Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam
|
|
- Jan Kuiper
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Zorgpad Stervensfase Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam
2 Inhoud Herkenning stervensfase Inhoud van Zorgpad Stervensfase Onderzoeksresultaten Zorgpad Stervensfase
3 Stervensfase Wanneer laat je iemand terug komen van vakantie?
4 Stervensfase Moment: dagen direct voorafgaand aan het overlijden dood dient zich onafwendbaar aan Final common pathway : Beloop stervensfase is niet afhankelijk van onderliggende ziekte Goede observatie en klinische ervaring Herkenning door verpleegkundigen voorafgaand aan arts Diagnose zorgt voor verandering van de focus van zorg
5 Signalen van naderende dood Niet nauwelijks eten en drinken Ernstige vermoeidheid en verzwakking Verminderde urineproductie Snelle, zwakke pols Koud aanvoelende extremiteiten, lijkvlekken Spitse neus Verminderd bewustzijn Toenemende desoriëntatie Hoorbare, reutelende ademhaling Onregelmatige ademhaling kort voor overlijden (Cheyne-Stokes)
6 Voorafgaand aan stervensfase Bespreken Voorkeursplaats van overlijden Mogelijke scenario s van overlijden Uitleg over symptomen en mogelijkheden van verlichting Beslissingen rond het levenseinde (reanimatie, palliatieve sedatie, euthanasie) Afzien van levensverlengende behandeling Inzicht verkrijgen in Eerdere verliesmomenten, familierelaties, angsten en vragen over de dood Nog te regelen praktische, financiële en/of wettelijke zaken
7 Een goed sterfbed Voor de patiënt Adequate pijn- en symptoombehandeling Vermijden van onnodig lang sterfproces Nemen van duidelijke beslissingen Voorbereiden op sterven, afronden van leven Behouden van gevoel van controle Versterken van relatie met naasten Voor de naasten Goede informatie, voorlichting en begeleiding Singer et al., JAMA 1999, Steinhauser et al., Ann Intern Med 2000, Goldsteen et al., Patient Educ Couns 2006
8 Zorg in de stervensfase Alle dimensies van palliatieve zorg komen intensief samen verlichten van symptomen aandacht voor psychosociale problematiek aandacht voor existentiële problematiek Voortdurende communicatie met de naasten gedurende het stervensproces na het overlijden Goede organisatie van zorg
9 Richtlijn Zorg in de stervensfase Onderdeel van Richtlijnen Palliatieve Zorg van IKNL Inhoud richtlijn: Achtergrondinformatie Begeleiding van patiënt en naasten Symptoomverlichting Zorgpad Stervensfase Doel richtlijn: Meer bewustzijn van en vertrouwdheid met stervensfase Adequate zorg en begeleiding van patiënt en naasten
10 Organisatie van zorg Zorgpad Stervensfase Structureert zorg voor stervenden en hun naasten Brengt visie (palliatieve zorgbenadering) en kennis over Maakt evaluatie mogelijk Nevendoelen Zorgpad Stervensfase Verbeteren multidisciplinaire samenwerking rond vaststellen stervensfase Verbeteren bewustzijn van en vertrouwdheid met het stervensproces
11 Inhoud Zorgpad Stervensfase Drie delen 1. Beoordeling bij aanvang van de stervensfase Lichamelijke conditie Geneesmiddelen Interventies/ verrichtingen Ziekte-inzicht Religieuze behoeften Zorgplan doornemen Hoe naasten te informeren Behandelaars op de hoogte brengen 2. Observatie patiëntgebonden problemen (4 uur of 4x per dag) Pijn Rusteloosheid Slijmvorming 3. Zorg na het overlijden Kortademigheid Familie, zorgverleners, instanties Misselijkheid / braken Mondverzorging Mictieproblemen Medicatie Zorg voor pt/ fam./zorgverlen.
12
13
14
15 Kanttekeningen bij Zorgpad Stervensfase Vóórkomen van symptomen in de stervensfase wordt als falen gezien Instrument wordt alléén door verpleegkundigen gebruikt Instrument wordt alléén als handige checklist gezien Weerstand tegen hoeveelheid papier Geschreven rapportage wordt (soms) gemist Steun vanuit het management essentieel
16 Effect Zorgpad Stervensfase Gebruik van het Zorgpad Stervensfase: Lagere symptoomlast 1 Betere documentatie 1 Mindere mate van rouw bij nabestaanden 2 Onderkennen van de stervensfase: Afname in diagnostische interventies 3 Hogere frequentie vrede met het overlijden 4 Hogere frequentie leven de moeite waard 4 1 Veerbeek et al, Pall Med, 2008, 2 Veerbeek et al, Am J Hospice Pall Med, 2008, 3 Veerbeek et al, J Pall Care, 2008 ; 4 Lokker et al, Supp Care Cancer 2011
17 Onderzoeksopzet Setting: Thuiszorg Verpleeghuis Ziekenhuis Onderzoeksperiode: November 2003 Februari 2006 Pre- and post interventie design Implementatie van Zorgpad Stervensfase door het IKNL Naaste van overleden patiënt (55%) en meest betrokken verpleegkundige (99%) en arts (95%) vulden vragenlijst in
18 Patiëntkenmerken Voormeting (n=283) Nameting (n=293) Leeftijd (mean, jr) Setting Thuis 12% 19% Verpleeghuis 47% 44% Ziekenhuis 41% 36% Geslacht Man 48% 42% Diagnose Kanker 65% 63%
19 1. Gemiddelde scores per symptoom voormeting nameting 20 Verpleegkundigen 0 dyspnoe pijn* onrust angst reutelen voormeting nameting 20 Naasten 0 dyspnoe pijn onrust* angst* reutelen*
20 2. Effect op documentatie voormeting nameting 100% 80% 60% 40% 20% 0% beoordeling medicatie NR-beleid patient ohv stervensfase contact met huisarts
21 3. Effect op rouwverwerking 20 voormeting nameting 10 0 naasten (mean sum score)
22 4. Effect onderkennen stervensfase
23 Invloed ZS op duur stervensfase Onderzoek naar effect implementatie ZS in groot algemeen ziekenhuis (N = 52) (Geijteman et al, NVTPZ 2012) Tijdstip Gemiddelde duur stervensfase (uren) Spreiding (uren) M M M
24 Toekomst
25 Waarom digitaal? Toenemende digitalisering van de zorg Vraag uit de praktijk Inzicht in kwaliteit van zorg Mogelijkheid tot interne en externe vergelijking Onderzoek in de stervensfase
26 Zorgpad Stervensfase Multidisciplinair kwaliteitsinstrument Ondersteuning van zorg in de stervensfase Laatste dagen/uren van het leven Patiëntendossier, checklist en evaluatie-instrument in één.
27 Verdere informatie Richtlijn Zorg in de stervensfase Zorgpad Stervensfase
Zorgpad Stervensfase
Zorgpad Stervensfase de laatste stand van zaken Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Belang markering stervensfase Zorgpad Stervensfase Nieuwe
Nadere informatieZorgpad Stervensfase. Kwaliteit van zorg in de laatste levensdagen voor de patiënt en diens naasten. Lia van Zuylen, internist-oncoloog Erasmus MC
Zorgpad Stervensfase Kwaliteit van zorg in de laatste levensdagen voor de patiënt en diens naasten. Lia van Zuylen, internist-oncoloog Erasmus MC (H)erkennen stervensfase Mw van Dalen, 52 jaar bekend met
Nadere informatieHet sterven in onze tijd. Frank Schaapsmeerders, specialist ouderengeneeskunde Miranda Tiecken, woonbegeleider hospice de Hazelaar
Frank Schaapsmeerders, specialist ouderengeneeskunde Miranda Tiecken, woonbegeleider hospice de Hazelaar UKON symposium 16 april 213 Sterven in breder perspectief Tekenen van naderende dood Problemen rondom
Nadere informatieZorg en kwaliteit van leven in de stervensfase. Jantsje Tadema - Fekken Pietje Anna Feenstra
Zorg en kwaliteit van leven in de stervensfase Jantsje Tadema - Fekken Pietje Anna Feenstra Huidige situatie Zorgpad stervensfase Oorsprong Inhoud Stervensfase Casus Werkveld? Ervaring zorgpad? 1997 Liverpool
Nadere informatieHET ZORGPAD STERVENSFASE
HET ZORGPAD STERVENSFASE 7 OKTOBER 2015 RHEA STROES ALINA PIETERMAN ZORGPAD STERVENSFASE WEER IETS NIEUWS Zorgpad, meer dan een checklist Volledig patiëntendossier, een checklist én een evaluatie- instrument
Nadere informatiePalliatieve zorg in ontwikkeling
Palliatieve zorg in ontwikkeling Wim van Boerdonk Gertie van Gemert Marleen van Casteren Voor een warm thuis Programma Project: verbeteren stervensfase in Kalorama Inhoud: zorg in de stervensfase 1 Verbeteren
Nadere informatieImplementatie Zorgpad stervensfase
Implementatie Zorgpad stervensfase Navigatie naar een goed einde Navigatie naar een goed einde René de Bakker Verpleeghuisarts Verpleeghuis De Blaauwe Hoeve Hulst rdebakker@curamus.nl Navigatie naar een
Nadere informatieDe laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, J U N I
De laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, 1 5-1 6 J U N I 2 0 1 7 M A R G OT V E R K U Y L E N S P E C I A L I S T O U D E R E N G E N E E S K U N D E K A D E R A R T S PA L L I AT I E V E Z O R G
Nadere informatieSymptoombestrijding in de laatste levensfase zorg voor stervenden en hun naasten
Symptoombestrijding in de laatste levensfase zorg voor stervenden en hun naasten Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Rotterdam Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieSYMPTOMEN IN DE STERVENSFASE. Lia van Zuylen, internist-oncoloog Expertisecentrum Palliatieve Zorg Rotterdam
SYMPTOMEN IN DE STERVENSFASE Lia van Zuylen, internist-oncoloog Expertisecentrum Palliatieve Zorg Rotterdam SYMPTOMEN IN DE STERVENSFASE Marjan de Gruijter, specialist ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve
Nadere informatieSamenwerking tussen voorziening en Netwerk Palliatieve Zorg
Samenwerking tussen voorziening en Netwerk Palliatieve Zorg Veerle Coupez Verpleegkundige Palliatief deskundige Wie zijn we, wat doen we en wat kunnen we samen doen? Activiteiten Netwerk Activiteiten MBE
Nadere informatieVragen over het (gaan) gebruiken van het Zorgpad Stervensfase? Raadpleeg de handleiding of neem contact op met:
blad Afdeling: Behandelend arts: Start van het Zorgpad Stervensfase Criteria voor het aanbreken van de stervensfase Het Zorgpad Stervensfase wordt gestart als het betrokken multidisciplinaire behandelteam
Nadere informatieBesluitvorming in de Palliatieve fase
Besluitvorming in de Palliatieve fase Renske Karens 26-10-2016 Programma Welkom en introductie Besluitvorming in de Palliatieve fase Markering palliatieve zorg Terminale fase / Stervensfase Instrumenten
Nadere informatieKenmerken van de stervensfase
Kenmerken van de stervensfase Het Zorgpad Stervensfase is gebaseerd op de Liverpool Care Pathway for the dying patient (LCP). De LCP is door het Erasmus MC Rotterdam en het IKNL locatie Rotterdam integraal
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word
Wat als ik niet meer beter word moeilijke keuzes & beslissingen rondom levenseinde Manon Boddaert Arts palliatieve geneeskunde Consulent en adviseur IKNL Antoon van Dijck Palliatieve zorg is integrale
Nadere informatieZorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg
Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg Jeroen Janssens Specialist Ouderengeneeskunde, commissielid 8-12-2016 Opbouw Workshop 1. Vragen
Nadere informatiePatiënt m / v Geboortedatum (dd/mm/jjjj)
blad 1 Afdeling Patiëntnummer Behandelend arts Invuldatum Start van het Zorgpad Stervensfase Criteria voor het aanbreken van de stervensfase Het Zorgpad Stervensfase wordt gestart als het multidisciplinaire
Nadere informatieZorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC
Zorg in de laatste levensfase Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Verschillen Nederland buitenland Palliatieve zorg is geen specialisme Palliatieve zorg is in principe
Nadere informatieZorgpad verbetert zorg en kwaliteit van leven in de stervensfase Een goed einde
beeld: Preston Gannaway Zorgpad verbetert zorg en kwaliteit van leven in de stervensfase Een goed einde L. van Zuylen, internist-oncoloog, afdeling Interne Oncologie, Erasmus MC, Rotterdam P.J. Vos, projectcoördinator,
Nadere informatieZorgpad Stervensfase Interne training lesmodule
Zorgpad Stervensfase Interne training lesmodule mei 2018 Zorgpad Stervensfase Dit onderwijsmateriaal is geschreven voor professionals die binnen zorginstellingen (gaan) werken met het kwaliteitsinstrument
Nadere informatiePalliatieve sedatie 14 oktober 2015. Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl
Palliatieve sedatie 14 oktober 2015 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl Palliatieve sedatie in het hospice Veel kennis en ervaring Wat weten we over de praktijk? Dilemma
Nadere informatieHandreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen
Handreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen Alexander de Graeff Internist-oncoloog/hospice-arts UMC Utrecht/Academisch Hospice Demeter, De Bilt
Nadere informatieWanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg
Wanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg Wanneer u niet meer kunt genezen of ouder en kwetsbaar bent, kunnen er vragen rijzen over het levenseinde. Deze fase van het
Nadere informatieDe Laatste Zorg. Workshop 7 oktober 2016
De Laatste Zorg Workshop 7 oktober 2016 Disclosurebelangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatiePS in NL: bij 12,3% van de patiënten in de stervensfase toegepast
Palliatieve sedatie 12 november 2012 Carla Juffermans,kaderhuisarts PZ Palliatieve sedatie Proportionele toepassing van sedativa in de laatste levensfase om ondraaglijke klachten te bestrijden, waarvoor
Nadere informatieStoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase.
Stoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase www.nwz.nl Inhoud Gesprek 3 Als u stopt met dialyseren 5 Adviezen voor uw naasten 6 Uw vragen 8 2 U overweegt in overleg met uw nefroloog van
Nadere informatieTeksten: folder Waken van Netwerk Palliatieve zorg folder de Stervensfase bij Zorgpad Stervensfase IKC
Teksten: folder Waken van Netwerk Palliatieve zorg folder de Stervensfase bij Zorgpad Stervensfase IKC www.attentzorgenbehandeling.nl 0800 2883689 Attent Zorg en Behandeling Waken en wachten Een naderend
Nadere informatieDe stervensfase. Beter voor elkaar
De stervensfase Beter voor elkaar Met deze folder willen wij u informeren over eventuele lichamelijke en geestelijke veranderingen die op kunnen treden aan het einde van het leven. Na een kort of een lang
Nadere informatieDE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN
DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN Een handreiking Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan nadenken
Nadere informatieCliënt m / v Geboortedatum (dd/mm/jjjj) Registratie
blad 1 Team Cliëntnummer Behandelend arts Invuldatum Start van het Zorgpad Stervensfase Criteria voor het aanbreken van de stervensfase Het Zorgpad Stervensfase wordt gestart als het multidisciplinaire
Nadere informatieContinue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013. Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou
Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde/docent Wat is het? Probeer te verwoorden wat volgens jou palliatieve sedatie is PALLIATIEVE SEDATIE
Nadere informatieBeslissingen en zorg rond het levenseinde. Manda Westeneng Merie Bruins & Alette Zeeman
Beslissingen en zorg rond het levenseinde Manda Westeneng Merie Bruins & Alette Zeeman Opening Psalm 4:9 In vrede leg ik mij neer En meteen slaap ik in, Want U, HEER, laat mij veilig wonen In een vertrouwd
Nadere informatieworkshop besluitvorming in de palliatieve fase
workshop besluitvorming in de palliatieve fase Alexander de Graeff, internist-oncoloog UMC Utrecht, hospice-arts Demeter Marjolein van Meggelen, oncologieverpleegkundige Aveant Consulenten PalliatieTeam
Nadere informatieCommunicatie rond palliatieve sedatie
Communicatie rond palliatieve sedatie D A G VA N D E M E D I C AT I E V E I L I G H E I D, 2 1 M A A R T 2 0 1 7 M A R G OT V E R KU Y L E N, S P E C I A L I S T O U D E R E N G E N E E S KU N D E / K
Nadere informatiePatiënteninformatie. Verloop van een stervensfase
Patiënteninformatie Verloop van een stervensfase Inleiding Stervensfase in 10 stappen 1 Evolutie in de mobiliteit 2 Verzwakking van de stem en slikproblemen 3 Verminderde vochtinname 4 Vermoeidheid 5 Verwardheid
Nadere informatie11 februari Rob Bruntink
11 februari Rob Bruntink Stelling 1: Als je een euthanasieverzoek wilt doen, moet je een euthanasieverklaring hebben. Stelling 2: Als je een euthanasieverzoek doet (en daarbij ook kunt verwijzen naar
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg
Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk
Nadere informatieStand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team
Stand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team Ilona van der Loos, gespecialiseerd verpleegkundige thuiszorg, consulent PAT Vivent & Sylvia Verhage MANP verpleegkundig specialist intensieve zorg, consulent
Nadere informatieDe stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed
00 De stervensfase Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed 1 De stervensfase Aan het einde van het leven vinden - soms na een kort, soms na een lang ziekbed - lichamelijke en geestelijke
Nadere informatie1. Vragenlijst hulpverleners voor overlijden palliatieve eenheid, palliatief supportteam en mobiele thuisequipe Over de patiënt
1. Vragenlijst hulpverleners voor overlijden palliatieve eenheid, palliatief supportteam en mobiele thuisequipe Over de patiënt Leeftijd Geslacht Diagnose Vragenlijst hulpverlener voor overlijden vraag
Nadere informatieVier kernvragen in de palliatieve zorg:
Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand van zaken Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg 2. Het PaTz project in de praktijk
Nadere informatieVU Huisarts in opleiding. Palliatieve Terminale Zorg (PTZ)
VU Huisarts in opleiding Palliatieve Terminale Zorg (PTZ) Palliatieve fase en sterfbed heeft wetmatigheden, onafhankelijk van de ziekte Palliatieve zorg is niet ziektegericht, het is mensgericht: Het is
Nadere informatieGefaseerde Tijdigheid
Gefaseerde Tijdigheid Marc Eyck, huisarts Gezondheidscentrum Neerbeek Consulent Palliatieve Zorg Hoofd Beleid NHG Belangenverstrengeling Geen Op tijd en proactief bespreken keuzes laatste levensfase Deze
Nadere informatieDag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie
Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie
Nadere informatieHet PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider
Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieDe stervensfase Een folder over de veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven.
De stervensfase Een folder over de veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven. Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan nadenken over de dood en het doodgaan.
Nadere informatieMw. Dr. C.M. Groot & Mw. Dr. E. M. L. Verschuur
(Voorne-putten.nl,zd) Kwaliteitsproject HBO-V Juni 2011 Shirley Kusters en Monique Hendriks Opdrachtgever: Docentbegeleider: Mw. Dr. C.M. Groot & Mw. Dr. E. M. L. Verschuur Mw. J. de Jong Dit onderzoek
Nadere informatieZou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft?
Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Het belang van een integraal anticiperend beleid 22 maart 2012 Bernardina Wanrooij Huisarts, consulent palliatieve zorg AMC Palliatieve zorg
Nadere informatieINDICATORENFICHES VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG
INDICATORENFICHES VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG Kathleen Leemans, Joachim Cohen, Lieve Van den Block, Robert Vander Stichele, Luc Deliens - Vrije Universiteit Brussel 2013 Vragenlijst hulpverleners
Nadere informatieOndersteunende en palliatieve zorg bij COPD. COP-zorg.
Ondersteunende en palliatieve zorg bij COPD COP-zorg www.nwz.nl Inhoud De palliatieve fase 3 Wat is COP-zorg? 3 Gang van zaken na verwijzing 5 Uw vragen 5 Notities 6 2 U heeft van uw arts gehoord dat u
Nadere informatiegoede zorg voor mensen met ernstig hartfalen
IKNL, lid van coöperatie Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) goede zorg voor mensen met ernstig hartfalen Informatie voor mensen met hartfalen die palliatieve zorg krijgen of daar binnenkort voor in aanmerking
Nadere informatieNHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren
NHG-Leergang Palliatieve Zorg Module 1: inleiding, palliatief redeneren Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen Palliatieve zorg Stel je voor dat je zelf te horen hebt gekregen
Nadere informatieVAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE.
Welkom! WE DENKEN VANAVOND MET ELKAAR NA OVER HET THEMA: VAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE. Openingslied: psalm 139: 7 en 8 7. Gij hebt mij immers zelf gemaakt, mij met
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,
Nadere informatiePalliatieve sedatie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk
Palliatieve sedatie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatiePalliatieve Oncologische Zorg
Palliatieve Oncologische Zorg In het Ziekenhuis En Thuis Liesbeth Peters en Eisso Braak Palliatieve Oncologische Zorg Impressies Definitie, geschiedenis Binnen en buiten ziekenhuis Nieuw palliatief zorgmodel
Nadere informatieSterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie
Prevalentie dementie Sterven bij dementie mannen vrouwen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde % populatie
Nadere informatieCOP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong
COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg Hein Visser, Mira Jong Wie, wat, waar is COP zorg COP zorg: consultteam ondersteunende en palliatief zorg Nurse based team: verpleegkundig specialisten
Nadere informatieEuthanasie en hulp bij zelfdoding vallen beiden onder de euthanasiewet.
00 Euthanasie 1 Inleiding Euthanasie of actieve levensbeëindiging is in dit ziekenhuis bespreekbaar en wordt serieus benaderd. Euthanasie is een onderwerp waar mensen heel verschillend over kunnen denken.
Nadere informatiePalliatieve zorg in het ZGT
30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de
Nadere informatieZicht op goede voorbeelden palliatieve zorg. Jetty Zuidema, senior adviseur palliatieve zorg Kennismarkt, 8 oktober 2015, Nijverdal
Zicht op goede voorbeelden palliatieve zorg Jetty Zuidema, senior adviseur palliatieve zorg Kennismarkt, 8 oktober 2015, Nijverdal Programma Palliatieve zorg ontwikkelingen Uitdagingen pz binnen VG-sector
Nadere informatieGesprekshulp Palliatieve Zorg
Gesprekshulp Palliatieve Zorg Deze vragenlijst voor het gesprek met het Palliatief Advies Team bestaat uit twee delen. Het invullen kost tussen de 5 en 20 minuten. Pagina 1: Lijst met veel voorkomende
Nadere informatiepalliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase
palliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase Bij mensen in de laatste levensfase zijn pijn, angst, benauwdheid en ongemak soms niet meer te behandelen. Als de levensverwachting
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG. fysieke aspecten Rob Jongbloed Raphaëlstichting Jacqueline Fluitman `s Heeren Loo
PALLIATIEVE ZORG fysieke aspecten Rob Jongbloed Raphaëlstichting Jacqueline Fluitman `s Heeren Loo Inleiding Indeling workshop Specifieke kenmerken Selectie lichamelijke klachten in palliatieve fase Selectie
Nadere informatieHet sterven nabij Informatie over het levenseinde
info voor naasten Het sterven nabij Informatie over het levenseinde Inhoud 01 Inleiding 03 02 Veranderingen 03 03 Het overlijden 05 04 Na het overlijden 06 04 Vragen? 06 05 Meer lezen 06 01. Inleiding
Nadere informatieLevenseinde. Presentatie KBO Riethoven 18 april Corien van der Sluijs Suzanne Schellekens Huisartsen Riethoven
Levenseinde Presentatie KBO Riethoven 18 april 2017 Corien van der Sluijs Suzanne Schellekens Huisartsen Riethoven Video ter introductie https://youtube/rtjce7zlkos Keuzes rond het levenseinde Waar wil
Nadere informatieDe stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ
De stervensfase Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ Aan het einde van het leven - soms na een kort, soms na een lang ziekbed - vinden lichamelijke en geestelijke veranderingen
Nadere informatiePsychosociale aspecten bij longkankerpatiënten. Christine De Coninck Palliatief Support Team UZ Gent 1 december 2007
Psychosociale aspecten bij longkankerpatiënten Christine De Coninck Palliatief Support Team UZ Gent 1 december 2007 Overzicht Inleiding Prevalentie psychosociale problemen Specifieke aspecten bij longkanker
Nadere informatieQuality of Care. EMGO Institute for Health and Care Research
Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research V&VN wetenschap in Praktijk 12 oktober 2015 Promotieonderzoek VUmc Ria de Korte-Verhoef Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje Onwuteaka-Philipsen
Nadere informatieSymposium 14 april 2009. aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter
Symposium 14 april 2009 aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter Palliatieve sedatie Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levens of stervensfase.
Nadere informatieZorgpad Stervensfase Interne training docentenhandreiking
Zorgpad Stervensfase Interne training docentenhandreiking mei 2018 Zorgpad Stervensfase Interne training docentenhandreiking Deze docentenhandreiking is geschreven voor de interne training Zorgpad Stervensfase.
Nadere informatieZorgen rondom sterven
Geriatrie Zorgen rondom sterven www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Welke zorg... 3 Wat kan familie betekenen... 3 Het stervensproces... 4 Eten en drinken... 5 Medicijnen... 5 Waar sterven... 5 Na de dood...
Nadere informatieAls je weet dat je niet meer beter wordt. Palliatieve zorg
00 Als je weet dat je niet meer beter wordt Palliatieve zorg Het is moeilijk voor u en uw naasten om te horen dat u niet meer beter wordt. Er is geen genezing meer mogelijk voor uw ziekte. Maar er is nog
Nadere informatiethuiszorg in de standaardzorg voor
Tijdige integratie van palliatieve thuiszorg in de standaardzorg voor mensen met ernstige COPD Charlotte Scheerens 10 meest voorkomende doodsoorzaken 2008 Mortaliteit COPD/100 000 inwoners, 2011 België
Nadere informatieDe delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Nadere informatieZorgpad Stervensfase Handleiding bij versie 2.0
Zorgpad Stervensfase Handleiding bij versie 2.0 Auteurs Lia van Zuylen, internist-oncoloog Erasmus MC Rotterdam Ineke Lokker, verplegingswetenschapper Erasmus MC Rotterdam Anneke Dekkers, adviseur productontwikkeling
Nadere informatieDe Zorgmodule Palliatieve Zorg
De Zorgmodule Palliatieve Zorg - wat betekent dit voor de professional en zijn werkveld?- 2e regionale symposium palliatieve zorg s Hertogenbosch, 2 oktober 2014 Drs. Jaap R.G. Gootjes Alg. directeur /
Nadere informatieCOPD en hartfalen in de palliatieve fase
COPD en hartfalen in de palliatieve fase Manon Boddaert Arts palliatieve geneeskunde Bardo en Spaarne Ziekenhuis Antoon van Dijck Kwaliteit van leven Verloop COPD en hartfalen Markering palliatieve fase
Nadere informatieDe stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ
De stervensfase Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ 2 Aan het einde van het leven vinden - soms na een kort, soms na een lang ziekbed - lichamelijke en geestelijke veranderingen
Nadere informatieKeuzes rond het levenseinde. Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN
Keuzes rond het levenseinde Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN Palliatieteam midden nederland 24 uur/7 dagen per week telefonisch bereikbaar voor hulpverleners Allerlei disciplines
Nadere informatiePalliatieve sedatie. Informatie voor patiënten en hun naasten die meer willen weten over palliatieve sedatie
Palliatieve sedatie Informatie voor patiënten en hun naasten die meer willen weten over palliatieve sedatie De informatie in deze folder is voor patiënten. Natuurlijk is de informatie ook erg nuttig voor
Nadere informatieOngeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek Samen uw zorg tijdig plannen Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Een naaste die met u meedenkt...3 1.2 Gespreksonderwerpen...3 2. Belangrijke vragen...3 2.1 Lichamelijke veranderingen...3
Nadere informatieOndersteunende en palliatieve zorg
Algemeen Ondersteunende en palliatieve zorg www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG048 / Ondersteunende en palliatieve zorg / 24-05-2018 2 Ondersteunende
Nadere informatieDE STERVENSFASE INFORMATIE VOOR MENSEN DIE BETROKKEN ZIJN BIJ EEN STERFBED
DE STERVENSFASE INFORMATIE VOOR MENSEN DIE BETROKKEN ZIJN BIJ EEN STERFBED 778 Inleiding Aan het einde van het leven vinden soms na een kort, soms na een lang ziekbed lichamelijke en geestelijke veranderingen
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg
Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding
Nadere informatiePalliatieve sedatie Informatie voor patiënt en familie
Palliatieve sedatie Informatie voor patiënt en familie U hebt met uw behandelend arts gesproken over palliatieve sedatie. In deze folder kunt u de belangrijkste dingen nog eens nalezen. Deze folder is
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team
PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek
Nadere informatieLevenseindebeleid. Inleiding
Levenseindebeleid Inleiding In de kwaliteitswet Zorginstellingen staat dat de instelling als zorgaanbieder verplicht is verantwoorde zorg te bieden. Dat geldt ook voor zorg rond het levenseinde. Ook de
Nadere informatiePalliatieve Sedatie. Inleiding. Methode. Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, NIVEL ( )
Palliatieve Sedatie Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, NIVEL (2005-2017) Inleiding Ook bij optimale palliatieve zorg komen in de terminale fase van een ziekteproces situaties voor waarbij de behandeling
Nadere informatieSymposium netwerken Palliatieve zorg. Een mooie dood. Workshop door Anne Bot en Marina van Gaans. Transmurale zorg nu en wensen voor de toekomst
Transmurale zorg nu en wensen voor de toekomst Symposium netwerken Palliatieve zorg Een mooie dood Workshop door Anne Bot en Marina van Gaans 12-02-2019 COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. De stervensfase. Informatie over veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven
PATIËNTEN INFORMATIE De stervensfase Informatie over veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven 2 PATIËNTENINFORMATIE Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan
Nadere informatie23-09-14. Zorgconsulent Palliatieve Zorg. van idee, naar pilot, naar project, naar Goed Voorbeeld. - 5 zorginstellingen - 9 zorgconsulenten
} Achtergrondinformatie } De functie Zorgconsulent Palliatieve Zorg Els M.L. Verschuur 1 en Marja Oud 2 1 Associate Lector, Hogeschool Arnhem Nijmegen 2 Zorgconsulent Palliatieve Zorg, Esdégé Reigersdaal
Nadere informatiede stervensfase informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed
de stervensfase informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed de stervensfase Aan het einde van het leven vinden - soms na een kort, soms na een lang ziekbed - lichamelijke en geestelijke
Nadere informatieZorgpad Stervensfase
Zorgpad Stervensfase naar een continu verbeterproces Evaluatie en aanbevelingen Coen van Leijen Frans Baar Een verzoek om meer informatie over Beleid Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis kunt u richten
Nadere informatieFeedback rapport Kwaliteitsindicatoren palliatieve zorg. Fictief voorbeeld feedbackrapport TEAM X
Feedback rapport Kwaliteitsindicatoren palliatieve zorg Fictief voorbeeld feedbackrapport TEAM X Auteurs: Kathleen Leemans, Joachim Cohen Contact: kleemans@vub.ac.be 02/477.47.64 De indicatorenset is ontwikkeld
Nadere informatieHandreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen
Handreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen Alexander de Graeff Internist-oncoloog/hospice-arts UMC Utrecht/Academisch Hospice Demeter, De Bilt
Nadere informatieUnit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU)
Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU) Afdeling 3.37 interne geneeskunde Locatie Veldhoven Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding U bent of wordt opgenomen op de unit voor palliatieve
Nadere informatieAls de laatste dagen komen... Een hand, een woord, een gebaar doen zo goed, als je iemand die je liefhebt verliezen moet. Werkgroep Scholing
Werkgroep Scholing Een folder over het wachten en waken bij de stervensfase en de veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven. Als de laatste dagen komen... Een hand, een woord, een gebaar
Nadere informatiePalliatieve zorg voor kinderen
Palliatieve zorg voor kinderen Recht op leven geeft recht op zorg Amsterdam, 24-4-2014 Eduard Verhagen Beatrix Kinderziekenhuis / Universitair Medisch Centrum Groningen a.a.e.verhagen@umcg.nl Een jongen
Nadere informatie