Euthanasie bij psychiatrische problematiek, kan dat? Gerty Casteelen, psychiater levenseindekliniek

Transcriptie

1 Euthanasie bij psychiatrische problematiek, kan dat? Gerty Casteelen, psychiater levenseindekliniek

2 Een moreel dilemma Beschermwaardigheid van het leven Autonomie patiënt Barmhartigheid Waardigheid

3 Werkwijze levenseindekliniek: psychiatrie en euthanasie Aanmelden online vanaf 16 jaar Dossier maken Patiënt uitnodigen spreekuur Afwijzen On-hold Traject in

4 zorgvuldigheidseisen Vrijwillig en weloverwogen Uitzichtloosheid Ondraaglijk lijden Patiënt is voorgelicht Geen redelijke andere oplossing Tenminste één andere onafhankelijke arts geraadpleegd Levensbeëindiging zorgvuldig uitgevoerd

5 Somatiek vs psychiatrie somatiek Vrijwillig en weloverwogen duidelijk Uitzichtloosheid Meestal duidelijk Ondraaglijk lijden Meestal te begrijpen Geen redelijke andere oplossing Med. Spec. uitsluitsel Tenminste één andere onafhankelijke arts geraadpleegd 1 SCENarts psychiatrie Vrijwillig en weloverwogen Afhankelijk van stoornis Uitzichtloosheid ambigu Ondraaglijk lijden Lastig, heel lang proces Geen redelijke andere oplossing Multi interpretabel Tenminste één andere onafhankelijke arts geraadpleegd Tenminste 2 beoordelingen, waarvan 1 scenarts

6 Euthanasie en psychiatrie Lastig om op papier te beoordelen Psychiatrie spreekuur Patiënt wordt uitgenodigd voor gesprek Klinische beoordeling door psychiater SLK Overleg huisarts en behandelaren Euthanasietraject in, on-hold of afwijzen

7 Euthanasie en Psychiatrie Wat is er anders? Gesprek met psychiater tijdens vooronderzoek Onderzoek neemt (veel) meer tijd 2nd opinie onafhankelijk psychiater + SCEN consultatie (SCEN psychiater is extra zorgvuldig) Tijdens MDO is psychiater aanwezig

8 Hoe gaat het gesprek over euthanasie? Bij de SLK is het duidelijk Patiënt is meestal ver in het proces Is het een consistente wens of opwelling? Met wie al besproken; huisarts, behandelaar, familie levensgeschiedenis Is er een schriftelijk verzoek? Hoe is de behandelgeschiedenis? Wat houdt het lijden in? Is de patiënt uitbehandeld? 8

9 Ondraaglijk lijden Geen goed geformuleerde definitie Altijd subjectief! Bevat een medische, psycho-emotionele, sociale en existentiële dimensie Wel te begrijpen tegen achtergrond van persoonlijkheid en levensgeschiedenis Invoelen???

10 Innerlijke ruimte Een gemoedstoestand Formeel begrip: verschillende emoties mogen er zijn Dit begrip is nooit af: proces voor de patiënt, naasten en hulpverleners Kruispunt van psychologie, spiritualiteit, geestelijke verzorging en ethiek Sluit aan bij de gedachten dat ieder mens een innerlijk heeft 10

11 Man 22 jr. Vluchteling uit Irak 4 jr. Thuis veel agressie en schoolproblemen. Depressie op 15 de jr. 7 de AD, veel benzo s. Veel behandelingen gehad, veel afgebroken. TS door 10 liter water te drinken. Diagnose: depressie, PTSS, eetstoornis, autisme en persoonlijkheidsstoornis NAO Gemotiveerd voor behandeling. Advies: afwijzen

12 30 jr. vrouw Diagnose: Eetstoornis NAO, Depressie en Persoonlijkheidsstoornis met borderline kenmerken Vanaf 14 jr. in behandeling Ze leert niet genoeg van de psychotherapieën. Ze is veel in crisisopnames geweest, omdat ze dan suïcidaal wordt en automutileert.

13 Triage Overleg 5 behandelaars: Persoonlijkheidsstoornis staat op voorgrond. Ze is wel erg snel ontregeld en schiet dan in een crisis. Ze kan er niet van profiteren. Hierdoor heeft ze nog nooit een intensieve behandeling gehad. Het zelfbeschadigende is niet meer aan de orde. Ze heeft ook geen TS-en meer gedaan, omdat het niet mocht van de SLK.

14 Second opinion Er wordt een aanbeveling voor behandeling Dialectische Gedrags Therapie (DGT)gedaan Nieuwe behandelaar vraagt SLK haar niet helemaal af te wijzen, maar dossier open te laten, omdat het patiënte houvast geeft en dan de therapie wil starten Dossier: on-hold

15 Man 23 jr. Conclusie SCENarts Patiënt heeft sinds 7 jaar ernstige klachten. Depressie en autisme. Hij kan goed zijn ondraaglijk lijden weergeven en is daarin ook heel consistent. Ik vind zijn ondraaglijk lijden invoelbaar. Volgens de psychiaters voldoende wilsbekwaam. Ondanks zijn jonge leeftijd heeft hij al een zeer lange vruchteloze pogingen ondernomen klachtenvrij te worden. Met mij zijn diverse hulpverleners ervan overtuigd dat er geen mogelijkheden meer zijn om zijn lijden te verlichten. Aan de zorgvuldigheidscriteria is m.i. voldaan.

16 Hulpvragen per jaar + aandeel psychiatrie hulpvragen % van totaal % van totaal % % van totaal % % van totaal % % van totaal %

17 2017: Hulpvragen en gehonoreerde verzoeken per diagnose 65 10% van totaal % van totaal % van totaal % van totaal % van totaal 729

18 Psychiatrie hulpvragen + gehonoreerde verzoeken 9 3% van totaal % van totaal % 36 8% van totaal % 46 9% van totaal % 65 10% van totaal %

19 Nederland: Meldingen euthanasie bij psychisch + aandeel PSYCHIATRIE NL NL-% SLK SLK-% ,00% ,00% ,00% ,09% ,00% ,06% ,35% ,33% ,87% 9 21,4% ,77% 17 41,5% ,02% 36 64,3% ,00% 46 76,7%

20 Euthanasie hulpvragen (2017:psychiatrie) verdeeld per provincie Hulpvragen Alle Psychiatrie No % No % Groningen 72 3% 19 3% Friesland 65 3% 30 4% Drenthe 49 2% 12 2% Overijssel 107 4% 35 5% Gelderland % 77 11% Flevoland 71 3% 14 2% Utrecht 208 8% 63 9% Noord-Holland % % Zuid-Holland % % Zeeland 72 3% 17 3% Noord-Brabant % % Limburg 159 6% 44 6%

21 Status hulpvragen 2017 psychisch lijden Status hulpvragen psychiatrie Incomplete aanmelding 29 4% Vooronderzoek % Onderzoek door SLK team 46 7% Euthanasie (SLK team) 31 5% Behandelaar neemt verzoek over 21 3% Overleden (niet door euthanasie) 13 2% On hold 67 10% Verzoek ingetrokken 77 11% Afgewezen op grond van criteria 88 13% Afgewezen overig % Consulent euthanasie (in behandeling) 6 1% TOTAAL %

22 SAMENVATTING EN CONCLUSIES Elk euthanasieverzoek is een moreel en juridisch dilemma, dit is bij psychiatrische patiënten moeilijker dan bij somatiek. SLK biedt ook levenshulp. Vaak tweesporen beleid, eerst nog therapie doen, behandeling weer op gang helpen. Samenwerken. Gesprek SLK brengt vaak rust in de behandeling. Ook als ze wel het euthanasietraject in gaan, is dat geen garantie voor euthanasie. Patiënten hebben hoge verwachtingen als ze zich aanmelden. Sterk appel door patiënten, lastig.

23 SAMENVATTING EN CONCLUSIES De SLK heeft veel ervaring met euthanasieverzoeken bij psychiatrie. Geen gehoor bij de GGZ voor E-verzoek, dan maar naar de SLK. Patiënten worden aangemoedigd. We worden een instituut naast de GGZ, soort polikliniek. Wij hebben de collegae uit het veld nodig om duidelijkheid voor de patiënt te bewerkstelligen. Wij voeren in 10 % van de gevallen uit. wachtlijst is (te)lang

24 Waarden Zorgvuldig Integer Samenwerken Kwaliteit Legaal Transparant 24

25 Dank voor uw aandacht