1
Opdracht 1 Verzamelen van 8 kunstbronnen P.3 Opdracht 2 De cultuurkaart P.3 Opdracht 3 Verken kunsteducatie op je basisschool P.4 Opdracht 4 Ontwerp een kunstsamenhang les in je stageklas P.4 Opdracht 5 Ontwerp een Powerpoint presentatie P.11 2
Opdracht 1 Verzamelen van 8 kunstbronnen Bron1: http://www.kunstenaarsindeklas.nl/nieuws/zwolle-veldtocht-ervaringen.aspx Bron2: http://www.kunstenaarsindeklas.nl/kunstenaars/apopkema.aspx Bron3: http://www.kunstenaarsindeklas.nl/kunstenaars/cborren.aspx Bron4: http://www.moetjedoen.nu/moetjedoen/pagina.asp?pagkey=58895 Bron5: http://www.het-kofschip.nl/kunstlessen/ Bron6: http://www.moetjedoen.nu/moetjedoen/pagina.asp?pagkey=58936 Bron7: http://www.cultuurnetwerk.nl/communicatie/documenten/de_cul turele_loopbaan_centraal.pdf Bron8: http://www.gelderlander.nl/voorpagina/liemers/5204117/te-weinig-cultuur-in- Didam.ece Motivatie De reden waarom ik juist voor deze kunstbronnen heb gekozen is omdat hier veel lesideeën te vinden zijn. Daarnaast staan er ook nog eigen meningen in van bepaalde kunstenaars over hun eigen vak. Hier vindt je ook kunstdocenten die zichzelf aanbieden om als gastleerkracht langs te komen op de school waar je werkt. Er zijn ook veel scholen waar een hele kunstdag wordt gehouden en hoe zo n dag eruit ziet. Ik heb het hier over bron 6. Verder heb ik bronnen gekozen die vertellen waarom kunsteducatie voor kinderen en voor school erg belangrijk is. De laatste bron die ik heb toegevoegd (bron8) gaat over mijn eigen gemeente en kunst. De gemeente vindt dat er te weinig geld in kunstsamenhang wordt gestoken en stelt een bedrag beschikbaar van 65.000,- voor het jaar 2011! Opdracht 2 De cultuurkaart De reden waarom ik voor deze bezienswaardigheden heb gekozen is omdat het voor de kinderen van mijn basisschool erg herkenbare plekken zijn en dit hen motiveert om meer te weten te komen over kunst & cultuur. De markthal, de Sint Martinus molen en het schuttersmuseum geeft de geschiedenis weer die Didam heeft gehad. Hierdoor krijgen de leerlingen een kijk in de cultuur die zich in Didam afspeelt en wat vertelt waarom Didam er tegenwoordig zo uitziet. Deze plekken kunnen bezichtigd worden en je kunt er rondgeleid worden, dus is ideaal voor een cultuurles. Bij de muziekschool is er ook een afspraak te boeken waarbij kinderen verschillende muziekstijlen leren uit verschillende culturen. Hiervan zou eventueel ook een gastleerkracht langs kunnen komen op de basisschool. Als laatste heeft Didam ook nog een kerk; De Sint Martinuskerk. Dit is een katholieke kerk wat ook weer wat verteld over het verleden in Didam. Ik ben al eerder (met Pasen) in de kerk geweest met mijn stageklas waar verteld werd over het geloof. De Beeldenstorm kwam hierbij ook naar voren en werd er verteld waarom er geen standbeelden meer stonden. 3
Opdracht 3 - Verken kunsteducatie op je stageschool 3a. Cultuureducatie en kunstzinnige oriëntatie Cultuureducatie in het onderwijs wordt vormgegeven via kunstzinnige oriëntatie. De Kolkstede hanteert de kerndoelen als basis voor het programma kunst en cultuureducatie. Het leerplan is breed en divers opgebouwd: tekenen, handvaardigheid, muziek, dans/beweging, drama/spel, foto/ film, taal/literatuur en cultureel erfgoed. De 8 kunstdisciplines komen aan bod via het Kunstmenu, Projecten en lessen. Voor het schooljaar 2010-2011 is een planning voor Kunstmenu opgesteld. Daarbij gaat o.a. om theatervoorstellingen, museumbezoek, bezoek aan historische gebouwen, e.d. In groep 1-2 worden vanuit de methode moet je doen beeldende vorming lessen gepland, die aansluiten bij de thema s van Schatkist. Muzikale vorming werd gegeven door de vakleerkracht muziek. Daaraan is afgelopen schooljaar vanwege bezuinigingen op de formatie een einde gekomen. De lessen worden nu door een eigen groepsleerkracht gegeven. In de lessen muziek en in het bewegingsonderwijs is ook aandacht voor dans en beweging. Groep 4 wordt onder schooltijd AMV (algemene muzikale vorming) gegeven door een medewerker van de muziekschool. Na het eerste jaar AMV kunnen de kinderen buiten schooltijd op vrijwillige basis de deelname aan AMV voortzetten. 3b. Mijn mentor verteld dat er naast de muzieklessen, taallessen, handvaardigheidlessen, rekenlessen en gymnastiek lessen ook tijd wordt besteed aan kunst- en cultuureducatie. Dit is een vast moment per week zodat de kinderen hier ook veel van opsteken. In deze lessen wordt ook veel gepraat over de samenleving en de culturen die daarin allemaal meespelen. Daarnaast worden er ook workshops gegeven en is er zelfs een kunstdag ingepland in het schooljaar, waar alle groepen aan meedoen. 3c. Wanneer er genoeg geld te besteden is, willen zij dat o.a. de vakleerkracht muziek weer terug komt op de school. Voor de leerlingen is het fijner, omdat zij een ervaren persoon voor zich hebben en deze persoon alles kan vertellen over de muziek die uit verschillende culturen naar voren komen. Zoals je bij opdracht 3a kan zien, wordt er verder al erg veel gedaan op de school met betrekking tot kunst- en cultuureducatie. Opdracht 4 ontwerp een kunstsamenhangactiviteit in je stageklas Ik loop stage in groep 4 van de Kolkstede en ben op het idee gekomen om een erg leuke les te geven over schilders en over schrijvers. We hebben verschillende kunstwerken online bekeken en ik heb met de leerlingen gefilosofeerd over de schilderijen. Ik heb hen verschillende vragen gesteld. (deze zijn terug te vinden op mijn lesvoorbereidingsformulier op de volgende pagina) Daardoor heb ik de opdracht voltooid om een goede les te geven waarbij kunstsamenhang2 (filosoferen over kunst) aan bod komt. Ik heb de leerlingen geïnformeerd over de kunstenaars en het herkenbare in hun kunstwerken. De opdracht De kinderen kregen informatie over de schilders Vincent van Gogh en Wasilly Kandinsky. De schilderstijlen van deze 2 kunstenaars heb ik samen gevoegd tot 1 werkje. Daarna kregen de leerlingen informatie over verschillende bekende schrijvers, met name gedichtenschrijvers. De tweede opdracht luidt dan ook als volgt voor de leerlingen; Maak een gedicht van ongeveer 8 regels naar een kunstmuseum waarom juist jouw kunstwerk daar moet komen te hangen. Op de volgende pagina is mijn lesvoorbereidingsformulier te vinden van de activiteit! 4
Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens naam student: Peter Polman stageschool: De Kolkstede Plaats: Beek Iselinge klas: VR1B mentor/mentrix: Joke Doornbos datum: 09-06-2011 aantal leerlingen: 28 tijd: 14:10-15:10 groep: 4 Inhoudelijke gegevens vak of vormingsgebied: Kunst - beeldend activiteit: De kinderen krijgen bij de introductie informatie over de schilder Vincent van Gogh. Hierbij wordt er gekeken naar verschillende schilderijen van hem. De leerlingen vertellen wat hen opvalt bij deze schilderijen en beantwoorden enkele vragen die de leerkracht stelt. De leerlingen krijgen een kleurplaat van een dier, welke zij op dezelfde manier gaan inkleuren zoals dat Vincent van Gogh dat heeft gedaan bij zijn kunstwerken. De achtergrond van deze kleurplaten verven zij op dezelfde manier als dat Wassily Kandinsky deze heeft gemaakt. Daarna schrijven de kinderen een gedicht naar een museum voor kunst, waarin zij vertellen waarom hun kunstwerk daar moet komen te hangen. Dit doen zij in minimaal 8 zinnen. Componenten van de les beginsituatie van de leerlingen: De leerlingen hebben al eerder lessen gehad waarbij kunst is betrokken. Ik verwacht dat het grootste deel van de groep niet bekend is met de 2 schilders. Leerlingen; - De leerlingen krijgen voor het eerst een les over de kunstenaars Vincent van Gogh en Wissily Kandinsky. Ze maken ook voor het eerst een schilderij/tekening waarbij de verftechnieken van deze kunstenaars worden gebruikt. - Ik verwacht dat enkele leerlingen wel eens hebben gehoord van de kunstenaar Vincent van Gogh, maar dat zij nog niet weten wat de schildertechniek van deze kunstenaar is. - De kinderen hebben nog niet zo heel vaak een gedicht geschreven, maar hebben hier deze week al wel een les over gehad. Lokaal; - De kinderen krijgen les in het lokaal van groep 4. Hier krijgen zij ook de meeste lessen. Wanneer zij eerder klaar zijn met het verven en het tekenen, dan ruimen zij hun gebruikte verfspullen op en schrijven dan eerst op kladpapier hun gedicht op. - De leerlingen zitten in de klas in verschillende groepjes van 4 tot 6 personen. Zodat er goed samengewerkt kan worden met de materialen. - De volgende materialen zijn aanwezig in de klas: kleurpotloden, pen, verfkwasten, verf, verschillende kleurplaten op A5-formaat, kladpapier, oude kranten, het digibord. 5
Doelen persoonlijk leerdoel (gericht op competenties & SMART): Op basis van eigen ideeën en bronnen ontwerp ik een les waarin een activerende en interactieve werkvorm zit verwerkt. Ik organiseer een les waarbij de kinderen zelfstandig werken in de totale groep en let hierbij erop dat er individuen zijn die extra ondersteuning nodig hebben. Ik kan met behulp van het digibord de kinderen vertellen wat voor schilderstijl Vincent van Gogh en Wassily Kandinsky hebben. Deeltaak 29, vakinhoudelijk en didactisch competent Deeltaak 30, vakinhoudelijk en didactisch competent Deeltaak 34, Organisatorisch competent Hoe ga ik dit bereiken? - Ik heb voor het schoolvak kunst en samenhang een opdracht gekregen, waarbij de kinderen informatie krijgen over de schilders Vincent van Gogh en Wassily Kandinsky. Deze schilders hebben beiden een aparte schilderstijl en deze worden samengevat tot 1 kunstwerk. Ik leg met behulp van het digibord uit wat de opdracht precies is. Wanneer de leerlingen aan het werk zijn loop ik rond en help ik kinderen die even niet verder komen. Lesdoelen proces-/productdoelen; kennis-, vaardigheids-, vormingsdoelen: Aan het einde van deze les weten de kinderen wie de schilders Vincent van Gogh en Wassily Kandinsky zijn en welke schilderstijl zij hanteren. (productdoel/kennisdoel) Aan het einde van deze les hebben de kinderen op z n minst het kleuren af en zijn zij begonnen aan het verven van de achtergrond. (productdoel,vaardigheidsdoel) Aan het einde van de les hebben de kinderen geoefend met het schrijven van een gedicht. (productdoel, vaardigheidsdoel) 6
7
Reflectie op de activiteit Ik heb het idee gekregen om als introductie voor deze kunst- en cultuureducatieles mezelf te verkleden als een echte kunstenaar (een schilder). De kinderen vonden het erg leuk en raakten erg enthousiast. De reacties van de leerlingen en mijn mentor waren ook erg leuk. Het was een goede inleiding, want de leerlingen hadden daarna erg veel zin om te beginnen aan hun eigen kunstwerkje. Ik heb de leerlingen na mijn introductie verteld over de bekende schilders Vincent van Gogh en Wasilly Kandinsky. We hebben gekeken naar de stijlen van deze 2 schilders en ik heb met de leerlingen gefilosofeerd over de kunstwerken van deze 2 schilders. Ik heb leerlingen vragen gesteld zoals; - Wat is er zoal te zien op dit schilderij? - Welke kleuren zie je allemaal? - Welke vormen zijn er allemaal te zien? - Wat denk je hoe de schilder zich voelde toen hij dit schilderij maakte? - Waarom denk je dat? - Wat valt je op als je het van heel dichtbij ziet? Bij elke vraag die ik stelde waren er veel leerlingen die antwoord wilde geven. Daarna heb ik de opdracht stapsgewijs uitgelegd met behulp van mijn powerpoint presentatie. Hierdoor zijn vele kunstwerkjes erg goed gelukt! De tweede activiteit is ook prima gegaan. Ik heb de leerlingen verteld over bekende schrijvers en ik heb hen het rijmschema uitgelegd. Dit was voor de leerlingen erg duidelijk. Ik vind dat ik de les erg goed heb gegeven, omdat de leerlingen de les op zich al erg leuk vonden en omdat zij veel te weten zijn gekomen over de geschiedenis van de vele grondleggers op het gebied van kunst! De samenhang tussen deze 2 activiteiten is beeldende kunst (schilderen) en gedichten. Hier zie je 1 van de gedichten van de kinderen uit mijn stageklas (zonder spelfouten); Dit is nou mijn schilderij, ik ben er erg trots op want hij is van mij! Ik wil graag dat je deze in het museum hangt, want dit is beter dan behang. Ik gebruik de kleuren rood en groen en blauw, want deze kleuren zijn echt wauw! Hopelijk vind jij hem ook mooi, want dit is beter dan wat geknooi! (dialect voor geknoei) 8
Nieuw leerdoel formuleren Ik heb voor mezelf geen nieuw leerdoel, omdat ik vindt dat de activiteit op een juiste manier uitgevoerd is. Ik heb veel aandacht gestoken in de voorbereiding van de activiteit, waardoor de les voor de leerlingen informatief en ook nog eens erg leuk was. Ik heb daarnaast wel nagedacht over eventuele alternatieve les. Alternatieve les Voor een volgende les zal ik meerdere kunstvakken gebruiken dan alleen literair en beeldend. Ik kan bijvoorbeeld muziek laten maken door de leerlingen en wanneer deze klaar is de leerlingen een tekst op laten schrijven of een toneelstukje erbij laten maken. Foto s activiteit Introductie filosoferen begin van de activiteit Laatste momenten van de eerste les 9
Opdracht 5 Ontwerp een presentatie van 10 minuten Leerstrategieën Actief Zelf bezig zijn met kunst. De kinderen gaan zelf aan het werk met het maken van bijvoorbeeld een gedicht, een schilderwerkje, een dans of toneelstuk of misschien wel dat ze zelf muziek maken. Receptief Bij receptieve educatie gaat het meer over het bezoeken van bijvoorbeeld een kunstatelier, een museum, een voorstelling of optreden. Hier vind meer de verdieping van kennis plaats en kunnen zij ideeën opdoen. Reflectief Reflectief kan zowel bij de actieve als de receptieve kunstbeoefening plaatsvinden. Leerlingen leren hun eigen denken en handelen beschouwen en analyseren. Er wordt veel gepraat over wat er zoal te zien is in een kunstwerk. Geen enkel antwoord is hierbij fout, omdat de leerling dit zelf interpreteert. Daarnaast wordt bij kunstlessen vaak gebruik gemaakt van het didactisch model (KVB-model). Als je een goede kunstles wilt geven, komen alle productcomponenten (Betekenis, Vorm en Materiaal) en alle procescomponenten aan bod (Beschouwing, Onderzoek en Werkwijze). Belang van kunsteducatie Voor kunstbeleving en kunstbeschouwing is de verbeelding van de kinderen een belangrijk verband. Het kind heeft vaak een erg rijke fantasie, want in hun verbeelding is er van alles mogelijk. Belangrijk voor kinderen om te weten is dat het niet raar is iets te verbeelden. Kunst is hierbij dus een uitstekend voorbeeld. Wanneer er bijvoorbeeld met een klas naar een schilderij wordt gekeken, dan zijn er verschillende perspectieven. Sommige kinderen zien weer iets anders dan andere kinderen en zij geven er ook een andere betekenis aan. De kinderen leren om op een andere manier te kijken en kunnen benoemen wat ze mooi vinden aan een kunstwerk en wat niet. Jouw rol als cultuuroverdrager Het is dus belangrijk als kunst en cultuuroverdrager om vragen te stellen aan de kinderen zodat zij beter kunnen verwoorden wat zij precies zien of voelen bij een kunstwerk. Op deze manier worden kinderen meer open-minded en gaat er een wereld voor hun open. Leerlingen komen er zo ook achter wat zij leuk of mooi vinden in hun omgeving en in de samenleving en zij kunnen dit onderbouwen met argumenten. Dit draagt bij aan het ontwikkelen van een eigen mening van het kind. 10
Verschillende kunstvormen Kunst is een van de belangrijkste vakken op het basisonderwijs, want bij veel vakken komt kunst- en cultuur aan bod, namelijk; tekenen, handvaardigheid, muziek, dans/beweging, drama/spel, foto/ film, taal/literatuur en culturele lessen. Kennis en vaardigheden Wanneer je kunst- en cultuurlessen geeft, worden daarbij ook veel gebieden van de meervoudige intelligenties getriggerd, namelijk Woordslim bijvoorbeeld rijmen van een gedicht Beeldslim voor het maken van een schilderij Muziekslim aanvoelen en maken van muziek Beweegslim denk aan toneelstukjes of dans Mensenslim je filosofeert samen met anderen En zelfslim je leert breder te denken en vormt een eigen mening In het einde van de powerpoint presentatie laat ik aan mijn medestudenten zien welke kunstsamenhang activiteit ik heb opgezet voor de kinderen. Nieuw leerdoel formuleren Ik heb voor mezelf geen nieuw leerdoel, omdat ik vindt dat de activiteit op een juiste manier uitgevoerd is. Ik heb veel aandacht gestoken in de voorbereiding van de activiteit, waardoor de les voor de leerlingen informatief en ook nog eens erg leuk was. Ik heb daarnaast wel nagedacht over eventuele alternatieve les. Alternatieve les Voor een volgende les zal ik meerdere kunstvakken gebruiken dan alleen literair en beeldend. Ik kan bijvoorbeeld muziek laten maken door de leerlingen en wanneer deze klaar is de leerlingen een tekst op laten schrijven of een toneelstukje erbij laten maken. 11