Workshop 1. Op de grens: hoe om te gaan met een verzoek om euthanasie?

Transcriptie

1 Workshop 1. Op de grens: hoe om te gaan met een verzoek om euthanasie? Marc Blom RvB & Klaas Bets, GD 1

2 Wie? Marc Blom, Psychiater/ lid Raad van Bestuur Parnassia Groep Belangenverstrengeling?? 2

3 Wie? Klaas Bets, Psychiater/ geneesheer-directeur Parnassia Groep Bestuur Supranet GGZ Thesis MBA-Health Is er een markt voor de dood? Belangenverstrengeling?? 3

4 QUIZ: vraag 1 Is euthanasie of hulp bij zelfdoding strafbaar in Nederland? JA / NEE 4

5 QUIZ: antwoord 1 Is euthanasie of hulp bij zelfdoding strafbaar in Nederland? JA! Wetboek Sr art 293/294 5

6 QUIZ: vraag 2 Zo n 75% van de Nederlandse bevolking is voor euthanasie of hulp bij zelfdoding? WAAR / ONWAAR 6

7 QUIZ: antwoord 2 Zo n 75% van de Nederlandse bevolking is voor euthanasie of hulp bij zelfdoding? ONWAAR, 90% is voorstander van euthanasie en hulp bij zelfdoding (2011) 7

8 QUIZ: vraag 3 Elke hulpverlener, die een langdurig contact heeft met een patiënt, mag euthanasie of hulp bij zelfdoding met een patiënt bespreken? JA / NEE 8

9 QUIZ: antwoord 3 Elke hulpverlener, die een langdurig contact heeft met een patiënt, mag euthanasie of hulp bij zelfdoding met een patiënt bespreken? JA, elke hulpverlener hoort te praten met zijn/haar patiënt over deze vragen 9

10 QUIZ: vraag 4 Elke hulpverlener, die een langdurig contact heeft met een patiënt, mag euthanasie of hulp bij zelfdoding bij een patiënt toepassen? JA / NEE 10

11 QUIZ: antwoord 4 Elke hulpverlener, die een langdurig contact heeft met een patiënt, mag euthanasie of hulp bij zelfdoding bij een patiënt toepassen? NEE, dit mag alleen een arts zijn volgens de euthanasiewet 11

12 QUIZ: vraag 5 In 2010 zijn er twintig gevallen van euthanasie gemeld betreffende psychiatrische patiënten? JA / NEE 12

13 QUIZ: antwoord 5 In 2017 zijn er twintig gevallen van euthanasie gemeld betreffende psychiatrische patiënten? NEE, er zijn 83 gevallen van euthanasie gemeld betreffende psychiatrische patiënten! NB. 166 meldingen betr dementie 13

14 Euthanasiewet Wet Toetsing Levensbeëindiging op verzoek of hulp bij zelfdoding Verantwoordelijkheid Min v Justitie!!! Drie pijlers: Euthanasie is strafbaar Tenzij uitvoering door arts, mits aan zorgvuldigheidseisen voldaan Toetsing door RTE 14

15 Zes zorgvuldigheidseisen WTl: 1. Vrijwillige wens, weloverwogen gedaan 2. Uitzichtloos/ondraaglijk lijden 3. Voorlichting over huidige situatie 4. Geen enkel redelijk alternatief 5. Patiënt door SCEN-arts gezien 6. Medisch zorgvuldig toepassen euthanasie En (7.) bij psychiatrische ptn sec. opinion door psychiater!!!!! 15

16 Relevante DATA Regionale Toetsingscommissies Jaarverslag 2017: 6585 meldingen, 6306 gevallen euthanasie, 250 hulp bij zelfdoding, 29 combinatie. 4,4% van de sterfgevallen 90% van de gevallen gebeurt door huisartsen Aard van de aandoeningen: 1. Kanker 2-5 Zenuwstelsel, Hart-&Vaat, Long, Stapeling Ouderdom 6. DEMENTIE (166 wilsbekwaam; 3 vergevorderd) 7. Psychiatrische Aandoeningen 16

17 PATIËNT MET DOODSWENS, LIJDEN OP BASIS VAN MEDISCHE GRONDSLAG LIJDEN OP BASIS VAN ANDERE GRONDSLAG, GEEN EUTHANASIE MOGELIJK BESPREKEN DOODSWENS MET HULPVERLENERS; IS BEHANDELAAR ARTS? HULPVERLENER IS ARTS, VOLDOET DE PATIËNT AAN DE ZORGVULDIGHEIDSEISEN? IS ARTS BEREID OM EUTHANASIE OF HULP BIJ ZELFDODING TOE TE PASSEN? DOORVERWIJZEN VAN PATIËNT NAAR ARTS GEEN EUTHANASIE MOGELIJK. ZOEKEN NAAR ANDERE BEHANDELMOGELIJKHEDEN ZOEKEN NAAR ARTS, DIE WEL BEREID IS EUTHANASIE OF HULP BIJ ZELFDODING TOE TE PASSEN = NEE = JA = meldingsroute ARTS EN PATIËNT VOEREN SAMEN EEN AANTAL GESPREKKEN, BLIJFT DOODSWENS BESTAAN? GEEN EUTHANASIE OF HULP BIJ ZELFDODING, CONSULT SCEN-ARTS: TOETSING ZORGVULDIGHEIDSEISEN: HIERAAN VOLDAAN? GEEN EUTHANASIE OF HULP BIJ ZELFDODING MOGELIJK UITVOERING VAN DE EUTHANASIE VOLGENS DE PROFESSIONELE STANDAARD KNMG/KNMP MELDING AAN GEMEENTELIJK LIJKSCHOUWER OVER ONNATUURLIJKE DOOD, OVERLEG MET OvJ TOETSING DOOR REGIONALE TOETSINGSCOMMISSIE EUTHANASIE 17

18 Definitie Belangrijke vraagstukken: Suïcidale ideatie versus doodswens Euthanasie/Hulp bij Zelfdoding versus Suïcide 18

19 Standpunten Parnassia Groep Hulpvraag van een patiënt Behandelend psychiater volgt wettelijke kaders / richtlijn NVvP Altijd binnen een behandelrelatie/ psychiater behandelaar Besluit is gezamenlijke beslissing 19

20 Standpunten Parnassia Groep (2) Informeren van inh. leidinggevende en de geneesheer-directeur Behandelaar handelt altijd vrijwillig; bij bezwaren verwijzen naar collega. Indien binnen één van de locaties, aandacht noodzakelijk voor reactie en gevolgen van derden 20

21 Standpunten Parnassia Groep (3) Mogelijkheid van consultatie en/of onderzoek door psychiater op verzoek van arts van andere instelling: Psych. Diagnostiek/behandelmogelijkheden Wilsbekwaamheid patiënt t.a.v. verzoek Relatie tussen psychiatrie en somatiek 21

22 TIPS Individuele hulpverlener PG Denk er NU over na! Wees niet defensief, maar pro-actief Zorg voor intervisie tijdens het proces Agendeer Hulp bij Zelfdoding in het psychiateroverleg Ken je collegae! 22

23 Take Home Message(s) Toenemende vraag naar euthanasie/hulp bij zelfdoding, ook in de psychiatrie/pg-zorg, dus U zult ook geconfronteerd worden met deze vraag Wees je bewust van eigen standpunt inzake euthanasie/hulp bij zelfdoding, maar de praktijk is toch anders! Luister naar de patiënt, niet elke doodswens is een suïcideuiting 23

24 Take Home Message(s) Schakel een psychiater in, wanneer er een duidelijk verzoek tot levensbeëindiging of vraag om hulp bij zelfdoding gesteld wordt Deskundigheid en ervaring binnen de GGZ met daadwerkelijke hulp bij verzoeken om levensbeëindiging zijn laag, schakel dus de GD van de regio voor nadere adviezen. 24

25 TIJD VOOR CASUISTIEK 25

26 Mevrouw Jansen 54 jaar oud Blanco psychiatrische voorgeschiedenis 7 jaar terug CVA Ernstig motorische afasie Sinds 1 ½ jaar doodswens Aangemeld via St Levenseinde Kliniek 26

27 Vragen Is er sprake van een psychiatrisch ziekte beeld? Zo ja, zijn er reële behandelingsmogelijkheden? Wilsbekwaam? 27

28 Mevrouw de Groot 49 jaar oud Sinds > 35 jaar in behandeling GGZ Verslaving, misbruik, as II, PTSS, psychose, depressie Huidige psychiater steunt verzoek hulp bij zelfdoding. Aangemeld via SLK 28

29 Behandeling Veel behandeling gehad maar er zijn nog opties Patiënte wijst alle behandeling af. Behandelaars geloven niet in succes behandeling. Wat is de juiste handelwijze? 29

30 Mevrouw de Vries 47 jaar oud Getrouwd, drie kinderen Sinds 2 jaar depressie Veel behandeling incl. ECT zonder effect Sinds 6 maanden doodswens Twee maal ernstige ts waarna opname IC. 30

31 Behandeling Meeste stappen gedaan behalve MAO remmer. Patiënte wijst dit af. Behandelaar zou aangeven dat dit toch geen zin zou hebben. Wat is uw advies? 31

32 De heer de Jong 62 jaar oud Woont alleen, geen vrienden, alleen broer op afstand Diagnose: schizofrenie Wil niet meer zo leven (isolement en angst om buiten te komen) Behandelaars steunen verzoek. 32

33 Wat is uw beleid? Als het uw eigen patiënt is? Als u de SLK moet adviseren. 33

34 Vragen Wanneer kunnen psychiatrische patiënten als uitbehandeld beschouwd worden? Kunnen patiënten bij wie een doodswens vaak inherent aan de stoornis is, wel een wilsbekwaam verzoek doen? Heeft de stijging ook niet te maken met bezuinigingen in de ggz? 34

35 Bronnen: Kwaliteitssysteem Parnassia Groep Thesis MBHA Is er een markt voor de dood? Google! 35

36 Cijfers 103 gevallen tussen 2012 en

37 Kurniawan en van der Zwaard,

38 Uitvoering 39% SLK 28% huisarts 28% psychiater Vindt u dit terecht? Kurniawan en van der Zwaard,

39 Behandeling Ongeveer 50% volgens richtlijn behandeld 10 % MAO remmer (7/68) Kurniawan en van der Zwaard,