Endocriene neveneffecten van nieuwe antitumorale therapie Brugge 05/10/2017 Symposium Oncologie HABO, AZ colloquia A.

Transcriptie

1 Endocriene neveneffecten van nieuwe antitumorale therapie Brugge 05/10/2017 Symposium Oncologie HABO, AZ colloquia A. Van den Bruel

2 Endocriene neveneffecten in 10 min Targeted therapy -Tyrosinekinaseinhibitoren (TKI) en de schildklier mtor inhibitoren en pancreas Checkpointinhibitoren en auto-immuniteit: hypofyse, schildklier..pancreas Waarom? +/- Vaak? Wanneer? Praktisch: welke monitoring?

3 Tyrosine kinases Sleutelenzymen in celproliferatie & angiogenese TKI = rem op proliferatie & angiogenese

4 Tyrosinekinaseinhibitoren en de schildklier (sunitinib >sorafenib..) VEGF inhibitie = antiangiogeen Hypothyroidie 20-50%, ifv duur Makita Thyroid 2010

5 Tyrosinekinaseinhibitoren en de schildklier (sunitinib >sorafenib..) Hypothyroidie 20-50%, ifv duur VEGF inhibitie = antiangiogeen Opvallend hoog TSH Minder hypofysair T3 Minder conversie T4-T3 Inhibitie transporteiwit - TKI Makita Thyroid 2015

6 Tyrosinekinaseinhibitoren en de schildklier (sunitinib > sorafenib..) Hypothyroidie 20-50%, ifv duur VEGF inhibitie = antiangiogeen Opvallend hoog TSH Auto-immuniteit bijdragende factor TPO/Tg Ab detecteerbaar bij ½ hypothyroidie + Ab geassocieerd met Hoger TSH Kleiner schildkliervolume Pani Thyroid 2015

7 Tyrosinekinaseinhibitoren en de schildklier (sunitinib >sorafenib..) praktisch Hypothyroidie 20-50%, ifv duur = Bij iedereen schildklierfunctie opvolgen ((+ anti TPO)). Substitutie bij hypothyroidie Hypothyroidie: geen tegenindicatie voor verderzetting medicatie Initiële rapporten: hypothyroidie geassocieerd met betere prognose, niet zo in recentere studies Beukhof JCEM 2017

8 Endocriene neveneffecten in 10 min Targeted therapy -Tyrosinekinaseinhibitoren (TKI) en de schildklier mtor inhibitoren en het pancreas Checkpointinhibitoren en auto-immuniteit: hypofyse, schildklier..pancreas

9 mtor mtor inhibitie T-cel Kankercel sirolimus (=rapamycin), everolimus: immuunsuppressiva everolimus (hogere dosis), temsirolimus: antineoplastisch door inhibitie van signaalpathways in celgroei/metabolisme

10 mtor mtor inhibitie T-cel Kankercel mtor: positieve regulator van β cell: Insuline secretie Beta cell aantal en grootte sirolimus (=rapamycin), everolimus: immuunsuppressiva everolimus (hogere dosis), temsirolimus: antineoplastisch door inhibitie van signaalpathways in celgroei/metabolisme = aanval op β-cel Diabetes incidentie *3 Ernstige hyperglycemie *5

11 mtor inhibitie (everolimus/temsirolimus) en monitoring N Glu en Hba1c bij start N Glu/2w, vervolgens /4w Hba1c/3m Gekende diabetes: vaker gly meten Therapie: metformine (+ DPP4I/SU) + insuline Verges Transplantation 2017

12 Endocriene neveneffecten in 10 min Targeted therapy -Tyrosinekinaseinhibitoren (TKI) en de schildklier mtor inhibitoren en het pancreas Checkpointinhibitoren en auto-immuniteit: hypofyse, schildklier..pancreas

13 Immuun checkpoints Checkpoint-inhibitoren Ribas NEJM 2015

14 Immuun checkpoints Checkpoint-inhibitoren immune system goes wild autoimmuniteit Ribas NEJM 2015

15 Checkpointinhibitoren (pembrolizumab, nivolumab, ipilumimab..) immune system goes wild auto-immuniteit Keytruda Opdivo Yervoy orgaan Schildklier 5-10% effect Thyrotoxicose, vaak thyroiditis hypothyroidie Hypofyse 1% Hypofysitis panhypofysaire insufficiëntie ACTH falen= Addison Pancreas zeldzaam Type 1 diabetes

16 Checkpointinhibitoren (pembrolizumab, nivolumab, ipilumimab..) en endocriene monitoring Schildklierfunctie bij start Periodische monitoring schildklierfunctie/ochtendcortisol/glucosen hoofdpijn, visusproblemen,vermoeidheid, zwakte, braken, hypotensie, Denk aan hypofysitis ACTH deficiëntie acute Addison Bij acuut zieke patiënt: (1) serumtube voor cortisol (2) start Solucortef 100 mg IV (IM/sc) (of Solumedrol mg) = urgentie

17 Endocriene neveneffecten samengevat TKI.. antiangiogeen hypothyroidie mtor I. inhibitie β cel diabetes Checkpoint I. auto-immuniteit. Thyroiditis Hypofysitis = ACTH Solucortef!! (vooraf serumtube voor cortisol)