Nota aan de Bestendige Deputatie. PRINCIPEBESLISSING : AKKOORD voorstel principieel akkoord tot opstart. alle leden van de Bestendige Deputatie

Transcriptie

1 * * 8e Directie Dienst 81 Planning en Natuurbehoud vergadering van Nota aan de Bestendige Deputatie aanwezig Herman Balthazar, gouverneur-voorzitter Marc De Buck, Alexander Vercamer, Ivan Verleyen, Frans Van Gaeveren, Jean-Pierre Van Der Meiren, Georges De Langhe, leden Albert De Smet, provinciegriffier zittingnr. registratienr agendanr. persbericht termijn adm. toezicht kenmerk betreft voorstel verslaggever kopie aan LR/081/GP/RL/0403_NotaBD_derde RL REGIONAAL LANDSCHAP Voorstel tot oprichting van een derde Regionaal Landschap Durme- en Scheldeland PRINCIPEBESLISSING : AKKOORD voorstel principieel akkoord tot opstart de heer Georges De Langhe alle leden van de Bestendige Deputatie Deze nota wordt voorgelegd met de bedoeling om verdere stappen te ondernemen voor de oprichting van een derde regionaal landschap in de provincie. Dit initiatief kwam tot stand in navolging van een vraag vanwege lokale beleidsverantwoordelijken uit de stad Lokeren en de gemeente Zele, evenals op verzoek van het "samenwerkingsverband Kalkense Meersen" (zie verder). Bijgevolg werd op zoek gegaan naar een onderbouwde afbakening van een werkingsgebied van een derde regionaal landschap in het noordoosten van de provincie. 1. Voorstel tot afbakening het "Schelde- en Durmeland" heeft de meeste troeven! In bijlage vindt u een nota waarin aan de hand van diverse criteria een afweging wordt gemaakt om te komen tot de meest ideale afbakening van een derde regionaal landschap. Het werkingsgebied van een regionaal landschap dient eerst en vooral te voldoen aan volgende voorwaarden: - het dient zich duidelijk te onderscheiden van de omgevende streken; - het heeft een minimum aaneengesloten oppervlakte van ha; - het betreft een typisch landschap, met een grote gaafheid en samenhang en/of cultuurhistorische waarde; - het heeft een hoge actuele waarde; - het heeft grote mogelijkheden voor natuurontwikkeling, natuurgerichte recreatie en natuurgericht toerisme. Verder zijn volgende zaken belangrijk:

2 p. 2/5 - bestaat er al een regionaal weefsel? - is er een draagvlak in de streek voor de oprichting van een regionaal landschap? (vanuit gemeenten, verenigingen) - de afbakening van de ecologische impulsgebieden. Uitgaande van een afweging van bovenvernoemde criteria blijkt dat het "Schelde- en Durmeland" de meest natuurlijke landschapseenheid vormt in het noordoosten van de provincie. De overige landschappen zijn in sterke mate versnipperd en sterk antropogeen beïnvloed. Er liggen daar ook nog potenties voor landschapsbehoud en inrichting van de open ruimte, doch de natuurpotenties zijn er beperkter. Wel zijn er op de dekzandrug Maldegem- Stekene potenties in de bossfeer. Hiervoor bestaan er echter andere instrumenten, zoals de bosgroep (die hier reeds actief is). In 1996 werd vanuit het toenmalig kabinet Leefmilieu "het ecologisch impulsgebied Schelde-Dender-Durme" afgebakend met de intentie om te komen tot een meer gebiedsgericht beleid en om een impuls te geven aan o.a. het behoud en de ontwikkeling van de natuurpotenties aanwezig in bepaalde gebieden. Een regionaal landschap is dus één van de instrumenten die hier invulling aan kan geven. In het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan (PRS) wordt de Scheldevallei gezien als de groene slagader van Oost-Vlaanderen. Voor het gebied wordt een gebiedsgerichte groenontwikkeling, een aangepaste landbouwbedrijvigheid in harmonie met de ecologische en landschappelijke kenmerken en een versterking van de landschappelijke, ecologische en toeristisch-recreatieve potenties vooropgesteld. Het toeritisch-recreatief medegebruik dient hierbij ondergeschikt te blijven aan het ecologisch belang. Wat betreft de mogelijkheden voor natuurgerichte recreatie en natuurgericht toerisme bestaan er nu reeds diverse mogelijkheden. Denk hierbij o.a. aan de vele wandelaars en fietsers langs de dijken van Durme en Schelde en in de natuurreservaten. In het gebied bevinden zich reeds twee bezoekerscentra (het bezoekerscentrum Molsbroek te Lokeren en Donkmeer te Berlare) dewelke natuureducatie en recreatie bewerkstelligen. Verder bleek uit een eerste bevraging van de gemeenten dat er een grote interesse is voor de oprichting van een regionaal landschap. Daarnaast is er ook interesse voor de oprichting van een regionaal landschap (zie hoger) vanwege lokale beleidsverantwoordelijken van de stad Lokeren en de gemeente Zele. Voorts kwam vanuit het actuele "samenwerkingsverband Kalkense Meersen" (gemeenten Wetteren, Wichelen, Laarne, Berlare) de vraag om hier dringend werk van te maken en is het enthousiasme groot. Het uiteindelijke voorstel tot afbakening van een Regionaal Landschap Schelde- en Durmeland omvat de gemeenten Lokeren, Waasmunster, Hamme, Zele, Berlare, Laarne, Destelbergen, Wetteren, Wichelen, Dendermonde. Dit zijn de gemeenten gelegen langsheen de Durme en het verder stroomopwaarts gelegen deel van de getijde beïnvloede Schelde (zie kaart 6). De totale oppervlakte van dit werkingsgebied bedraagt bijna ha.

3 p. 3/5 2. Meerwaarde van een regionaal landschap voor de streek Regionale landschappen zijn een goed instrument om een lokaal netwerk op te bouwen rond initiatieven inzake natuurbehoud en -herstel, natuureducatie en recreatie. Regionale landschappen dragen bij tot een verhoogde gebiedsgerichte werking in de streek, het beter afstemmen op elkaar van diverse gemeentelijke initiatieven en draagvlakverbreding. De Provincie dient de regionale landschappen echter nog beter aan te wenden als een instrument om haar gebiedsgerichte beleidsdoelstellingen op het terrein mee helpen te realiseren (satellietfunctie). Hierbij denken we in de eerste plaats aan de natuurverbindingsgebieden dewelke in het kader van het ontwerp-prs werden geselecteerd. Zowel in het kader van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen als in het Natuurdecreet krijgt de Provincie de taak toebedeeld om in te staan voor de afbakening en inrichting van natuurverbindingsgebieden. Aangezien natuur ondergeschikt is aan de andere functies binnen deze open ruimte gebieden, is dit verre van een eenvoudige opdracht. Dit gegeven zal dan ook veel overleg en onderhandelingen vragen om een draagvlak te creëren voor de realisatie op het terrein van de effectieve verbinding. Dit is een tijdrovend proces dat veel personeelsinzet vereist. Netwerkvorming, participatie en communicatie zullen een zeer belangrijke rol spelen, zelfs een randvoorwaarde zijn, om deze gebieden optimaal te kunnen inrichten. Het is bijgevolg logisch dat in gebieden waar reeds zo'n weefsel is uitgebouwd via de regionale landschappen, de slaagkans op een optimale inrichting van deze gebieden groter zal zijn. Een "Regionaal Landschap Schelde- en Durmeland" kan bijdragen tot de versterking van de identiteit van het typische landschap van Schelde- en Durmeland. Voorts kan via het regionaal landschap een stimulans gegeven worden aan een aantal projecten zoals: - agrarisch natuurbeheer als instrument voor het landschapsbehoud en herstel en de invulling van de natuurverbindingsgebieden; - soortbeschermingsacties; - het initiëren van creatieve en vernieuwende initiatieven in de streek door de verschillende doelgroepen (gemeentebesturen, landbouwers, toerismeactoren, verenigingen, huisgezinnen, polderbesturen,...) op het vlak van typische ecologie; - het inrichten van vormings- en infomomenten voor verschillende doelgroepen; - versterken van mogelijkheden voor natuur- en landschapsgerichte vormen van recreatie en toerisme; - beschermen en uitspelen van de natuurlijke troeven van de streek; - het aanpakken van gemeentegrensoverschrijdende problemen; - bijdragen aan de cultuurhistorische opwaardering van de streek. Op termijn kan ook gedacht worden aan het installeren, via het regionaal landschap, van een arbeidersploeg om natuurbehoud- en beheerwerken op het terrein te doen. Daarnaast wordt, ook in deze streek, het

4 p. 4/5 installeren van een landschapsteam dat werkt aan het onderhoud en behoud van typische landschapselementen zoals heggen, houtkanten, knotbomen, kaphagen en hoogstamfruitboomgaarden een realistische piste. Iedereen die in het gebied woont, kan dan beroep doen op dit team. De oprichting van een derde regionaal landschap betekent voor de Provincie een grotere slagkracht op het terrein. Via deze "antenne" zal het contact met de diverse spelers op het terrein enkel maar toenemen. 3. Te ondernemen stappen vervolgproces Eens dat er een principieel akkoord is van de Bestendige Deputatie, kunnen de betrokken gemeenten officieel benaderd worden. Eerst en vooral zal het voorstel toegelicht worden aan de gemeenten en vervolgens zal aan hen de vraag gesteld worden of zij al dan niet geïnteresseerd zijn om dit initiatief mee op gang te zetten. Daarnaast dient er ook een overleg te gebeuren met AMINAL - Afdeling Natuur en eventueel AROHM - Afdeling Monumenten & Landschappen. Om er echter op toe te zien dat de Provincie ook daadwerkelijk kan sturen en mede kan bepalen welke projecten tot stand komen via het regionaal landschap, wordt voorgesteld om vanaf 2005 een meer nauwgezette opvolging van alle regionale landschappen in onze provincie door te voeren. We denken hierbij aan een soort jaarprogramma dat aan het begin van elk werkingsjaar wordt opgesteld en waarin een aantal projecten worden opgenomen die invulling geven aan de gebiedsgerichte provinciale doelstellingen (natuurlijk binnen de doelstellingen van het natuurdecreet). Op basis van het en jaarverslag op het einde van het werkingsjaar kan dan een jaarlijkse evaluatie gebeuren. Naast deze jaarlijkse evaluatie is er ook nood aan een betere opvolging vanuit de Provincie in de loop van het jaar. Op die manier kan ook de ervaring opgedaan in elk van de regionale landschappen onderling uitgewisseld worden. De ervaring opgedaan via de regionale landschappen kan dan ook aangewend worden in de gemeenten waar geen regionaal landschap actief is. Deze piste zal verder uitgewerkt worden in het verlengde van het Provinciale Milieubeleidsplan Het believe u te willen meedelen of u akkoord kan gaan met: het voorliggende voorstel van afbakening van het gebied "Durmeen Scheldeland" als werkingsgebied voor een derde op te richten regionaal landschap; de organisatie van een formeel overleg met de betrokken gemeenten; de betrokken gedeputeerde dit overleg voorzit;

5 p. 5/5 de Provincie verder werk zal maken van de oprichting van een derde regionaal landschap en hiertoe een meer nauwgezette opvolging tot stand zal brengen in samenwerking met de geïnteresseerde gemeenten. Gent, 3 maart 2004