Nijmegen, 25 mei 2005 158/2005 SP -initiatiefvoorstel vermindering uitstoot van (gemeentelijke) voertuigen Inleiding De meest recente monitoring van de luchtkwaliteit (Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit) van het Rijks Instituut Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft laten zien dat de tot dusver genomen maatregelen ontoereikend zijn om het aantal overschrijding van Normen in Nederland terug te dringen (Normen voor concentraties van luchtverontreinigende stoffen in de buitenlucht zie bijlage 1). Uiteraard is de verslechterde luchtkwaliteit iets dat internationaal en landelijk dient te worden aangepakt omdat Nederland relatief veel vervuiling uit het buitenland krijgt. De aanvullende maatregelen die het kabinet tot dusverre heeft genomen zijn niet altijd effectief. Ze bestaan er meestal uit dat bronnen van vervuiling ruimtelijk worden gescheiden van mens en natuur. Op die manier hoeven de emissie eisen aan bedrijven niet te worden verscherpt en wordt hun concurrentiepositie niet geschaad. De Europese normen voor stikstofdioxiden (NO, NO2, NOx) en fijn stof (PM 10= stofdeeltjes <10 µm) zullen niet worden gehaald, maar we vinden dat onze stad en de gemeente in het bijzonder een bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. Door een besluit te nemen om het gemeentelijk wagenpark geleidelijk te vervangen door aardgas voertuigen kan een bijdrage worden geleverd aan het verminderen van de negatieve effecten van het gemotoriseerde verkeer op de gezondheid van onze burgers en de bebouwing in onze stad. Met het onderstaande voorstel kan de gemeente met steun van het Rijk en de Provincie een signaal afgeven aan burgers en bedrijven om ook mee te werken aan de verbetering van de luchtkwaliteit in onze stad. Het voorstel ligt in de lijn van het college akkoord en kan rekenen op steun van de Gelderse Milieu Federatie (zie bijlage 2 groene concessie). Aardgasbussen Wanneer we alle gemeentelijke voertuigen met in acht name van een redelijk overgangstermijn ombouwen op aardgas zal de uitstoot in vergelijking met dieselmotoren leiden tot 70% minder Nox, 90% minder roet, 60% minder koolmonoxide en 20% minder kooldioxide. Aardgas blijft weliswaar een fossiele brandstof, maar vormt wel een opstap naar het duurzame biogas (opgewekt uit biomassa zoals rioolslib of GFT) en waterstof. Deze brandstof zal pas over 15 tot 20 jaar breed inzetbaar zijn. Bijmenging van biogas of waterstof is mogelijk. De aardgas vulstation(s) zijn gemakkelijk om te bouwen op waterstof. Aardgas kan dus de komende jaren een bijdrage leveren aan het terugdringen van smog en zure regen. Om verdere normoverschrijdingen in en rond Nijmegen te voorkomen zullen deze maatregelen wenselijk zijn uit het oogpunt van de volksgezondheid. Vijf aardgasbussen hebben een lagere uitstoot dan één dieselbus! Bovendien is van een aardgasmotor het geluidsniveau en de uitstoot van toxische en kankerverwekkende stoffen veel lager dan bij conventionele motoren. Om een commercieel aantrekkelijk project kunnen uit voeren waarvan de exploitatiekosten volgens deskundigen lager liggen dan voor dieselbussen.(zie bijlage 3 GAIA project Haarlem) is bij een wagenpark van 50 bussen het project reeds aantrekkelijk. SP eerste weg links SP afdeling Nijmegen, Molenweg 95, 6543 VA Nijmegen T (024) 322 93 88 F (024) 322 93 88 E nijmegen@sp.nl I http://nijmegen.sp.nl
We kunnen door deze verplichting ten aanzien van het materieel op te nemen in de concessievoorwaarden van het KAN voor het openbaar vervoer een duidelijk signaal afgeven aan particulieren en bedrijven met een fors wagenpark in Nijmegen en de regio. De gemeente Nijmegen kan investeerders faciliteren om op een veilige locaties een vulstation te bouwen. Wanneer de gemeenteraad en het college dit voorstel ondersteunt, kan de Nijmeegse delegatie in de KAN raad dit voorstel bij de KAN raad vergadering van 30 juni 2005 inbrengen en ervoor zorgen dat in het Programma van Eisen voor KAN Zuid, de dieselbussen in het openbaar vervoergebied van het KAN per 1 januari 2007 binnen een redelijke termijn allemaal op aardgas zullen rijden. Het college van onze stad heeft inmiddels een aantal stappen gezet, maar met name voor de besluitvorming over de nieuwe concessievoorwaarden in de KAN raad is het van belang dat de gemeenteraad dit voorstel ondersteunt. Het college zal voorts stappen dienen te ondernemen om ervoor te zorgen dat gemeentelijke diensten en gesubsidieerde instellingen op een redelijke termijn worden verplicht om hun voertuigen te laten rijden op aardgas. Op dit moment voldoen de dieselbussen nog niet aan de euro 4 norm voor uitstoot van dieselmotoren. Euro 5 wordt vanaf 2008 verplicht voor de nieuwe bussen De aardgas bussen zijn stiller en hebben minder uitstoot dan de bussen met de nog niet geïntroduceerde euro 5 norm bussen. Voor de komende 10 jaar zal het op belangrijke busroutes in het centrum, rond het station, op de Graafseweg, rond Heyendaal en de Brabantse Poort in ieder geval leiden tot een aanzienlijk lagere uitstoot. Uiteraard betekenen deze voorstellen niet dat verder geen aanvullende stappen hoeven te worden ondernomen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Aanvullende maatregelen De verscherpte controle van de gemeentelijke en provinciale milieuvergunningen zullen doorgang blijven vinden. Daarnaast zal het college na moeten gaan denken over het bevorderen van de ketenmobiliteit maar ook over alternatieven om het verkeer naar de stad zoveel mogelijk aan de rand op te vangen middels transferia die frequent verbonden met openbaar vervoer worden met het stadscentrum en het universiteitscomplex. Deelname van bedrijven en grote instellingen (Philips, Radboud, enzovoort) is van cruciaal belang voor succes. Het stimuleren van het openbaar vervoer is belangrijk om automobilisten een serieus alternatief te kunnen bieden. Willen we substantiële reizigersgroei realiseren dan is kwaliteitsverbetering over de hele linie noodzakelijk: doorstromingsmaatregelen, betrouwbare dienstregeling, hoge frequentie, duidelijkheid, zichtbaar, klantvriendelijk en omarmd door het bedrijfsleven. De SP wil reeds geruime tijd dat door een uitbreiding van de geldigheid aantrekkelijke daluren retourkaartjes, de zogenaamde KAN kaartjes, het gebruik van het openbaar vervoer wordt gestimuleerd. Ook het college heeft dit in haar akkoord vastgelegd. Wanneer de raad deze toezeggingen tegemoet kan zien is nog niet duidelijk? Ook stimuleren van het fietsgebruik door de aanleg van comfortabele fietspaden en (gratis) bewaakte stallingmogelijkheden voor fietsers zorgt voor een betere luchtkwaliteit en dit beleid dient te worden voortgezet.
Vergroting van het draagvlak De gemeente Nijmegen zal het voortouw dienen te nemen om niet alleen de gemeentelijke voertuigen (Novio, DAR, Politie en Brandweer) geheel of gedeeltelijk op aardgas om te zetten, maar ook gesubsidieerde instellingen te bewegen om mee te doen aan het aardgasproject (Breed, Tandem) en grote instellingen zoals de ziekenhuizen, universiteit en bijvoorbeeld woningcorporaties en taxibedrijven. Vanzelfsprekend dat de instellingen zelf op zoek mogen gaan naar nog schonere brandstoffen of technieken. Investeringen In Haarlem zijn de totale projectkosten begroot 3.511.402. Het project is financieel mogelijk gemaakt door subsidies van de Europese Commissie en de Nederlandse overheid. Daarnaast heeft de Nederlandse Onderneming voor Energie en Milieu (NOVEM) een subsidie van 830.066 aan het project toegekend. In Gelderland is bekend dat de Provincie initiatieven op dit terrein zal ondersteunen. Met de concessiehouders voor het Openbaar vervoer in het KAN kunnen in het Programma van Eisen en de concessievoorwaarden bindende afspraken worden gemaakt ten aanzien van het materieel. Voorstel om te besluiten: 1. Binnen maximaal 10 jaar alle gemeentelijke voertuigen op aardgas te laten rijden 2. Bij het KAN aan te dringen op aanpassing van het OV Programma van Eisen 2007 voor KAN (Zuid) met dien verstande dat de dieselbussen worden omgebouwd of af fabriek zijn aangedreven op aardgas. 3. Dat het college met (verbonden) bedrijven gaat overleggen om steun voor en deelname aan het aardgasproject te verwerven. 4. Dat het college voor dit project zoveel mogelijk subsidie van overheidsorganen en middelen van derden probeert binnen te halen. 5. In de begroting van 2007 voldoende aanvullende middelen worden gereserveerd om het project te laten slagen. Gemeenteraadsfractie SP Nijmegen Hans van Hooft jr. Fractievoorzitter
Bijlagen In het initiatiefvoorstel wordt verwezen naar een aantal bijlagen. De meeste daarvan zijn op internet te vinden, daarom hierbij een overzicht van deze bijlagen. Bijlage 1: Normen voor concentraties van luchtverontreinigiende stoffen in de buitenlucht http://www.lml.rivm.nl/info/normen.html http://www.lml.rivm.nl/info/achtergr.html http://www.lml.rivm.nl/smogpm10tabel.html Bijlage 2: Seperaat. Aanbevelingen van de Milieufederaties en Stichting Natuur en Milieu op de OVconcessieverlening. Bijlage 3: GAIA-project Haarlem http://www.ngv-holland.nl/content_roa_08_1.html en het persbericht van de provincie Noord Holland: http://www.noordholland.nl/thema/nieuws/persberichten/provincie_verleent_conc_ov_hlem_ijm.asp?thema =home&componentid=71091&sourcepageid=55881#71091
Directie Grondgebied Milieu Duurzame Ontwikkeling AAN: de Raad van de gemeente Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon (024) 329 94 44 Telefax (024) 323 93 34 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum 14 juni 2005 Datum uw brief Ons kenmerk G610/05.0015927 Contactpersoon Kim Kerckhoffs Onderwerp Initiatief raadsvoorstel Vermindering uitstoot van gemeentelijke)voertuigen:rijden op aardgas Aantal bijlagen Doorkiesnummer 3292878 De fractie van de Socialistische Partij (SP) uit uw raad heeft het initiatief genomen tot een voorstel met betrekking tot het verminderen van uitstoot van (gemeentelijke) voertuigen door deze te laten rijden op aardgas. Het initiatiefvoorstel behelst 1. Binnen max. 10 jaar alle gemeentelijke voertuigen op aardgas te laten rijden. 2. Bij het KAN aan te dringen op aanpassing van het OV Programma van Eisen 2007 voor KAN (Zuid) met dien verstande dat dieselbussen worden omgebouwd of af fabriek zijn aangedreven op aardgas. 3. Dat het college met (verbonden) bedrijven gaat overleggen om steun voor en deelname aan het aardgasproject te verwerven. 4. Dat het college voor dit project zoveel mogelijk subsidie van overheidsorganen en middelen van derden probeert binnen te halen. 5. In de begroting van 2007 voldoende aanvullende middelen worden gereserveerd om het project te laten slagen. Wij kennen de problemen die Nijmegen heeft op het gebied van luchtverontreiniging. Ook in Nijmegen worden op verschillende plaatsen langs hoofdwegen grenswaarden en plandrempels voor fijn stof en grenswaarden voor NO 2 worden overschreden. Nijmegen, de oudste stad van Nederland. Kijk op www.nijmegen2000.nl 08-05-05 Definitief initiatief raadsvoorstel1.doc
Gemeente Nijmegen Directie Grondgebied Milieu Duurzame Ontwikkeling Vervolgvel 1 De tot dusver genomen maatregelen door het Rijk blijken ontoereikend te zijn om het aantal overschrijdingen terug te dringen. De Europese normen voor fijn stof en NO2 zullen hierdoor niet worden gehaald. De gezondheid van de inwoners en de ruimtelijke ontwikkelingen in Nijmegen komen hierdoor in gevaar. Wij zijn met de indieners van mening dat de lokale overheden ook zelf een bijdrage leveren aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. Door een besluit te nemen om het gemeentelijk wagenpark geleidelijk te vervangen door aardgasvoertuigen kan een bijdrage worden geleverd aan het verminderen van de negatieve effecten van het gemotoriseerde verkeer op de gezondheid van de burger en bebouwing in de stad. Feitelijk sluit het voorstel van de SP aan op het bestaande beleid van ons College, zoals vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Verbetering Luchtkwaliteit Nijmegen 2004-2007 en het Voorontwerp Uitvoeringsprogramma Verbetering Luchtkwaliteit Nijmegen 2005-2010. Eén van actiepunten in dit voorstel is een onderzoek naar de haalbaarheid van schone voertuigen in Nijmegen. Hierbij is gekozen om met name de omschakeling naar aardgas te bestuderen, omdat dit als meest kansrijke optie wordt gezien. Er zijn sindsdien al diverse initiatieven ontplooid. In juli 2004 is een informatiebijeenkomst georganiseerd om het Nijmeegse bedrijfsleven te informeren over de mogelijkheden voor de inzet van aardgas als brandstof. In 2004 heeft onderzoeksbureau DHV/TNO, aansluitend hierop, de wagenparken van een zestal organisaties doorberekend, waaronder die van de gemeente Nijmegen, Novio, DAR, een autorijschool en twee vervoersbedrijven. De resultaten zijn in mei 2005 naar de deelnemers teruggekoppeld. Ook is, met het KAN, onderzocht welke de mogelijkheden zijn voor het opnemen van milieurandvoorwaarden in het Pakket van Eisen voor de concessieverlening voor het openbaar vervoer in 2007. Daarnaast wordt er naar de mogelijkheden van aardgas bekeken in relatie tot een milieuzone in Nijmegen, is een Europese subsidie aangevraagd om belemmeringen bij de invoering van aardgas weg te nemen, lobbiet Nijmegen in een stedenring aardgas voor betere voorwaarden bij het Rijk en zijn er oriënterende gesprekken gevoerd met fabrikanten en exploitanten van aardgasvulstations. Van deze initiatieven zijn de Raad en de Raadscommissie op de hoogte gesteld. Wij zijn echter van mening dat beslissingspunt 2 herschreven dient te worden. Bij het KAN moet weliswaar aangedrongen worden op aanpassing van het OV Programma van Eisen (PvE) voor KAN (Zuid) met dien verstande dat dieselbussen worden vervangen door af fabriek aardgasbussen. Ombouwen van bestaande bussen is technisch gezien geen haalbare optie. Nijmegen, de oudste stad van Nederland. Kijk op www.nijmegen2000.nl 08-05-05 Definitief initiatief raadsvoorstel1.doc
Gemeente Nijmegen Directie Grondgebied Milieu Duurzame Ontwikkeling Vervolgvel 2 Wij willen graag dat de Raad akkoord te gaat met het aangepaste beslispunt 2 om zo een actief signaal af te geven aan de KAN-Raad, die in het najaar van 2005 hierover een beslissing zal nemen. Daarnaast zijn we van mening dat beslissingspunt 1 herschreven moet worden om aan te sluiten bij bestaand beleid. Op basis van het haalbaarheidsonderzoek van DHV dient eerst een vervolgonderzoek te komen naar de mate van efficiency van het gemeentelijk wagenpark, waarna de beslissing genomen kan worden of en wanneer gemeentelijke voertuigen op aardgas te laten rijden. Wij willen graag dat de Raad dit voorstel tot kennisgeving aanneemt en zich positief over deze maatregelen uitspreekt, om zodoende commitment te verkrijgen voor de uitvoering van bovengenoemde maatregelen. Wij willen dit initiatief ondersteunen mits aan de bovenstaande voorwaarden wordt voldaan. Met vriendelijke groet, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mevr. dr. G. ter Horst ir. H.K.W. Bekkers Nijmegen, de oudste stad van Nederland. Kijk op www.nijmegen2000.nl 08-05-05 Definitief initiatief raadsvoorstel1.doc