Quality of Care. EMGO Institute for Health and Care Research

Transcriptie

1 Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research

2 V&VN wetenschap in Praktijk 12 oktober 2015 Promotieonderzoek VUmc Ria de Korte-Verhoef Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje Onwuteaka-Philipsen Anneke Francke, Luc Deliens Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research

3 Opzet presentatie Achtergrond onderzoek Casus Methode van onderzoek Resultaten Conclusie

4 Relevantie Geef nooit op? KNMG symposium 2012

5 Achtergrond overlijdens per jaar en van ongeveer 80% is dit niet geheel onverwacht 2. 50% van de mensen wordt ouder dan 80 en 1/3 wordt ouder dan 90 jaar mensen overlijden aan kanker 4. De meeste mensen willen aan het eind van hun leven thuis blijven en sterven* 5. 50% van de patiënten, wordt in de laatste 3 levensmaanden opgenomen in het ziekenhuis** *Gomes et al, 2006 **Abarshi et al, 2009; Van den Block et al, 2007

6 Casus Oncologische patiënt Mevr. Groen: 63 jaar, onderneemster met darmkanker. Gescheiden, 2 kinderen van 28 en 32, waarvan er 1 thuis woont. Specialist brengt huisarts op de hoogte dat er geen behandelopties meer zijn. Er zijn uitzaaiingen in de buik ondanks chemotherapie. Dag erna spreekt huisarts met patiënte over mogelijkheden rond euthanasie. De wijkverpleegkundige zal maandelijks langskomen om te vragen hoe het is en bel mij als het nodig is zegt de huisarts. Twee keer is de wijkverpleegkundige (AIV) geweest en ziet dat mevrouw erg optimistisch is en mevrouw zegt voor het leven te blijven vechten. Na drie maanden komt de wijkverpleegkundige weer bij mevr. Groen. Mevrouw zegt dat het vandaag opeens veel slechter gaat. Zij heeft erge buikpijn en is erg misselijk. De wijkverpleegkundige neemt contact op met de huisarts en aangezien het vermoeden is dat er een ileus dreigt wordt mevrouw in het ziekenhuis opgenomen. Na vijf dagen wordt mevrouw naar huis gestuurd om te sterven.

7 Onderzoeksvragen Wat waren redenen van ziekenhuisopname aan het levenseinde? Voor hoeveel patiënten was ziekenhuisopname in de laatste 3 levensmaanden vermijdbaar? Hoe had ziekenhuisopname achterafgezien voorkomen kunnen worden?

8 Mixed Method Studie 1. Kwantitatief onderzoek Vragenlijst onderzoek: huisartsen (Respons 34%) 319 Huisartsen met case over gehospitaliseerde patiënten 237 Huisartsen met case over niet-gehospitaliseerde patiënten 2. Kwalitatief onderzoek: 30 patiënt casussen Open interviews met: 26 huisartsen 15 verpleegkundigen 18 nabestaanden

9 Populatie (kanker en niet- kankerpatiënten) Achtergrond: Ziekte trajecten aan levenseinde (Lynn and Adamson, 2003) Verdeling ziektetrajecten bij gehospitaliseerde patiënten (n=319)

10 Kenmerken en verschillen gehospitaliseerde Kanker-(n=207) en niet-kankerpatiënten (n=112) *P< 0,05 De Korte-Verhoef MC et al., Support. Care Cancer 2014

11 Belangrijkste reden ziekenhuisopname Verschil kanker-(n=207) en niet-kankerpatiënten (n=112) *P< 0,05 De Korte-Verhoef MC et al., Support. Care Cancer 2014

12 Overige kenmerken ziekenhuisopname 73% Acute gebeurtenis 46% Opname door eigen huisarts geïnitieerd 41% Ziekenhuisopname langer dan een week De Korte-Verhoef MC et al., Support. Care Cancer 2014

13 Vermijdbaarheid ziekenhuisopname (N=319) 24% (N=77) van huisartsen vond achteraf gezien ziekenhuisopname vermijdbaar De Korte-Verhoef MC et al., Pall. Med. 2014

14 Model: Samenhangende strategieën om ziekenhuisopname te voorkomen De Korte-Verhoef MC et al. -Ned Tijdschr v Gen, PLOS One, 2015

15 1. Strategieën om onnodige ziekenhuisopname te vermijden (Start) Markeren naderende dood en omslag in denken hierover Markeren start bijv. Surprise question of criteria Gold Standards framework, PATZ, RADPAC criteria of starten verpleging en verzorging. Informatie aan patiënt en familie over beperkte levensverwachting (PATZ project) Overleg en afstemming huisarts en wijkverpleegkundige (PATZ project, LESA) Start hoofdbehandelaarschap huisarts Start coördinatie en psychosociale zorg door verpleegkundige AIV of casemanager Omslag in denken naderende dood neemt vaak tijd voor patiënt, familie en professionals

16 2. Strategieën om onnodige ziekenhuisopname te vermijden Begeleiden en monitoren Illness trajectory monitoren en stapsgewijs duiden aan patiënt en familie Bespreken met patiënt en familie welke symptomen vaak te verwachten zijn en hoe te zij kunnen handelen en wanneer huisarts bellen Complete plaatje patiënt voor ogen houden, niet slechts op 1 symptoom richten Angsten patiënt en familie bespreken Belasting familie bespreken Continue afstemming huisarts, wijkverpleegkundige, patiënt en familie

17 3. Strategieën om onnodige ziekenhuisopname te vermijden Anticiperende gesprekken en interventies Advanced decisions: niet reanimeren (NR), geen ziekenhuisopname (NB) Wens patiënt plaats van sterven bespreken Informatie overdracht huisartsenpost en verpleegkundig dossier Anticiperen op meest voorkomende symptomen bij ziekenhuisopname: respiratoir, digestief (kanker), cardiovasculair (niet-kanker) Zo nodig medicatie klaarleggen bij patiënt

18 4. Strategieën om onnodige ziekenhuisopname te vermijden Acute behandeling en zorg thuis Afspreken met patiënt en familie wie bellen in acute situaties Optie niet behandelen in het ziekenhuis bespreken Verpleging en verzorging kan vaak ook acuut ingezet worden Tijdelijk sederen kan rust brengen in panieksituatie bij acute symptomen van patiënt Bellen consultatieteam palliatieve zorg voor advies

19 5. Strategieën om onnodige ziekenhuisopname te vermijden Continue zorg en behandeling thuis Verpleging en verzorging: continuïteit bieden, ervaren en goed opgeleide verpleegkundigen inzetten Thuis eenvoudige behandelingen uitvoeren zoals ascites punctie en bloedtransfusie, hiervoor vaker contact met specialistisch team thuiszorg en consultatieteam PZ

20 Casus Oudere patiënt Man 87 jaar; licht demente man, ouderdomsdiabetes, woont thuis met jongere vrouw van 62 jaar die psychiater is De verpleging komt al een jaar bij de man en merkt de laatste weken dat de patiënt langzaam achteruit gaat; verminderde voedselintake en blijft veel op bed liggen. Patiënt wil niet met huisarts over het levenseinde spreken. De patiënt wordt door de wijkverpleegkundige op de grond gevonden. Man is buiten bewustzijn en heeft een hemiplegie. Huisarts komt direct en overlegt telefonisch met echtgenote die aan het werk is. De vrouw gaat direct naar huis en hoopt dat het ziekenhuis verbetering in de toestand van haar man kan brengen en dan is haast geboden. Man wordt met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. In het ziekenhuis blijkt dat er geen verbetering bereikt kan worden en na 3 dagen overlijdt de man in het ziekenhuis.

21 Casus oudere patiënt Man 87 jaar; licht dement, ouderdomsdiabetes, woont thuis met jongere vrouw van 62 jaar die psychiater is De verpleging komt al een jaar bij de man en merkt de laatste weken dat de patiënt langzaam achteruit gaat; verminderde voedselintake en blijft veel op bed liggen. Patiënt wil niet met huisarts over het levenseinde spreken. De patiënt wordt door de wijkverpleegkundige op de grond gevonden. Man is buiten bewustzijn en heeft een hemiplegie. Belt direct de huisarts. Huisarts komt direct en overlegt telefonisch met echtgenote die aan het werk is. De vrouw gaat direct naar huis en hoopt dat het ziekenhuis verbetering in de toestand van haar man kan brengen en dan is haast geboden. Man wordt met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. In het ziekenhuis blijkt dat er geen verbetering bereikt kan worden en na 3 dagen overlijdt de man in het ziekenhuis

22 Casus Oncologische patiënt Mevr. Groen: 63 jaar, onderneemster met darmkanker. Gescheiden, 2 kinderen van 28 en 32, waarvan er 1 thuis woont. Specialist brengt huisarts op de hoogte dat er geen behandelopties zijn. Er zijn uitzaaiingen in de buik ondanks chemotherapie. Dag erna spreekt huisarts met patiënte over mogelijkheden rond euthanasie, niet over palliatieve zorg opties. De wijkverpleegkundige zal maandelijks langskomen om te vragen hoe het is en bel mij als het nodig is zegt de huisarts. Twee keer is de wijkverpleegkundige geweest en ziet dat mevrouw erg optimistisch is en mevrouw zegt voor het leven te blijven vechten. Na drie maanden komt de wijkverpleegkundige weer bij mevr. Groen. Mevrouw zegt dat het vandaag opeens veel slechter gaat. Zij heeft erge buikpijn en is erg misselijk.

23 Conclusies Deel ziekenhuisopnames te voorkomen Verschillen in ziektetrajecten kanker- en nietkanker patiënten Reden ziekenhuisopname vooral benauwdheid, cardiovasculaire en digestieve problemen Voorgesteld model met 5 samenhangende strategieën biedt wijkverpleegkundigen en huisartsen mogelijkheden om ziekenhuisopname aan het levenseinde te voorkomen. Verkennend en beschrijvend onderzoek is nog geen sterke bewijsvoering

24 Thuis blijven geen nieuwe doctrine

25 Vragen??? Ria de Korte: Docent en onderzoeker Hogeschool van Amsterdam (HBOV HvA)