Transcriptie

1 Basisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding COPZ project ontwikkeling van onderwijsprogramma palliatieve zorg voor medisch specialisten io programma opgesteld n.a.v.: - literatuurstudie - enquête - interviews 1

2 Literatuur studie: onderwijs methode weinig bekend wat beste onderwijs methode is Adviezen zijn: - praktijk gericht nadruk op vaardigheden - leren vanuit ervaring - casus gericht onderwijs - kennis, vaardigheden en attitude - interactief onderwijs Literatuurstudie: wat onderwijzen 1997 Amerika: National Consensus conference on Medical Education for Care Near the End of Life Europa: European Association for Palliative Care richtlijn: welke onderwerpen moeten onderwezen worden. 2

3 Literatuurstudie: onderwerpen onderwijs symptoombestrijding psychosociale aspecten training moeilijke gesprekken ethische aspecten wettelijke aspecten organisatie palliatieve zorg culturele en religieuze aspecten leren omgaan met eigen gevoelens Interviews met experts onderwerpen sluiten aan bij literatuur principes palliatieve zorg verschil curatieve zorg met palliatieve zorg vanuit (bekende) patiënten casus aandacht voor symptomen en context 3

4 Enquête Doel van de enquête is antwoord krijgen op de volgende vragen: onderwijs palliatieve zorg in basisartsopleiding hoe competent voelen arts-assistenten zich op het gebied van palliatieve zorg? is er behoefte aan onderwijs in palliatieve zorg? Enquête Methode: 64 enquêtes verstuurd alle arts-assistenten interne geneeskunde in het UMC St.Radboud en het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen Vragen: heb je in je opleiding onderwijs gehad PZ? voel je je competent bij geven PZ? wil je onderwijs in PZ 4

5 Enquête: onderwijs in basisopleiding pijnbestrijding: 32% (17) niet in basis opleiding gelimiteerd handelen 77% (41) niet praten over prognose 38% (20) niet Tijd besteed aan palliatieve zorg onderwijs: - 45% 0-5 uur - 35% 6-10 uur - 11% uur - 9% > 20 uur Situaties waarin arts-assistenten zich gering of onvoldoende competent voelen ik praat met een patiënt en zijn familie over euthanasie 86 % ik praat met een patiënt die vraagt om hulp bij zelfdoding 85 % of een versnelde dood ik vertel de patiënt hoe het sterven er voor hem uit gaat zien 66 % ik behandel een patiënt van mijn eigen leeftijd of jonger die 56 % zich in de terminale fase bevindt ik praat met een terminale patiënt over zijn sombere stemming 56 % ik praat met een patiënt in de palliatieve fase over zijn angsten 47 % ik vraag aan de familie toestemming voor orgaandonatie 44 % 5

6 Enquête voor alle aspecten geldt: onvoldoende op voorbereidt tijdens opleiding 94% denkt: meer onderwijs vergroot gevoel competentie onderwijs in alle aspecten 80% denkt: praten over eigen ervaringen is nuttig voor werken met terminale patiënten 93% denkt: onderzoek eigen attitudes t.o.v. dood nuttig voor werken als arts 66% kent geen role model palliatieve zorg Het onderwijsprogramma Programma: - 8 x cursorisch onderwijs - Cursus Interactieve Consultvoering (CIC) module palliatieve zorg - cursus: Sterven, mee omgaan of er omheen gaan 6

7 Cursorisch onderwijs - wat is palliatieve zorg - de patiënt met pijn - de patiënt met buikpijn - de benauwde patiënt - de patiënt met neurologische verschijnselen - de verwarde patiënt - de patiënt met orgaanfalen - acute problemen in de palliatieve zorg Cursorisch onderwijs: evaluatie - leuk interactief onderwijs - te veel literatuur/zelfstudie - vooral praktische zaken leerzaam - relevant voor de praktijk! - 84% vindt dat het programma standaard in internistenopleiding moet zitten 7

8 Cursus interactieve consultvoering PZ - het slecht-nieuws-gesprek - praten over prognose - praten over gelimiteerd handelen - praten over euthanasie - omgaan met ontkenning - gesprek met patiënt en naasten Cursus interactieve consultvoering: evaluatie - zeer tevreden over cursus (4,9) - zeer relevant voor werk (5) - vaardigheid is verbeterd door cursus (4,4) - meer competent in gesprekken - cursus standaard in internistenopleiding: ja 8

9 Cursus: sterven, mee omgaan of er omheen gaan - hoe gaan patiënten en hun naasten om met ziekte en sterven - eigen houding t.a.v. ziekte en sterven - hoe kun je als arts patiënten en naasten zo goed mogelijk begeleiden met respect voor je persoonlijke stijl Evaluatie: cursus sterven, mee omgaan of er omheen gaan - relevant voor werk - meer inzicht in eigen houding en invloed daarvan op omgang met patiënten - cursus in opleiding tot medisch specialist: ja - interessante bijzondere dag 9

10 Enquête na onderwijsprogramma - grote behoefte aan onderwijs in palliatieve zorg - theoretische kennis, gespreksvaardigheden maar ook eigen houding t.a.v. sterven en ernstig zieke patiënten - door onderwijs gevoel meer competent - niet te veel literatuur richtlijnen boek - moeilijk: hoe in passen in werkzaamheden Advies: onderwijs op aparte dag/locatie interactief onderwijs in kleine groep vanuit (bekende) patiënten casus aandacht voor theorie, gespreksvaardigheden, en eigen houding en gevoelens nadruk op scenario denken, en verschil curatieve en palliatieve setting 10

11 11