Ut e Pinne. Sûnt Ferieningsblêd fan it Frysk selskip Fier fan Hûs Apeldoorn

Transcriptie

1 Ut e Pinne Sûnt 1901 Ferieningsblêd fan it Frysk selskip Fier fan Hûs Apeldoorn 50e jiergong Nr.2 Oktober 2016

2

3 3 YNHÂLD Fan de foarsitter...4 Henk de Boer Sykje sykje...6 Bestjoer Fan de bestjoerstafel...8 Skriuwster Bûsboekje Redaksje Kritemeilibjen...10 Redaksje, Hennie Wiersma Ta oantinken oan...13 Redaksje Ferslach fan de...14 ledegearkomste 2016 Skriuwster Wat mear oer...18 Noordenbos & Co Skriuwster Grutte Jûn...19 Skriuwster Rely Jorritsmapriis Redaksje Friezen fan en yn Fryslân...21 Yme Meintema In bjusterbaarlike dei Balkster Courant Alma-Tadema Yme Meintema Ferslach fan de Feteranen Ary Meintema In fytsdei Ary Meintema De nije boeketafel...31 Froukje en Tiny Alde boekekream Jaap en Sjoerd Algemiene ynformaasje Kolofon Tsjerketsjinst yn de Fryske taal Bero Postma Nr. 2 oktober 2016

4 4 fan de foarsitter Henk de Boer WY HÂLDE FOL! Sa stadichoan komt it normale libben wer op gong. Ik wol mar sizze dat de fakânsjes foar it grutste part wer foarby binne en de skoallen ek al wer begûn binne. Dit allegear mei dit skoandere waar fan de ôfrûne tiid; temperatueren ryklik boppe de 20 graden en okkerdeis bytiden sels boppe de 25 graden! Dat alles makket de Hollânske simmer dochs noch foar in part ta in noflike rite. Eartiids wie yn it lêste wykein fan augustus it blommekorso yn Lippenhuzen, in doarp dat tichteby ús wenplak De Himrik leit. Us beppe sei dan altyd: Mei it Liphûster feest is it jûns om acht oere tsjuster en is de simmer foarby. Hja sil destiids fêst wol gelyk hân ha, mar no ha wy noch in skoftke kreas simmerwaar nei it lêste wykein fan augustus. Ha jo trouwens in moaie fakânsje hân, nettsjinsteande it wat mindere waar of ha jo dochs mar de sinne opsocht? Jawis en mei it begjin fan de meteorologyske simmer, yngeande 1 septimber, begjint ek sa stadichoan it ferieningslibben wer. It is wol even omstean leare om it frije libben los te litten. Us skriuwster hat d r al wer foar soarge dat it Kritegefoel by jo op e nij wer prikeljen giet. Ein augustus ha ús leden de Kritebrief krigen. Froukje moast ek wer even op e gleed komme. Ik kin my yntinke dat soks mooglik is, want yn it winterskoft is hja it sintrum fan alles wat er yn ús Krite bart. It simmerskoft is dan foar har ek even in rêstige en noflike perioade. Sa t jimme allegaer wol witte, bestiet Fier fan Hûs dit jier 115 jier De werklike jierdei-datum is 1 desimber. As jo dit lêze, leit de jubileum-boatreis al wer efter ús. Hooplik ha jo genoaten! Yn t algemien is 115 jier in respektabele âlderdom. Wy binne dêrmei net allinne ien Ut e Pinne

5 fan de âldste Fryske Kriten, mar ek de grutste fan de by it Frysk Boun oansletten Selskippen. Spitigernôch komme d r mei sa n hege âlderdom ek wat mankeminten. As ús Krite heech op jierren is, betsjut soks ek dat it allerjongste d r by ús leden ôf is. Ik tink dat de trochsnee âldens fan ús Kriteleden boppe de santich jier leit. Lokkich binne d r ek noch in tal jongere leden. Ien en oar betsjut wol dat it hieltyd dreger wurdt om leden te finen dy t in besjoers-funksje, redaksjewurk of sels kaskontrôle dwaan kinne as wolle. Dizze swierrichheden wurde sa stadichoan wol in bedriging foar it fuortbestean fan net allinne ús Krite, mar ek it Boun om Utens wrakselt mei dit probleem. Al mei al in net in opmoedigjend ferhaal, mar wy hâlde fol! Foar it oansteande winterskoft hat it bestjoer al wer in part fan it program ynfold. Fierderop yn dizze Pinne kinne jo der mear oer lêze. Ik hoopje jo wer te moetsjen op ús earste Kritejûn yn novimber mei op it toaniel Noordenbos & Ko. Dizze ploech hat in bjusterbaarlik moai program. It bestjoer hat de premiêre sjoen en hat grutte ferwachtings fan harren optreden hjir yn Apeldoorn. 5 Nr. 2 oktober 2016

6 6 SYKJE SYKJE It Kritebestjoer is op e siik nei bestjoers-en redaksjeleden. Op e lêste jiergearkomste is ús Krite-gastfrou Hennie Wiersma ôfgongen as bestjoerslid. Hennie hat 12 jier lang, fjouwer jier langer as de reglemintêre bestjoerstiid, mei glâns har bestjoersfunksjes ynhâld jûn! Spitigernôch slagget it ús noch net om in opfolger te finen. In oantal leden, dat wy frege ha, hiene harren reden om nee te sizzen. Om koart te gean: wy sykje noch oanhâldend, net allinne foar dit jier, want ek de oankommende jierren binne d r altyd wer ien of twa bestjoersleden dy t ôfgean. As wy gjin kandidaten fine, dan wurdt it tige muoisum om it fuortbestean fan ús Krite te garandearjen Bestjoerslid te wêzen is net sa dreech, mar wol tige gesellich! De redaksje fan ús fereiningsblêdsje Ut e Pinne bestiet no noch út ien persoan: Theun Ruim. Theun hat meidield dat er oan d ein fan dit jier mei it redaksjewurk ophâlde wol. Tige spitich, want hy docht it poerbêst! Oan d oare kant is t ek wol begryplik om nei fiif jier it redaksje-stôkje oer te dragen. Ek foar it redaksje-wurk sykje wy minimaal ien Kritellid om it fuortbestean fan ús Pinne yn e takomst te garandearjen. Twivelje net! As jo fine dat ús Krite en de Pinne bestean bliuwe moatte, nim dan kontakt op mei ien fan de bestjoersleden en ynformearje es nei de ynhâld fan de neamde funksjes. Wy wolle d r graach mear oer fertelle. Bestjoer Ut e Pinne

7 Nr. 2 oktober

8 8 FAN DE BESTJOERSTAFEL Skriuwster Op 7 sept. sieten wy foar t earst yn dit nije Kritejier wer oan de bestjoerstafel, dizze kear yn de seal fan de Duiker yn Ugchelen en nei de gearkomst mei de kontaktpersoanen. Sa koe t moai! Der wie ek moai nijs fan it kritemeilibjen. Hennie Wiersma wol it wurk fan Tineke de Glee fuortsette. Johan Nieuwland fertelde dat noch mar trije bûtenleden it kritenijs mei de post besoarge krije, de oaren krije it per mail. Wy ha ek besluten om de mailadressen fan de bestjoersleden yn dizze Ut e Pinne te setten. Op de Kritebrief fan augustus stie it hiele winterskoftprogramma Oer de grutte jûn fan 19 novimber, fine jo fierderop yn e Pinne wat mear oer de grutte jûn mei it Selskip Noordenbos & Ko. En ja, ik kin t net litte, noch even wat oer myn Wierumer fakânsje. It wie doe ek feest, twa dagen. No en dat wie in doarpsfeest mei alles der op en der oan: in tint op it sportfjild, spultsjes foar de bern, jûns kabaretoptredens fan ynwinners fan alle strjiten en buerten. It hiele doarp fersierd en in prachtige optocht mei fersierde weinen. Yn Wierum waard (wurdt) in protte keatst, mar der wie ek in kuorbalklub. Wy hiene gjin sportfjild yn t doarp, mar achter de dyk wie, tusken de simmerdykjes en de grutte dyk, in stik gers dêr t spile wurde koe. De iene line lei wol in pear meter by de grutte dyk op mar t koe net oars. Achter dy line stie it Wierumer publiek op e dyk, in natuerlike tribune. Ut e Pinne

9 Yn t skoft kaam ien fan de memmen mei in tsjettel thee en wy moasten altyd twa kopkes mei nimme, ek ien foar tsjinpartij. k Ha der noch even omskarrele, mar it wie net mear itselde... Sa kom ik ek noch even werom op dy fersierde weinen. Yn elke Wierumer stritte hiene se foar in wein soarge. Foar de Ternaarderwei, dêr t ik earder wenne, hiene se betocht dat it dizze kear oer dat kuorbaljen gean moast. As âld-lid fan Wês Wis, sa hieten wy, moast ik der ek op. Allegear mei de orizjinele read-wite shirtsjes oan. En sa gie it, yn optocht, troch Nes, Nijtsjerk, Peasens Moddergat, ensfh. Werom yn Wierum fûn de jury dat ús wein de earste prys ha moast! En no moat ik d r begjin oktober al wer hinne, want dan is der in reüny fan âld-wierumers... 9 BÛSBOEKJE Redaksje 19 nov Selskip Noordenbos & Ko Ugchelens Belang 06 jan Nijjiersbesite 18 feb Muzykgroep THC Oostergo Grutte middei 25 mrt Toanieljûn Ugchelens Belang 21 apr Ledegearkomste yn de Duiker Yn dit jubileumjier komt d r noch ien Kriteblêdsje Nr yn desimber. Kopij ynstjoere foar 15 novimber. Nr. 2 oktober 2016

10 10 KRITEMEILIBJEN Mutaasjes yn it oantal meiwurkers Troch ferstjerren en om reden fan sûnens en âlder wurden, binne d r noch al wat mutaasjes yn it oantal meiwurkers oan de Pinne. Yn de rubryk Kritemeilibjen sille wy Tineke de Glee tige misse. Meiholpen troch ús kontaktpersoanen Sietske en José, wie se altyd op e hichte fan it ryden en farren fan ús Kriteleden. By sykte, ûngemak of oare swierrichheden mei de sûnens, krigen dy leden altyd in tillefoantsje, in kaart of in besite mei in blomke. Ek bysûndere dagen lykas jubilia en jierdeis fan âldere leden waarden nea fergetten. Postúme tank oan dizze warbere meiwurkster. Redaksje Doe t Tineke om reden fan sûnens har hoedzjende en noedzjende taak út hannen jaan moast, hat hja oan Hennie Wiersma frege of dy yn de takomst oan it Kritemeilibjen meiwurkje woe. Hennie hat spontaan ja sein en sadwaande stiet har namme no ek yn it listke Kritemeilibjen. Ut e Pinne

11 11 Ferstoarn Hennie Wiersma Sunt de lêste Pinne binne de neifolgjende Kriteleden ferstoarn. Op 5 maart, yn e âldens fan 91 jier, frou Faber-Annema. Hja wenne destiids yn de Maten, mar de lêste jierren yn De vier dorpen yn Beekbergen. Frou Faber wie langer as 40 jier lid fan ús Krite. Op 11 maart is hja kremearre. Op 17 juni is noch hommels ferstoarn Tineke de Glee-Pasma. Yn e âldens fan 81 jier. Tineke wie in warber lid fan ús Selskip: 8 jier wie hja skriuwster fan it bestjoer en ek 8 jier lang fersoarge hja it Kritemeilibjen. Op 24 juni is hja, ek yn it bywêzen fan in soad Kriteleden, kremearre op Heidehof. Yn de âldens fan 82 jier is op 28 juni Geertje van der Schaaf-de Graaf ferstoarn. Geertje waard de lêste jierren yn Randerode fersoarge. Yn famylje-rûnte ia fan har ôfskied nommen. Op 11 augustus ferstoar de hear Willem Rinsema, 91 jier âld. Yn syn lêste libbensjierren hat hy noch moaie skilderwurkjes makke. De begraffenis wie op 17 augustus op Heidehof. Kritebestjoer en leden betsûgje de neisten harren ynlik meilibjen. D r binne ek leden d t yn it sikehûs lein ha of noch lizze. Oaren wurde yn in ferpleeech-ynrjochting fersoarge. It Kritemeilibjen besyket ek oan dizze leden oandacht te skinken. Nr. 2 oktober 2016

12 12 Wy slúte dit Kritemeilibjen ôf mei in gedicht fan Jellie Krook- Merkus, dat Tineke by jierdeis wol tastjoerde. TIID Hurd-hurder-hurdst, Grut-grutter-grutst, Sa fljocht de wrâld oan ús foarby. De tiid is net mear yn te heljen en wy dogge d r oan mei. It libben is foarby. Dan sjoch ik efkes yn de spegel fan dit libben, dan moat ik sizze: De tiid naam ik, no nimsto my. It hurd-hurder-hurdst, it grut-grutter-grutst wurdt stil-lyts en frij: dan is de tiid foarby. Ut e Pinne

13 13 Ta oantinken oan Redaksje Wat waren wy ryk an e Ouwe Dyk. Wat foelden wy ôns thús an t Swart Krús Na een vol en fleurig leven is na een afnemende gezondheid toch nog plotseling overleden mijn innig geliefde man, onze zorgzame heit en altijd belangstellende pake en oud-pake JAN BALT Geboren: Ouwe Dyk-De Oosthoek 8 juni 1930 Overleden: Bolsward 16 juni 2016 Zijn gezin was alles voor hem en muziek was zijn leven Op ús fakânsje-adres liezen wy fia ynternet dizze advertinsje yn e Ljouwter Krante. Jan Balt wie by ús Kriteleden gjin unbekende. Jierren lyn fersoarge hy de muzyk op ús Kritejûnen. Jan wie in betûfte akkordeonist en letter, doe t er net mear allinnich op paad woe, kaam er mei sjonger Andries Kramer nei Apeldoorn. Jan Balt hat as muzykman by Fier fan Hûs in soad nocht en wille brocht! Mei tankber oantinken en respekt nimme ek wy ôfskie fan dizze altyd fleurige Ouwedykster. Nr. 2 oktober 2016

14 14 15 april 2016 Skriuwster ALGEMIENE LEDEGEARKOMST 1. Iepenjen Yn de seal fan De Duiker iepent foarsitter Henk de Boer om oere de gearkomst fan it Frysk Selskip Fier fan Hûs en hjit sa n 25 (eare)leden wolkom. Hjirnei betinke wy de leden dy t dit kritejier ferstoarn binne. 2. Meidielings Meidielings bin der net, mar, seit de foarsitter, it is wol tafallich dat dizze gearkomst op 15 april, de datum fan de Fryske befrijingsdei, hâlden wurdt. 3. Fêststellen fan de wurklist De wurklist wurdt goedkard. 4. Ynkommen stikken Ynkommen stikken binne der net. 5. Ynfentarisaasje punten omfreegjen Punten foar it omfreegjen binne der net. Het ferslach fan ledegearkomst 17 april 2014 It ferslach, dat diels yn e Pinne fan okt stie, wurdt goedkard. 6. Evaluaasje kritejûnen Oer t algemien bin de oanwêzigen tefreden oer de jûnen. Wat de neisit oanbelanget, dat wie by in oantal leden ek tige yn e smaak fallen. Wy sille d r noch wat mear propaganda foar meitsje en it moatte wol Fryske ferskes bliuwe ha we ôfpraat. Ut e Pinne

15 15 7. Jierferslach fan de skriuwster It jierferslach wurdt goedkard. 8. Begrutting 2016 In oantal eksimplaren fan it finansjeel oersjoch lizze om yn te sjen op de tafels. De ponghâlder, dhr. Sikke Klaver, hat it fjierder oer it djoerder wurden fan de jûnen en as gefolch dêrfan it ferheegjen fan de yntree s. 9. Ferslach fan de kaskommisje De kaskommisje, besteande út Henk van der Meulen en Gerrit Stegenga, hat de boeken fan de ponghâlder neisjoen en goedkard, alles wie prachtich foarelkoar. De kommisje stelt foar om de ponghâlder dispensaasje te ferlienen. It oare jier bestiet de kaskommisje út Gerrit Stegenga en Henk Sprietsma. Hennie Wiersma is beneamd as reservelid kaskontrôle. Ferslach fan it kritemeilibjen De ynkomsten wiene yn 2015: sammeljen en gift: 282,34 bydrage krite 227,-. Totaal: 509,34 De útgaven wiene: kaarten 80,-, postzegels 62,10, boeketten 152,50, attinsjes: 83,- en diversen 5,-. Meielkoar 382,60 en saldo: 126,74 Ferslach fan de nije boekeferkeap Verkocht op 21 feb: 92,00 5 boeken op 14 mei: 75,40 4 boeken en 1 cd op 14 nov: 156,90 13 bûsboekjes en 4 boeken Bestelling op 16 mrt: 64,00 2 boeken Totaal 15 boeken, 3 cd s en 13 busboekjes: totaal 577,10 Op klompen troch de dessa dit jier ek noch trije kear ferkocht. Ferslach fan de âlde boekeferkeap De opbringst fan de âlde boekeferkeap fan Jaap Wiersma en Sjoerd de Glee wie 185,55 en giet nei it jubileumfûns. Nr. 2 oktober 2016

16 Bestjoersferkiezing Hennie Wiersma, al tolve jier ús kritegastfrou en ek noch bestjoerslid, fynt it tiid wurden foar in opfolgster. Se soe it moai fine om dy nije gastfrou yn te wurkjen. Foar al har krewearjen foar de krite wie d r foar Hennie in klokje mei in ynskripsje. 11 Earje en wurdearje Ek foar Klaas Abma, altyd yn t spier foar de krite, de lêste jierren as redakteur fan de Ut e Pinne en foar Sietske Stegenga, dy t jierren drok wie mei it organisearjen fan de lottetafel, de Kritereiskes en it Kritemeilibjen, wie d r in klokje. Foar dhr. en mefr. Beetstra, dhr. en mefr. Kielstra, dhr. en mefr. Veenstra, dhr. en mefr. Hofstra, dhr. en mefr. Feenstra, dhr. en mefr. Deelstra, dhr. en mefr. v.d. Heide en mefr. Lukkes wie d r in spjeldsje en foar allegear ek noch in blomke fansels. 12. De Ut e Pinne Fan de Pinneredaksje is Theun Ruim no allinne oer. Hy sil noch in jier de Pinnestikjes ynnimme en neisjen en tegearre mei de drukker, wurdt de Pinne dan gearsteld. As Theun der nei in jier ek mei ophâldt, sil de drukker it allinne dwaan. Bliuwt oer: it korrizjearjen. 13. Omfreegjen Mefr. Bollen hat it noch even oer it ledejild, is dat eins wol genôch, seit se. De foarsitter leit it har en ús nochris út: ús almar âlder wurdende leden, dy t (hast) net mear yn steat bin om op de jûnen te kommen, bliuwe sa mooglik langer lid en mei it bringen fan de Ut e Pinne troch de kontaktpersoanen, mei faaks noch in praatsje yn it Frysk, bliuwe se op e hichte fan it wol en wee fan de krite. Mefr. Lukkes, al jierren kontaktpersoan yn Twello, wol der mei ophâlde, it wurdt har te swier. Tenei sille de Ut e Pinnes ferstjoerd wurde. Ut e Pinne

17 14. Hjirnei slút de foarsitter de Alg. ledegearkomst Nei it skoft harken wy nei mefr. Ingrid van Huizen, dy t ús fertelde oer de Noardlike Fryske Wâlden. 17 WURKLIST 07 sep 2016 Gearkomst mei de kontaktpersoanen de Duiker 07 sep 2016 Oanslutend yn- en útite 28 sep 2016 Jubileum boatreis (y.p.f. kritemiddei) 19 nov 2016 Grutte jûn mei Noordenbos & Ko UB 06 jan 2017 Grutte jûn mei nijjiersbesite de Duiker 18 feb 2017 Grutte sjongmiddei UB 25 mrt 2017 (?) Grutte middei mei toaniel UB 08 apr 2017 Gearkomst FBoU yn Lelystêd 21 apr 2017 Jiergearkomst de Duiker Nr. 2 oktober 2016

18 18 WAT MEAR OER DE PLOECH NOORDENBOS & KO Skriuwster De ploech Noordenbos & Ko hat earder foar Fier fan Hûs optreden. Doe hiet harren programma Kleur bekenne. It is in ploech entûsiaste minsken dy t in toaniel-tic ha en och sa graach sjonge. Dat moat ek wol sa wêze, dizze oprjochte amateurs dogge alles sels. Naaie toanielklean, meitsje attributen, bouwe op, brekke ôf en spylje mei de measte nocht foar elts dy t d r nei harkje wol. It wichtichste? Mei in protte nocht de minsken in noflike, fleurige jûn besoargje. Ferbining! Dat kin der wêze op allerhande mêd. Brêgen ferbine oevers, fleantúgen, bussen en boaten ferbine ús mei doarpen, stêden en lannen. En hoe is dat mei ús as minsken? Mei de iene ha jo gauer en yntenser ferbining as mei de oare. Leafde, muzyk, keunst, taal, sport en bisten ferbine en ferjit ek de digitale ferbining net. Wy ferbine lietsjes en praatsjes oan elkoar en hoopje dat de ferbining mei jim goed is sadat wy jim in noflike jûn besoargje kinne! Ut e Pinne

19 19 Neffens de spilers: Aline v.d. Wey - Struiksma Janneke Themmen - Westra Reny Zuiderveld Klaske Kingma - Noordenbos Oan de piano Pieter Jelle v.d. Laan. It lûd wurdt fersoarge troch Henk en Richtsje van den Berg GRUTTE JÛN SNEON 19 NOVIMBER oere doaren iepen om oere Kofje mei oranjekoeke stjit wer klear! Selskip NOORDENBOS & KO bringt harren nije programma FERBINING YN UGCHELENS BELANG Boogaardslaan 81, 7339 AN Ugchelen Till Nr. 2 oktober 2016

20 20 TSJERKETSJINST YN DE FRYSKE TAAL Yn de kapel yn Hoog Soeren-Klinkenberg-sil op snein 23 oktober om 10 oere wer in tsjerketsjinst yn de Fryske taal hâlden wurde. Foargonger is de hear R. Roukema út Zwolle. Bero Postma Oan dizze tsjinst, dy t útgiet fan de Protestantse Gemeente Apeldoorn, wurdt meiwurking ferliend troch de hear Wop Kuipers út Apeldoorn as oargelist. RELY JORRITSMAPRIIS Redaksje De Workumer skriuwer en dichter Paul van Dijk hat foar it gedicht Etude yn e rein de Rely Jorritsmapriis 2016 krigen. Foar dizze priis wienen yn totaal tsien ferhalen en tweintich fersen ynstjoerd. Dizze skriuwwedstriid is ûnderdiel fan de neilittenskip fan skriuwer Rely Jorritsma fan Jellum. Yn syn testamint hat er fêstlizze litten dat der in fûns oprjochte wurde moast om syn nei-littenskip te behearen. De fruchten dêrfan moasten dan brûkt wurde as prizejild foar priis-fragen dêr t koarte ferhalen en fersen yn it Frysk foar ynstjoerd wurde moasten. Ut e Pinne

21 FRIEZEN FAN EN YN FRYSLAN 21 Yme Meintema De Fryske befolking sil noch in bytsje groeie oan t ta yn 2033, sa lies ik yn de Ljouwerter Krante. It CBS en it Planburo ha dit berekkene. Sân jier letter rint it tal werom nei , lykwols altiid noch 2000 mear as der no yn Fryslân wenje. De kommende fyftjin jier sit de groei yn de grutte plakken, sa as Ljouwert en Hearrenfean. De gemeenten Smellingerlân, Tytsjerksteradiel, Kollumerlân, Weststellingwerf en it Amelân groeie wat minder en yn de oare santjin gemeenten sil krimp sitte. Mar ris sjen as it útkomt (!). Fryslân telt no lykwols al in tal folhâlders. Sa is de âldste man koartlyn 106 jier wurden. Dit wie Eelke Bakker út Dokkum. En yn Hylpen wie it Catharine Braakhekke (Ja, de mem fan de bekende itensierder) dy t ek dy leeftyd helle. Jouke Spoelstra, sa stie ek yn de âld Ljouwerter, is mei 26 jier de jongste Fryske wethâlder. Hy sit yn Achtkarspelen mei oan it roer. Ús Doutzen Kroes wie ek wer ris yn it nijs. Se is nou de stjêr wurden fan Hunkemöller. De Ljouwerter Alvestêdehal krige de namme fan Atje Keulen-Deelstra. It wie al wer 42 jier lyn dat Ljouwert Atsje tasein hie dat se ferneamd wurde soe. Se hat it dus net meimeitsje kinnen. De Baarder kroechbaas Jaap Prins is no ek brêgewipper wurden yn syn doarp. Út syn herberch wei kin hy moai de skipkes oankommen sjen. De Mantgumer Hidde Jonker koe it net oprêde yn de striid Heel Holland Bakt. It spul waard net gear. Mar Hidde hie him goed fermakke, sa sei er. Fjouwer Fryske sporters slagge it in gouden plak te winnen op de Paralympische Spelen yn Rio de Janeiro. It wienen Liesette Bruinsma (Wommels) op de 400 meter vrije slag; Oliver van de Voort (Elsloo) op de 100 meter rugslag; Alyda Norbruis (Oerterp) op 500 meter tijdrit fytse en Tristan Bangma (Donkerbroek) mei 1000 meter tijdrit op tandem mei pilot Teun Mulder. Nr. 2 oktober 2016

22 22 IN BJUSTERBAARLIKE DEI Balkster Courant Begjin april die master Ruim yn de Balkster Courant in oprop mei de fraach of d r yn Balk of earne oars noch âld-learlingen fan de Kristlike skoalle oan de Wikelerdyk wenje, dy t it noch heucht, dat hja by dizze master de tredde klasse oerslein ha. It gong dêrby om in achttal selektearre learlingen, dy t om 1948 hinne berne binne. D r waard yn Balk wol ûnderinoar oer dizze oprop praten, mar fia it adres kamen d r gjin reaksjes. Dochs: Lang gewacht, stil gezwegen, nooit gedacht en toch gekregen. t Wie al begjin juli, doe t Rimmy reagearre en tegearre mei Harmen ha dizze twa yn trije wiken tiid yn Balk in reüny organisearre fan âld-learlingen, dy t yn de jierren 1955/56 by master Ruim yn e klasse sitten ha. Fan de saneamde acht stip-learlingen kamen spitigernôch gjin reaksjes. Troch in âlde klasse-foto koenen Rimmy en Harmen 37 learlingen opspoarje. Spitigernôch blieken seis klass-genoaten ferstoarn te wêzen, wiene twa troch omstannichheden behindere en ien bliek net te finen. Ut e Pinne

23 De lytse, warbere reüny-kommisje hie foar de dielnimmers in deeglik trochtocht programma gearstald. Earst in hertlike begroeting en nei likernôch sechtich jier op e nij wer mei elkoar yn de kunde komme yn de nije teeskinkerij It Bûterhûs. Dêrnei in deskundige rûnlieding troch de nije skoalle.oan de Wikelerdyk, dy t hjoed de dei de tapaslike namme De Bolster draacht. As lêste ûnderdiel in smaaklik buffet yn it party-sintrum fan restaurant Teernstra. Ek de reünisten hienen alle prikken yn t wurk steld om by dit tige slagge treffen presint te wêzen. Ut alle wynstreken: Apeldoorn, Alkmaar, Hilversum, Nijmegen en Stadskanaal wiene se mei grutte ferwachtings nei Balk tasetten. Oandien Nei goed sechtig jier wie it in tankber wersjen en it selskip genoat fan smaaklike anekdoates, boeiende libbensferhalen en taspraken, dêr t jo sûver fan oandien waarden. D r wienen ek dielnimmers dy t harren skoalle-rapport meinommen hiene om sjen te litten wat master Ruim d r destiids byskreaun hie en in tal froulju hiene it poëzy-album op tafel lein om noch altyd fan de stichtlike ferskes te genietsjen Unanym wie dúdlik te merken dat dy tredde klasse fan sechtig jier lyn dy dei noch folop lib-be by de dielnimmers! Meester Ruim is ek tige tankber foar dizze útsûnderlike dei yn Balk. Alle reünisten, mar yn t bysûnder Rimmy en Harmen, ha meielkoar fan dizze augustus-dei foar my en foar myn frou in ûnferjitlik moaie feestdei makke, sa sleat meester Ruim de dei ôf. It waard al skimerich doe t de lêste feestgongers, allegearre a.o.w-ers, nei hûs gongen en de famylje Ruim harren caravan op camping Jachtlusthoeve wer opsocht. It wie mei rjocht en reden in bjusterbaarlike dei yn Balk. Dit ferslach út de Balkster Courant is troch de redaksje ferfryske. 23 Nr. 2 oktober 2016

24 24 Frysk Museum Yme Meintema ALMA-TADEMA Fan de wrâldferneamde en yn Fryslân berne Alma-Tadema is fan 1 oktober 2016 oan t en mei 7 febrewaris 2017 in grutte spektakulêre útstalling fan syn wurk te sjen yn it Frysk Museum te Ljouwert. Yn 1836 waard hy berne en yn 1899 waard hy yn Ingelân riddere ta Sir Lawrence. Syn grutte rom helle hy foaral yn Ingelân en Amearika. Hij wie ien fan de meast suksesfolle skilders fan de 19e ieu. De útstalling krige as namme mei: Alma-Tadema - Klassieke Verleiding. Topskilderijen út de hiele wrâld binne no yn Ljouwert te sjên. Yn syn wurk sjogge byldmoaie froulju yn fine gewaden en mimerjende geleafden foar dreamerige fiergesichten, mar ek in farao mei syn krekt ferstoarne soan yn syn earmen. Alma-Tadema nimt ús mei nei de klassyke âldheid en bringt dizze tiid, as earste, echt ta libben. Syn foarstellingen binne sa moai en oertsjûgjend dat filmmakkers syn skilderijen al langer as in ieu brûke Portret fan Alma-Tadema Stânbyld fan Alma-Tadema yn Dronrijp foar it hûs wêr hy benne waard Ut e Pinne

25 25 Gunstig uitkijkpunt (detail), 1895 as blaudruk foar spektakelfilms. Mear as tachtig skilderijen fertelle mei persoanlike foarwerpen en filmfragminten oer de skilder syn wei nei rom. Neist al dy moaie skilderijen is der ek in grut tal lêzingen en films yn it museum. Der hinne dus. De oare kear wat mear oer dizze tige bisûndere útstalling. Dan sille we it ek ha oer Alma-Tadema syn minder bekende dochters; tûk en weemoedich. Nr. 2 oktober 2016

26 26 Toaniel Ary Meintema DE FETERANEN Toanielstik De Feteranen luts yn Apeldoarn, al krekt as oeral yn Fryslân, in folle seal, dy t it nei ôfrin, tink ik, folslein iens wie : In oangripend stik, prachtich spile! Hylke Speerstra sei it al nei syn boek Op klompen troch de dessa dat er it net earder belibbe hie, dat in ferhaal safolle nije ferhalen losweakke. De mannen, dy t hast 70 jier swijden, kamen hiel stadich los mei harren ferhalen, mei harren twifels, mei safolle ferskriklike bylden foar altyd yn harren ûnthâld. Op it toaniel treffe se elkoar elk jier wer by de betinking fan de oarloch, de beide feteranen, dy t safolle fan elkoar ferskille. De iene, fan Kristelike komâf, wie as frijwilliger nei Ynje gien om dêr de frijheit te Ut e Pinne

27 27 bringen. Nûmer twa, út in Roomske húshâlding, moast as tsjinstplichtige de reis ûndernimme. Se kamen letterlik út twa ferskillende wrâlden. Mar de wrâld, dy t se dêr fûnen, wie foar beide deselde: in totaal frjemde tropyske wrâld mei totaal frjemde en ta harren ferbjustering, fijandige minsken, dy t alhiel net sieten te wachtsjen op harren befrijders. En hiel stadich sjugge wij de beide mannen feroarjen, nei elkoar ta groeien, hieltyd mear oerienkomsten finen. De betinking ferliest elk jier oan glâns, trochdat der al mar minder minsken komme en de oarloch, harren oarloch, wat langer wat mear yn it ferjitboek rekket. Oan de ein binne it twa âlde, brekbere mannen, dy t, al sille se dat miskien net folút tajaan, freonen wurden binne, freonen mei noch altyd safolle fragen, safolle twifel yn harren hert. In hiel goede tekst fan Bouke Oldenhof en de rezjy fan Jos Thie stiet al hast fanselssprekkend garant foar in besûndere foarstelling. Nr. 2 oktober 2016

28 28 FYTSDEI Ary Meintema Net te dreech begjinne: Easterlittens (6 km). Dêr wachtet ús de kofje, foarsitter Henk de Boer mei syn frou Ank hawwe dêr in prachtich plakje fûn op in hiel moaie kemping. Boskjes tusken de lytse fjildsjes; mar ien side mist dat beamguod, dêr sjucht men de wide, wide greiden oer, in daalders plakje! Ek foar ús is dit in skoan plak: de kofje is hearlik, wat lekkers der by fansels en letter noch sûkerbôle, en dat alles mei in noflik praatsj; men kin in fytsdei minder begjinne. As wy sa stadichoan alles en elkenien bepraat hawwe, wurdt it tiid foar it fytspaad nei Wommels, wy hawwe der it hiele skoft al sicht op. Ien fan dy hearlike paden by it wetter lâns, yn dit gefal by de Boalserter Feart. Dêrnei nei Easterein, wêr t wy in fytspaad fine troch de greiden nei Reahûs. Wat is it hearlik fytsen, sa sûnder auto s. De lêste kear dat wy troch Reahûs kamen, wie rinnende: 8 jier lyn de Slachtemaraton. Doe wiene wy skjin oan ein, mar moasten noch nei Raerd! No binne wy gâns fitter! Noch in ûnferwachte paad troch de lannen nei Turns. En fan dêr ôf wurdt ús fytstocht in soarte fan Sentimental Yourney. Turns, it berteplak fan ús heit. Wy rinne efkes de buorren yn om te sjen oft it lytse húske by de brêge, dêr t Pake destiids wenne, der noch stiet. Ja, it sjucht der eins better út as ik yn myn holle tocht. En dan betink ik ynienen dat wy, yn pleats fan rjuchtstreeks nei Ysbrechtum, myn berteplak, ek de oare kant om kinne, oer Tsjalhuzum. In moaie gelegenheid om efkes op it tsjerkhôf by de iensume âlde toer sûnder tsjerke te rinnen en it grêf fan dichter Douwe Tamminga, syn frou en syn soan, op te sykjen. It wiene destiids oerbuorlju fan ús mem yn Ysbrechtum en se kamen graach by mem, dy t al frij betiid tillevysje hie, om toaniel (Douwe en Sjouk), of fuotbaljen (Douwe en Anne) te sjen. Ut e Pinne

29 Us mem geniete dêrfan! No, wy moatte der wol wat foar dwaan: fan de tarredyk ôf en in stiennich paad lâns, in aardich eintsje ek noch. Mar wy wurde beleanne: it hôf is in hiel moai plakje, sa fredich, sa fersoarge sjucht it der út, mei in moaie beammemantel der om hinne. It stiennepaad griist my al oan, mar sjuchdêr, it hoecht net: neist it hôf leit in kreas asfaltdykje nei de dyk Snits-Boalsert. Yn myn tiid wie dit in paadsje troch it lân en moasten wy ek fia in planke oer de feart! Dat hie ik mei dy swiere elektryske fyts net oandoarst! Yn in omsjuch binne wy no yn Ysbechtum. Myn bertehûs, de âlde herberch, stiet der noch altyd en sjucht der eins gâns better út as yn myn tiid. It is gjin herberch mear, in pear jier lyn is it ferbouwd ta twa appartementen. De ferve glimt ús temjitte. Ek hjir in besite oan it tsjerhôf, it grêf fan Heit en Mem. Dan binne wy ta oan iis, fine wy beide. No, der is, hoe bestiet op twa km ôfstân fan Snits, in lytse supermerk. Ik sei: No, iis sil er grif ha, mar wat soe it noflik wêze as de stoel der ek by klear stie. Sjuch dêr, net allinne in stoel, in folslein sitsje: fjouwer stuollen, taffeltsje mei parasol, wat wolle wy noch mear! No, dy stuollen fansels: der binne trije jonges foar ús oan bar en as wy mei it iis de winkel útstappe, ha sy trije stuollen beset! ik lit my op de fjirde delploffe en sis tsjin Yme: As myn iis foar de helte op is, ruilje wy! Net nedich, der wenje fatsoenlike jonges yn Ysbrechtum: ien fan 29 Nr. 2 oktober 2016

30 30 harren giet fuort oerein, skout syn stoel troch en giet sels op e grûn sitten! De winkelman komt nei bûten foar in praatsje en as er heard dat dit myn berteplak is, nimt er alle eardere bakkers efkes mei my troch. As ik myn namme sis, sil der krekt in frou de winkel yn. Se heart myn namme, draait har om en seit: O, jo binne Ary Jeltema! Ik sykje myn ûnthâld troch: Kin ik har? mar sy laket en seit, Nee, ik kin jo der net mear fan, mar wy hiene hjir njoggen jier lyn in skoalleréuny, ik siet yn de organisaasje en dêrfan kin ik jou namme noch! Wat hat men gau kontakt yn it âlde doarp en dat wylst ik der al op myn tweintichste wei gong. Iis op, praat dien, der moat wer fytst wurde! Wy slane ôf rjuchting Skearnegoutum, by ús twadde hûs lâns. No, ek dat sjucht der folle moaier út as yn myn tiid. In moaie nije kajút op it dak jout it hûs in hiel moai âlderwetsk útsjuch. En, no as iennichste yn de strjitte, it hûs hat noch de âlde hage mei it hagepoartsje! Destiid hiene hast alle huzen yn de strjitte dat. Op nei Skearnegoutum. Efkes oer de helt wol Yme de Ivige Leane om, no hy hat gelyk: in hiel moai bochtsjend dykje, moaier as troch Skearnegoutum. Men moat allinne net in trekkerboer tsjin komme! Dan moatte jo flink de berm yn. Wy komme yn e buert fan Boazum. Ik sis: As wy aanst thús komme, hawwe wy gjin ien fan beiden mear sin om iten klear te meitsjen, dan wolle wy allinne mar langút. Yme is it folslein mei my iens en dus wurdt it De Boazumer Mjitte, de doarpsherberge, wêr t men lekker ite kin. Oare kear diel twa fan ús fytsdei Ut e Pinne

31 DE NIJE BOEKETAFEL 31 Froukje de Wilde & Tiny Klaver Wylst ik dit stikje foar de Pinne skriuw is it noch folop simmer en dat smakket altyd nei mear. We fernimme wol dat de natuer feroarret, it wurdt buten stiller, de earste fûgels beginne oar harren reis nei it suden en de dagen wurde stiloan koarter. We krije wer mear tiid om de moaie en faaks neisgjirrige fryske boeken te lezen. Hjirûnder fine jo in list en wat ynformaasje oer de nije boeken dy t jimme op ús tafel stjin komme. De reis nei de moanne Dizze klassiker fan Jules Verne is no foar t earst yn it Frijsk úbrocht yn in yntegrale oersetting mei alle oarspronklike gravueres. De oersetting is fan Syt Bakker-Palma. De priis is 19,95 Bûsboekje 2017 It thema is Film & Fryslân. Mei foto s fan âlde suvelfabrieken en spreakwûrden oer e sûvel. Mei in koarte ynlieding skreaun troch Syds Wiersma, hy is koördinator fan it Fries Film Archief. It bûsboekje is yn filmsfear opmakke mei ek in gedicht fan Anne Feddema en de tekst fan de titelsong fan de film de Fûke. Op de earste grutte jûn kinne jo it ynsjên en foar 7,00 keapje. Wannear jo op19 novimber ferhindere binne lit it witte en ik resefear dan t bûsboekje. Nr. 2 oktober 2016

32 32 Renger wie earst útjûn yn it Nederlandsk mar no komt der binnenkoart in Fryske edysje. Nyk de Vries hat foar dizze roman de Piter Jellespriis krigen. Renger is in autobiografyske famyljeskiednis mar ek in bildungsroman. Feiten fiksje, hjoed en ferline spilje yn dizze fertelling. De priis is 19,90 De achttjin is it nyste boek fan Aggie van der meer. It is in roman oer krityk, keuzes meitsje en de gefolgen dy t dat hawwe kin. It boek krige goeie resinsjes. De priis is 13,30 Fryslân út é loft fan Koos Boertjens. De foto s binne hast allegear makke yn it foarjier en de simmer. De loftfoto s jouwe in moai byld fan de alve stêden, de doarpen, de Fryske marren, de waadzee en de eilannen. Jo sjogge de spoaren dy t de mins troch de ieuwen hinne neilitten hat. De priis is 19,95 Kadoboek Fryske boekewike It boek bestiet út in briefwikseling tusken Aggie van der Meer en Marga Claus. Beide hawwe yn 2011 harren parnter ferlern. se makken doe de ôfspraak om elkoar in jierlang brieven te skriuwen oer it gemis en hoe t sy besochten de tried wer op te nimmen, de ferstânhâlding mei bern en freonen, alles komt foarby. Wat foarby is kryt syn plak, sadat it glans hâldt en alle romte lit foar it nije. Ut e Pinne

33 33 It boek wûrdt weijûn by oankeap fan in Frysk boek. Dernei kost it boek 9,95 Hilde Talma hat wer in nij boek skreaun. Wyn fan de wierheid it is in ferfolch op Wyn fan feroaring. De priis is 15,00 Jan Tabak hat it boek Fan t iene yn ito are skreaun. It binne doarpsferhalen. De priis is 12,50 Geart Tichelaar hat de roman Bêste Jonge skreaun. De priis is 14,50 As leste in boek skreaun troch Josse de Haan Reedride op glêd iis. Yn dizze bondel fine jo proaza, poëzy literatuerkritiek, essays, analyzes ensfh. Der is nij wurk yn opnommen sa as twa nea publisearre ferhalen, mar ek artikels út tydskriften. syn wurk jouwt in byld fan de Fryske literatuer fan de ôfrûne jierren troch syn eagen. In fragment út Winterwille woe ik jo net únthâlde: bûgde reach teart skouders einich yn e foarm - faasje twa izers snije fearkjend oer de iisplaneet - ritmyk 45 gradenbocht tilt rjochterskonk oer de lofter - lykwicht De priis is 24,00 Tiny en ik sjogge jim graach by ús boeketafel. By eintsjebeslút noch myn tillefoannûmmer en mailadres witwil@planet.nl Nr. 2 oktober 2016

34 34 DE ÂLDE BOEKENKREAM Jaap Wiersma & Sjoerd de Glee De opbringst fan de âlde boeken op de Kritemiddei wie 17,25. De ferkeap op 19 maart wie 53,05 en op de jiergearkomste hienen wy 17,- YN DE ETALAAZJE Tin iis Tiny Mulder In moaie leeftyd Tiny Mulder Opgong nei Sint Vitus Anders Rozendal De Foet by de Kûle Rommert Tjeerdsma De koude erfenis Hylke Speerstra Sneek in oude ansichten H Halbertsma Friesland en zijn 44 gemeenten Sneek een beeld van een stad Fabryk Tr Riemersma Minsken is raar goud Rink van der Velde Fan juster nei Hjoed Abe Brouwer Uit het album van Sneek M Th van Seijen Ut e Pinne

35 35 Volksbuurten in Sneek Frijende kikkerts De Laitsjende Wierheid Hepke It doarp fan Anne Thus is de maggi op[ensf] De izers fan e frijheid It Wrede Paradys Neaken en bleat foar de dokter Pake Sytse Oar plak oare tiid Giel mei oranje stippen Jantje E Bazuin Hylkje Goinga Wibren Altena Rink van der Velde Jant Visser-Bakker Hylkje Goinga Harmen Wind Hylke Speerstra Hylke Speerstra Rink van der Velde Jetske Bilker Hylkje Goinga Hawwe jo âlde Fryske boeken oer, skilje ús en wy rêde ús dermei. Boeken te bestellen by: Jaap Wiersma Sjoerd de Glee Nr. 2 oktober 2016

36 36 Ek in advertinsje pleatse yn de Pinne? Skilje Bero Tillefoan Ut e Pinne

37 Nr. 2 oktober

38 38 Ut e Pinne

39 Nr. 2 oktober

40 40 Ut e Pinne

41 Nr. 2 oktober

42 42 Algemiene ynformaasje KONTAKT PERSOANEN Mefr A. de Boer-Holwerda Lindelaan JZ Twello Dhr J. Nieuwland 2e Johannastraat CE Apeldoorn Dhr H. Dethmers Loseweg DB Apeldoorn Mefr J.W. Dijkslag R. de Beerenbrouckstraat LP Apeldoorn Mefr C.L. Hoekstra-de Boer Lavendelstraat PA Apeldoorn Dhr H. van der Meulen Asselsestraat EG Apeldoorn Dhr L. van der Meulen De Parkelaar JC Ugchelen Dhr H.E. Sprietsma Loolaan 41/ AD Apeldoorn Ut e Pinne

43 43 Mefr S. Stegenga-Schilstra Texandrilaan HP Apeldoorn Dhr L. Toering Wim Helderlaan CR Apeldoorn Dhr H. van Veen/ Apeldoorn Mefr Blanken Dhr B. Postma J. de Grootstraat GN Apeldoorn Dhr/Mefr Wiersma Waagmeesterhoeve RZ Apeldoorn Mefr T. Groeneveld - Faber Sleperserf JS Eerbeek Mefr T. de Jong- Roelenengweg 48 Van der Meulen 3781 BB Voorthuizen Mefr A. Huisman - Westra Verdistraat PX Zutphen Mefr A. Roorda - Kooistra Jacobus Meijlinkstraat SM Deventer Nr. 2 oktober 2016

44 44 KRITEMEILIBJEN It kritemeilibjen wol graach op e hichte hâlden wurde fan sykte, ûngemak en jubileums. Dan kinne wy meilibje troch in tillefoantsje, in kaartsje of in besite. Sietske Stegenga Texandrilaan HP Apeldoorn José Bonder Arbeidstraat CT Apeldoorn Hennie Wiersma Waagmeesterhoeve RZ Apeldoorn LIDMAATSKIP FRYSK SELSKIP FIER FAN HÛS APELDOORN Ynlage foar in jier 10,- Betankje allinne skriftlik en foar 1 novimber by de skriuwster. Op 1 novimber wurdt it lidmaatskip automatysk mei in jier ferlinge. Bankrekken, ING bank: NL98INGB (It ledejild kin allinne mar oermakke wurde op de ingrekken!) Ut e Pinne

45 45 BESTJOER Foarsitter De Wezeboom 4 Henk de Boer 6971 HP Brummen henkank.deboer48@kpnmail.nl Skriuwster Rentmeesterstedeweg 10 Froukje van Laar 6961 DA Eerbeek froukjedv@kpnmail.nl Skathâlder Breenberghstraat 18 Sikke Klaver 7212 JT Deventer sifo@kpnmail.nl 2e Foarsitter en akwisiteur J. de Grootstraat 20 Bero Postma 7311 GN Apeldoorn beropostma@kpnmail.nl Lid / ferlotting Bachstraat 37 Saakje Kingma 6961 BS Eerbeek sijmon.kingma@hetnet.nl Lid De Parkelaar 11 Lammert van der Meulen 7339 JC Ugchelen lammertvandermeulen@kpnmail.nl Nr. 2 oktober 2016

46 46 EARELEDEN Vroukje v.d. Nieuwendijk - Steneker Lammert Toering Aafje Miedema - Loonstra KOLOFON Uitgave Frysk Selskip Fier van hûs Apeldoorn 50e jiergong Nr 2 oktober 2016 Redaksje Theun Ruim Kruizemuntstraat MA Apeldoorn ruim.the@upcmail.nl Advertinsjes Bero Postma J. De Grootstraat GN Apeldoorn Formjouwing Bijbeeld, Apeldoorn Drukker Bijbeeld, Apeldoorn studio@bijbeeld.nl print@bijbeeld.nl Ut e Pinne

47

48