Hooggevoeligheid/prikkelgevoeligheid/OverExcitability

Transcriptie

1 Hggeveligheid/prikkelgeveligheid/OverExcitability Het is vanzelfsprekend, dat uders en leerkrachten van deze kinderen, regelmatig gefrustreerd raken in het mgaan met de intensiteit van een hgbegaafd kind. Ze weten vaak niet he ze meten reageren p de extreme reacties en geveligheden. Tch met ns del zijn m het Zelf van het kind te ndersteunen p de weg van de eigen ntwikkeling. Het kind met niet gedwngen wrden m zichzelf in te huden, maar met wel leren m de uiting van zijn gevelens aan te passen aan de mstandigheden. Overexcitabitilies hggeveligheid/prikkelgeveligheid Het is meilijk m een hgbegaafd kind te vinden znder minstens één van de verexcitabilities. Ongelukkig geneg is het wel z dat he sterker één f meer verexcitabilities aanwezig zijn, he meer prblemen men ermee krijgt in de mgeving, dat zich bijvrbeeld uit in een meilijke aansluiting bij leeftijdsgenten f nbegrepen zijn dr een leerkracht. Dr meer begrip te ntwikkelen ver de hge prikkelgeveligheid, die nu eenmaal een nverbrekelijk nderdeel is van de persnlijkheid van het kind, kmt er ruimte vr tlerantie f acceptatie en, hpelijk, zelfs appreciatie. Psychmtrisch (lichamelijk) Ruimte geven vr fysieke en verbale activiteiten, vr, gedurende en na de schltijd. Ze hebben het ndig m te mgen bewegen, dus plan beweging in vr en na perides van stilzitten. Vr smmige kinderen is het fijn m een sprt te beefenen, maar niet vr elk kind. Vertel ze regelmatig ver de psitieve aspecten van hun hg geveligheid, bijvrbeeld: Wat een energie heb jij zeg! Juw intensiteit kan je helpen m te bereiken wat je wil. Jij gebruikt je hele lijf m te leren. Help ze k m hun gedrag te mduleren: Help je kind m te ervaren dat het me is en leg ze uit dat je lijf het sms ndig heeft m te ntspannen. Pagina 1

2 Stuur ze m een bdschap, elke extra beweging is ged. Leer ze manieren m te ntspannen, bijvrbeeld luisteren naar muziek f een gesprken bek kan heel ntspannend werken. Leer ze k manieren m strend impulsief gedrag te beheersen, bijvrbeeld even diep ademhalen f tt tien tellen vr ze uitbarsten. Zrg er vr dat tics minder lastig zijn vr de mgeving, bijvrbeeld p tafel trmmelen is erg irritant vr anderen, maar p je eigen been trmmelen al veel minder. Zrg regelmatig vr een activiteit met een pen einde, die spntaan kan ntstaan; daar velen zij zich zeer ged bij. Zintuiglijk gevelig vermgen, sensueel Zrg waar mgelijk vr een mgeving met beperkte string, die cmfrtabel en plezierig is en accepteer dat ze dat ndig hebben. Leer ze m zelf keuzes te maken zdat ze verantwrdelijk wrden vr het aanpassen van hun mgeving (binnen redelijke grenzen). Geef ze vldende tijd m te genieten van hun zintuigen. Schep een mgeving waar geneglijkheid en genieten is tegestaan. Zrg vr geschikte gelegenheid m ze in het middelpunt van de belangstelling te plaatsen, dr nverwacht aandacht te geven, f help ze aan een pdium dr een creatieve f dramatische prductie met publiek. Zij velen erkenning dr het staan in de schijnwerpers Vertel ze regelmatig ver de psitieve aspecten van hun hg geveligheid, bijvrbeeld: Jij kan z genieten van de mie dingen van het leven! Ik denk dat jij wel weet wat je fijn vindt en wat ged velt. Je hudt van rustige muziek, maar ik merk dat deze muziek je hindert. Help ze k m hun gedrag te mduleren: Sms is het ged m nieuwe dingen te prberen, wil je dit eens preven? Leer ze dat jezelf aanraken niet geaccepteerd is in een ruimte waar k anderen zijn. Leer ze dat niet iedereen gesteld is p aanraken. Leer ze dat iedereen behefte kan hebben aan een plaats in het centrum van de belangstelling en dat ze die plaats gracieus aan een ander meten kunnen afstaan. Pagina 2

3 Intellectueel (intense activiteit van de geest) Laat zien he je antwrden kunt vinden p vragen. Dit medigt het kind aan m te vlden aan zijn verlangen m te analyseren, synthetiseren en inzicht te verwerven. Suggereer manieren m ethisch en maatschappelijke bezig te zijn vanuit mrele en ethische kwesties. Dit geeft hen gelegenheid te tnen dat ze iets kunnen den m te helpen, zelfs al is het p een beperkte manier, m prblemen van de samenleving en de wereld aan te pakken. Laat het kind duidelijk merken dat je liefde niet afhankelijk is van zijn prestaties. Vertel ze regelmatig ver de psitieve aspecten van hun hg geveligheid, bijvrbeeld: Jij kan snel nieuwe dingen leren! Juw nieuwsgierigheid brengt ng eens ergens! Als ju iets interesseert, dan ga je ervr. Van ju leer ik vaak iets nieuws. Help ze k m hun gedrag te mduleren: Zek mgelijkheden vr deze kinderen m met intellectuele gelijken m te gaan, f zek vlwassenen met een zelfde belangstelling. Als het kind erg kritisch is, help het dan m die kritiek z te uiten dat anderen die niet zien als gebrek aan respect f als wreedheid. Als ze een idee stm vinden, kunnen ze dat beter niet z frmuleren, zelfs al klpt hun kritiek. Help ze m hun ideeën uit hun hfd en in de wereld te krijgen. Smmige kinderen zijn z snel in hun denken dat er nit een resultaat ntstaat. Zrg vr een integratie van het denken en het handelen. Het kind is geen kleine vlwassene, laat het k ruimte huden vr gekkigheid, nredelijkheid en pret. Leer ze m te luisteren naar hun gevelens. Pagina 3

4 Verbeeldingsgeveligheid Help hen m hun vrstellingsvermgen p een gede manier te gebruiken zdat ze hun vermgen tt leren en hun prductiviteit kunnen verhgen. Mindmaps maken in plaats van gewne aantekeningen, gebruik van kleuren, plaatjes en dergelijke m rganisatie aan te brengen in hun leerwerk. Help ze m zich te realiseren dat ze de eigen fantasie kunnen reguleren. Ze heven zich niet mee te laten slepen dr hun verbeeldingskracht als ze kunnen evalueren welke fantasieën vr f tegen henzelf werken. Maak tijd en ruimte vrij vr fantasiespel met het kind, de mee en heb plezier. Help kinderen m hun ideeën vast te leggen, dr het pschrijven van verhalen van het kind dat ng niet kan schrijven f dr het samen bijhuden van een dagbek. Vertel ze regelmatig ver de psitieve aspecten van hun hg geveligheid, bijvrbeeld: Jij hebt een rijke fantasie! Jij bekijkt de wereld van verschillende kanten! Wat is het fijn m naar juw verhalen te luisteren. Wat is er veel te zien in juw tekeningen. Help ze k m hun gedrag te mduleren: Help hen m nderscheid te maken tussen fantasie en werkelijkheid. Zie het niet als liegen, maar vraag vrzichtig f het een echt gebeurd verhaal is f een bijna echt gebeurd verhaal. Hun herinneringen en nieuwe gedachten f ideeën lpen snel dr elkaar. Zrg dat er ruimte is vr het uiten van creativiteit, vr schilderen, tekenen, kleien, tneelspelen, dansen, enz. Help ze dr bewust te verzinnen, dr samen het spel van Stel je vr dat te spelen. Leer ze dat ze hun verbeeldingskracht k kunnen gebruiken vr het plssen vr echte prblemen en m te gaan met uitdagingen. Pagina 4

5 Emtinele hggeveligheid Accepteer alle gevelens, ngeacht de intensiteit. Vr mensen die niet erg emtineel zijn, klinkt dit ngal vreemd. Zij beschuwen deze uitingen als meldramatisch, lastig f kinderachtig. Maar als we de emtinele intensiteit accepteren en hen helpen met de prblemen die daarmee kunnen ntstaan, bevrderen we een juist een geznde grei. Help ze m te anticiperen p fysieke en emtinele reacties en leer ze ermee m gaan. Sms weten ze niet wanneer ze z verstuur raken dat ze hun cntrle verliezen. Als ze p hun eigen waarschuwingssignalen leren letten, zals hfdpijn, zweethanden f buikpijn, kunnen ze hun emties beter in de gaten huden en wrden ze er niet dr vervallen. Bereid kinderen vr p veranderingen in mgeving en p wisselingen bij verzrgers f leerkrachten, zdat het de ruimte heeft m aan die dingen te wennen. Dr hun grtere gehechtheid aan verzrgers, leerkrachten en mgeving kst het meite m die gehechtheid ls te laten en een nieuwe verbinding aan te gaan. Help ze nderscheid aanbrengen tussen emties van anderen, die ze meevelen, en authentieke emties van zichzelf. Het verdriet van de ander heven ze niet helemaal mee te drleven, medeleven is behulpzamer vr de ander en henzelf. Vertel ze regelmatig ver de psitieve aspecten van hun hg geveligheid, bijvrbeeld: Jij bent je bewust van wat anderen velen. Jij geeft m mensen! Jij zal iemand niet snel laten vallen. Wat begrijp je me ged. Help ze k m hun gedrag te mduleren: Help hen m emties en gevelens met anderen p een psitieve en prductieve manier te delen, leer ze m wrden te gebruiken, f hun emties te uiten in een gedicht, tekening f verhaal. Leer ze respect te hebben vr de emties en het gebrek aan emties bij anderen. Help ze m hun wrdenschat te vergrten, met betrekking tt gevelswrden. Welke wrden kunnen we gebruiken m slecht te mschrijven (rt, naar, irritant, vervelend, saai, ngemakkelijk, bezrgd, angstig, frustrerend, enz.) en welke wrden kunnen we gebruiken bij vrlijk (tevreden, gelukkig, blij, uitgelaten, huppelig,verrukkelijk, enz.)? Leer ze ntspanningstechnieken. Leer deze kinderen m regelmatig stil te staan bij he ze zich velen. Vel ik me ged? Wat betekent dit gevel? Ben ik warm f kud? He vel ik me in mijn buik, in mijn hfd? Pagina 5