Brede scholen Moerdijk. Rapportage 2016

Transcriptie

1 Brede scholen Moerdijk Rapportage 2016 Na-schoolse Zumba dansles op IBS De Klaverhoek Voorjaar 2016

2 1. Doel bereikt Alle, ja álle scholen in Moerdijk De gemeente Moerdijk heeft december 2010 de bestuurlijke wens vastgesteld om per 31 december 2016 alle 24 scholen in de gemeente tot Brede school Moerdijk te ontwikkelen. Sindsdien zijn de vier schoolbesturen, alle directies, een groot scala aan partnerorganisaties, ouders, en niet te vergeten de gemeente zélf, enthousiast en actief aan de slag gegaan met de verwezenlijking van deze forse ambitie. De coördinatie van dit geheel is uitbesteed aan ALP; Adviesbureau Leefbaarheid & Plattelandsontwikkeling (ALP) uit Zevenbergen. In deze rapportage geeft ALP inzicht in de resultaten van het project Procescoördinatie Brede school Moerdijk, Welke activiteiten zijn verricht; is het doel bereikt? Zijn alle scholen van de gemeente Moerdijk Brede school geworden? Allereerst: de definitie Om het realiseren van deze ambitie te kunnen beoordelen (te kunnen meten) is het vereist om helder te hebben wat we in de gemeente Moerdijk onder een brede school verstaan. Op advies van de werkgroep brede school heeft de Stuurgroep Jeugd en onderwijs van de gemeente op 15 december 2011 een nadere definiëring gegeven van wat er onder een brede school verstaan dient te worden. De Brede School Moerdijk: > heeft als doel de ontwikkeling van kinderen te stimuleren; > met hulp van activiteiten op het gebied van zorg, opvang en verrijking; > heeft aanvullend als doel leefbaarheid in kernen en wijken te stimuleren; > met als uitgangspunt gestructureerde samenwerking op basis van een visiedocument; > waarbij ouderbetrokkenheid en betrokkenheid vanuit kern en wijk is gerealiseerd; > en waarbij wordt deelgenomen aan het lokaal Overleg Brede Scholen Moerdijk. In deze definitie is rekening gehouden met het standpunt van de gemeenteraad van Moerdijk, zoals verwoord in de Nota bouwstenen voor een toekomstig accommodatiebeleid (juli 2009) en de door de Stuurgroep Jeugd en Educatie vastgestelde Lokaal Educatieve Agenda en Daarnaast zijn de standpunten van de andere betrokken partners in het proces van definiëring gekend. Met deze definitie leggen we vast dat een brede school een gestructureerd samenwerkingsverband is. De samenkomst van partners in één (verzamel)gebouw is derhalve geen noodzakelijke voorwaarde. Nieuwbouw kan natuurlijk wel een stimulans zijn. Doel bereikt, resultaat behaald? Is het doel bereikt, met bovenstaande omschrijving in het achterhoofd? Antwoord: ja, het doel is bereikt. Daar kunnen we kort over zijn. De gemeente Moerdijk kent per december 2016 in totaal 22 brede scholen. Deze brede scholen voldoen aan de eisen uit de definitie en hun prestaties zijn gemonitord. De Stuurgroep Onderwijs en Educatie heeft hen de afgelopen jaren het certificaat Brede school Moerdijk toegekend. Voor OBS Het Palet is een alternatieve afspraak gemaakt (zie verderop in dit verslag).

3 De ALP procescoördinatie heeft hierbij conform planning gewerkt (zie eerdere jaarrapportages en hoofdstuk 2 in deze rapportage voor nadere uitwerking): - Verbinden: op schoolniveau, op niveau van de kernen en op gemeentelijk niveau zijn de relevante stakeholders succesvol met elkaar verbonden om tot resultaat te komen; - Structureren en ontwikkelen: op het niveau van de afzonderlijke brede school zijn partners met elkaar in contact gebracht, zijn werkafspraken gemaakt (structureren) en zijn Visie en Activiteitenplan vastgesteld (ontwikkelen): beoogd resultaat elf stuks Visie- en Activiteitplan gerealiseerd; - Samenwerking: zelf organiseren en stimuleren op het niveau van brede school, kern en de gemeente Moerdijk; - Monitoring en rapportage: de monitor Brede school Moerdijk is ingezet bij prestatiemeting van de initiateven en de rapportage aan de Werkgroep en Stuurgroep hierover, beoogd resultaat elf stuks Monitor en rapportage zijn gerealiseerd; voorts zijn er Jaarrapportages Brede school Moerdijk gemaakt; - Profileren en samenwerken met nieuwe partijen: de merknaam Brede school Moerdijk is geprofileerd (zonder dat dit is onderzocht cq bewezen kan deze stelling verdedigd worden) en de samenwerking met nieuwe partijen is opgepakt. Naast de partijen waar traditioneel mee is gewerkt (alle Kindvoorzieningen in de gemeente, Centrum voor Jeugd en Gezin, Surplus Welzijn, Marktplaats Cultuureducatie, de sportcoaches van Moerdijkfit en bibliotheek VANnU ) is gewerkt met nieuwe partijen (GGD, Railkontakt, RABO, SINE, Tune Techniek, Havenschap). De samenwerking met de woningcorporatie is (nog) niet uitgewerkt. Er hebben gesprekken plaatsgevonden, maar er is verwezen naar de periode na de fusie in 2017 (eerst rust en helderheid). Daarbovenop: - Faciliteren: in 2015 en 2016 hebben de brede scholen vanuit de procescoördinatie sponsormiddelen verkregen. In totaal is opgehaald, met name voor activiteiten op het gebied van techniek en wetenschap. Dat het projectdoel is bereikt is overigens ook te danken aan de inzet van de schooldirecties en de vele partners daaromheen. Te veel om te noemen hier. En aan de consistente wijze van sturing en ondersteuning vanuit de gemeente Moerdijk. En, last but not least, de inzet van de schoolbesturen, als belangrijke Convenantpartner.

4 2. Activiteitenverslag 2016 Zoals gesteld: het hoofddoel is in oktober 2016 bereikt. Alle scholen die daarvoor in aanmerking kwamen zijn tot Brede school Moerdijk ontwikkeld. Met het wegvallen van De Zwingelspaan in augustus 2016 en het besluit van de Stuurgroep Jeugd en Educatie om Palet niet tot brede school te ontwikkelen zijn er in totaal 22 certificaten verstrekt: 21 basisscholen plus Markland college. De activiteiten die hebben plaatsgevonden in 2016 (en alle voorgaande jaren) staan in het teken van het realiseren van deze doelstelling. Resultaat per november 2016: op 22 gecertificeerde Brede scholen Moerdijk kan de vlag uit

5 Stand van zaken Ontwikkeling Brede scholen in gemeente Moerdijk Situatie dec , 2012 en 2013 Fase 1 Brede scholen gecertificeerd Proces van her-certificering ingezet in nov 2016 (totaal 11) Basisschool De Toren CBS Het Bastion Aventurijn St. Jozefschool RKBS De Rietvest De Arenberg RK basisschool PCBS De Molenvliet PcBs De Regenboog RK bs De Hoeksteen OBS De Boemerang OBS De Cocon 2014, 2015 Fase 2, eerste tranche Brede scholen gecertificeerd (5 erbij, totaal 16) IBS de Klaverhoek Julianaschool Kennedyschool OBS De Springplank RKBS Maria 2016 Fase 2, tweede tranche Brede scholen gecertificeerd (6 erbij, totaal 22) De Neerhof Chr. Basisschool t Kompas PCBS De Singel OBS Willem de Zwijger Prot. Chr. Basisschool De Ruigenhil Markland college CBS Zwingelspaan is gesloten aug 2016 Proces van Her-certificering De elf brede scholen die in fase 1 zijn gecertificeerd, zijn in het najaar van 2016 onderworpen aan her-certificering. De kernvraag hierbij is: Voldoet het initiatief nog aan de gestelde eisen uit de Monitor Brede school Moerdijk? In december 2016 ontvangt de Stuurgroep Jeugd en Educatie de notitie van de Werkgroep Brede school met daarin de conclusies van deze her-certificering.

6 Activiteiten In afstemming met de Werkgroep Brede School van de Stuurgroep Jeugd en Educatie zijn de hoofdactiviteiten voor de ALP procescoördinator vastgesteld. In de onderstaande lijst zijn deze vernoemd. - Per activiteit is aangegeven of uitvoering (voldoende) resultaat heeft opgeleverd. Zo ja, dan is een groen vinkje gepresenteerd. - De activiteiten met * vallen buiten de opdracht Procescoördinatie, maar zijn onderdeel Activiteiten 1. Hoofdtaak: begeleiding van brede scholen in ontwikkeling 2. Monitoring en certificering 3. Her-certificering van initiatieven uit fase 1 * x 4. Organiseren van Overleg Brede school Moerdijk 5. Afstemming met convenantpartners 6. Afstemming met andere relevante partners 7. Communicatie en PR 8. Doorontwikkeling van nieuw initiatief Talentontwikkeling met Techniek * 9.Subsidie- en sponsoring 10. Leveren van input voor Werkgroep mbt Voortgang BsM na 2016 * 11. Leveren van input voor Werkgroep mbt Beleid financiën en sponsoring na 2016 * Ad 1: Begeleiding van brede scholen in ontwikkeling Het ontwikkelen van scholen en hun partners tot Brede school Moerdijk is de hoofdtaak van de procescoördinatie. In het verslagjaar 2014 en 2015 zijn vijf scholen gecertificeerd (zie daarvoor de rapportages van betreffende jaren). In 2016 zijn de laatste zes scholen gecertificeerd. In de begeleiding is gewerkt via een vaststaande procedure: - uitleg over doelen, werkwijze, monitor en certificering aan de betrokkenen; - inventarisatie van wat er reeds gebeurt op de school; - inventarisatie van de partners; - omschrijven van de (specifieke) visie op brede school van de betreffende school; - discussie over mogelijke en gewenste nieuwe activiteiten; - daarbij specifiek aandacht voor wijk- en kerngerichte activiteiten - vastleggen van een en ander in Visie- en Activiteitenplan voor de eerste periode; - interne afstemming (Brede school overleg binnen de school); - voorleggen van Visie- en Activiteitenplan aan ouders, OR en MR door schooldirectie SBO Palet: een andere lijn ingezet SBO Palet, schoolbestuur De Waarden, Stuurgroep Jeugd en Educatie en Brede school Moerdijk hebben in het voorjaar van 2016 nog eens goed gekeken naar SBO Palet als mogelijk toekomstige brede school. De centrale vraag was Is het zinvol en gewenst om Palet tot Brede school Moerdijk te ontwikkelen, zoals gesteld bij de aanvang van het traject in

7 2011. Na-schoolse activiteiten aanbieden ligt immers niet zo makkelijk (alle kinderen gaan stipt na schooltijd met geregeld vervoer terug naar huis of opvang) en een actieve band met de buurt is ook een hele moeilijke voor de school (het merendeel woont verderop in de regio). Duidelijk werd al snel, dat de keurmerk-eisen niet zijn toegesneden op de situatie en context van SBO Palet. En omdat soepel omgaan en rommelen met de Brede school Moerdijk keurmerk-eisen zeer zeker niet de bedoeling is, is in september 2016 tot de navolgende lijn besloten door de Stuurgroep Jeugd en Educatie: - SBO Palet als school wordt geen Brede school Moerdijk initiatief; - de schooldirectie en Brede school Moerdijk gaan de kinderen en ouders van de school actief benaderen met het brede school aanbod van de brede scholen in de gemeente Moerdijk, een deel van de kinderen die in Moerdijk wonen hebben wellicht interesse in de activiteiten, waarbij we eventuele aanpassingen vanuit maatwerk-gedachte voorop stellen. Dus geen brede school erbij, maar voorzieningen en activiteiten van de bestaande brede scholen openstellen voor de kids van SBO Palet. Eind 2016 is dit besluit nog niet in concrete werkzaamheden opgepakt. Dit is werk voor Ad 2: Monitoring en certificering Brede scholen Monitoring en certificering Borging en ondersteuning in in In opdracht gemeente In opdracht schoolbesturen 16 Brede scholen in Markland 18. De Ruigenhil 19. t Kompas 20. Neerhof 21. Willem de Zwijger 22. De Singel De krant op bezoek bij Brede school activiteit BN De Stem heeft donderdag 14 oktober 2016 een bezoek gebracht aan de cursus Modelbouw op De Toren. Daags erna hebben ze een artikel geplaatst. Hieronder de tekst Hoe maak je van bruin sisaltouw en groen ijzerdraad een mini-sparreboom? Je kunt het vragen aan Jim Tolenaars en Thijs Smits (beiden 9, basisschool De Toren), Lukas Fens (8, De Regenboog) of Tim Bijvoet (10, De Arenberg). Zij hebben bij Modelspoorgroep Railkontakt geleerd hoe het moet. De vier jongens maken een eigen diorama. Dat is een stukje landschap met bomen, huisjes, mensen en een spoor.

8 Ook al zegt Thijs dat De Toren niet breed, maar klein is; ze zitten alle vier op een brede school. Omdat de school de blik van de leerlingen wil verbreden krijgen ze geen handenarbeid op school, maar bij Railkontakt in de voormalige Zevenbergse suikerfabriek. Lukas kent Railkontakt wel. "Ik kom hier als het open-dag is." En Tim ziet modelbouw als een mooi verlengstuk van de timmercursus die hij eerder volgde. Bij Lukas thuis hebben ze ook een modelspoor. "Maar de trein doet het niet meer. Mijn vader kan hem wel repareren." Tim Bijvoet en Lukas Fens zijn bezig met boompjes te maken die straks in een modelspoordecor worden aangebracht Volgens Jan Legierse en Peter van Sassen van Railkontakt is modelbouw een zeer veelzijdige hobby. De jongens leren er in tien 'lessen' zagen, snijden, lijmen, solderen, meten, verven en sparren maken. Hoe dat laatste gaat? Het touw wordt in het water gelegd om de draaiing eruit te krijgen. Daarna wordt het tot losse draadjes uit elkaar gepulkt. Door het is een ijzerdraad te draaien met een boormachine ontstaat de sparrevorm. Even bijknippen en klaar! Als het diorama straks klaar is, zal het langs de verschillende scholen in Zevenbergen gaan, zodat medeleerlingen en ouders van het knutselwerk kunnen genieten. Certificering laatste initiatief: De Singel Dinsdagochtend 18 oktober 2016 heeft wethouder Thomas Zwiers het certificaat Brede School Moerdijk aangeboden aan De Singel in Willemstad. Basisschool De Singel is daarmee de laatste school die de status van brede school heeft bereikt. Twintig basisscholen en het Markland College in Zevenbergen zijn De Singel voorgegaan. Deze brede scholen zetten zich in voor de ontwikkeling van kinderen door een breed activiteitenaanbod, maar zijn ook duidelijk scholen die een functie hebben in de wijk of kern. Bijzonder die ochtend was dat De Singel, die dit jaar het 125-jarig bestaan heeft gevierd, een gezamenlijk cadeau kreeg aangeboden van het havenschap Moerdijk en de gemeente. Het betrof een symbolische cheque van voor de aanschaf van zogenoemd Technisch Lego. De Singel was al actief binnen het brede school project Talentontwikkeling met techniek, maar kan nu met de sets van Lego voortgaan op het ingeslagen pad, ook voor de kinderen in de lagere groepen. Met het stimuleren van techniek in het basisonderwijs hoopt de school en beide sponsoren dat er meer jongens en meisjes geïnteresseerd raken in technische vakken en technische beroepen.

9 Ad 3: Her-certificering Brede scholen uit Fase 1 In november en december 2016 hebben de 11 brede scholen uit Fase 1 een her-certificering ondergaan. Medio december 2016 zal het resultaat in de vorm van een notitie aan de Werkgroep worden aangeboden, zodat behandeling in voorjaar 2017 door de Stuurgroep kan plaatsvinden. Ad 4: Overleg Brede school Moerdijk In overleg met de schooldirecties is naar voren gekomen dat de samenkomst en onderlinge afstemming tot een minimum beperkt dient te worden. Dit om de overhead voor brede school zo klein mogelijk te houden. De directies hebben aangegeven om de uitwisseling van kennis en ervaring vooral rechtstreeks onderling en via de procescoördinatie te laten verlopen. Ook is afgesproken om op gezette tijden een zogenoemd Overleg Brede school Moerdijk te agenderen waarop uitwisseling van kennis en ervaring geagendeerd wordt. Op 10 maart 2016 heeft het zesde overleg plaatsgevonden. Het thema was: Waar staan we, waarheen kunnen we. Onderstaand een opsomming van de hoofdpunten en leerpunten: - In haar activiteitenpakket combineert Brede school Moerdijk traditie met vernieuwing. - Waar de brede scholen in de eerste fase activiteiten ontwikkelden binnen hun eigen initiatief; kenmerkte fase twee zich in samenwerking met collega brede scholen binnen de wijk of kern. Fase drie zou een gemeente-breed activiteitenaanbod kunnen zijn (hiertoe is nader onderzoek gewenst). - Kijkend naar de toekomst ligt een (meer) integraal aanbod van kindervoorzieningen voor de hand; de huidige brede school is een product van een basisschool die in de basis smal van karakter is ; samenwerking en samensmelting vormt de basis voor meer eenduidigheid, efficiëntie en continuïteit. - Focus op het (existentiële) waarom van brede scholen en kindcentra. En onderzoek het wat ; welk aanbod is vanuit het perspectief van schaarse middelen en tijd het meest passend en adequaat voor de toekomstige ontwikkeling en verrijking van kinderen. - Schooldirecteuren zijn in meerderheid voorstander van een voortzetting van de brede schoolontwikkeling voor werkperiode , inclusief inzet van coördinatie (aandacht voor: stimulering van activiteiten, neutrale afstemming, fondswerving, organisatie van centraal overleg en afstemming). Dit laatste punt is te zien als een impliciete ondersteuning van het brede school werk tot nu toe, alsmede een vertrouwen in de koers voor 2017 en verder. Dat de schooldirecteuren

10 voorstander zijn van het brede school werk is een noodzakelijke voorwaarde voor toekomstig succes. Ad 5: Afstemming met convenantpartners Gemeente In de contractperiode heeft afstemming plaatsgevonden met de gemeente en met de vier schoolbesturen. De afstemming met de gemeente had een structureel karakter. Eénmaal in de zes weken heeft op het gemeentehuis een werkbespreking plaatsgevonden met de verantwoordelijk ambtenaar. Op gezette momenten heeft ook de Surplus medewerkster Brede school wijkacitiviteiten aan het overleg deelgenomen. De ontmoetingen stonden in het teken van afstemming, voortgang en brainstorm over bestaande en nieuwe activiteiten. In 2016 heeft afstemming met wethouder Zwiers plaatsgevonden over het techniek-project en aanhaking daarvan aan de brede school. Op verzoek van de gemeente is vooroverleg geweest en hebben vergaderingen plaatsgevonden over het initiatief Moerdijk Actief: de ontwikkeling van een attractieve verzamelwebsite met daarin alle activiteiten voor jeugd in Moerdijk op het gebied van sport, cultuur, brede school, muziek, natuur en milieu etc. Schoolbesturen Rond de zomer van 2016 hebben op initiatief van de procescoördinator afzonderlijke gesprekken plaatsgevonden met de schoolbesturen. In deze gesprekken is de stand van zaken van de brede schoolontwikkeling belicht. Ook zijn specifieke scholen van het betreffende schoolbestuur apart besproken (voor zover nodig) en is verkennend gesproken over Hoe verder in In 2016 is voorts gewerkt aan borging (verankering) en ondersteuning van bestaande brede scholen (gecertificeerd in 2012, 2013 en 2014) op basis van een overeenkomst met de drie schoolbesturen gesloten in Overleg met Surplus Welzijn De procescoördinator heeft gedurende de projectperiode nauwgezet overleg gehad met de Surplus medewerkster Brede school wijkacitiviteiten. Dit naast de tientallen telefonische en schriftelijke afstemmingsmomenten. Beide functionarissen werken in nauw overleg aan de integrale ontwikkeling van de brede scholen in Moerdijk. Ad 6: Afstemming met andere relevante partners Afstemming met andere partners heeft onder andere plaatsgevonden via de LEA Werkgroep Brede school. Dit is een gestructureerd overleg, vier maal per jaar, met vertegenwoordigers van scholen (elk po-bestuur vaardigt één school af), kinderopvangorganisaties (twee vertegenwoordigers), gemeente, Surplus Welzijn, bibliotheek VANnU en de proces coördinator. In de rapportages van 2014 en 2015 is hieraan aandacht geschonken. In 2016 heeft tevens plaatsgevonden:

11 - ontmoeting, gesprekken en mailcontact met vertegenwoordigers van diverse bedrijven en instellingen (ad hoc en meestal op activiteitbasis); - overleg met Sportplaza / Buurtsportcoach en de gemeente over afstemming / inzet werk Buurtsportcoach in relatie tot brede school; - afzonderlijke ontmoetingen met bedrijven in de kinderopvang; - afzonderlijke ontmoetingen met gemeente en GGD betreffende deelname van brede scholen aan programma s van GGD rond sport, bewegen en gezond eten. - ontmoetingen met diverse organisaties rondom Techniek-project (Tune Techniek, Havenschap, Railkontakt, SINE, Sterrenwacht, Timmercursus, Mad Science, de Ontdekfabriek Eindhoven). Wie alléén werkt telt op, wie samenwerkt vermenigvuldigt In 2016 is de Kerngerichte afstemming en samenwerking voor activiteiten doorgezet. Er is nu een overleg in Klundert, Fijnaart, Zevenbergen en Willemstad. Surplus is primair verantwoordelijk voor dit deelproject. Ook de organisaties in de kindvoorziening zijn hierbij betrokken. Het centrale gespreksonderwerp: Wie doet wat binnen de brede school en wanneer. Het aanbod wordt vervolgens gezamenlijk gepresenteerd. In 2016 zijn, mede door de procescoördinator Brede school, de eerste contouren geformuleerd voor een samenwerkingsproject op internet voor alle Moerdijkse organisaties en instellingen gericht op jeugd. Ad 7: Communicatie en PR Laat ons direct voorop stellen: Communicatie en PR is in de werkperiode geen groot project binnen de Brede school Moerdijk. - Het zijn in eerste instantie de brede scholen zélf die voorop staan. Ingezet wordt op profilering van de initiatieven naar hun eigen achterban en doelgroepen. De brede school dient zichtbaar en merkbaar te zijn voor de kinderen en hun ouders. Zij zijn de spil. Berichten over de brede school (activiteiten) in de schoolnieuwsbrief zijn wat dat betreft voor de Brede school Moerdijk belangrijker dan bijvoorbeeld een eigen website. - In het verlengde hiervan: de Brede school Moerdijk als organisatie wordt niet sterk geprofileerd. De huidige structuur functioneert als overkoepelend netwerk. Er is niet ingezet op een organisatie met rechtspersoonlijkheid. In geval van voortgang 2017 en verder zal dit nader bezien moeten worden. In aansluiting op het bovenstaande: het gebruik en inzet van sociale media is tot nu toe minimaal geweest. Er is geen eigen website (BsM is gast op de site van De Waarden), er is geen Facebook-gemeenschap, geen You-tube filmpjes en andere vormen van sociale media. De ureninzet en inzet van geldmiddelen op deze facetten zou onevenredig hoog worden ten opzichte van meerwaarde bezien vanuit het perspectief van ouders en kinderen in de kernen als primaire doelgroep. De algemene promotie voor de Brede school Moerdijk is geen doel. De communicatie en PR verloopt vooral via elementen die (reeds langer) in uitvoering zijn, zoals uitgifte van een eenvoudige (kwartaal) Nieuwsbrief, Keurmerk-borden, aandacht in

12 lokale en regionale media en aandacht voor de Brede school Moerdijk op de websites van Stichting de Waarden en de afzonderlijke scholen. Geïnteresseerden van buitenaf worden met maatwerk bediend. PS: Het voorstel ligt om in 2017 het gebruik van sociale media actief op te pakken. Daarbij ook aandacht voor gezamenlijke website voor kinderen die daarop alle activiteiten in Moerdijk kunnen zien. De krant op bezoek BN De Stem heeft maandag 24 mei 2016 een bezoek gebracht aan de cursus Sterrenstof. Daags erna hebben ze een artikel geplaatst. Hieronder de tekst. Sterrenkunde saaie, pittige kost? Niet op deze maandagmiddag bij Sterrenwacht Tivoli in Oudenbosch, waar Moerdijkse basisschoolleerlingen van alles en nog wat over de ruimte te weten komen. Ik heb de zon vast. Au, au, grapt een kind bij de opdracht om met papier het zonnestelsel na te bouwen. Een meisje doet net of ze Jupiler verstaat in plaats van Jupiter. Als je die opensnijdt, krijg je bier. Twintig kinderen van vijf Moerdijkse basisscholen volgen bij de sterrenwacht de cursus Sterrenstof. De enorme afstanden in het heelal, kometen en meteoren, de relativiteitstheorie van Einstein, het komt gedurende negen weken allemaal voorbij voor de kinderen uit de groepen 6 en 7. Het klinkt ingewikkeld maar zo brengen we het zeker niet, vertelt Christel Evers van Sine, het onderwijsinstituut dat de lessen verzorgt. Met simpele vergelijkingen probeert Sine moeilijke kost goed verteerbaar te maken: In een emmer met fijn strandzand zitten 100 miljard korrels. Ongeveer evenveel sterren telt de Melkweg. En: Licht heeft een snelheid van kilometer per seconde. Dat is in 1 seconde zeven keer de aarde rond. Evers: We noemen het informeel leren. Iets eerst leuk vinden, daarna kennis vergaren. Sterrenstof is een van de cursussen techniek en wetenschap die met financiële steun van de gemeente wordt aangeboden door de Brede School Moerdijk, waar 22 Moerdijkse basisscholen bij zijn aangesloten. We doen bijvoorbeeld ook iets met een timmerman en met modelspoor. Zo willen we techniek promoten. Want techniek hoort bij Moerdijk met zijn haven en industrie, zegt Jos Wielders van de Brede School. Als het aan mij ligt, zijn deze lessen een blijvertje. Tekst Ad Godrie, foto Gerard van Offeren, BN De Stem

13 De 10-jarige Sarah van basisschool De Hoeksteen in Zevenbergschen Hoek denkt daar net zo over. Ik vind sterrenkunde heel leuk. Ik heb thuis ook een boek met daarin bizarre feiten over de ruimte. Ik leer hier heel veel. Zo wist ik niet dat het heelal zo leeg is. Ad 8: Door-ontwikkelen van nieuw initiatief Talentontwikkeling met Techniek De afgelopen periode kwamen vanuit het veld steeds meer signalen dat Techniek een meer prominente plek verdient binnen het basisonderwijs. Sommige scholen (waaronder bijvoorbeeld Markland en De Rietvest) hebben al jarenlang activiteiten en ervaring op dit terrein; anderen toonden hun interesse. Eind 2015 / aanvang 2016 zijn vanuit de procescoördinatie de fundamenten gelegd voor het project Talentontwikkeling met Techniek als onderdeel van de Brede school Moerdijk. Diverse partners, waaronder de gemeente Moerdijk, bedrijven en onderwijsinstellingen zijn tot het programma toegetreden. Diverse financiers, waaronder diezelfde gemeente, het Havenschap Moerdijk, TUNE Techniek, de Rabobank en Suiker Unie hebben middelen op tafel gelegd. Vervolgens zijn de mouwen opgestroopt en is de weg naar uitvoering ingezet. Creativiteit stimuleren Het doel van Talentontwikkeling met Techniek is opgesteld vanuit de ambitie om techniek en wetenschap een meer prominente plek te geven binnen de Brede scholen in Moerdijk. Zowel binnen de setting van het reguliere (basis- en vo)onderwijs, maar ook als naschoolse cursus of project in verbinding met wijk, bedrijf en/of vrijwilligersorganisaties. Het project wil bij meisjes en jongens creativiteit stimuleren en hen helpen eventuele schroom voor techniek te overwinnen. Het gaat om het aanleren van en stimuleren van een onderzoekende en probleemoplossende houding. Er wordt hierbij aansluiting gezocht met het landelijke programma TechniekPact Het project kent een eigen Rapportage. Hieronder de contouren: - Maart 2015 Startbijeenkomst: Ronde Tafel Mauritshuis met bestuurders en uitvoerders - Mad Science: pleinpresentaties en cursusgroepen gestart: 173 leerlingen - Timmercursus: 10 scholen, 120 kinderen hebben deelgenomen - Techniek Torens: 6 scholen hebben met de Torens gewerkt - Techniek Torens: scholen gaan de Torens onderling uitlenen - Techniek Torens: onderlinge expertise-uitwisseling - SINE 4 cursussen voor tien scholen - Afstemming mbt Tune Techniek uit Breda opgestart, oa gericht op De Ontdekfabriek - Sponsoring opgestart Ad 9: Subsidie en sponsoring In 2015 en 2016 is voor het eerst gestructureerd ingezet op het verwerven van aanvullende middelen via verzoeken tot subsidie en sponsoring. Eerst kwantiteit, kwaliteit en continuïteit opbouwen, en pas daarna activiteit-sponsors bij het werk van Brede school Moerdijk betrekken was het onderliggende uitgangspunt. In het subsidietraject is

14 nadrukkelijk gekeken welke activiteit bij welke mogelijke subsidient cq fondsenvertrekker neergelegd kan worden. Deze strategie lijkt te werken. Voorbeelden hiervan: - RABO - bank is aangesproken op haar maatschappelijke functie van brede scholen in kleine kernen (resultaat 5.040); - Het Havenschap Moerdijk is aangesproken op ondersteuning van activiteiten in de kernen die dicht bij de haven van Moerdijk liggen (resultaat 3.000); - Suiker Unie bij een lokale activiteit in Fijnaart op gebied van techniek betrekken (resultaat 500); - Tune Techniek uit Breda vragen om Talentontwikkeling met Techniek als regionaal project te ondersteunen (resultaat ). Brede school Moerdijk heeft geen rechtspersoonlijkheid. We hebben in 2015 daarom het schoolbestuur De Waarden gevraagd om op te treden als samenwerkingspartner die de financiële middelen beheert en administreert. Zij hebben daarin toegestemd. In 2016 is dor hen invulling gegeven aan deze functie. In 2016 is binnen de Werkgroep gesproken over de stand van zaken voor wat betreft subsidies en subsidieverstrekking. Er zijn richtlijnen opgesteld en er is een kascommissie ingesteld, die de daadwerkelijke uitgifte ter hand neemt. In 2017 zal dit thema verder uitgewerkt worden. Ad 10: Voortgang Brede school Moerdijk ná 2016 In haar december-vergadering van 2015 heeft de Werkgroep een eerste discussie gevoerd over mogelijke modellen (toekomst-scenario s ) inclusief de voor- en nadelen die daaraan kleven. Eind 2016 lopen immers de contracten af van Procescoördinatie Ontwikkeling van Brede scholen (van de gemeente) als de Ondersteuning en borging van bestaande Brede scholen (van de schoolbesturen). Het is derhalve zaak om de vraag op te pakken Hoe verder ná 2016? Stoppen, behouden, onderhouden, doorontwikkelen? Onderstaand de vier scenario s die door de Werkgroep zijn besproken: - Scenario 1: Stopzetten : stilleggen van activiteiten vanuit Stuurgroep, samenwerkende besturen en gemeente; geen afspraken tussen partners. Elke bestuur, elke brede school zélf is verantwoordelijk voor eventuele (eigen) invulling en uitvoering. Keurmerk BsM stopt. - Scenario 2: Behoud Keurmerk : stilleggen van stimulerings- en ontwikkelingswerk. Geen bilaterale ontwikkeling, geen Nieuwsbrieven, geen gezamenlijke overlegvergadering. De Stuurgroep houdt het keurmerk BsM intact (monitoring en certificering). Gemeente en/of schoolbesturen financieren behoud van het keurmerk. - Scenario 3: Onderhoud : als basis scenario 2 plus daarbovenop behoud van de ondersteuning richting afzonderlijke brede scholen op niveau onderhoud.

15 Financiering door besturen, door gemeente of beiden een deel. Onderhoud betekent instandhouding gezamenlijke Overleg Brede school Moerdijk, vast aantal ondersteuningsuren beschikbaar per school plus daar waar nodig of gewenst beschikbaarheid op afroep. - Scenario 4: Doorontwikkeling : als basis scenario 3 plus daarbovenop doorontwikkeling van de brede scholen. Financiering door besturen, door gemeente of beiden een deel. Doorontwikkeling betekent onderhoud plus aanvullend een taakstelling vanuit coördinatie om nieuwe werkvormen, activiteiten en subdoelen te ontwikkelen en uitvoeren. De Stuurgroep heeft zich in september 2016 uitgesproken voor inzet op scenario 4. Op haar vergadering van december heeft de Stuurgroep, op advies van een Projectgroep, afgesproken om het kalenderjaar 2017 vooral te gebruiken als een overgangsjaar. Een jaar waarin resultaten worden geborgd en initiatieven op hun verzoek worden ondersteund en waarin daarnaast doorontwikkeling vorm krijgt. De Stuurgroep verzoekt om een nieuwe beleidsvisie Brede scholen Moerdijk , te bespreken in het tweede kwartaal van 2017 en te implementeren vanaf nieuwe schooljaar 2017 / 2018.

16 3. Samenvattend: Breder is beter De gemeente Moerdijk is een actieve gemeenschap van kleine stadjes, kernen en gehuchten. De afgelopen jaren zijn hier overal brede scholen tot ontwikkeling gekomen. De inzet op de ontwikkeling en verrijking van kinderen gaat binnen deze brede scholen hand in hand met het stimuleren van leefbaarheid en sociale cohesie op buurt- en wijkniveau. De kracht van het Moerdijkse model is dat de schoolbesturen en de gemeente elkaar vinden in beide subdoelen. Het credo is Wie alléén werkt telt op, wie samenwerkt vermenigvuldigt. We zien een breed palet aan brede-school-initiatieven: van prachtige MFA s met kindgerichte instellingen onder één dak, tot kleinere scholen die met hun partners aangepast maatwerk leveren. Er zijn op doelgroepen toegespitste activiteiten rond sport, cultuur, muziek en dans. De laatste jaren zien we dat initiatieven rondom techniek en wetenschap (21 Century Skills) een vaste waarde vormen binnen het activiteitenpallet. De scholen vragen om dit soort activiteiten en de ouders kiezen ervoor. Brede school Moerdijk stimuleert inhoudelijke vernieuwing en is initiator van gezamenlijke samenwerking in de kernen waar meer scholen actief zijn. De Brede school Moerdijk wil graag dat alle kinderen kunnen deelnemen aan de (naschoolse) programma s en activiteiten. We zien de laatste jaren echter de trend dat de kosten hiervan oplopen. De participatie van lage inkomensgroepen staat daarmee onder druk, mede ook omdat de verkregen subsidiemiddelen niet persoonsgebonden ingezet kunnen worden. De brede school Moerdijk ziet hierin een uitdaging. De komende jaren is extra inspanning op dit punt benodigd. Nodig is creativiteit en doorzettingsvermogen. De laatste jaren zien we in Moerdijk een gestage daling van het aantal leerlingen. Zoals op meerdere plekken in Nederland: het platteland ontgroent. Deels omdat het aantal geboortes daalt. Maar zeker zo belangrijk is de trek van jongeren van het platteland naar de stad voor studie en cultuur. Terugkijkend over zeven jaar (de periode ), zien we een daling van het leerlingaantal op de reguliere basisscholen van 14% over het totaal (van naar 2.978). Vooruitkijkend wordt de situatie er niet veel beter op (cijfers Planbureau voor de Leefomgeving). Voor de Brede school Moerdijk is deze ontwikkeling geen probleem. Juist in een krimpende markt is samenwerking het devies. Eindconclusie Brede school Moerdijk; Breder is beter