Het sterven nabij Informatie over het levenseinde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het sterven nabij Informatie over het levenseinde"

Transcriptie

1 info voor naasten Het sterven nabij Informatie over het levenseinde

2 Inhoud 01 Inleiding Veranderingen Het overlijden Na het overlijden Vragen? Meer lezen 06

3 01. Inleiding Afscheid nemen van een dierbare is een emotioneel gebeuren. Voor veel mensen is het bovendien een nieuwe ervaring die veel vragen oproept. Deze folder geeft informatie over lichamelijke en psychische veranderingen die wijzen op een naderend sterven. Ieder overlijden is uniek. Het is daarom mogelijk dat u niet elk van deze veranderingen zal opmerken. Aarzel niet om eventuele onduidelijkheden of bijkomende vragen en wensen aan de arts of de verpleegkundige voor te leggen. 02. Veranderingen Bij een naderend overlijden treden vaak lichamelijke en psychische veranderingen op. Minder behoefte om te eten en te drinken Mensen die sterven, hebben vaak geen behoefte meer aan voedsel en vocht. Hun gewicht kan snel dalen, waardoor het lichaam verandert: de wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper te liggen. Vochttekort leidt normaal tot dorst, maar in de stervensfase treedt dit dorstgevoel nauwelijks op. Omdat de lippen en de mond vaak droog zijn, kan het aangenaam zijn om ze te bevochtigen. Hoe minder iemand drinkt, hoe minder iemand plast. De sluitspieren van de blaas werken vaak minder goed wat tot urineverlies kan leiden. Met behulp van incontinentiemateriaal of een urinekatheter kan het ongemak beperkt worden. HET STERVEN NABIJ 3

4 De bloedsomloop neemt af Het lichaam houdt zo lang mogelijk de doorbloeding van hart en longen in stand. Omdat het bloed zich meer terugtrekt naar de borst- en buikholte, kunnen handen, armen, voeten, benen en neus koud aanvoelen. Op de benen kunnen paarsblauwe vlekken ontstaan. De gelaatskleur wordt grauw en bij de laatste adem trekt de kleur uit het gezicht weg. Later komt de kleur weer enigszins terug wat ervoor zorgt dat iemand, soms een paar uur na het overlijden, weer de vertrouwde gelaatsuitdrukking krijgt. Onrust en verwardheid Door een gedaald bewustzijn kan het gedrag veranderen. Men zegt vaak dat de stervende een andere blik heeft en een onrustige, verwarde indruk maakt. Dit noemen we delier. Het lijkt alsof de stervende van alles ziet en beleeft, maar wat precies is niet duidelijk. Delier komt nogal eens voor in de laatste levensdagen en vooral in de laatste uren. Vaak maakt de stervende dan kleine (hand)bewegingen, alsof hij/zij iets wil plukken of aanwijzen. U kunt steun bieden door rustig aanwezig te zijn. U hoeft niet mee te gaan in eventuele waanbeelden of hallucinaties of ze tegen te spreken. Bij ongemak door delier, kan de arts besluiten om rustgevende medicatie toe te dienen. Veranderingen in de ademhaling Doordat de normale hoest- en slikprikkels verdwijnen, kan zich slijm ophopen in de keelholte of luchtpijp. Dit kan leiden tot een reutelend geluid bij het ademhalen. De stervende heeft hier geen last van. Soms wordt medicatie toegediend om slijmvorming tegen te gaan. Een mens leeft zolang hij ademt. Een stokkende en onregelmatige ademhaling is meestal een signaal dat het overlijden nabij is. De ademhaling kan stilvallen om daarna met een diepe zucht weer op gang te komen. De tijd tussen de ademhalingen wordt steeds langer en kan soms wel een halve minuut duren. De stervende ervaart dit zelf niet als benauwend en ziet er vaak heel rustig uit. Bij tekenen van ongemak, wordt rustgevende medicatie toegediend. De fase van onregelmatig en reutelend ademhalen wordt gevolgd door steeds langere adempauzes. De ademhaling wordt oppervlakkiger. De laatste adem is vaak niet meer dan een zuchtje na een lange stilte.

5 Minder contact verandering in bewustzijn De periodes waarin de stervende wakker is, worden korter. De stervende lijkt zich meer terug te trekken en is moeilijker te bereiken. Ook al begrijpt de stervende waarschijnlijk niet alles meer wat wordt gezegd, hij blijft tot het laatst gevoelig voor geluid en hoort wellicht veel. Rust rondom de stervende is dus belangrijk. Daarom is het aanbevolen om niet met teveel tegelijk rond het bed te zijn en stemmen en geluiden te dempen. Zacht praten heeft een rustgevende werking. Voor de stervende kunnen aanrakingen rustgevend zijn, maar dit verschilt per persoon en per moment. In de periode voor het overlijden daalt het bewustzijn verder. In de laatste uren glijdt iemand meestal weg in een diepe slaaptoestand of coma. 03. Het overlijden Ieder sterven heeft een eigen tijd en heeft een eigen tempo Sterven kan soms een aantal dagen duren. Soms lijkt de geest klaar, maar is het lichaam nog niet zo ver. Soms is het andersom en blijven mensen zich vasthouden aan het leven. Als het overlijden dan nadert, kan dit voelbaar zijn voor de omgeving: het lijkt alsof de stervende dan loslaat en zich overgeeft. Het leven loslaten Sterven betekent het leven loslaten en alles achterlaten wat je lief is. Iedereen begrijpt dat dit moeilijk is. Vaak is een naaste de aangewezen persoon om de stervende bij te staan. Dit is geen gemakkelijke taak. Op dat moment kunnen praten met mensen die vertrouwd zijn, geeft steun. U kunt ook zorgverleners vragen om u hierbij te ondersteunen. Waken is kostbare tijd Als het sterven nabij is, kunt u afspreken om te waken. Dit betekent op een rustige manier bij de stervende aanwezig zijn. U kan sfeer en rust creëren door het licht te dempen, bloemen of foto s in de kamer te plaatsen, te luisteren naar muziek, te bidden of verhalen vertellen. Waken kan ook een tijd zijn voor afscheidsrituelen, zoals de ziekenzalving of de ziekenzegen. HET STERVEN NABIJ 5

6 De tijd lijkt in deze fase vaak stil te staan. Het overlijden kan lang op zich laten wachten. Zorg er daarom voor dat u elkaar afwisselt en zelf voldoende rust neemt. Het verzorgen van een stervende kan voldoening geven, maar kan ook uitputtend zijn. Waken kan een heel waardevolle periode zijn waarin familie en vrienden heel dicht bij elkaar zijn. Een houding van rust en vertrouwen is belangrijk. Het helpt de stervende als hij voelt dat hij kan gaan. Als u merkt dat er nog zaken zijn die de stervende bezighouden, ga dan na of hierop ingegaan kan worden. U kunt daarbij ook een geestelijk verzorger of iemand met deskundigheid op psychosociaal gebied inschakelen. 04. Na het overlijden Als uw naaste overleden is, kunt u rustig de tijd nemen om afscheid te nemen. Daarna kan u contact opnemen met de uitvaartverzorger. De verpleegkundige voert de laatste verzorging uit. Als u hierbij wil helpen, kan u dit met de verpleegkundige bespreken. 05. Vragen? Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, kan u ze met de arts of verpleegkundigen bespreken. Wij wensen u sterkte in deze moeilijke periode. 06. Meer lezen Voor informatie over de opname en praktische mogelijkheden in het ziekenhuis en op de afdeling: Opnamebrochure UZ Gent Brochure Afdeling Geriatrie Voor informatie ter ondersteuning van de familie na het overlijden: Brochure Verlies, verdriet, rouw Brochure Info voor nabestaanden aa aa aa aa

7 Vragen/nota s HET STERVEN NABIJ 7

8 Dienst Geriatrie Ingang 50 (gebouw K2, 1ste verdieping) Tel Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden.niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het UZ Gent. Deze brochure is gebaseerd op de folder De Stervensfase die hoort bij het Zorgpad Stervensfase, Integraal Kankercentrum Nederland, mei Nevelland Graphics cvba-so Augustus 2016 V01 v.u.: Eric Mortier, afgevaardigd bestuurder UZ Gent, De Pintelaan 185, 9000 Gent UZ Gent Postadres De Pintelaan 185 Toegang C. Heymanslaan B 9000 Gent T: +32 (0) info@uzgent.be volg ons op

DE STERVENSFASE INFORMATIE VOOR MENSEN DIE BETROKKEN ZIJN BIJ EEN STERFBED

DE STERVENSFASE INFORMATIE VOOR MENSEN DIE BETROKKEN ZIJN BIJ EEN STERFBED DE STERVENSFASE INFORMATIE VOOR MENSEN DIE BETROKKEN ZIJN BIJ EEN STERFBED 778 Inleiding Aan het einde van het leven vinden soms na een kort, soms na een lang ziekbed lichamelijke en geestelijke veranderingen

Nadere informatie

De stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed

De stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed 00 De stervensfase Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed 1 De stervensfase Aan het einde van het leven vinden - soms na een kort, soms na een lang ziekbed - lichamelijke en geestelijke

Nadere informatie

de stervensfase informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed

de stervensfase informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed de stervensfase informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed de stervensfase Aan het einde van het leven vinden - soms na een kort, soms na een lang ziekbed - lichamelijke en geestelijke

Nadere informatie

INFORMATIEBROCHURE VOOR PERSONEN DIE BETROKKEN ZIJN BIJ EEN STERFBED

INFORMATIEBROCHURE VOOR PERSONEN DIE BETROKKEN ZIJN BIJ EEN STERFBED De Stervensfase INFORMATIEBROCHURE VOOR PERSONEN DIE BETROKKEN ZIJN BIJ EEN STERFBED De stervensfase Aan het einde van het leven vinden soms na een kort, soms na een lang ziekbed lichamelijke en geestelijke

Nadere informatie

De stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ

De stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ De stervensfase Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ 2 Aan het einde van het leven vinden - soms na een kort, soms na een lang ziekbed - lichamelijke en geestelijke veranderingen

Nadere informatie

De stervensfase. Beter voor elkaar

De stervensfase. Beter voor elkaar De stervensfase Beter voor elkaar Met deze folder willen wij u informeren over eventuele lichamelijke en geestelijke veranderingen die op kunnen treden aan het einde van het leven. Na een kort of een lang

Nadere informatie

De stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ

De stervensfase. Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ De stervensfase Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed in CWZ Aan het einde van het leven - soms na een kort, soms na een lang ziekbed - vinden lichamelijke en geestelijke veranderingen

Nadere informatie

adviezen de stervensfase na een hernia-operatie ZorgSaam

adviezen de stervensfase na een hernia-operatie ZorgSaam adviezen de stervensfase na een hernia-operatie ZorgSaam 1 2 DE STERVENSFASE De stervensfase Aan het einde van het leven vinden - soms na een kort, soms na een lang ziekbed lichamelijke en geestelijke

Nadere informatie

de stervensfase informatie voor betrokkenen bij een sterfbed

de stervensfase informatie voor betrokkenen bij een sterfbed de stervensfase informatie voor betrokkenen bij een sterfbed U bent betrokken bij een naaste die binnenkort zal gaan overlijden. De stervensfase is begonnen. Misschien gaat u nu steeds bij uw naaste blijven,

Nadere informatie

Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een overlijden

Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een overlijden De stervensfase Informatie voor mensen die betrokken zijn bij een overlijden Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Het leven loslaten 2 Wat als er kinderen betrokken zijn? 2 Waken - kostbare

Nadere informatie

Sterven in het ziekenhuis Informatie voor naasten over de stervensfase

Sterven in het ziekenhuis Informatie voor naasten over de stervensfase Algemeen Sterven in het ziekenhuis Informatie voor naasten over de stervensfase De tekst in deze folder is voor een deel gebaseerd op de folder Stervensfase van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL),

Nadere informatie

DE STERVENSFASE

DE STERVENSFASE DE STERVENSFASE In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over hulp in de stervensfase. De folder is bedoeld voor mensen die betrokken zijn bij een sterfbed. Wij adviseren

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE DE STERVENSFASE. SPIJKENISSE Medisch Centrum

PATIËNTENINFORMATIE DE STERVENSFASE. SPIJKENISSE Medisch Centrum PATIËNTENINFORMATIE SPIJKENISSE Medisch Centrum DE STERVENSFASE In deze folder geeft het Spijkenisse Medisch Centrum u algemene informatie over hulp in de stervensfase. De folder is bedoeld voor mensen

Nadere informatie

Stervensfase. voor naasten en familie

Stervensfase. voor naasten en familie Stervensfase voor naasten en familie Inhoud Bewustzijn en contact 3 Onrust en verwardheid 3 Voeding 4 Ademhaling 4 Bloedcirculatie 5 Waken 5 Na het overlijden 6 Tot slot 7 Contactgegevens 7 mei 2016 coördinator

Nadere informatie

Stoppen met de dialysebehandeling

Stoppen met de dialysebehandeling Stoppen met de dialysebehandeling Dialyse Centrum Apeldoorn U overweegt om te stoppen met dialyseren of misschien moet u noodgedwongen stoppen met dialyseren. Dit is voor u en uw naasten een zware beslissing.

Nadere informatie

Stoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase.

Stoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase. Stoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase www.nwz.nl Inhoud Gesprek 3 Als u stopt met dialyseren 5 Adviezen voor uw naasten 6 Uw vragen 8 2 U overweegt in overleg met uw nefroloog van

Nadere informatie

Overlijden op de intensive care

Overlijden op de intensive care Overlijden op de intensive care IC Intensive Care Locatie Hoorn/Enkhuizen Overlijden op de intensive care Inhoud 1. Palliatieve sedatie pagina 3 2. Waken op de intensive care pagina 5 3. De stervensfase

Nadere informatie

info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee?

info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee? info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee? Inhoud 01 Voorwoord... 04 02 Stel jezelf even voor... 06 03 De afdeling Intensieve zorg... 09

Nadere informatie

Teksten: folder Waken van Netwerk Palliatieve zorg folder de Stervensfase bij Zorgpad Stervensfase IKC

Teksten: folder Waken van Netwerk Palliatieve zorg folder de Stervensfase bij Zorgpad Stervensfase IKC Teksten: folder Waken van Netwerk Palliatieve zorg folder de Stervensfase bij Zorgpad Stervensfase IKC www.attentzorgenbehandeling.nl 0800 2883689 Attent Zorg en Behandeling Waken en wachten Een naderend

Nadere informatie

info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Ga je mee?

info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Ga je mee? info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Ga je mee? Inhoud 01 Welkomstwoordje van Raf......................... 3 02 Stel jezelf even voor...................................

Nadere informatie

Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee?

Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee? info voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve zorg Ga je mee? Inhoud 01 Welkomstwoordje van Raf... 2 02 Stel jezelf even voor... 4 03 De afdeling Intensieve

Nadere informatie

Raf gaat een kijkje nemen in het Brandwondencentrum

Raf gaat een kijkje nemen in het Brandwondencentrum info voor kinderen die op bezoek komen kritieke diensten Raf gaat een kijkje nemen in het Brandwondencentrum Ga je mee? 01. Voorwoord Hallo, ik ben Raf, de giraf! Binnenkort kom jij iemand bezoeken in

Nadere informatie

DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN

DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN Een handreiking Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan nadenken

Nadere informatie

RAF GAAT EEN KIJKJE NEMEN OP DE AFDELING INTENSIEVE ZORG

RAF GAAT EEN KIJKJE NEMEN OP DE AFDELING INTENSIEVE ZORG INFO VOOR KINDEREN DIE OP BEZOEK KOMEN RAF GAAT EEN KIJKJE NEMEN OP DE AFDELING INTENSIEVE ZORG GA JE MEE? INHOUD 01 Voorwoord 4 02 Even kennismaken 5 03 Intensieve zorg 6 04 Fotozoektocht 7 05 Jouw opdrachten

Nadere informatie

Intensieve Zorgen aan pasgeborenen.

Intensieve Zorgen aan pasgeborenen. info voor kinderen die op bezoek komen man, vrouw en kind Raf gaat een kijkje nemen op de afdeling Intensieve Zorgen aan pasgeborenen. Ga je mee? 01. Voorwoord Hallo, ik ben Raf, de giraf! Binnenkort kom

Nadere informatie

Kenmerken van de stervensfase

Kenmerken van de stervensfase Kenmerken van de stervensfase Het Zorgpad Stervensfase is gebaseerd op de Liverpool Care Pathway for the dying patient (LCP). De LCP is door het Erasmus MC Rotterdam en het IKNL locatie Rotterdam integraal

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Wachten en waken

Patiënteninformatie. Wachten en waken Patiënteninformatie Wachten en waken Inhoud Inleiding... 3 Wachten is hard werken... 4 Neem de tijd... 4 Wissel elkaar af... 4 Sfeer... 4 Samen zorgen voor de patiënt... 5 Vertrouwde rituelen... 5 De veranderingen

Nadere informatie

RAF GAAT EEN KIJKJE NEMEN OP DE AFDELING INTENSIEVE ZORG

RAF GAAT EEN KIJKJE NEMEN OP DE AFDELING INTENSIEVE ZORG INFO VOOR KINDEREN DIE OP BEZOEK KOMEN RAF GAAT EEN KIJKJE NEMEN OP DE AFDELING INTENSIEVE ZORG GA JE MEE? INHOUD 01 Voorwoord 4 02 Even kennismaken 5 03 Intensieve zorg 6 04 Fotozoektocht 7 05 Jouw opdrachten

Nadere informatie

Transitie met een hart

Transitie met een hart info voor jongeren en hun ouders/verzorgers Transitie met een hart Inhoud 01 Opgroeien en zelfstandig worden... 04 02 Transitie, wat is dat?... 04 03 Transitie in het ziekenhuis... 04 04 Transitie met

Nadere informatie

De stervensfase Een folder over de veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven.

De stervensfase Een folder over de veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven. De stervensfase Een folder over de veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven. Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan nadenken over de dood en het doodgaan.

Nadere informatie

info voor jongeren en hun ouders/verzorgers man, vrouw en kind Transitie met een hart

info voor jongeren en hun ouders/verzorgers man, vrouw en kind Transitie met een hart info voor jongeren en hun ouders/verzorgers man, vrouw en kind Transitie met een hart Inhoud 01 Opgroeien en zelfstandig worden... 04 02 Transitie, wat is dat?... 04 03 Transitie in het ziekenhuis... 04

Nadere informatie

palliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase

palliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase palliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase Bij mensen in de laatste levensfase zijn pijn, angst, benauwdheid en ongemak soms niet meer te behandelen. Als de levensverwachting

Nadere informatie

kritieke diensten voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de Spoedgevallendienst Ga je mee? UZ Gent, Spoedgevallendienst

kritieke diensten voor kinderen die op bezoek komen Raf gaat een kijkje nemen op de Spoedgevallendienst Ga je mee? UZ Gent, Spoedgevallendienst voor kinderen die op bezoek komen kritieke diensten Raf gaat een kijkje nemen op de Spoedgevallendienst Ga je mee? UZ Gent, Spoedgevallendienst Inhoud Voorwoord Welkomstwoordje van Raf 3 Stel jezelf even

Nadere informatie

Als het overlijden nadert Een aantal handreikingen. IJsselland Ziekenhuis

Als het overlijden nadert Een aantal handreikingen. IJsselland Ziekenhuis Als het overlijden nadert Een aantal handreikingen IJsselland Ziekenhuis Inhoudsopgave Deel 1: Veranderingen die voorafgaand aan het overlijden kunnen optreden pag 2-6 1.1 Minder behoefte aan eten en drinken

Nadere informatie

Palliatieve sedatie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Palliatieve sedatie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Palliatieve sedatie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

Geriatrisch dagziekenhuis

Geriatrisch dagziekenhuis info voor patiënten Geriatrisch dagziekenhuis 01. Geriatrisch dagziekenhuis Het Geriatrisch dagziekenhuis richt zich tot personen ouder dan 75 jaar met acute of chronische aandoeningen, toenemende inactiviteit,

Nadere informatie

info voor patiënten Afdeling Geriatrie

info voor patiënten Afdeling Geriatrie info voor patiënten Afdeling Geriatrie 01. Inleiding Welkom op de afdeling Geriatrie van het UZ Gent. U bereikt de afdeling via ingang 50, route 575. Deze brochure bevat praktische informatie voor uw opname

Nadere informatie

Raf en Henri gaan naar de operatiezaal

Raf en Henri gaan naar de operatiezaal kritieke diensten info voor patiënten Raf en Henri gaan naar de operatiezaal Ga je mee? Inhoud 01 Voorwoord... 04 02 Op weg naar de operatiezaal... 06 03 In de operatiezaal... 09 04 Terug naar het Brandwondencentrum...

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Verloop van een stervensfase

Patiënteninformatie. Verloop van een stervensfase Patiënteninformatie Verloop van een stervensfase Inleiding Stervensfase in 10 stappen 1 Evolutie in de mobiliteit 2 Verzwakking van de stem en slikproblemen 3 Verminderde vochtinname 4 Vermoeidheid 5 Verwardheid

Nadere informatie

Zorgen rondom sterven

Zorgen rondom sterven Geriatrie Zorgen rondom sterven www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Welke zorg... 3 Wat kan familie betekenen... 3 Het stervensproces... 4 Eten en drinken... 5 Medicijnen... 5 Waar sterven... 5 Na de dood...

Nadere informatie

metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Intern Liaisonteam Geriatrie Zorg voor 75-plussers

metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Intern Liaisonteam Geriatrie Zorg voor 75-plussers metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Intern Liaisonteam Geriatrie Zorg voor 75-plussers 01. Wat is het Intern Liaisonteam Geriatrie ()? Om de zorg voor ouderen op alle diensten

Nadere informatie

info voor patiënten Blaasfunctieonderzoek

info voor patiënten Blaasfunctieonderzoek info voor patiënten Blaasfunctieonderzoek Inhoud 01 Het blaasfunctieonderzoek... 04 02 Bijwerkingen... 06 03 Praktisch... 07 04 Kort samengevat... 07 05 Contactgegevens... 08 01. Blaasfunctieonderzoek

Nadere informatie

Waken. Hoe gaat dat eigenlijk? Versie September objectid vzw Jessa Ziekenhuis Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt,

Waken. Hoe gaat dat eigenlijk? Versie September objectid vzw Jessa Ziekenhuis Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt, Waken Hoe gaat dat eigenlijk? Versie September 2018 - objectid 19463 vzw Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt, www.jessazh.be Contactgegevens Campus Virga Jesse Marleen Van Overloop Verpleegkundige Coördinator

Nadere informatie

Als de laatste dagen komen... Een hand, een woord, een gebaar doen zo goed, als je iemand die je liefhebt verliezen moet. Werkgroep Scholing

Als de laatste dagen komen... Een hand, een woord, een gebaar doen zo goed, als je iemand die je liefhebt verliezen moet. Werkgroep Scholing Werkgroep Scholing Een folder over het wachten en waken bij de stervensfase en de veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven. Als de laatste dagen komen... Een hand, een woord, een gebaar

Nadere informatie

Kunstmatige beademing

Kunstmatige beademing Kunstmatige beademing INFORMATIEFOLDER VOOR FAMILIE EN NAASTEN KUNSTMATIGE BEADEMING Kunstmatige beademing is nodig als de patiënt om verschillende redenen hulp nodig heeft met ademhalen. Een beademingsapparaat

Nadere informatie

Verpleegafdeling. Algemene en hepatobiliaire heelkunde Gastro-intestinale heelkunde. info voor de patiënt en de bezoeker

Verpleegafdeling. Algemene en hepatobiliaire heelkunde Gastro-intestinale heelkunde. info voor de patiënt en de bezoeker info voor de patiënt en de bezoeker bloed, ademhaling & spijsvertering Verpleegafdeling Algemene en hepatobiliaire heelkunde Gastro-intestinale heelkunde Verpleegafdeling Voorstelling De verpleegafdeling

Nadere informatie

INFO VOOR FAMILIE GERIATRISCHE GEDRAGSOBSERVATIE- EENHEID (GGOE)

INFO VOOR FAMILIE GERIATRISCHE GEDRAGSOBSERVATIE- EENHEID (GGOE) INFO VOOR FAMILIE GERIATRISCHE GEDRAGSOBSERVATIE- EENHEID (GGOE) INHOUD 01 Inleiding 4 02 Werking 5 03 Onthaalgesprek 6 04 Bezoekregeling 7 05 Informatie over de zorg en behandeling 7 06 Wat meebrengen?

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. De stervensfase. Informatie over veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven

PATIËNTEN INFORMATIE. De stervensfase. Informatie over veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven PATIËNTEN INFORMATIE De stervensfase Informatie over veranderingen die zich kunnen voordoen tijdens het sterven 2 PATIËNTENINFORMATIE Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan

Nadere informatie

Elektrofysiologisch onderzoek (EFO) en ablatie

Elektrofysiologisch onderzoek (EFO) en ablatie info voor patiënten Elektrofysiologisch onderzoek (EFO) en ablatie Inhoud 01 Het elektrofysiologisch onderzoek (EFO)... 04 02 Aanmelden... 04 03 Verloop van het onderzoek... 09 04 Mogelijke complicaties...

Nadere informatie

Echo-endoscopie onder narcose

Echo-endoscopie onder narcose info voor patiënten Echo-endoscopie onder narcose Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een echo-endoscopie?... 05 03 Welke voorbereiding is nodig?... 05 04 Welke bijwerkingen kunnen optreden?... 06 05

Nadere informatie

info voor patiënten Bronchoscopie Onderzoek van de luchtwegen

info voor patiënten Bronchoscopie Onderzoek van de luchtwegen info voor patiënten Bronchoscopie Onderzoek van de luchtwegen Inhoud 01 Afspraak... 04 02 Wat is een bronchoscopie?... 05 03 Waarom een bronchoscopie?... 05 04 Voorbereidingen... 05 05 Verloop... 06 06

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN POLIKLINISCHE CONSULTATIE GERIATRIE

INFO VOOR PATIËNTEN POLIKLINISCHE CONSULTATIE GERIATRIE INFO VOOR PATIËNTEN POLIKLINISCHE CONSULTATIE GERIATRIE INHOUD 01 Doelstelling 4 02 Doelgroep 4 03 Locatie 4 04 Openingsuren 4 05 Verloop van de consultatie 5 06 Multidisciplinair team 6 4 / 01 DOELSTELLING

Nadere informatie

IMRT van de prostaat

IMRT van de prostaat info voor de patiënt IMRT van de prostaat Urogenitale radiotherapie UZ Gent, Uro-oncologische groep IMRT van de prostaat IMRT staat voor intensiteitsgemoduleerde radiotherapie. Dankzij deze techniek wordt

Nadere informatie

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Impedantiemeting

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Impedantiemeting bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Impedantiemeting Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een impedantiemeting?... 04 03 Hoe gebeurt de meting?...04 04 Wat wordt van u verwacht?...05

Nadere informatie

Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose

Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose info voor patiënten Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose 01. Inleiding In overleg met uw behandelende arts heeft u besloten om een ooroperatie te ondergaan op de afdeling Neus-, keel- en oorheelkunde

Nadere informatie

Katheterablatie van voorkamerfibrillatie

Katheterablatie van voorkamerfibrillatie info voor patiënten Katheterablatie van voorkamerfibrillatie Inhoud 01 Wat is voorkamerfibrillatie?... 04 02 Behandeling... 04 03 Ablatie... 09 04 Na de ablatie... 10 05 Complicaties... 10 06 Resultaat...

Nadere informatie

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Liesbreuk Herstel via een kijkoperatie (TEP-methode)

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Liesbreuk Herstel via een kijkoperatie (TEP-methode) bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Liesbreuk Herstel via een kijkoperatie (TEP-methode) 01. Liesbreuk, herstel via een kijkoperatie (TEP-methode) Binnenkort wordt u geopereerd voor

Nadere informatie

info voor de ouders man, vrouw en kind ROP-screening Oogheelkundig onderzoek

info voor de ouders man, vrouw en kind ROP-screening Oogheelkundig onderzoek info voor de ouders man, vrouw en kind ROP-screening Oogheelkundig onderzoek ROP-screening Beste ouders, Uw baby is opgenomen op de dienst Neonatale Intensieve Zorgen en komt in aanmerking voor een oogheelkundig

Nadere informatie

Stoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase

Stoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase Stoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase De dialysebehandeling is een ingrijpende, levensverlengende behandeling met grote gevolgen voor de kwaliteit van leven. Na verloop van tijd kan

Nadere informatie

info voor patiënten Hoofdhuidkoeling

info voor patiënten Hoofdhuidkoeling info voor patiënten Hoofdhuidkoeling Inhoud 01 Waarom verlies ik mijn haar? 4 02 Wat is hoofdhuidkoeling?... 4 03 Hoe werkt het?... 5 04 Verloop...6 05 Hoe verzorg ik mijn haar?...6 06 Heeft hoofdhuidkoeling

Nadere informatie

Afbouwen van (kunstmatige) toediening van vocht en voeding in de terminale levensfase

Afbouwen van (kunstmatige) toediening van vocht en voeding in de terminale levensfase Afbouwen van (kunstmatige) toediening van vocht en voeding in de terminale levensfase informatiefolder voor familieleden en naasten Palliatieve Eenheid Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper

Nadere informatie

info voor ouders en familie man, vrouw en kind Hypospadie

info voor ouders en familie man, vrouw en kind Hypospadie info voor ouders en familie man, vrouw en kind Hypospadie Hypospadie Wat is hypospadie (of hypospadias)? Hypospadie is een vaak voorkomende aangeboren afwijking aan de penis. De afwijking komt voor bij

Nadere informatie

metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Valpreventie

metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Valpreventie metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Valpreventie Inhoud 01 Voorwoord... 04 02 Beweging en evenwicht... 04 03 Medicatiegebruik... 05 04 Bloeddrukproblemen... 05 05 Gezichtsvermogen...

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN EN MANTELZORGERS GEHEUGENPROBLEMEN BIJ OUDEREN BEGELEIDING VAN PATIËNTEN EN MANTELZORGERS

INFO VOOR PATIËNTEN EN MANTELZORGERS GEHEUGENPROBLEMEN BIJ OUDEREN BEGELEIDING VAN PATIËNTEN EN MANTELZORGERS INFO VOOR PATIËNTEN EN MANTELZORGERS GEHEUGENPROBLEMEN BIJ OUDEREN BEGELEIDING VAN PATIËNTEN EN MANTELZORGERS Laura Van Biervliet, LUCA 2012 INHOUD 01 Begeleidingsprogramma 4 02 Opvolging 5 03 Praktisch

Nadere informatie

INFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK

INFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INHOUD 01 Wat is erfelijkheidsonderzoek? 4 02 Wat kan de psycholoog voor u doen? 5 03 Hoe en wanneer kunt u de psycholoog inschakelen?

Nadere informatie

info voor de patiënt metabole en cardiovasculaire aandoeningen Echocardiografie

info voor de patiënt metabole en cardiovasculaire aandoeningen Echocardiografie info voor de patiënt metabole en cardiovasculaire aandoeningen Echocardiografie Inhoud 01 Wat is een echocardiografie?... 04 02 Soorten echocardiografie... 09 01. Wat is een echocardiografie? Bij een echografie

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN GERIATRISCH DAGZIEKENHUIS

INFO VOOR PATIËNTEN GERIATRISCH DAGZIEKENHUIS INFO VOOR PATIËNTEN GERIATRISCH DAGZIEKENHUIS INHOUD 01 Inleiding 4 02 Wat doen we? 4 03 Onderzoeken 5 04 Praktisch 5 05 Onthaal 6 06 Opname en verblijf 6 07 Wat brengt u mee bij opname? 7 08 Vervoer

Nadere informatie

info voor patiënten en familie kritieke diensten Vriendenkring van brandwondenpatiënten

info voor patiënten en familie kritieke diensten Vriendenkring van brandwondenpatiënten info voor patiënten en familie kritieke diensten Vriendenkring van brandwondenpatiënten Inhoud 01 De bewogen start... 4 02 De enthousiaste reis... 4 03 Het André Scheers Huis... 5 04 Gezond naar lichaam

Nadere informatie

1 Inleiding... 1. 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1. 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1. 4 Is het een soort euthanasie?... 1

1 Inleiding... 1. 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1. 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1. 4 Is het een soort euthanasie?... 1 Palliatieve sedatie Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1 4 Is het een soort euthanasie?... 1 5 Wanneer past de arts palliatieve sedatie

Nadere informatie

Hospice De Hazelaar 4. Het wensenboek 11. Artikel: Bij hospice De Hazelaar hebben ze oog voor alles 13. Morfine fabels en feiten 14

Hospice De Hazelaar 4. Het wensenboek 11. Artikel: Bij hospice De Hazelaar hebben ze oog voor alles 13. Morfine fabels en feiten 14 De Hazelaar Hospice De Hazelaar is een afdeling voor terminaal zieke mensen. In een huiselijke sfeer wordt u ondersteund om de laatste levensfase op een goede manier door te brengen. Inhoudsopgave Hospice

Nadere informatie

DE BEADEMINGSPATIËNT. Franciscus Gasthuis

DE BEADEMINGSPATIËNT. Franciscus Gasthuis DE BEADEMINGSPATIËNT Franciscus Gasthuis Inleiding Een familielid of naaste van u is opgenomen op de afdeling Intensive Care. Op dit moment krijgt hij of zij tijdelijke ondersteuning van een beademingsmachine.

Nadere informatie

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten EUS Onderzoek van de lymfeklieren in de borstkas via de slokdarm

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten EUS Onderzoek van de lymfeklieren in de borstkas via de slokdarm bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Onderzoek van de lymfeklieren in de borstkas via de slokdarm Inhoud 01 Afspraak... 04 02 Wat is een?... 05 03 Waarom een -onderzoek?... 05 04 Voorbereidingen...

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Palliatieve sedatie. Palliatieve sedatie 1

Patiënteninformatie. Palliatieve sedatie. Palliatieve sedatie 1 Patiënteninformatie Palliatieve sedatie Palliatieve sedatie 1 Palliatieve sedatie Palliatief team Martini Ziekenhuis Telefoon: (050) 524 5610 E-mail: palliatiefteam@mzh.nl U heeft met uw arts gesproken

Nadere informatie

info voor patiënten EBUS Onderzoek van de lymfeklieren in de borstkas via de luchtpijp

info voor patiënten EBUS Onderzoek van de lymfeklieren in de borstkas via de luchtpijp info voor patiënten EBUS Onderzoek van de lymfeklieren in de borstkas via de luchtpijp Inhoud 01 Afspraak... 04 02 Wat is een EBUS?... 05 03 Waarom een EBUS?... 05 04 Voorbereidingen... 05 05 Verloop...

Nadere informatie

man, vrouw en kind info voor ouders Plaswekker

man, vrouw en kind info voor ouders Plaswekker man, vrouw en kind info voor ouders Plaswekker Inhoud 01 Intensieve nachten thuis... 04 02 De vervolgtraining thuis... 06 03 Medicatie... 07 04 Vochtinname en blaasvolume... 07 05 Controles en follow-up...

Nadere informatie

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Galblaasoperatie

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Galblaasoperatie bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Galblaasoperatie 01. Galblaasoperatie Binnenkort wordt tijdens een operatie uw galblaas verwijderd. Deze ingreep noemen we ook een cholecystectomie.

Nadere informatie

Vriendenkring van brandwondenpatiënten

Vriendenkring van brandwondenpatiënten info voor patiënten en familie Vriendenkring van brandwondenpatiënten Inhoud 01 De bewogen start... 4 02 De enthousiaste reis... 4 03 Het André Scheers Huis... 5 04 Gezond naar lichaam en geest... 6 05

Nadere informatie

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Bloedtransfusies

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Bloedtransfusies bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Bloedtransfusies 01. Inleiding U (of uw kind) krijgt binnenkort een behandeling of een ingreep. De kans bestaat dat u (of uw kind) daarbij bloed toegediend

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN VERPLEEGAFDELING GERIATRIE

INFO VOOR PATIËNTEN VERPLEEGAFDELING GERIATRIE INFO VOOR PATIËNTEN VERPLEEGAFDELING GERIATRIE INHOUD 01 Welkom 4 02 Wat brengt u mee bij opname? 5 03 Opnamedocument invullen 6 04 Praktisch 6 05 Informatie over het ziekteproces 7 06 Ontslag 8 4 / 01

Nadere informatie

info voor patiënten Histamineprovocatietest

info voor patiënten Histamineprovocatietest info voor patiënten Histamineprovocatietest 01. Wat is een histamineprovocatietest? Een histamineprovocatietest toont n hoe gevoelig uw luchtwegen zijn voor prikkels. Via de test kan de arts een luchtwegndoening

Nadere informatie

info voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Rhinoplastie / Rhinoseptoplastie

info voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Rhinoplastie / Rhinoseptoplastie info voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Rhinoplastie / Rhinoseptoplastie Neuscorrectie: rhinoplastie / rhinoseptoplastie Een neuscorrectie (rhinoplastie en rhinoseptoplastie) kan om verschillende

Nadere informatie

Een dierbare verliezen

Een dierbare verliezen Een dierbare verliezen Over de gevoelens die u kan ervaren en tips om goed voor uzelf te zorgen INFORMATIEBROCHURE VOOR DE NABESTAANDEN Een dierbare verliezen U hebt kort geleden iemand verloren. Dat

Nadere informatie

hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Hospitalisatieafdeling Neurochirurgie

hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Hospitalisatieafdeling Neurochirurgie hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Hospitalisatieafdeling Neurochirurgie Inhoud 01 Welkom... 04 02 Voorstelling hospitalisatieafdeling... 05 03 Wat brengt u mee?... 06 04 Voorzieningen op

Nadere informatie

info voor de ouders man, vrouw en kind Naar huis met een monitor

info voor de ouders man, vrouw en kind Naar huis met een monitor info voor de ouders man, vrouw en kind Naar huis met een monitor Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Materiaal afhalen... 04 03 Monitor aanleggen... 04 04 Wat te doen bij een alarm?... 06 05 Opmerkingen... 07

Nadere informatie

een dierbare verliezen

een dierbare verliezen een dierbare verliezen een dierbare verliezen U heeft kort geleden iemand verloren. Dat kan heel verwarrend zijn. Vaak is het moeilijk te accepteren dat iemand er niet meer is. Soms is het verdriet of

Nadere informatie

Palliatieve zorg in ontwikkeling

Palliatieve zorg in ontwikkeling Palliatieve zorg in ontwikkeling Wim van Boerdonk Gertie van Gemert Marleen van Casteren Voor een warm thuis Programma Project: verbeteren stervensfase in Kalorama Inhoud: zorg in de stervensfase 1 Verbeteren

Nadere informatie

Downsyndroomscreening

Downsyndroomscreening info voor de ouders Downsyndroomscreening 01. Wat is het syndroom van Down? Het syndroom van Down (trisomie 21) is een afwijking in het erfelijk materiaal van de baby (de chromosomen). Een baby met het

Nadere informatie

Logopedie bij laryngectomie

Logopedie bij laryngectomie hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Logopedie bij laryngectomie UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde en Hoofd- en Halschirurgie Logopedie bij laryngectomie Inleiding In deze brochure

Nadere informatie

Delier in de laatste levensfase. Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase

Delier in de laatste levensfase. Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase Delier in de laatste levensfase Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase Inhoudsopgave Wat is een delier?... 3 Wat zijn kenmerken van een delier?... 3 Invloed op u

Nadere informatie

De beademingspatiënt op de intensive care

De beademingspatiënt op de intensive care De beademingspatiënt op de intensive care U heeft een familielid of naaste, bij wie het noodzakelijk is een beademingsapparaat in te schakelen. Dit apparaat dient ter tijdelijke ondersteuning of het volledig

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Beademing. Beademing

Patiënteninformatie. Beademing. Beademing Patiënteninformatie Beademing Beademing 1102970 IC beademing.indd 1 1 24-03-17 10:48 Beademing Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Bij uw familielid of naaste is het op dit moment

Nadere informatie

klinisch ondersteunende sector info voor patiënten CT-afdeling

klinisch ondersteunende sector info voor patiënten CT-afdeling klinisch ondersteunende sector info voor patiënten CT-afdeling Inhoud 01 CT-afdeling... 04 02 Voorbereiding... 05 03 Aandachtspunten... 06 04 Kleding... 06 05 Het onderzoek... 06 06 Wachttijden... 07 07

Nadere informatie

Wachten en waken. informatie voor familie

Wachten en waken. informatie voor familie Wachten en waken informatie voor familie INLEIDING 4 DE ZORG VOOR JE FAMILIELID 5 DE ZORG VOOR JEZELF ALS WAKEND FAMILIELID OF WAKENDE NAASTE 7 VERANDERINGEN AAN HET EINDE VAN HET LEVEN 10 TOT SLOT 13

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN KEGELVORMIG HOORNVLIES KERATOCONUS

INFO VOOR PATIËNTEN KEGELVORMIG HOORNVLIES KERATOCONUS INFO VOOR PATIËNTEN KEGELVORMIG HOORNVLIES KERATOCONUS INHOUD 01 Inleiding 4 02 Diagnose 5 03 Klachten 5 04 Behandeling 6 05 Hoornvliestransplantatie 7 06 Meer info 7 4 / 01 INLEIDING Deze brochure geeft

Nadere informatie

info voor patiënten Pleurapunctie

info voor patiënten Pleurapunctie info voor patiënten Pleurapunctie Inhoud 01 Afsprk... 04 02 Wat is een pleurapunctie?... 05 03 Wrom een pleurapunctie?... 05 04 Voorbereidingen... 05 05 Verloop... 06 06 Na het onderzoek... 07 07 Resultt...

Nadere informatie

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Liesbreuk Herstel via een kleine incisie in de liesstreek (TIPP-methode)

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Liesbreuk Herstel via een kleine incisie in de liesstreek (TIPP-methode) bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Liesbreuk Herstel via een kleine incisie in de liesstreek (TIPP-methode) Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een liesbreuk?... 04 03 Kan een liesbreuk

Nadere informatie

Medewerkerinformatie. Beademing. Informatie over beademing en uitleg over bijkomende gevolgen. 1234567890-terTER_

Medewerkerinformatie. Beademing. Informatie over beademing en uitleg over bijkomende gevolgen. 1234567890-terTER_ Medewerkerinformatie Beademing Informatie over beademing en uitleg over bijkomende gevolgen 1234567890-terTER_ Beademing Informatie over beademing en uitleg over bijkomende gevolgen. Uw naaste is opgenomen

Nadere informatie

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Zorgpad Stervensfase Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Herkenning stervensfase Inhoud van Zorgpad Stervensfase Onderzoeksresultaten Zorgpad

Nadere informatie

Palliatieve sedatie WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL

Palliatieve sedatie WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL Palliatieve sedatie WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL Kwaliteit en Veiligheid Wij doen mee! Onze kwaliteit aantoonbaar maken Ons ziekenhuis heeft zich geëngageerd om het accreditatielabel van het Nederlands

Nadere informatie