006 11:14:01

Ingrid BW.indd 231 03-03-2006 11:14:01 Curriculum Vitae CURRICULUM VITAE Ingrid M.Jazet w erd geboren op 6 juli 1968 te Schiedam.N a het behalen van haar eindexamen A theneum β aan het Petrus Canisius College te A lkmaar in 1987,studeerde zijeerst

Nadere informatie

Locally advanced rectum carcinoom: wat gaat er veranderen na de RAPIDO studie? Dr B. van Etten, Oncologisch GE-Chirurg

Locally advanced rectum carcinoom: wat gaat er veranderen na de RAPIDO studie? Dr B. van Etten, Oncologisch GE-Chirurg Locally advanced rectum carcinoom: wat gaat er veranderen na de RAPIDO studie? Dr B. van Etten, Oncologisch GE-Chirurg Geen Disclosures Locally advanced rectum carcinoom Definitie o.b.v. MRI ct3 MRF+ ct4a/b

Nadere informatie

Dutch Spine Surgery Registry DSSR

Dutch Spine Surgery Registry DSSR pagina 1 Dutch Spine Surgery Registry DSSR Vetgedrukte items zijn verplicht Lumbale wervelkolom - Ongeïnstrumenteerd, versie: 2015-6-1 - v3.0.0 Identificatie Het BSN-nummer bestaat uit 9 cijfers, inclusief

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

Is direct belasten mogelijk?

Is direct belasten mogelijk? Fracturen van de onderste extremiteit Is direct belasten mogelijk? Bas Frietman, Arts-onderzoeker Disclosure Potentiële belangen verstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Regular physical activity is probably the most important thing a person can do to stay healthy ALGEMENE INLEIDING SPORTBLESSURES

Regular physical activity is probably the most important thing a person can do to stay healthy ALGEMENE INLEIDING SPORTBLESSURES De rol van heupspierkracht in relatie tot full-body kinematische parameters in de ontwikkeling van exertionele mediale tibiale pijn: een prospectieve studie. Ruth Verrelst Dept. Revalidatiewetenschappen

Nadere informatie

The effect of statin therapy on vessel wall properties in type 2 diabetes without manifest cardiovascular disease. Edith Dorothé Beishuizen

The effect of statin therapy on vessel wall properties in type 2 diabetes without manifest cardiovascular disease. Edith Dorothé Beishuizen The effect of statin therapy on vessel wall properties in type 2 diabetes without manifest cardiovascular disease Edith Dorothé Beishuizen ISBN 978-90-8559-458-1 Omslag en ontwerp: José Beishuizen-Tabak

Nadere informatie

Dr. Liesbeth Teugels Multidisciplinair Pijncentrum UZA. Algologisch Lentesymposium 24 mei 2014

Dr. Liesbeth Teugels Multidisciplinair Pijncentrum UZA. Algologisch Lentesymposium 24 mei 2014 Dr. Liesbeth Teugels Multidisciplinair Pijncentrum UZA Algologisch Lentesymposium 24 mei 2014 1. Plaats van infiltraties bij diverse pijnsyndromen 2. Infiltraties bij wervelzuilpathologie 3. Andere infiltraties

Nadere informatie

Drukmeting compartimentsyndroom. Orthopedie

Drukmeting compartimentsyndroom. Orthopedie Drukmeting compartimentsyndroom Orthopedie Drukmeting compartimentsyndroom Deze folder geeft u een globaal overzicht over de gebruikelijke gang van zaken rond een chronisch compartiment syndroom aan het

Nadere informatie

Blessure preventie hardlopen: BELASTING - BELASTBAARHEID in BALANS

Blessure preventie hardlopen: BELASTING - BELASTBAARHEID in BALANS Blessure preventie hardlopen: BELASTING - BELASTBAARHEID in BALANS 05-11-2016 VOORSTELLEN Bert van Essen Sportarts gedurende 25 jaar Eindhoven, Sportmax Op buitenpoli van Maxima Medisch Centrum (MMC) in

Nadere informatie

VVAV-STUDIEDAG 2018 FEEDBACK FROM THE INDUSTRY ONDERHANDELEN & MARKT-VERKENNING: TIPS & TRICKS 29 NOVEMBER VAN DER VALK HOTEL BEVEREN

VVAV-STUDIEDAG 2018 FEEDBACK FROM THE INDUSTRY ONDERHANDELEN & MARKT-VERKENNING: TIPS & TRICKS 29 NOVEMBER VAN DER VALK HOTEL BEVEREN VVAV-STUDIEDAG 2018 ONDERHANDELEN & MARKT-VERKENNING: TIPS & TRICKS 29 NOVEMBER 2018 - VAN DER VALK HOTEL BEVEREN FEEDBACK FROM THE INDUSTRY MEDTRONIC INTRODUCTION OUR MISSION DRIVES EVERYTHING WE DO It

Nadere informatie

Marleen Huijben, MSc, Phd Candidate

Marleen Huijben, MSc, Phd Candidate The effects of increased therapy time on cognition and mood in frail patients with a stroke who rehabilitate on rehabilitation units of nursing homes in the Netherlands: a protocol of a comparative study

Nadere informatie

MEDISCH PROTOCOL ROPE SKIPPING

MEDISCH PROTOCOL ROPE SKIPPING Vragenlijst in te vullen door de sporter Persoonlijke gegevens Naam: Voornaam: Geslacht: M/V Geboortedatum:../ / Leeftijd:.. Adres: Gemeente.Straat nr bus. Telefoonnummer en/of gsm: e-mail: Beroep/Studie:..

Nadere informatie

Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp AANDACHTSPUNTEN Cervicogene duizeligheid: welke vormen? Frequente verwijzing FT-MT Literatuur 1994 2006 Welke ernstige

Nadere informatie

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?

Nadere informatie

Sportcompressiekousen: gebruikerservaringen van 50 militairen

Sportcompressiekousen: gebruikerservaringen van 50 militairen OORSPRONKELIJK ARTIKEL Sportcompressiekousen: gebruikerservaringen van 50 militairen Meest positieve waarderingen van mannen met kuitklachten door drs. W.O. Zimmermann a en M.A. Paantjens MPt b Samenvatting

Nadere informatie

Anemie en transfusies bij cardiochirurgie

Anemie en transfusies bij cardiochirurgie Anemie en transfusies bij cardiochirurgie Sanquinavond, 4 Maart 2015 Leo van de Watering Sanquin Bloedvoorziening Nederland Divisie Research, CCTR Divisie Bloedbank, UTG Anemie en transfusies bij cardiochirurgie

Nadere informatie

Kanker en Sport. To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem

Kanker en Sport. To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem Kanker en Sport To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem Kanker en Sport Inleiding Kanker en Sport Effecten van bewegen,

Nadere informatie

Bindweefsel in Herstel. Acute Spierblessures Anton Engels MMT/MSPT

Bindweefsel in Herstel. Acute Spierblessures Anton Engels MMT/MSPT Bindweefsel in Herstel Acute Spierblessures Anton Engels MMT/MSPT WORKSHOP Belang Maatschappelijk Sport 10-55% van alle blessures Voetbal: (Mueller-Wohlfahrt 2007) 25 spelers 15 spierblessures per seizoen:

Nadere informatie

Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma

Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Fysiotherapie na acceleratie

Nadere informatie

Hoe kan wetenschappelijk onderzoek versneld worden met de diagnosethesaurus? Jan Verschuuren. Symposium DHD 24 september 2015

Hoe kan wetenschappelijk onderzoek versneld worden met de diagnosethesaurus? Jan Verschuuren. Symposium DHD 24 september 2015 Hoe kan wetenschappelijk onderzoek versneld worden met de diagnosethesaurus? Jan Verschuuren Symposium DHD 24 september 2015 Spierziekten ALS Polyneuropathie Myasthenia Myopathie Spierziekten ALS Polyneuropathie

Nadere informatie

Dutch Hamstring Injection Therapy Study. Guus Reurink Arts-onderzoeker Bewegingswetenschapper

Dutch Hamstring Injection Therapy Study. Guus Reurink Arts-onderzoeker Bewegingswetenschapper Dutch Hamstring Injection Therapy Study Guus Reurink Arts-onderzoeker Bewegingswetenschapper Even voorstellen Guus Reurink arts-onderzoeker Dutch HIT studie 24-11-2011 Hamstring injury Hamstringblessure

Nadere informatie

Return to sport. Kasper Janssen, topsportarts Ton de Haan, huisarts

Return to sport. Kasper Janssen, topsportarts Ton de Haan, huisarts Return to sport Kasper Janssen, topsportarts Ton de Haan, huisarts Clinic 15 november 2017 Casus Jongen, 16 jaar, basketballer op spreekuur Tegen muur getrapt Kan niet belasten LO: veel drukpijn mediale

Nadere informatie

Wat u dient te weten over lage rugpijn

Wat u dient te weten over lage rugpijn Wat u dient te weten over lage rugpijn Peter Goossens MSc, master na master manuele therapie Vrije Universiteit Brussel Skillsdocent SOMT master opleiding manuele therapie te Amersfoort NL Praktijk te

Nadere informatie

Blessurepreventie bij hardlopers van jaar

Blessurepreventie bij hardlopers van jaar Blessurepreventie bij hardlopers van 12 18 jaar Aniek Nagtzaam Fysiotherapeut, Bsc. Hons. Karlijn in t Veld Fysiotherapeut, Bsc. Orthopedisch Manueel Therapeut i.o. Atletiekunie AmstelFysio 2 Over AmstelFysio

Nadere informatie

Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen. Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut]

Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen. Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut] Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut] Patiënt X VKB-R 2014 30 tot 40 maal grotere kans op een VKB recidief Na 12 maanden ondervindt 28%

Nadere informatie

Tinnitus Bartels, Hilke

Tinnitus Bartels, Hilke Tinnitus Bartels, Hilke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's

Nadere informatie

Schouderpathologie voorde huisarts

Schouderpathologie voorde huisarts Schouderpathologie voorde huisarts Linda Cervenka Ellen de Wit Ron Onstenk April 2012 Schouderklachten?? Nekklachten Radiculaire klachten CTS Infectieus Polymyalgia Schouder/POB klachten Gecombineerd Schouder

Nadere informatie

Sportgeneeskunde. voor huisartsen. Lies-/heupklachten 22 mei 2012 SMA Jessica Gal Sportartsen Stadhouderskade ES Amsterdam

Sportgeneeskunde. voor huisartsen. Lies-/heupklachten 22 mei 2012 SMA Jessica Gal Sportartsen Stadhouderskade ES Amsterdam Sportgeneeskunde voor huisartsen Lies-/heupklachten 22 mei 2012 SMA Jessica Gal Sportartsen Stadhouderskade 2 1054 ES Amsterdam Onderbeenklachten 18 september 2012 Amsterdam Chronische aandoeningen en

Nadere informatie

Cystic Fibrosis Related Diabetes Mellitus. Sylvia Ockhorst en Renske van der Meer Haga Ziekenhuis

Cystic Fibrosis Related Diabetes Mellitus. Sylvia Ockhorst en Renske van der Meer Haga Ziekenhuis Cystic Fibrosis Related Diabetes Mellitus Sylvia Ockhorst en Renske van der Meer Haga Ziekenhuis Inventarisatie wensen Gang van zaken in de praktijk Screening: hoe, frequentie, wie? Diagnose: Criteria?

Nadere informatie

De knie van diagnostiek naar behandeling

De knie van diagnostiek naar behandeling De knie van diagnostiek naar behandeling Marienke van Middelkoop Afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC Rotterdam Knieklachten In 2012: 6.4% in fysiotherapie praktijk 13.7 per 1000 patiënten per jaar

Nadere informatie

BETTER STRONGER FASTER

BETTER STRONGER FASTER BETTER STRONGER FASTER MOVE BETTER TO GET STRONGER AND GO FASTER beter bewegen= +++ Functie (+ Functie) x (+ kracht) = ++snelheid Reden? :krachten worden beter doorgegeven en opgevangen vereiste is de

Nadere informatie

1 ste graads strain lange kop m. Biceps femoris

1 ste graads strain lange kop m. Biceps femoris 1 ste graads strain lange kop m. Biceps femoris Diagnos(ek - algemeen Lichamelijk onderzoek = Ketenonderzoek - wervelkolom - stand bekken - functie SIG - bewegingsonderzoek heup/knie/enkel - hamstrings:

Nadere informatie

Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease

Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Nadine Goessens Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Utrecht, Universiteit Utrecht,

Nadere informatie

Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis. Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care

Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis. Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care 20-05-2019 Post-sternotomie mediastinitis (PSM) Ernstige complicatie hartchirurgie Incidentie: 1-3% Verhoogde mortaliteit

Nadere informatie

Stichting Mens Achter de Patiënt

Stichting Mens Achter de Patiënt Stichting Mens Achter de Patiënt Mensgerichte zorg begintbij mensgericht onderwijs Sjim Romme Symposium Ondersteuning bij Kanker Samen naar beter! 06-02-2019 Meerwaarde van communicatie Gemiddeld aantal

Nadere informatie

Samenwerking tussen de (sport)-bedrijfsarts en de curatieve arts bij de KL.

Samenwerking tussen de (sport)-bedrijfsarts en de curatieve arts bij de KL. Samenwerking tussen de (sport)-bedrijfsarts en de curatieve arts bij de KL. Door Wessel Zimmermann Geregistreerd sportarts, bedrijfsarts i.o. GZHC Ermelo, februari 2003 Inhoud van deze presentatie: 1.

Nadere informatie

I.J.J.C.M. Naalden, MSc. J.J.C. de Wolf, MMT.

I.J.J.C.M. Naalden, MSc. J.J.C. de Wolf, MMT. I.J.J.C.M. Naalden, MSc. J.J.C. de Wolf, MMT. Introductie SMC Rijnland Jeugdsport in Nederland Epidemiologie van sportblessures Ontstaan van blessures Trainingsprogramma: INT-training Rol van de trainer/coach

Nadere informatie

Gewrichten in beweging 14 maart WDH Breda

Gewrichten in beweging 14 maart WDH Breda Gewrichten in beweging 14 maart WDH Breda Anne van Vegchel SGA West-brabant CV 2000-2006 geneeskunde Utrecht 2007-2011 sportgeneeskunde Utrecht 2008-2012 clubarts eredivisieploeg handbal 2008-heden bondarts

Nadere informatie

Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn

Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn In de laatste 13 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van lage rugpijn. Voornamelijk het veelvuldig voorkomen van lage rugpijn en het

Nadere informatie

De behandeling van lymfoedeem, ervaringen uit het lymfoedeemcentrum Drachten

De behandeling van lymfoedeem, ervaringen uit het lymfoedeemcentrum Drachten De behandeling van lymfoedeem, ervaringen uit het lymfoedeemcentrum Drachten Robert Damstra, dermatoloog Expertise Centrum Lymfologie Ziekenhuis Nij Smellinghe, Drachten Programma Inleiding lymfologie

Nadere informatie

Varicesbloeding bij levercirrhose. E. Verweij 28/7/15

Varicesbloeding bij levercirrhose. E. Verweij 28/7/15 Varicesbloeding bij levercirrhose E. Verweij 28/7/15 n.a.v. casus op de IC 48- jarige man met Child- Pugh B alcoholische levercirrhose Opname ZKH elders vanwege massale varicesbloeding (PEA o.b.v. hypovolemie)

Nadere informatie