Even bedanken. Van jonge Haagsche naar Old Amsterdam. CICS; take home message

Transcriptie

1 Even bedanken Even voorstellen Van jonge Haagsche naar Old Amsterdam naar Haagse Nieuwe HAAGSE NIEUWE Chronisch Inspanningsgebonden Compartiment Syndroom (CICS) Robert van Oosterom 15 november 2013 Even voorstellen CICS; take home message CICS 10 jaar sportarts St. Anna Zkh ~ TopSupport Geldrop-Ehvn O.a. EiffelSwimmers, KNZB, EiffelTowers, BEVO, NGF, PSV ex-international cricket Nu: wielrennen, MTB Sinds feb 2013 terug op oude nest!! Nu o.a. NGF, HGC, ADO, HBS, Hellas. Opleiding sportgeneeskunde Pijnlijk onderbeen; anamnese duur? acuut vs sluipend ontstaan circumscripte vs diffuse pijn pijn aan begin sporten? pijn tijdens sporten? pijn na sporten? pijn in ADL startpijn / ochtendstijfheid? nachtelijke krampen training, schoenen, etc Nadruk op goede anamnese Drukmeting: gouden standaard Drukmeting: geen eenduidigheid protocol Druk > 27,5 mmhg 1 na inspanning bewijzend Weinig goed wetenschappelijk onderzoek conservatieve behandeling Resultaten fasciotomie Anticusloge (zeer) goed Resultaten fasciotomie diepe achterste loge matig Periostitis ~ MTSS Oorzaak????? Kliniek: diffuse pijn inspanning gerelateerd Diagnostiek: X/Bot scan/mri Behandeling: Conservatief (Biomech, OT, ESWT?) Kliniek, dd Anatomie Pathofysiologie Mono-disciplinaire richtlijn VSG Epidemiologie Drukmetingen Behandeling Stress Fractuur Oorzaak: overbelasting aanmaak/afbraak (Prox) Tibia, (dist) Fibula Kliniek: circumscripte, locale pijn inspanning gerelateerd niet totaal verdwenen door rust Diagnostiek: X / Botscan / MRI / ultra-geluid / (stemvork) Behandeling: Conservatief (meestal) 1

2 CICS Pathofysiologie Anatomie Epidemiologie Oorzakelijke factoren Diagnostiek DD Aanvullende diagnostiek Therapie Pathofysiologie Te snel opgetreden musculaire hypertrofie met een verminderde compliance van de fascie Onderbeen, bovenbeen, onderarm, voet Anatomie Anterior compartiment M. Tibialis Anterior MM. Extensor Digitorum en Hallucis Longus A. Tibialis Anterior N. Peroneus Profundus Lateraal compartiment MM. Peronei N. Peroneus Superficialis Posterior compartiment; Diep M. Tibialis Posterior (soms eigen fascie) M. Flexor Digitorum en Hallucis Longus A. en V. Tibialis N. Tibialis Posterior Posterior compartiment; oppervlakkig Helaas. M. Gastrocnemius, Soleus, Plantaris V. Saphena N. Suralis Stress fractuur Tendinopathie / Compartiment MTSS syndroom 2

3 CICS; Richtlijn VSG Niveau van bewijs van de conclusies 1: 1 systematische review (A1) of tenminste 2 onderzoeken van niveau A1 of A2 (RCT) 2: tenminste 2 onderzoeken van niveau B (kleinere RCT) 3: 1 onderzoek van niveau A2 of B of een of meerdere onderzoeken van niveau C (niet vergelijkende onderzoeken) 4: expert opinion CICS; Epidemiologie Plotse toename loopbelasting recruten Preval % van patiënten met insp. geb. pijn onderbeen (3) Man > Vrouw (3) anterieure compartiment 40-60% diepe dorsale compartiment 32-60% laterale compartiment 12-35% Opp dorsale compartiment 2-20% multipele compartimenten 20-40% bilateraal 80-95% CICS; Kliniek Anamnese pijn / spanning tijdens inspanning, toenemend beginmoment van de pijn voorspelbaar pijn verdwijnt snel na stoppen inspanning, maar kán aanhouden loom, vol gevoel onderbeen paraesthesien (soms) nachtelijke krampen krachtsverlies (nivo 3) Lich. onderzoek In rust negatief Pijn bij rek / weerstand (nivo 3) CICS; etiologische factoren Geen vergelijkende onderzoeken DM risicofactor? Veneus vaatlijden? Mogelijk relatie met MTSS, mogelijk rol voor: Overpronatie Looptechniek Spierdysbalans Schoeisel Ondergrond Trainingsintensiteit/omvang Alles nivo 4 bewijs Maatwerk!!! CICS; DD MTSS Stress # Ruptuur Tendovaginitis Neurovasc. Compressie door hypertr Soleus Veneus vaatlijden Veneuze thrombose Claudicatio Compressie neuropathie N. Per. Comm. Compressie neuropathie N. Per. Sup. Radiculair Tib. Fib. Instabiliteit N. Peroneus tunnel syndroom A. Poplitea entrapment Infectie Strain Tumor (allen 4) CICS; aanvullende diagnostiek X-foto: Te-scan: MRI: uitsluiten stress # bij langere duur Verhoogde opname lineair bij MTSS, focaal bij stress # T2 anticusloge, weg na fasciotomie Beperkte sensitiviteit en specificiteit t.o.v. intra-comp. druk CICS; aanvullende diagnostiek Intracompartimentale drukmeting (ICP) ICP is belangrijke determinant doorbloeding spier (2) Goed reproduceerbaar (2) Slit-catheter Accuraat (2) Arterielijn-manometer accuraat (2) Stryker accuraat (2) Side-port: Accuraat (2), maar traumatisch (4) Starre naald te hoge waardes (2) Drukmeting diepe achterste loge Drukmeting anticus loge 3

4 Intracompartimentale druk; referentiewaarden Review; intracompartimentale drukmetingen Aweid et al. Clin J Sport Med 2012 Normaal 0-8 mmhg Pedowitz-criteria veel gebruikt Rust > 15 mmhg 1 post-insp > 30 mmhg 5 post-insp > 20 mmhg Diagnose bij 1 + criterium Anamnese en onderzoek moet erbij passen!! 32 studies, veelal matige kwaliteit Verschillende technieken Verschillende protocollen Vóór inspanning: 7,4 50,8 mmhg bij CICS 5,7 12 mmhg bij controles overlap Tijdens inspanning: mmhg bij CICS mmhg bij controles overlap Review Intracompartimentale drukmeting 2 1 na inspanning: 34 55,4 mmhg bij CICS 9 19 mmhg bij controles Geen overlap in waardes Waardes > 27,5 mmhg zeer suggestief voor CICS 5 na inspanning: bij CICS 8 24 bij controles overlap Nadruk op goede anamnese CICS; behandeling CICS; behandeling Conservatief: Geen klinisch relevante studies conservatieve therapie Correctie intrinsieke en extrinsieke factoren, theoretisch: Chirurgisch Als 3 mnd klachten van CICS ná correctie intr/extr factoren: Fasciotomie >> conservatief (3) Anticus 90% goed Diepe achterste loge 50-65% goed (Tib. Post. soms eigen fascie) 11-13% complicaties (bloeding, infectie, recidief, esth) overpronatie geeft meer Tib. Post. belasting haklanding geeft excentrische belasting Tib. Ant. Andere (fysiotherapeutische) technieken: Fasciectomie bij recidief (3) Drukmeting pre OK (4) Vroeg mobiliseren (4) ijs massage + rek dubieus fysiotechnieken? relat. rust? compressiekous? (theoretisch averechts) Stoppen met conservatieve therapie? Maatwerk! 4

5 CICS; nabehandeling chirurgisch Anticus snellere genezing Geen eenduidig protocol Meestal 2-3 dgn compressie + krukken Snelle mobilisatie met TG Na wondgenezing in de 2 e /3 e week al fietsen/zwemmen Na 3 e week hardlopen Toewerken naar 6-12 weken volledig belastbaar Kosten? Drukmeting 200,- Vergoeding zoals andere sportgeneeskundige verrichtingen! Aanvullend pakket Gaat niet van eigen risico af! Kan zeker nu voordelige keus zijn! Volgend jaar wordt alles anders.of niet? Nu nog vrij toegankelijk Take home message Nadruk op goede anamnese Drukmeting: gouden standaard Drukmeting: geen eenduidigheid protocol Druk > 27,5 mmhg 1 na inspanning bewijzend Weinig goed wetenschappelijk onderzoek conservatieve behandeling Resultaten fasciotomie Anticusloge (zeer) goed Resultaten fasciotomie diepe achterste loge matig Dank voor uw aandacht! Vragen? sportafspraak@mchaaglanden.nl Literatuur Hislop, Batt; Chronic exertional compartment syndrome testing: a minimalist approach. Br J Sports Med 2011;45: Hutchinson; Chronic exertional compartment syndrome. Br J Sports Med; 2011;45: Hislop, Tierney; Intracompartmental pressure testing: results...//...protocols. Br J Sports Med 2011;45: Aweid et al. Systematic review and recommendations for intracompartmental pressure monitoring in diagnosing chronic exertional compartment syndrome of the leg. Clin J Sport Med 2012; 2012;22: VSG; Monodisciplinaire richtlijn, Chronisch compartimentsyndroom van het onderbeen,