Scen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen

Transcriptie

1 Scen Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen

2 inhoud Inleiding Getallen Zorgvuldigheidscriteria Valkuilen Euthanasie versus palliatieve sedatie

3 De scenarts S: staat voor steun: informatie, advies, ondersteuning, gedachtenvormend C: consultatie: vanaf het moment dat patient en arts besluiten tot euthanasie op korte termijn SCEN-arts beoordeelt noodzaak consultatie op dat moment SCEN-arts heeft zijn eigen werk, kan dus niet altijd op stel en sprong

4 Behandelaar vs SCENarts Behandelend arts blijft eindverantwoordelijk, zowel voor de communicatie met de patient als voor de beslissing en uitvoering van euthanasie SCEN-arts is slechts toetsend, behandelaar neemt zelf het besluit Alleen uitvoerend arts is aanspreekpunt voor SCEN-arts

5 Spiegelinformatie scen scenartsen in Nederland, 17 a 20 scenartsen in NBNO; huisartsen, verpleeghuisartsen en specialisten Aantal consultaties in Ned: in 2009 aantal 3887 in 2013 aantal 6965 Gemiddeld aantal consultaties per scenlid: - in 2009 per jaar 8 - in 2013 per jaar 12

6 De patiënt thuis 79,2% in verzorgingstehuis 4,9% in ziekenhuis 4,9% in verpleeghuis 3,3% in hospice 7,4% elders (GGZ-instelling) 0,2%

7 Hoofddiagnose Kanker 70,6% Cva 2,5% Hartfalen 3,1% MS/ALS 4,1% COPD 4,1% Ouderdom 5,6% (in ,2%) Dementie 1,4% Psychiatrisch 2,9% Anders 5,6%

8 Reden verzoek tot euthanasie Algehele zwakte/moeheid 55,8% Lijden zonder zicht op verbetering 50,0% Onluistering/verlies waardigheid 48,8% Afhankelijkheid 38,9% Pijn 31,3% Lijden had geen zin meer 23,0% Benauwdheid 19,5 Invaliditeit 14,4% Angst om te stikken 11,1% Braken 9,7% Levensmoeheid 7,8% Niet tot last van familie/omgeving 5,3% Depressie 2,3% Anders 17,1%

9 De consultvrager Huisarts 87,2% Specialist 5,8% Specialist ouderengeneeskunde 2,7% Niet voldaan aan zorgvuldigeheidseisen ,9% ,1% Er lijkt een trend dat consultvragende artsen minder twijfel hebben.

10 Reden niet voldaan Geen ondraaglijk lijden 66,3% Geen weloverwogen verzoek 26,3% Andere behandelingsmogelijkheden 15,8% Geen uitzichtloos lijden 11,6% Geen vrijwillig verzoek 5,3%

11 Hoe kan % niet voldaan verder zakken? Knmg > modelverslag euthanasie

12 UITZICHTLOOS EN ONDRAAGLIJK LIJDEN Aan welke aandoening, die aanleiding was voor het verzoek tot levensbeëindiging leed de patiënt en sinds wanneer? Voeg, indien aanwezig, een of meer specialistenbrieven toe waarin de diagnose wordt gesteld. Door wie en wanneer is de patiënt voorgelicht over (de huidige situatie, het beloop, de prognose van) het ziekteproces? Welke therapeutische en palliatieve alternatieven zijn met patiënt besproken, inclusief de voor- en nadelen, en wat was de mening van de patiënt daarover? Welke therapeutische maatregelen zijn ingezet en wat was daarvan het resultaat? Methoden, middelen, dosering. Welke palliatieve maatregelen zijn ingezet en wat was daarvan het resultaat? Methoden, middelen, dosering. Beschrijf vanuit het perspectief van de patiënt waaruit zijn lijden bestond en wat dat lijden voor deze patiënt ondraaglijk maakte? Waarom bent u ervan overtuigd dat het lijden naar heersend medisch inzicht uitzichtloos is? Wat maakte dat het ondraaglijke lijden van deze patiënt voor u invoelbaar was? Beschrijf bijvoorbeeld de klachten of aspecten van het lijden en de (niet alleen medische) zorg die de patiënt nodig had.

13 VRIJWILLIG EN WELOVERWOGEN VERZOEK Wanneer is er voor het eerst in algemene zin door de patiënt (met u) over levensbeëindiging op verzoek gesproken? Als de patiënt toen een schriftelijke wilsverklaring heeft overhandigd, alstublieft de datum van de verklaring vermelden. Beschrijf wanneer de patiënt voor het eerst aan u om daadwerkelijke uitvoering van levensbeëindiging heeft verzocht en wanneer de patiënt dit verzoek heeft herhaald? Als dit verzoek eerder aan anderen (bijvoorbeeld collega s) is geuit of als daar anderen (bijvoorbeeld verpleegkundigen of verzorgenden) bij waren, dit alstublieft vermelden. Als er een (schriftelijke) wilsverklaring aanwezig is, voeg deze dan toe. Een schriftelijke wilsverklaring is geen wettelijk vereiste, maar kan aan arts en consulent soms meer duidelijkheid verschaffen met betrekking tot het verzoek om levensbeëindiging. Dat zelfde geldt voor video -of audiomateriaal dat is vervaardigd, bijvoorbeeld omdat een patiënt niet (meer) in staat is te schrijven. Indien gewenst kan ook dit materiaal worden bijgevoegd. Waaruit hebt u afgeleid dat het verzoek van de patiënt niet is geuit onder druk of invloed van anderen? Waaruit hebt u afgeleid dat de patiënt zich ten volle bewust was van de strekking van het verzoek en van zijn situatie?

14 Zorgvuldigheidscriteria Wat betreft de patient: Vrijwillig en weloverwogen Alternatieven geprobeerd/besproken Palliatieve behandelingen Depressie Sedatie Uitzichtloos en ondraaglijk lijden

15 Wilsbekwaam Dementie Hersentumoren/metastasen Kinderen

16 Alles gedaan Ongeneeslijke ziekte Depressie uitgesloten danwel behandeling aangeboden Palliatieve alternatieven in ieder geval aangeboden Patient is klaar met leven

17 Palliatieve zorg Voor zover patient dat wil: zijn alle mogelijkheden van palliatieve zorg benut? Is het een doodswens of meer een vraag om verlichten van lijden.

18 Ondraaglijk lijden Een aan patient gebonden begrip Is behandelend arts overtuigd van de ondraaglijkheid van het lijden voor deze patient Is het lijden invoelbaar Kun je verwoorden waaruit dat ondraaglijk lijden bestaat Is het lijden er NU

19 Zorgvuldigheidscriteria Wat betreft de dokter andere onafhankelijke dokter medisch-professioneel goed gehandeld verslaglegging!

20 Valkuilen en obstakels Druk familie Tijdstip toezeggen Recht op.. Waarneming en vrije dagen Sedatie in plaats van euthanasie

21 Sedatie vs euthanasie Sedatie: Cliënt wil nog wel leven, maar niet zo en vraagt arts symptoombestrijding Noodsituatie Patiënt niet altijd aanspreekbaar Reversibel Euthanasie: Cliënt wil nu dood en vraagt arts levensbeëindiging Uitgebreid overleg Wilsbekwame patiënt Irreversibel

22 Palliatieve sedatie vs euthanasie Doel Wijze waarop Medisch handelen Lijdensverlichting Verlaging van bewustzijn Normaal medisch handelen Indicatie Anderszins niet te verlichten symptomen, die ondraagelijk lijden veroorzaken Toestemming patiënt Indien mogelijk Consultatie Besluitvorming Medicatie Dosering Niet verplicht, wel wenselijk Indien mogelijk consensus patiënt, naasten en behandelteam Sedativa mn. Benzodiazepines Titratie obv. lijdensverlichting Lijdensverlichting Levensbeëindiging Bijzonder medisch handelen Uitzichtloos ondraaglijk lijden Altijd Verplicht Primair patiënt en arts Barbituraten en spierrelaxantia Snelle overdosering

23 Palliatieve sedatie vs Euthanasie vervolg Uitvoering Reversibel Verkort het leven Natuurlijk overlijden Zorgvuldigheidseisen Wettelijke regelgeving Melding en toetsing Arts en verpleegkundig team Ja Nee Ja (nog) niet opgesteld Zoals bij elk medisch handelen Nee

24 Om te onthouden Nummer SCEN: ma-vrij van Nummer P A T: ook in het weekend van informatie over scen palliatieve richtlijnen