Ontwikkelingen immuuntherapie. C. Steendam C. van der Leest

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontwikkelingen immuuntherapie. C. Steendam C. van der Leest"

Transcriptie

1 Ontwikkelingen immuuntherapie C. Steendam C. van der Leest

2 Inhoud Het immuunsysteem De kanker immuniteit cyclus Checkpoint remmers Niet-kleincellige longkanker Kleincellige longkanker (SCLC) Longvlieskanker (mesothelioom) Ontwikkelingen in onderzoeksfase

3 Het immuunsysteem Verdedigingssysteem tegen externe en interne ziekteverwekkers 1) Aangeboren deel (aspecifiek) 2) Verworven deel (specifiek, opbouw geheugen)

4

5 Chen & Mellman kanker immuniteit cyclus Met dank aan Roche

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16 Checkpoint remmers

17 Checkpoint remmers Controle momenten in immuunrespons Check of alles naar behoren loopt Mogelijkheid tot remming reactie

18 Immuun checkpoints

19 Behandeling stadium IV NSCLC tot 2015 Ondersteunende zorg Remmende chemotherapie

20

21 Stadium IV NSCLC (teruggekeerde lokaal gevorderde/uitgezaaide longkanker) Tot 2015: remmende platinum combinatie chemotherapie, als het nadien terugkwam eventueel nog een keer remmende docetaxel chemotherapie In 2015: resultaten onderzoek met nivolumab vergeleken met docetaxel chemotherapie bij patiënten bij wie de kanker weer terug kwam na de eerste platinum combinatie chemotherapie

22 Nivolumab 2015: plaveiselcelcarcinoom

23 Afname van de tumor Tumor blijft stabiel Tumor groeit door Onduidelijk

24 Afname van de tumor Tumor blijft stabiel Tumor groeit door Onduidelijk

25 Bijwerkingen

26 Milde bijwerkingen Ernstige bijwerkingen Geen bijwerkingen

27 Milde bijwerkingen Ernstige bijwerkingen Geen bijwerkingen

28 Uitkomsten onderzoek nivolumab in tweede lijn Langere tijd zonder tumorgroei Gemiddeld langere overleving Minder ernstige bijwerkingen registratie en verzoek tot vergoeding eerste 12 immuuntherapie centra in NL starten met nivolumab bij longkanker

29 Pembrolizumab 1 e lijn 2017 registratie voor NSCLC PD-L1 >50%

30 Pembrolizumab 1 e lijn

31 Tumor neemt af Tumor neemt niet af

32 Tumor neemt af (>/=30%) Tumor neemt niet af

33 Pembrolizumab + chemotherapie

34 Durvalumab na chemo+bestraling

35 Registratie, beoordeling en vergoeding bij NSCLC Nivolumab 2 e lijn st IV 2015 Pembrolizumab 1 e lijn st IV PD- L1 >/= 50% 2017 Durvalumab st III na CCRT Pembrolizumab + chemotherapie st IV 2018 Daarna ook in 2 e lijn: Pembrolizumab Atezolizumab Daarna ook in 1 e lijn st IV: Atezolizumab + chemotherapie

36 Eerder geen gunstige resultaten: Vaccinatie met tumordeeltjes (na operatie) T-cellen opladen/vervormen (CAR-T)

37 In de pijplijn (onderzoeksfase) Stadium I/II: Checkpoint remmer na operatie (adjuvant, na chemotherapie) Checkpoint remmer voor operatie (neoadjuvant) Stadium III: Checkpoint remmer tijdens chemoradiotherapie Checkpoint remmer in plaats van chemotherapie bij radiotherapie Stadium IV: Checkpoint remmers in ander toedieningsschema Onderzoek naar biomarkers om gunstig effect te voorspellen

38 Lack of benefit from addition of pembrolizumab to CP chemotherapy <br /> in STK11 and/or KEAP1-mutant non-squamous NSCLC Presented By Ferdinandos Skoulidis at 2019 ASCO Annual Meeting

39 KEAP1-NRF2 pathway KEAP1 cgas NRF2 T-cel STING Cytopl dsdna T-cel T-cel INF s

40 Kleincellige longkanker Bescheiden effect van toevoegen atezolizumab aan standaard chemotherapie bij uitgezaaide ziekte Gemiddelde tijd van uitblijven progressie +4 weken Gemiddelde overleving +8 weken Bij effect hield dit meestal wel langdurig aan (bij die patiënten) Geen duidelijke voorspellende factoren gevonden voor effect Niet beoordeeld of vergoed, nog in onderzoeksverband

41 Mesothelioom (longvlieskanker) Enig effect van pembrolizumab en nivolumab na eerdere chemotherapie (respons bij 19-29% van de patiënten) in nog vroege studies Nog geen registratie/beoordeling/vergoeding alleen in onderzoeksverband

42 Dendritische celtherapie In het laboratorium opladen van dendritische cellen met kanker antigenen Geactiveerde dendritische cellen terugplaatsen in het lichaam

43 Dendritic Cells therapy with autologous or allogenic tumor cell lysate as maintenance in unresectable, non-progressing MPM patients after standard first line chemotherapy Presented By Arnaud Scherpereel at 2019 ASCO Annual Meeting

44 Ongoing European randomized Phase 3 trial (MM04; DENIM ): DC therapy with allogenic tumor cell lysate ( Mesopher ) as Maintenance (+BSC) versus BSC alone after standard 1rst line chemotherapy in unresectable, non-progressing MPM Presented By Arnaud Scherpereel at 2019 ASCO Annual Meeting

45 Wat moet er nog gebeuren? Een hoop! Uitzoeken welke soorten immuuntherapie behalve al bekende checkpoint remmers kunnen helpen Uitzoeken in welke situaties (stadium/operatie/bestraling) immuuntherapie kan helpen Uitzoeken bij welke specifieke patiënten immuuntherapie kan helpen Betere biomarkers voor effect

46 Vragen?

Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker. Judith Herder 2017

Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker. Judith Herder 2017 Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker Judith Herder 2017 Deze presentatie Enkele feiten over kanker Wat is longkanker nou eigenlijk? Behandeling bij uitgezaaid longkanker

Nadere informatie

Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen

Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom 15-06-2017 Willemijn Theelen w.theelen@nki.nl Risicofactoren Longcarcinoom Roken in 90% de oorzaak Passief roken : 1,2-1,3 x verhoogd

Nadere informatie

IMMUNOTHERAPIE BIJ LONGTUMOREN

IMMUNOTHERAPIE BIJ LONGTUMOREN IMMUNOTHERAPIE BIJ LONGTUMOREN HET GLAS IS NIET LANGER LEEG Paul Germonpré Pneumoloog Oncoloog geintegreerd Kankercentrum Gent Klinische Studiedienst Oncologie Disclaimer In the past I received unrestricted

Nadere informatie

Het colorectaal carcinoom en immunotherapie; wat is de huidige stand van zaken en wat biedt de toekomst?

Het colorectaal carcinoom en immunotherapie; wat is de huidige stand van zaken en wat biedt de toekomst? Het colorectaal carcinoom en immunotherapie; wat is de huidige stand van zaken en wat biedt de toekomst? 13-09-2016 Multidisciplinair Immuno-Oncologie Symposium, Amersfoort Miriam Koopman Internist-oncoloog,

Nadere informatie

Ontwikkelingen longkanker en maligne mesothelioom

Ontwikkelingen longkanker en maligne mesothelioom Ontwikkelingen longkanker en maligne mesothelioom Wat is de stand van zaken Frank Jacobs sept 2017 Disclosures Frank Jacobs (potentiële) belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling

Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling Zaterdag 16 maart 2019 De Landgoederij, Bunnik M J van den Bent Neuroloog Kanker: een ziekte van het DNA? Eiwitten dragen de functies van cellen DNA zorgt

Nadere informatie

Immunotherapie bij ouderen: maakt lee4ijd uit?

Immunotherapie bij ouderen: maakt lee4ijd uit? Immunotherapie bij ouderen: maakt lee4ijd uit? Ellen Kapiteijn en Simon Mooijaart LUMC 1 NOVEMBER 2017 Casus Dhr T, 1934: vitaal, WHO 1 Amaurosis fugax, presbyacusis, BPH 2005: Melanoom rechts temporaal

Nadere informatie

DISCLOSURE BELANGEN SPREKER

DISCLOSURE BELANGEN SPREKER DISCLOSURE BELANGEN SPREKER Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Aandeelhouder Adviseur Venture partner BMS, MSD Neon Therapeutics Adaptive, Amgen, Neon Therapeutics,

Nadere informatie

Precisie geneeskunde in de longoncologie. Michel van den Heuvel, longarts

Precisie geneeskunde in de longoncologie. Michel van den Heuvel, longarts Precisie geneeskunde in de longoncologie Michel van den Heuvel, longarts Leerdoelen Therapie op maat bij longkanker De huidige standaardzorg bij longkanker Wat komt er aan Immuuntherapie http://www.cijfersoverkanker.nl/

Nadere informatie

Immuuntherapie bij longkanker

Immuuntherapie bij longkanker Immuuntherapie bij longkanker Robin Cornelissen Longarts Erasmus MC Rotterdam Week van de Pathologie 29 maart 2017 Ede Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc

Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom 2017 M. Wumkes, 21-09-2017 Medische Oncologie VUmc 1 Te bespreken Standaardbehandeling Studiebehandeling Ontwikkeling nieuwe medicijnen

Nadere informatie

TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER. Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek. Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden

TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER. Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek. Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden Triple negatief borstkanker TNBC Geen ER Geen PR Geen HER2 (Nog) geen target

Nadere informatie

vrijdag 16 december 2016

vrijdag 16 december 2016 September 2016 Op vrijdag 16 december 2016, van 12u-17u, zal de tweede plenaire NVALT studiedag plaatsvinden in het Beatrixgebouw in Utrecht. Programma en uitnodiging krijgt u binnenkort. 2 e lijn centrale

Nadere informatie

Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands

Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands Maagcarcinoom Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands Inhoud Therapie Systemisch Gericht op klachten Nieuwe ontwikkelingen/toekomst Epidemiologie Verschil Europa en Noord-Amerika vs Azië,

Nadere informatie

Immunotherapie van kanker: Wat moet u als huisarts hiervan weten? John Haanen

Immunotherapie van kanker: Wat moet u als huisarts hiervan weten? John Haanen Immunotherapie van kanker: Wat moet u als huisarts hiervan weten? John Haanen De kracht van eigen afweer Immuuncel vernietigt bacteriën Ons immuunsysteem is afgericht om ons te verdedigen tegen indringers

Nadere informatie

Nieuwe middelen voor sarcomen

Nieuwe middelen voor sarcomen Nieuwe middelen voor sarcomen Anneke Westermann, internist-oncoloog AMC Amsterdam Contactdag Sarcomen 26 mei 2018 Vooruitgang behandeling wekedelensarcoom Vooruitgang behandeling botsarcoom Chemotherapie

Nadere informatie

Voorwaarden. Wordt er geloot? Nee. Bij dit onderzoek speelt loting geen rol.

Voorwaarden. Wordt er geloot? Nee. Bij dit onderzoek speelt loting geen rol. PSCT 19 (Leukemie, ALL, AML, Multipel Myeloom, CLL, MDS, Hodgkin Lymfoom, Non-Hodgkin lymfoom) / acute lymfatische leukemie, acute myeloïde leukemie, chronische lymfatische leukemie, hodgkinlymfoom, leukemie

Nadere informatie

19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht. Longkanker. Nieuwe inzichten en aanpak. Annemieke Kreiter Nurse practitioner oncologie SKB Winterswijk

19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht. Longkanker. Nieuwe inzichten en aanpak. Annemieke Kreiter Nurse practitioner oncologie SKB Winterswijk 19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Longkanker Nieuwe inzichten en aanpak Annemieke Kreiter Nurse practitioner oncologie SKB Winterswijk Met dank aan Diane Paolilli, Elizabeth Waxman en Cynthia Chernecky Cijfers

Nadere informatie

Mesothelioom, Een sluipmoordenaar. Robert Peric Longarts-oncoloog Erasmus MC, Rotterdam

Mesothelioom, Een sluipmoordenaar. Robert Peric Longarts-oncoloog Erasmus MC, Rotterdam Mesothelioom, Een sluipmoordenaar Robert Peric Longarts-oncoloog Erasmus MC, Rotterdam Asbest sterk duurzaam isolerend goedkoop Holiday Inn 1942 Kennis Oude Grieken Koop geen slaven die in asbestmijnen

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de aanpak van mesothelioom

Ontwikkelingen in de aanpak van mesothelioom Ontwikkelingen in de aanpak van mesothelioom s.burgers@nki.nl 16 september 2017 Advisory Board AstraZeneca Boehringer-Ingelheim Roche Adviseur Voorzitter Instituut Asbest Slachtoffers Patiëntenvereniging

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07

Nadere informatie

Dr. Marleen Kok, internist-oncoloog NKI-AVL. 22ste Antoni van Leeuwenhoek symposium 'Oncologie in perspectief - Maatwerk June 16,

Dr. Marleen Kok, internist-oncoloog NKI-AVL. 22ste Antoni van Leeuwenhoek symposium 'Oncologie in perspectief - Maatwerk June 16, Dr. Marleen Kok, internist-oncoloog NKI-AVL 22ste Antoni van Leeuwenhoek symposium 'Oncologie in perspectief - Maatwerk June 16, 2016 - m.kok@nki.nl IMMUNOTHERAPIE trastuzumab/herceptin immunotherapie

Nadere informatie

OLIJFdag 3 oktober 2015

OLIJFdag 3 oktober 2015 OLIJFdag 3 oktober 2015 Nieuwe behandelingen bij eierstokkanker Els Witteveen Internist-oncoloog Huidige en nieuwe inzichten Intraperitoneale toediening Toevoeging van bevacizumab Dose dense toediening

Nadere informatie

IMMUUNTHERAPIE: HOOP OF HYPE?

IMMUUNTHERAPIE: HOOP OF HYPE? IMMUUNTHERAPIE: HOOP OF HYPE? Prof. dr. Evelien Smits 3 maart 2018 Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE, UAntwerpen) Centrum voor Celtherapie en Regeneratieve Geneeskunde (CCRG, UZA) evelien.smits@uantwerpen.be

Nadere informatie

Lage tractus digestivus. Lieke Simkens Internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum

Lage tractus digestivus. Lieke Simkens Internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum Lage tractus digestivus Lieke Simkens Internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Een overzicht van Opdivo en waarom het is geregistreerd in de EU

Een overzicht van Opdivo en waarom het is geregistreerd in de EU EMA/489091/2018 EMEA/H/C/003985 Een overzicht van Opdivo en waarom het is geregistreerd in de EU Wat is Opdivo en wanneer wordt het voorgeschreven? Opdivo is een geneesmiddel tegen kanker dat wordt gebruikt

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse samenvatting Longkanker is een ziekte waaraan jaarlijks in Nederland ongeveer evenveel mensen overlijden als borst-, prostaat- en darmkanker bij elkaar. Ondanks de

Nadere informatie

ONTWIKKELINGEN IN NEOADJUVANTE CHEMORADIOTHERAPIE OESOPHAGUSCARCINOOM. 5D s, 8 februari 2018 Francine Voncken

ONTWIKKELINGEN IN NEOADJUVANTE CHEMORADIOTHERAPIE OESOPHAGUSCARCINOOM. 5D s, 8 februari 2018 Francine Voncken ONTWIKKELINGEN IN NEOADJUVANTE CHEMORADIOTHERAPIE OESOPHAGUSCARCINOOM 5D s, 8 februari 2018 Francine Voncken GEEN DISCLOSURES NEOADJUVANT CHEMORADIOTHERAPIE OESOPHAGUS [TEKST] [tekst] 5y OS 33% vs 47%

Nadere informatie

Waarom was het onderzoek nodig?

Waarom was het onderzoek nodig? Een onderzoek met afatinib vergeleken met methotrexaat bij patiënten met hoofd-halskanker die is teruggekeerd of is uitgezaaid Dit is een samenvatting van een klinisch onderzoek bij patiënten met hoofd-halskanker.

Nadere informatie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest

Nadere informatie

Melanoom Systeemtherapie up-to-date

Melanoom Systeemtherapie up-to-date Melanoom Systeemtherapie up-to-date Jan Willem de Groot Licht aan het einde van de tunnel? Systeemtherapie voor melanoom Chemotherapie Targeted therapy (doelgerichte therapie) Immunotherapie pembrolizumab/

Nadere informatie

Nieuwe doelgerichte behandelingen en immunotherapie bij longkanker

Nieuwe doelgerichte behandelingen en immunotherapie bij longkanker Nieuwe doelgerichte behandelingen en immunotherapie bij longkanker Dr. Rebecca De Pauw Dienst Longziekten - AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV, campus Brugge Oncologisch congres 28/01/2018 Inleiding Longkanker:

Nadere informatie

Longkanker: Immuun. voor therapie? Els De Droogh, longarts, ZNA Middelheim, Antwerpen LOK, huisartsen Hoboken, 14/03/2019

Longkanker: Immuun. voor therapie? Els De Droogh, longarts, ZNA Middelheim, Antwerpen LOK, huisartsen Hoboken, 14/03/2019 Longkanker: Immuun voor therapie? Els De Droogh, longarts, ZNA Middelheim, Antwerpen LOK, huisartsen Hoboken, 14/03/2019 Immunotherapie voor de long Hype? Werkingsmechanisme In praktijk Voordelen Nevenwerkingen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/49549 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dijkgraaf, E.M. Title: Immune-based therapies in ovarian cancer Issue Date: 2017-06-13

Nadere informatie

Een overzicht van Opdivo en waarom het is geregistreerd in de EU

Een overzicht van Opdivo en waarom het is geregistreerd in de EU EMA/55245/2019 EMEA/H/C/003985 Een overzicht van Opdivo en waarom het is geregistreerd in de EU Wat is Opdivo en wanneer wordt het voorgeschreven? Opdivo is een geneesmiddel tegen kanker dat wordt gebruikt

Nadere informatie

Lees de bijsluiter of neem contact op met uw arts of apotheker voor praktische informatie over het gebruik van Keytruda.

Lees de bijsluiter of neem contact op met uw arts of apotheker voor praktische informatie over het gebruik van Keytruda. EMA/524789/2017 EMEA/H/C/003820 EPAR-samenvatting voor het publiek pembrolizumab Dit document is een samenvatting van het Europees openbaar beoordelingsrapport (EPAR) voor. Het geeft uitleg over de wijze

Nadere informatie

Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST

Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST Het kan helpen om de feiten te kennen; (na)controles en meer Disclosure Belangen Spreker Geen (potentiële) belangenverstengeling

Nadere informatie

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Disclosures Ik heb geen belangenverstrengeling in relatie tot deze presentatie Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Bij

Nadere informatie

Behandeling op maat. Mammacarcinoom en targeted therapy 4 e mammacongres Harderwijk. Carolien P. Schröder, MD, PhD Internist oncoloog UMCG

Behandeling op maat. Mammacarcinoom en targeted therapy 4 e mammacongres Harderwijk. Carolien P. Schröder, MD, PhD Internist oncoloog UMCG Behandeling op maat Carolien P. Schröder, MD, PhD Internist oncoloog UMCG Mammacarcinoom en targeted therapy 4 e mammacongres Harderwijk C.P. Schröder internist oncoloog Mammacarcinoom en targeted therapy

Nadere informatie

University of Groningen. Immuno-oncology of gynecological malignancies Komdeur, Fenne Lara

University of Groningen. Immuno-oncology of gynecological malignancies Komdeur, Fenne Lara University of Groningen Immuno-oncology of gynecological malignancies Komdeur, Fenne Lara IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.

Nadere informatie

Net de diagnose gekregen

Net de diagnose gekregen Net de diagnose gekregen Vragen die u kunt stellen Hieronder vindt u een lijst met vragen die in verschillende stadia van het onderzoek, de behandeling en de verzorging van patiënten van pas komen. Deze

Nadere informatie

Immunotherapie: nieuwe behandeloptie bij gemetastaseerd longkanker. Jeske Staal-van den Brekel, longarts

Immunotherapie: nieuwe behandeloptie bij gemetastaseerd longkanker. Jeske Staal-van den Brekel, longarts . Immunotherapie: nieuwe behandeloptie bij gemetastaseerd longkanker Jeske Staal-van den Brekel, longarts Survival (%) Overall survival in NSCLC: Evolution over time First-line treatment of advanced NSCLC

Nadere informatie

PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN

PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN Na nivolumab is er nu een tweede immunotherapie voor longkanker beschikbaar: pembrolizumab (merknaam: Keytruda ). Na de registratie van het medicijn heeft het een aantal

Nadere informatie

Masterclass Het thema is ongewijzigd: Trends in epidemiologie en incidentie longcarcinoom. Diagnostiek en behandeling gemetastaseerd longcarcinoom.

Masterclass Het thema is ongewijzigd: Trends in epidemiologie en incidentie longcarcinoom. Diagnostiek en behandeling gemetastaseerd longcarcinoom. Masterclass Het thema is ongewijzigd: Trends in epidemiologie en incidentie longcarcinoom. Diagnostiek en behandeling gemetastaseerd longcarcinoom. s.burgers@nki.nl Adviesraadlid Adviseur AstraZeneca Boehringer

Nadere informatie

Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN

Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Mijn contactgegevens Mijn behandelende arts Tel. Ziekenhuis Tel. Over deze brochure In deze brochure vindt u informatie over immunotherapie bij kanker.

Nadere informatie

Actuele Ontwikkelingen bij de Behandeling van Blaaskanker - Overzicht Nederland en NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek

Actuele Ontwikkelingen bij de Behandeling van Blaaskanker - Overzicht Nederland en NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek Actuele Ontwikkelingen bij de Behandeling van Blaaskanker - Overzicht Nederland en NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek Bas van Rhijn & Nick van Dijk Uroloog / Arts-onderzoeker Landelijke Contactdag Leven met

Nadere informatie

Post-ASCO 2014 Nieuwe geneesmiddelen. Hans Gelderblom

Post-ASCO 2014 Nieuwe geneesmiddelen. Hans Gelderblom Post-ASCO 2014 Nieuwe geneesmiddelen Hans Gelderblom Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 171 172 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Met vaccinaties kunnen veel ziektes voorkomen worden, zoals de mazelen, de rode hond en de griep. Echter een vaccin voor het voorkomen van kanker

Nadere informatie

CHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting

CHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting CHAPTER XII Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift behelst een aantal klinische en translationele studies met betrekking tot de behandeling van het primair operabel mammacarcinoom. Zowel aspecten van

Nadere informatie

Onderste deel tractus digestivus: behandeling colorectaal carcinoom

Onderste deel tractus digestivus: behandeling colorectaal carcinoom Onderste deel tractus digestivus: behandeling colorectaal carcinoom 19-06-2014 Post-ASCO, Ede Miriam Koopman Internist-oncoloog, UMC Utrecht Disclosures Advisory role: Amgen, Bayer, Merck-Serono, Roche

Nadere informatie

Nadia Haj Mohammad GIOCA congres 19 januari 2018 The Netherlands

Nadia Haj Mohammad GIOCA congres 19 januari 2018 The Netherlands Oesophagus en-maagcarcinoom Nadia Haj Mohammad GIOCA congres 19 januari 2018 The Netherlands Inhoud Curatieve intentie Resectabel Maagcarcinoom perioperatief FLOT Palliatieve intentie Gemetastaseerd oesophagus-maagcarcinoom

Nadere informatie

Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog

Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Nieuwe antikanker medicijnen, hoge kosten Waarom ontsporen cellen in ons lichaam? De normale cel bevat 46 chromosomen, ook wel DNA genoemd - het DNA vormt ons genetisch

Nadere informatie

Behandeling a la carte voor "Female Cancer"

Behandeling a la carte voor Female Cancer Behandeling a la carte voor "Female Cancer" Vasten tijdens chemotherapie bij borstkanker NEOLBC Chemo-Immunotherapie Judith Kroep, internist-oncoloog Disclosures Advisory / educational role: Astra Zeneca,

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016

Factsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Factsheet en Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Inclusie en exclusie criteria DLCA-S Inclusie Alle chirurgische

Nadere informatie

( O )varia. Gabe Sonke post-asco 2015

( O )varia. Gabe Sonke post-asco 2015 ( O )varia Gabe Sonke post-asco 2015 Disclosure Onderzoeksgeld AstraZeneca, Novartis, Roche Nieuws op ASCO PARP remming (McNeish #5508) Wee1 remming (Leijen #2507, Oza #5506) Bevacizumab endometrium (Lorusso

Nadere informatie

CHAPTER 9. Samenvatting

CHAPTER 9. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting Samenvatting SAMENVATTING In dit proefschrift evalueren we de rol van het immuunsysteem in (het ontstaan van) baarmoederhalskanker, oftewel cervixcarcinoom. Ondanks de beschikbaarheid

Nadere informatie

Bij kanker veranderen de goede cellen in het lichaam. Dit worden slechte cellen. Deze slechte cellen blijven groeien. Het worden er steeds meer.

Bij kanker veranderen de goede cellen in het lichaam. Dit worden slechte cellen. Deze slechte cellen blijven groeien. Het worden er steeds meer. Dit is longkanker Bij kanker veranderen de goede cellen in het lichaam. Dit worden slechte cellen. Deze slechte cellen blijven groeien. Het worden er steeds meer. Bij longkanker zit de kanker in een long.

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,

Nadere informatie

iet-technischesamenvatting

iet-technischesamenvatting iet-technischesamenvatting 1 Algemenegegevens 1.1 Titel van het project Verbetering van dendritische cel functies in anti-kanker therapieen 1.2 Looptijd van het project 1-9-2015-1-9-2020 1.3 Trefwoorden

Nadere informatie

Post-ASCO 2017 Molecular oncopathology

Post-ASCO 2017 Molecular oncopathology Post-ASCO 2017 Molecular oncopathology Ernst-Jan M. Speel Head Molecular Diagnostics, Department of Pathology, + ernstjan.speel@mumc.nl Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING 2 NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN In gezonde personen is er een goede balans tussen cellen die delen en cellen die doodgaan. In sommige gevallen wordt deze balans verstoord en delen cellen

Nadere informatie

Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater

Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater http://www.lymmcare.nl/ CLL Epidemiologie Prognostische factoren Biologie en targeted therapy Huidige behandeling en studies CLL: epidemiologie CLL is de meest

Nadere informatie

Chapter 8. Nederlandse samenvatting

Chapter 8. Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Er is in de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt in de ontwikkeling van doelgerichte behandelingen tegen kanker. Helaas wordt ook

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008

Nadere informatie

April e lijn centrale test voor FGFR-1

April e lijn centrale test voor FGFR-1 April 2016 2 e lijn centrale test voor FGFR-1 Phase II study with oral fibroblast growth factor-1 inhibitor bibf1120 as second line treatment in lung carcinoma patients harboring fibroblast growth factor

Nadere informatie

Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc

Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal + Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Vragen? Inhoud Introductie Diagnostiek Biomarkers Biobanken Wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18692 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Herbert-Fransen, Marieke Fernande Title: Targeting the tumor-draining area : local

Nadere informatie

Casus 1 (3) Komt op poli, laat bloedbeeld prikken Uitslag: Normaalwaarden? T.a.v. Trombopenie: waar let je op? Wat nu? Hb 3.8 L 2.

Casus 1 (3) Komt op poli, laat bloedbeeld prikken Uitslag: Normaalwaarden? T.a.v. Trombopenie: waar let je op? Wat nu? Hb 3.8 L 2. Casus 1 Man, 67 jaar, NSCLC, stadium IIIA (tumor re-long+ positieve lymfklieren mediastinum) Bezig met radiotherapie (5 weken), met wekelijks korte kuur chemotherapie Nu in 3e week, afgelopen week geen

Nadere informatie

Immuuntherapie bij GE tumoren: hoe werkt het? 20 september, 4e Masterclass Gastro-Enterologie, Amersfoort Miriam Koopman, UMC Utrecht

Immuuntherapie bij GE tumoren: hoe werkt het? 20 september, 4e Masterclass Gastro-Enterologie, Amersfoort Miriam Koopman, UMC Utrecht Immuuntherapie bij GE tumoren: hoe werkt het? 20 september, 4e Masterclass Gastro-Enterologie, Amersfoort Miriam Koopman, UMC Utrecht Disclosures Advisory role: Servier Research funding: Bayer, Merck-Serono,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus

Nederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Nederlandse samenvatting Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Baarmoederhalskanker is de op een na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Elk jaar krijgen wereldwijd ongeveer 500.000

Nadere informatie

longtumoren stadia therapie prognose Els De Droogh Pneumologie ZNA Middelheim

longtumoren stadia therapie prognose Els De Droogh Pneumologie ZNA Middelheim longtumoren stadia therapie prognose smoking is cool!??? longtumoren > na WO II > roken en longtumoren 90 % mannen, 78% vrouwen aantal pakjaren > carcinogene stoffen in rook > asbest > radon, metalen,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 6 78 Nederlandse samenvatting Colon kanker Colon (dikke darm) kanker is één van de meest voorkomende kankers en is de tweede doodsoorzaak door kanker in geïndustrialiseerde landen. Het voorstadium van

Nadere informatie

13-17 maart Programma

13-17 maart Programma 13-17 maart 2016 Programma ZONDAG 13 MAART 2016 18:45 19:15 Pubquiz Chemo gerelateerde onderwerpen Targeted therapies Immunotherapie Chirurgie Pathologie MAANDAG 14 MAART 2016 Tijd Lezingen Spreker(s)

Nadere informatie

Resultaten op tafel voor longkanker

Resultaten op tafel voor longkanker 17 maart 2017 Resultaten op tafel voor longkanker Franz Schramel Jos Kroon DISCLOSURE: SPREKERS BELANGEN Sprekers hebben voor deze bijeenkomst geen (potentiële) belangenverstrengeling met (commerciële)

Nadere informatie

Inleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek

Inleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek Chapter 11 Inleiding Achtergrond en doel van het onderzoek Kanker is na hart en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 70.000 mensen kanker vastgesteld

Nadere informatie

100 jaar Antoni van Leeuwenhoek

100 jaar Antoni van Leeuwenhoek 100 jaar Antoni van Leeuwenhoek Onze toekomstdroom Het Antoni van Leeuwenhoek koos 100 jaar geleden al voor de grensverleggende weg door onderzoek en specialistische zorg samen te voegen met één scherp

Nadere informatie

JACOB (Slokdarmkanker, maagkanker) / maagkanker, slokdarmkanker

JACOB (Slokdarmkanker, maagkanker) / maagkanker, slokdarmkanker JACOB (Slokdarmkanker, maagkanker) / maagkanker, slokdarmkanker Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met uitgezaaide kanker van de maag of maag-slokdarm-overgang. Onderzocht wordt of het

Nadere informatie

M studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker

M studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker M14-361-studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met vergevorderde kleincellige longkanker die behandeld worden met carboplatine en etoposide (standaardbehandeling).

Nadere informatie

ZIEKTE EN BEHANDELING

ZIEKTE EN BEHANDELING Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel ZIEKTE EN BEHANDELING LONGKANKER 2 INHOUD De longen... 4 Kanker... 4 Longkanker/longvlieskanker... 5 Behandeling... 7 3 De longen Ieder

Nadere informatie

Immunotherapie met CAR-T-cellen. Sébastien Anguille, MD, PhD

Immunotherapie met CAR-T-cellen. Sébastien Anguille, MD, PhD Immunotherapie met -cellen Sébastien Anguille, MD, PhD Gezond beenmerg Inleiding GEZOND BEENMERG B-lymfocyte lymfoplasmocyte plasmacel Multiple myeloom Inleiding GEZOND BEENMERG MULTIPLE MYELOOM B-lymfocyte

Nadere informatie

Post-ASCO. Behandeling van melanoom en niercelcarcinoom John Haanen

Post-ASCO. Behandeling van melanoom en niercelcarcinoom John Haanen Post-ASCO Behandeling van melanoom en niercelcarcinoom John Haanen Disclosure belangen John Haanen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Onderzoeksgeld

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen. Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam

Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen. Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen Twee uitersten

Nadere informatie

Thoracale oncologie anno

Thoracale oncologie anno Thoracale oncologie anno 2019 s.burgers@nki.nl Adviesraadlid Adviseur AstraZeneca Boehringer Roche Instituut AsbestSlachtoffers Patiëntenvereniging voor Asbestslachtoffers Thoracale oncologie Longkanker

Nadere informatie

Monobenzone-Imiquimodcrème bij huidmetastasen melanoom

Monobenzone-Imiquimodcrème bij huidmetastasen melanoom Monobenzone-Imiquimodcrème bij huidmetastasen melanoom Een nieuw perspectief? Stephanie van der Kleij, MANP Sylvia ter Meulen, MANP VS dermato-oncologie Antoni van Leeuwenhoek In-transit metastasen melanoom

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016

Factsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Factsheet en Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Versie beheer: Datum Versie Mutatie Eigenaar 30-07-2016 2017.1 Aanpassingen

Nadere informatie

Hodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018

Hodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Hodgkin lymfoom Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 11 de nascholing Hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Disclosure belangen: PJ Lugtenburg Voor bijeenkomst

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst

Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Pancreas Carcinoom Incidencie: 33.730 nieuwe patiënten

Nadere informatie

Stage. Clin staging. Treatment. Prognosis. Diagnosis. Evaluation. Early Node. Tumour. Loc advanced Metastasis. Advanced. Surgery

Stage. Clin staging. Treatment. Prognosis. Diagnosis. Evaluation. Early Node. Tumour. Loc advanced Metastasis. Advanced. Surgery Clin staging Stage Tumour Early Node Loc advanced Metastasis Advanced Treatment Surgery Diagnosis Evaluation pulmonary Chemotherapy Radiotherapy Combinations Prognosis cardiac general Univ Hospital Leuven

Nadere informatie

longcarcinoom: stadiëring en behandeling

longcarcinoom: stadiëring en behandeling Hoe actueel is de CBO richtlijn? Niet-kleincellig longcarcinoom: stadiëring en behandeling Prof. dr. Harry J.M. Groen UMCG Groningen Wat moet er veranderen? TBNA? Plaats van EUS-FNA? Plaats van EBUS-FNA?

Nadere informatie

Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting voor leken)

Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting voor leken) Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting voor leken) 13_Smakman.indd 173 10-02-2006 11:30:37 Het menselijk lichaam bestaat uit een groot aantal organen en weefsels die zijn opgebouwd uit miljarden cellen.

Nadere informatie

Multipel myeloom 2012

Multipel myeloom 2012 Multipel myeloom 2012 Op weg naar genezing? Prof. Dr. R Schots MYELOOMKLINIEK UZ Brussel Mijlpalen in de geschiedenis 1969 2008 1996 Mijlpalen in de behandeling van multipel myeloom Autologe stamceltransplantatie

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24378 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melief, Sara Marie Title: Immunomodulatory properties of human multipotent stromal

Nadere informatie

Ervaring van de expertisecentra met het compassionate use -programma van nivolumab voor het niet-kleincellig longcarcinoom

Ervaring van de expertisecentra met het compassionate use -programma van nivolumab voor het niet-kleincellig longcarcinoom THERAPIE ACTUEEL 24 Ervaring van de expertisecentra met het compassionate use -programma van nivolumab voor het niet-kleincellig longcarcinoom Experience of the expertise centers with the compassionate

Nadere informatie

NEDERLANDSE 8 SAMENVAT TING VooR NIET-INGEWIJDEN PTER A H C

NEDERLANDSE 8 SAMENVAT TING VooR NIET-INGEWIJDEN PTER A H C Nederl andse samenvat ting voor nie t-inge wijden 8 CHAPTER nederlandse samenvatting Inleiding In 2006 rookte 28% van de Nederlandse bevolking gemiddeld 15 sigaretten per dag. Jaarlijks overlijden circa

Nadere informatie