Palliatieve Oncologische Zorg In het Ziekenhuis En Thuis Liesbeth Peters en Eisso Braak
Palliatieve Oncologische Zorg Impressies Definitie, geschiedenis Binnen en buiten ziekenhuis Nieuw palliatief zorgmodel Advance Care Planning Nico Tromp, acute kortademigheid, Plaats van protocollen Palliatieve sedatie Aanbevelingen en literatuur
F. Hodler & V. Gode Darel
F. Hodler & V. Gode Darel
The illness (1915)
The exhaustion The pain
Plaats van overlijden Thuis 31% Verzorgingshuis 25% Ziekenhuis 28% Elders 6%
Palliatieve Geneeskunde 1964 De Beauvoir 1964 Saunders 1969 Kubler-Ross 1991 Hospice 2002 Euthanasiewet Palliatieve geneeskunde Kop-cursussen VTHT-teams Fentanyl, Pompjes
Palliatieve zorg in Nederland Euthanasie Begin jaren 90 Hospice ontwikkeling Midden jaren 90: stimuleringsbeleid VWS COPZ In 2002 overgenomen door IKNL Ondersteuningsteams Wetenschappelijk onderzoek Onderwijs 2005 KNMG richtlijn palliatieve sedatie. 2012 KNMG handreiking tijdig spreken over het levenseinde.
Palliatieve zorg (WHO 2002) Gericht op verbetering kwaliteit van leven Van patiënten en families Die te maken hebben met de problemen rond levensbedreigende ziekte. Voorkomt en verzacht lijden door vroege onderkenning, adequate diagnostiek. behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.
Hordenlopen Diagnose Behandelfase Uitbehandeld Ommekeer Vragen Pijn, klachten, comfort Op weg naar het einde, Overlijden Nabestaanden
Huisarts Uitdagend Ingrijpend Tijdsintensief, grenzen Onrust praktijk Buiten kantooruren Regie, machteloosheid Kan altijd beter Dankbaarheid
Patiënt (1) Pijn, pijnstillers Pijn lijden hoeft niet meer in 2014 Niet om aan te zien Hoge ileus, Faecaal braken, Octreotide Angst, Delier, Onrust, Benauwd Clinging to the wreckage
Patiënt (2) Rouw Zonder wijkverpleging Onenigheid in familie Keuze palliatieve sedatie OF euthanasie? Palliatieve sedatie, pompjes Zo had ma t niet gewild Euthanasie bespreken, uitvoeren
ACP=Advance Care Planning Is het proces waarbij een patiënt: in samenspraak met hulpverleners, familieleden en belangrijke anderen, besluiten vastlegt over zijn medische zorg in de toekomst, onder andere voor het geval hij dan niet meer in staat zal zijn te participeren bij medische behandelbeslissingen.
Effecten ACP Verbetering kwaliteit van zorg in de laatste levensfase. Positief effect op tevredenheid en rouwverwerking van familieleden.
Palliatief zorgmodel
COP-zorg Gemini ziekenhuis Ondersteunen en adviseren behandelteam Het optimaliseren van de palliatieve zorg, bij klinische patiënten. Indien nodig geven van zorgvuldige aanvullende begeleiding van de patiënt en naasten. Het consultteam geeft gericht advies en multidisciplinaire ondersteuning bij medische, sociale, psychische en existentiële vraagstukken. NB: het team neemt de patiënt niet over.
Early Palliative Care for Patients with metastatic Non Small Cell lung Cancer New England Journal of Medicine 2010
Wetenschappelijke bewijzen: SaitoAM et all: The effect on survival continuing chemotherapy to near death. BMC Palliat Care 2011;10:14
Nico Tromp Gedenken. Secure, aardige collega Benauwde patiënt, morfine en dormicum Beroering Euthanasie of palliatief? Uit lijden verlossen? Wat zou je zelf doen? Alleen, kwetsbaar, hele wereld kijkt mee Inspectie Protocollen
Acute dyspnoe, massieve haemoptoe Expert opinion: als verwacht wordt dat de patiënt binnen minuten zal overlijden: 15-30 mg midazolam
Protocollitis (1) Hoeveel protocollen, waar te vinden Hoe toegankelijk Lezen, invoeren, updates Hiërarchie protocollen Tegenstrijdig Verplicht Afwijken Situatie zonder protocol
Protocollitis (2) NHG, H & W, NTvG LHV, KNMG, VPH CBO Toetsingscommissie HAPA, MCA Alle huisartsopleidingen Collega huisartsen
Protocollitis (3) Universiteit Maastricht The Dutch Chaos case www.zorginstituutnederland /kwaliteit J. Zaat, H & W Protocollen spreken elkaar tegen Goed hulpverlenerschap Euthanasie: gewoon wettelijke regels Regionale Toetsingscommissie Toetst KNMG/KNMP-richtlijn Huisartsen: Boerenverstand
Stroomdiagram refractair symptoom Er is sprake van één of meer refractaire (onbehandelbare) symptomen, die een ondraaglijk lijden veroorzaken 10
Indicatie continue palliatieve sedatie één of meer refractaire (onbehandelbare) symptomen, die een ondraaglijk lijden veroorzaken onrust, kortademigheid en/of pijn in context van palliatieve zorgbenadering aanwezigheid meerdere symptomen inclusief lichamelijke uitputting, draagkracht van patiënt existentieel lijden in combinatie met 1 of meer andere refractaire symptomen acute palliatieve sedatie noodzakelijk bij kans op verstikking of levensbedreigende bloeding Levensverwachting < 2 weken 11
Continue sedatie versus Euthanasie Continue sedatie Euthanasie Doel Verlichten van lijden Opheffen van lijden Wijze Verlaging bewustzijn Patiënt niet altijd aanspreekbaar Levensbeëindiging Wilsbekwame patiënt Consultatie Alleen bij gebrek aan expertise Consultatie verplicht Middel Midazolam Barbituraten en spierrelaxantia Dosering Getriteerd Overdosering (in principe) reversibel Irreversibel Geen levensverkorting Levensverkorting Normaal medisch handelen Bijzonder medisch handelen 50 Geen melding en toetsing Verplichte melding en toetsing
Palliative Performance Scale (1) PPS Mobiel Actief/Ziek Zelfzorg Inname Bewustzijn 100 0 0 N N N 90 0 0 / 1 N N N 80 0 1 / 1 N N of 1 N 70 1 2 / 2 N N of 1 N 60 1 3 / 2 1 N of 1 N of Verward 50 2 3 / 4 2 N of 1 N of Verward 40 3 3 / 4 3 N of 1 N of Suf of Verward 30 4 4 / 4 4 N of 1 N of Suf of Verward 20 4 4 / 4 4 Beetjes N of Suf of Verward 10 4 4 / 4 4 Mondzorg Suf, Verward, Coma 0 Dood - - - -
Palliative Performance Scale (2) Alberta, Canada, PPS: functioneren 0 100 % Hospice indicatie: 40% Nederland, onderzoek, WJJ Jansen, VU Intensieve Thuiszorg: levensverwachting 3 maanden, ligdagen PPS: mate ziek zijn, werklast, verzekering Huisartsen ZONH: ambivalent (glijdend)
Aanbevelingen Overdracht ziekenhuis Communicatie patiënt, familie, zorgverleners Een lijn trekken Bereikbaar Overdracht Intercollegiaal overleg en consultatie Samenwerking Wijkverpleging en VTHT
Literatuur en www.pallialine.nl