rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014

Transcriptie

1 rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 Jacqueline van Meurs: geestelijk verzorger/consulent spirituele zorg Gerda Bronkhorst: oncologieverpleegkundige/verpleegkundig consulent palliatieve zorg

2 Wat gaan we doen? Methodiek Grieks: methodos (hodos = weg) Gerda en ik nemen jullie mee.

3 Vorm geven aan de vierde dimensie en de betekenis daarvan voor rouw en verliesverwerking Ervaringen palliatieve zorg (Jacqueline van Meurs) Ervaringen verpleegafdeling medische oncologie (Gerda Bronkhorst) Naar de eerste lijn/thuissituatie methodiek (hodos) in de eigen setting

4 Palliatieve en oncologische zorg: Stelling 1: Patiënten kunnen heel goed zelf aangeven wanneer zij ondersteuning willen op de spirituele dimensie

5 Palliatieve en oncologische zorg: Stelling 2: Wanneer patiënten die ondersteuning wensen dan vraag ik hiervoor een geestelijk verzorger, een pastor of een dominee

6 Palliatieve en oncologische zorg: Stelling 3: Spirituele zorg: dat gaat over geloof of religie

7 Definitie palliatieve zorg volgens de WHO: Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.

8 Afdeling medische oncologie: Meneer is boos, verdrietig. Heeft vanmiddag een gesprek met palliatief consult team Ik heb hem verteld dat hij met jou kan kennismaken. Dat wil hij niet. Ik stel mijzelf achteraf de vraag: Waarom de geestelijk verzorger?

9 consulent spirituele zorg Diagnostiek Eerste lijn of thuiszorg

10

11 Spiritualiteit in de zorg Crisis Begeleiding Aandacht

12 Aandacht voor geloof? Religie? Ongeveer 6 op de 10 Nederlanders noemt zichzelf religieus. Slechts een heel klein percentage daarvan gaat regelmatig naar een kerk, moskee, of andere religieuze gemeenschap. (2005/2006)

13 In EPIC: Meneer heeft met een psycholoog gesproken. Consult afgesloten. Geeft aan verder geen begeleiding te willen.

14 Spiritualiteit, rouw en verliesverwerking Niet alleen stil staan bij wat patiënten en naasten verliezen, maar ook bij wat juist behouden blijft, aan krachten, steun ervaren

15 MetHodos, de weg.

16 Drie eenvoudige vragen MVCN 1. Wat houdt u in het bijzonder bezig op dit moment? 2. Waar had u steun aan in eerdere moeilijke situaties? (Familie? Levensbeschouwing? Muziek?) 3. Wie zou u graag bij u willen hebben? Door wie zou u gesteund kunnen worden?

17 Voorbeeld 1. Betekenis ziekte/opname Ik ben al 18 jaar chronisch ziek. De ziekte is een deel van mijzelf geworden. Dat ben ik óók. Ik heb het altijd meegenomen maar heb er niet altijd zo mee bezig hoeven zijn. Nu ben ik aangekomen in de laatste fase van mijn leven. Ik geloof niks. Er is een heelal en wij maken deel uit van een groter geheel. Ik ben niet bang voor de dood. Voor mijn vrouw is dat anders; zij zal mij missen 2. Krachtbron Ik heb altijd anderen, familie maar ook vrienden en collega s, de mogelijkheid geboden om deel uit te maken ook van mijn ziek-zijn. Het hoort bij mij. 3. Verder over praten met.? Nee. Ik ben voorbereid. Voor mijn vrouw is dat mogelijk anders.

18 Ervaringen verpleegafdeling medische oncologie Gerda Bronkhorst Oncologieverpleegkundige verpleegkundig consulent palliatieve zorg

19 latende modus Pieper afgeven Rust Gaan zitten Stilte toelaten Drie vragen. Betekenis en stil zijn

20 Een vrouw van zeventig ligt in het ziekenhuis en zegt: Ik lig s nachts veel aan mijn man te denken fysiek: Is er sprake van slapeloosheid? Moet hier iets aan gedaan worden? Psychisch: Maakt mevrouw zich zorgen? Welke zorg is eventueel nodig? Sociaal Is haar man zorgbehoeftig? Is mevrouw misschien weduwe? Spiritueel: "Hoe is het voor u om s nachts aan uw man te denken? Wat betekent dat voor u? drie vragen MVCN

21 Overdracht naar eerste lijn

22 Welke stappen kun je zetten? Neem mee: - betekenis ; Wat betekent het voor u. - Stilte - latende modus Spiegelen: U komt op mij over als rustig/onrustig/verdrietig/boos/gelaten.. Klopt dat? Drie vragen MVCN Ondersteuning in proces Houd ons in de gaten! Literatuur: Brand, M. van den, Leget, C., Meurs, J. van. Spirituele vragen verkennen: aanbevelingen voor de praktijk. Oncologica, Meurs, J, van. De zorg om het verhaal. Spreken over de dood in het algemene ziekenhuis. Handelingen, Richtlijn spirituele zorg