eerste hulp bij overheidsopdrachten

eerste hulp bij overheidsopdrachten Marc De Caster adviseur met de functie van gewestelijk ontvanger Gent, 18 en 23 april 2013 Marc (De Caster) gewestelijk ontvanger OCMW Aalter en OCMW Denderleeuw tot 2001: stad Gent EHBO uitgeverij Vandenbroele, Brugge www.uitgeverijvandenbroele.be 1

zeer complexe wetgeving we hangen tussen vigerende wet (1993) en nieuwe wet (2006) eerste uitvoeringsbesluit(en) doelstelling en agenda: algemeen inzicht kennismaking met theoretisch kader, principes, basisbegrippen, met de vernieuwingen (wet 15/6/2006 en uitvoeringsbesluiten 15/7/2011 en 14/1/2013 vanaf eigenlijke procedure: begrippenkader, noties GESCHIEDENIS: wet rijkscomptabiliteit 15/05/1846, koninklijk besluit 05/10/1955 wet 04/03/1963 RTT-schandaal (zaak Baudrin / Pepermans, mei 1973), leidde tot wet 14/07/1976: uitbreiding tot alle publiekrechterlijke instellingen koninklijk besluit 22/04/1977: uitvoeringsbesluit ministerieel besluit 10/08/1977: aannemingsvoorwaarden Europese eenmaking, uniformisering: transparante wet: 24/12/1993 Richtlijn 2004/18/EG 31/03/2004: inwerkingtreding uiterlijk 31/1/ 2006 NIEUWE WETTEN: gepubliceerd, wachten op (verdere) uitvoeringsbesluiten: kb 15/7/2011 en kb 14/1/2013 uitvoerbaarheid concurrentiedialoog bij kb 12/9/2011 2

GESCHIEDENIS: ondertussen allerlei reparaties : nood-wetten en nood-kb s: - kb van 12 januari 2006 (o.a. gewijzigde aankondigingsmodellen, weging van gunningcriteria vanaf de Europese drempels) - kb van 23 november 2007 (omzetting van de dwingende bepalingen van de richtlijn 2004/18/EG) - Wet van 8 juni 2008 (o.a. beroepsprocedures: informatieverplichting en wachttermijn, conform de Europese rechtsbeschermingsrichtlijnen 89/665/EEG en 92/13/EEG) - het afstemmings- kb van 31 juli 2008 (o.a. aanpassingen t.g.v. gewijzigde reglementering inzake registratie van aannemers) - kb 29 september 2009 (o.a. ingevolge arresten Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen van 23/4/2009, C-287/07 en C-292/07) - Wet van 23 december 2009 (o.a. omzetting van de Europese rechtsbeschermingsrichtlijn 2007/66/EG ) - uitvoerings- kb van 10 februari 2010 (waarin ook nog een aantal detailwijzigingen en wijziging van bijlagen) - het tijdelijk kb van 12 september 2011 inzake de concurrentiedialoog MOTIEVEN: besteding van omvangrijke overheidsbudgetten geen favoritisme: maken van de beste keuze (prijs/kwaliteit) en uitsluiten van misbruiken voor de aannemer, leverancier en dienstverlener: - belangrijk deel van de omzet - garantie omtrent juiste afweging van de aanbiedingen basisprincipes: G M T 3

BASISPRINCIPES: gelijkheidsbeginsel (gedefinieerd in wet 15/6/2006) mededinging: (gedefinieerd in wetten 24/12/1993 en 15/6/2006) - verbod tot belangenvermenging - verbod tot (voorafgaande) afspraken - beperkte mogelijkheden tot onderhandelingsprocedure - verbod tot bepaling van technische voorwaarden die concurrentie uitsluit - strikte procedures transparantie: - alle afspraken op voorhand vastgelegd BASISPRINCIPES: forfaitaire grondslag: - de overeengekomen prijs is vast soorten prijsbepaling: - globale prijs - volgens prijslijst - op grond van werkelijke uitgaven - gemengde opdracht 4

BASISPRINCIPES: forfaitaire grondslag: uitzonderingen en nuanceringen: - opdracht zonder forfaitaire prijsbepaling (art. 7 2 wet art. 13 algemene aannemingsvoorwaarden art. 6, 2 wet 15/6/2006, art. 13 kb 15/7/2011) - prijsherziening (art. 7 1 wet - art. 13 algemene aannemingsvoorwaarden, bijlage kb 26/9/96) art. 57 wet 30/3/1976! BASISPRINCIPES: forfaitaire grondslag: uitzonderingen en nuanceringen: - prijsherziening in het kb 15/7/2011: losgekoppeld van de beperking geen index en vast gedeelte van minimaal 20 % - prijsherziening in het kb 15/7/2011: niet bij raming onder 120.000 of minder dan 120 werkdagen / 180 kalenderdagen uitvoeringstermijn - herziening tijdens uitvoering opdracht (art. 16 kb 26/9/96) 5

BASISPRINCIPES: betaling voor verstrekte en aanvaarde diensten: - ook voorraden - hetzij ineens, hetzij met betalingen in mindering - art. 7 van de wet van 15/6/2006 uitzondering: - betaling van voorschotten (art. 5 kb 26/9/96) BASISPRINCIPES: behoort tot het administratief recht: - veranderlijkheid, continuïteit en benuttigingsgelijkheid van de openbare dienst - bijzondere voorrechten - bepaalde verplichtingen - afwijking van gemene verbintenissenrecht - algemeen belang primeert op privaat belang - eenzijdig wijzigen door de overheid is mogelijk - er is geen gedwongen uitvoering mogelijk tegen de overheid - een administratief contract 6

TOEPASSELIJKE WETGEVING: de wet van 24 december 1993 modulaire structuur: - vier boeken (I, II, II-bis, III) de wet van 15 juni 2006 deels toepasselijk: - aankoop- of opdrachtencentrale - ontwerp en bouw complex sociale woningen - voorwaarden tot erkenning bijlagen bij de wet vervangen bij wet van 5/8/2011 TOEPASSELIJKE WETGEVING: koninklijk besluiten 8 (en 10) januari 1996 procedures die leiden tot gunning koninklijk besluit van 26 september 1996 uitvoeringsregels van de opdracht recentste wijziging drempels: M.B. 19/12/2011: werken: 5 000 000 leveringen en diensten: 200 000 (drempels voor lokale besturen inzake Europese publicatie) 7

TOEPASSELIJKE WETGEVING: koninklijk besluit 12/9/2011: concurrentiedialoog toekomstig: koninklijk besluit van 15 juli 2011 plaatsing van overheidsopdrachten klassieke sectoren toekomstig: koninklijk besluit van 14 januari 2013 algemene uitvoeringsregels OP WIE IS DE WETGEVING (o.m.) TOEPASSELIJK? klassieke sectoren: - alle overheidsdiensten - rechtspersonen met specifiek doel van algemeen belang, in belangrijke mate gefinancierd of bestuurd door overheid of onder haar toezicht - vereniging van één of meerdere van voorgaande - privaatrechterlijke universitaire instellingen voor gesubsidieerde opdrachten - privaatrechterlijke personen voor bepaalde gesubsidieerde opdrachten 8

DEFINITIES EN BEGRIPPEN: huidige regelgeving (boek IIbis wet 24/12/1993): opdracht kandidaat betrokken kandidaat inschrijver betrokken inschrijver gunning van de opdracht sluiting van de opdracht begunstigde opdrachtdocumenten DEFINITIES EN BEGRIPPEN: toekomstige regelgeving (wet 15/6/2006): aanbestedende overheid aannemer, leverancier, dienstverlener kandidaat aanvraag tot deelneming selectie geselecteerde inschrijver offerte opdrachtnemer gunning van de opdracht 9

DEFINITIES EN BEGRIPPEN: toekomstige regelgeving (wet 15/6/2006): sluiting van de opdracht schriftelijk elektronisch middel opdrachtdocumenten perceel toekomstige regelgeving (kb 15/7/2011): variante optie DEFINITIES EN BEGRIPPEN: toekomstige regelgeving (kb 14/1/2013): o.a. leidend ambtenaar borgtocht producten keuring straf vertragingsboete herziening van de opdracht prijsherziening verrekening voorschot bijakte 10

DEFINITIES EN BEGRIPPEN: overheidsopdrachten: niet expliciet gedefinieerd in wet 24/12/1993, wel impliciet bij definities van de soorten opdrachten er moet een geschrift bestaan (niet in Belgische wet 15/6/2006 memorie van toelichting!) er moet wilsovereenstemming zijn tussen de beide contractanten overeenkomst onder bezwarende titel beiden hebben een verplichting om iets te geven of te doen DEFINITIES EN BEGRIPPEN: aanneming van werken: uitvoering of uitvoering én ontwerp (werken vermeld op de lijst in bijlage 1 bij de wet) laten uitvoeren van een werk volgens door de overheid vastgestelde eisen WERK: resultaat van geheel van bouwwerkzaamheden of wegenbouwkundige werken om economische of technische functie te vervullen lijst bijlage 1 bij de wet gewijzigd bij kb 29/9/2009 (lijst bijlage 1 bij wet 15/6/2006 gewijzigd bij wet 5/8/2011) 11

DEFINITIES EN BEGRIPPEN: aanneming van leveringen: roerende goederen verwerving door koop- of aannemingsovereenkomst, huur, huurkoop, leasing met of zonder aankoopoptie kan gepaard gaan met werken van aanleg en plaatsing CPA-lijst voor leveringen DEFINITIES EN BEGRIPPEN: aanneming van diensten: met betrekking tot activiteiten opgesomd in lijst in bijlage 2 bij de wet onderscheid: prioritaire en niet-prioritaire diensten bijzondere aandacht voor de omzendbrieven lijst bijlage 2 bij de wet gewijzigd bij kb 29/9/2009 (lijst bijlage 2 bij wet 15/6/2006 gewijzigd bij wet 5/8/2011) 12

DEFINITIES EN BEGRIPPEN: definities in de wet van 15/6/2006 (art. 3): werken: met betrekking tot werkzaamheden opgesomd in lijst in bijlage 1 bij de wet (vervangen bij wet 5/8/2011) leveringen (verwijzing naar CPV-codes i.p.v. CPA!!) diensten: lijst in bijlage 2 bij de wet (vervangen bij wet 5/8/2011) getrapte definiëring bepalingen inzake gemengde opdracht werken/leveringen, werken/diensten en leveringen/diensten DEFINITIES EN BEGRIPPEN: gemengde opdracht samengevoegde opdracht uniciteitsprincipe (art. 103 kb 8/1/1996; art. 54 kb 15/7/2011) de NUTS-code classificatie: CPV-nomenclatuur - omzendbrief 27/08/2008 toepassing vanaf 15/9/2008 13

DEFINITIES EN BEGRIPPEN: leasing: - onroerend of roerend goed, met of zonder aankoopoptie - financiële leasing versus operationele leasing - roerende leasing: bepalingen kb 10/11/1967 - onroerende leasing: - financier koopt of bouwt een goed of richt het in volgens de wensen van opdrachtgever-toekomstig gebruiker - geïnvesteerd kapitaal wordt via vergoedingsstelsel terugbetaald aan de financier - niet gedefinieerd bij overheidsopdrachten: valt onder promotieovereenkomst (in nieuwe wet: promotieopdracht van werken) DEFINITIES EN BEGRIPPEN: aankoop- of opdrachtencentrale: nieuw begrip uit de wet van 15/6/2006 (reeds in uitvoering!) het moet gaan over een aanbestedende overheid 14

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: algemeen: - gebruikte terminologie in huidige regelgeving - wet 15/6/2006: - algemene definities (titel I) - titel II omvat hoofdstuk IV gunningsprocedure waaronder afdeling III gunningswijzen hierna volgorde van indeling volgens nieuwe regelgeving, met verwijzing naar bestaande PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL I ALGEMENE BEPALINGEN (wet 15/6/2006): open procedure: - grootst mogelijke mededinging (in bestaande: openbare aanbesteding en algemene offerteaanvraag) beperkte procedure: - selectie gegadigden: oproep tot kandidaten lijst (kwalificatiesysteem) - gunning: eigenlijke voorwerp van de opdracht 15

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL I ALGEMENE BEPALINGEN (wet 15/6/2006): onderhandelingsprocedure: definitie: art. 3, 7 en 8 wet 15/6/2006 art. 17, 1 wet 24/12/1993) - beperkte toepassingsmogelijkheden - zie art. 23 wet 15/6/2006, art. 13 wet 24/12/1993) - bespreking hierna - zonder voorafgaande bekendmaking - met voorafgaande bekendmaking PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL I ALGEMENE BEPALINGEN (wet 15/6/2006): concurrentiedialoog: definitie: art. 3, 9 wet 15/6/2006 (niet in wet 24/12/1993) - kb 12/9/2011, uitvoerbaar vanaf 28/9/2011 (bespreking: zie hierna) ontwerpenwedstrijd: definitie: art. 3, 10 wet 15/6/2006 (in wet 24/12/1993: prijsvraag voor ontwerpen) voor opdrachten voor diensten 16

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): art. 5 wet 15/6/2006: gunnen overeenkomstig gunningsprocedures in hoofdstuk IV (afdeling III gunningswijzen ) aanbesteding of offerteaanvraag: definitie: aanbesteding: art. 24 wet 15/6/2006 - laagste regelmatige inschrijver offerteaanvraag: art. 25 wet 15/6/2006 - economisch voordeligste regelmatige inschrijver PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): onderhandelingsprocedure: art. 26 wet 15/6/2006 art. 110 kb 15/7/2011 art. 17 wet 24/12/1993 art. 122 kb 8/1/1996 17

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: nadere bespreking onderhandelingsprocedure: - onderhandeling(s)procedure - algemeen: geen arbitraire, wel discretionaire bevoegdheid - art. 106 109 kb 15/7/2011 - grenzen van de onderhandelingen - de term meerdere - grenswaarde voor onderhandelingsprocedure - kleine percelen bij werken en diensten (uitbreiding voor leveringen kb 15/7/2011) PROCEDURES: nadere bespreking onderhandelingsprocedure: - dringend karakter voortvloeiend uit niet te voorziene omstandigheden - aanvullende werken of diensten uitbreiding tot leveringen wet 15/6/2006 - herhalingsopdracht: werken of diensten - formele kwalitatieve selectie bij onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking 18

PROCEDURES: nadere bespreking onderhandelingsprocedure: AANVULLEND/NIEUW IN WET 15/6/2006: - bvb. bij zonder voorafgaande bekendmaking: - geen enkele offerte / geen of geen geschikte aanvraag tot deelneming of offerte - leveringen tegen bijzonder gunstige voorwaarden (stopzetting, curatoren, ) - bvb. bij met voorafgaande bekendmaking: - aard en onzekere omstandigheden: ook voor leveringen - reservatie van een opdracht PROCEDURES: nadere bespreking onderhandelingsprocedure: AANVULLEND/NIEUW IN WET 15/6/2006: - VEREENVOUDIGDE ONDERHANDELINGSPROCEDURE MET BEKENDMAKING 19

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): concurrentiedialoog: IN UITVOERING! kb 12/9/2011, in werking sinds 28/9/2011 delen van de wet 15/6/2006 percelen kunnen niet voorzien worden toepassing kb 26/9/1996 (algemene aannemingsvoorwaarden) toepassing boek IIbis wet 24/12/1993, met tekstaanpassingen (rechtsbescherming) PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): promotieopdracht van werken: definitie: art. 3, 11 wet 15/6/2006 art. 28 wet 15/6/2006 hoofdstuk 9 van kb 15/7/2011 nu gekend als promotieopdracht met specifieke regelgeving: boek I, titel II van de wet bijzondere gunning titel II kb 26/9/1996 20

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): dynamisch aankoopsysteem: definitie: art. 3, 13 wet 15/6/2006 art. 29 wet 15/6/2006 art. 125 129 van kb 15/7/2011 leveringen en diensten voor courant gebruik open procedure en elektronische middelen maximale looptijd 4 jaar vanaf eerste inmededingingstelling binnen het systeem indicatieve offertes PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): elektronische veiling: definitie: art. 3, 14 wet 15/6/2006 art. 30 wet 15/6/2006 art. 130 135 van kb 15/7/2011 leveringen en diensten voor courant gebruik elektronische handtekening niet vereist! in principe geen onderhandelingen na afloop veiling 21

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): raamovereenkomst: definitie: art. 3, 15 wet 15/6/2006 art. 32 wet 15/6/2006 art. 136 138 van kb 15/7/2011 aanbesteding of offerteaanvraag, ev. onderhandelingsprocedure één of meer deelnemers (min. 3) alle voorwaarden gekend / niet alle : opnieuw mededinging! PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): werkenwedstrijd: geen definitie in wet 15/6/2006 art. 139 van kb 15/7/2011 wijziging jury ten opzichte van nu weging gunningscriteria valt weg (alhoewel ) in de huidige regelgeving wedstrijd (art. 23 (werken) en art. 49 (leveringen) kb 8/1/1996) voor leveringen niet overgenomen in nieuwe regelgeving 22

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): ontwerpenwedstrijd: definitie: art. 3, 10 in wet 15/6/2006 art. 33 wet 15/6/2006 art. 140-146 van kb 15/7/2011 wijziging jury ten opzichte van nu wijziging anonimiteitsregel onder Europese drempels in de huidige regelgeving prijsvraag voor ontwerpen (art. 20 en 21 wet 24/12/1993, 74bis 77 kb 8/1/1996) PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): concessie voor openbare werken: - concessiehouder is verantwoordelijk voor: - ofwel de uitvoering van de werken; - ofwel het concept én de uitvoering van de werken - ofwel het laten uitvoeren van één van voorgaande - verkrijgt uitbating van het werk, eventueel mits prijs - bijzondere regelingen: - art. 34 wet 15/6/2006, art. 147-157 kb 15/7/2011 - boek I, titel III van de wet - titel IV van kb 8/1/1996 23

PROCEDURES EN GUNNINGSWIJZEN: DEFINITIES ONDER TITEL II HFDST IV afd. III GUNNINGSPROCEDURE (wet 15/6/2006): kwalificatiesysteem: - geen eigenlijke procedure: systeem gebaseerd op de lijst van gegadigden - nu alleen voor bijzondere sectoren, uitbreiding voor klassieke sectoren art. 41, 3 kb 15/7/2011 - kwalificatie volgens selectiecriteria (toegangsrecht en kwalitatieve selectie) - bij wijziging: opnieuw kwalificatie - enkel op Belgisch niveau - afzonderlijke plaatsing van opdracht altijd mogelijk HET GEBRUIK VAN ELEKTRONISCHE MIDDELEN: kb 18/02/2004: - toevoeging art. 81bis t/m 81quinquies in het kb 08/01/1996 deels gewijzigd kb 29/09/2009 - toevoeging art. 3bis t/m 3quater in het kb 26/09/1996 kb 12/01/2006: - kosteloze publicatie indien online (art. 81sexies) kb 29/09/2009: - wijziging titel in COMMUNICATIEMIDDELEN - wijziging art. 81ter quater, opheffing art. 81quinquies - aanbestedende overheid beslist omtrent al dan niet opleggen, toestaan of verbieden 24

HET GEBRUIK VAN ELEKTRONISCHE MIDDELEN: art. 3, 20 wet 15/6/2006: definitie art. 10 wet 15/6/2006 hoofdstuk I, afdeling 5 kb 15/7/2011 (art. 6) art. 51 en 52 kb 15/7/2011 (indienen aanvragen tot deelneming en offertes) DE AANNEMINGSVOORWAARDEN: uitvoeringsregels: - algemene aannemingsvoorwaarden: bijlage bij kb 26 september 1996 - bestek met administratieve, contractuele en technische specificaties voor de opdracht - alle andere documenten waarnaar het bestek verwijst 25

DE AANNEMINGSVOORWAARDEN: toekomstige regelgeving: - kb 14 januari 2013 (niet als bijlage ) DE ALGEMENE AANNEMINGSVOORWAARDEN: bijlage bij kb 26 september 1996 toepasselijkheid: art. 3 kb 26 september 1996: - niet voor opdrachten 5 500, excl. btw - van 5 501 en 21 999 : - bepaalde artikels altijd, de andere naar keuze - 10 % - regel - vanaf 22 000 : altijd!! (10 % - regel) 26

DE ALGEMENE AANNEMINGSVOORWAARDEN: toekomstige regelgeving: - niet voor opdrachten < 8 500, excl. btw - van 8 500 tot en met 30 000 : - bepaalde artikels altijd, de andere naar keuze - > 30 000 : altijd!! DE ALGEMENE AANNEMINGSVOORWAARDEN: toekomstige regelgeving: o.a.: - niet voor opdrachten leveringen bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking bij op grondstoffenmarkt genoteerde en aangekochte goederen of tegen bijzonder gunstige voorwaarden - niet voor diensten van financiële instellingen - niet voor juridische diensten - gezondheids- en sociale diensten (cat. 25) (behalve betalings- en verificatietermijnen) 27

DE ALGEMENE AANNEMINGSVOORWAARDEN: toekomstige regelgeving: o.a.: - niet voor raamovereenkomsten (behalve definities, btw, vaststelling termijnen, toepassingsgebied, afwijkingen, verbreking) - WEL voor opdrachten op basis van raamovereenkomst DE ALGEMENE AANNEMINGSVOORWAARDEN: afwijkingen: in geen enkel geval verlenging van betalingstermijnen!!!! (art. 15 AAV) - indien noodzakelijk voor uitvoering van de opdracht - lijst toevoegen vooraan het bestek - sommige motiveren 28

DE ALGEMENE AANNEMINGSVOORWAARDEN: toekomstige regelgeving: afwijkingen: - niet voor: definities, btw, vaststelling termijnen, toepassingsgebied, wijzigingspercentage, overdracht, voorschotten, intresten - niet verlengen van betalingstermijnen (tenzij uitdrukkelijk voorzien, objectief gerechtvaardigd, max. 60 dagen) - niet verlengen van verificatietermijnen (tenzij uitdrukkelijk voorzien en geen kennelijke onbillijkheid) HET BESTEK: algemeen: zorg voor kwaliteit!! (tijd? knippen-en-plakken? ) marktverkenning: - erkenning geldigheid van het principe in kb 15/7/2011 inhoud bestek ( een opdrachtdocument ): - administratieve bepalingen - technische bepalingen: art. 82 85 kb 8/1/1996; art. 41 wet 15/6/2006 ( kader ) en kb 15/7/2011 (uitvoering) - selectiecriteria en gunningscriteria (onderscheid) - selectiecriteria: toekomstig opsplitsing in toegangsrecht en kwalitatieve selectie 29

HET BESTEK: inhoud bestek ( een opdrachtdocument ): - selectiecriteria: toekomstig: inzake percelen nuancering mogelijk - selectie: toekomstig: kan nog worden nagegaan voor gunning! - selectiecriteria: toekomstig: beroepsmatige fiscale schulden - gunningscriteria en weging ervan - sociale en milieubepalingen - samenvattende opmetingsstaat, inventaris - offerte- of inschrijvingsformulier HET BESTEK: inhoud: - percelen: nu voorbehoud tot gunnen formuleren in bestek, toekomstig: art. 36 wet 15/6/2006: geen verplichting tot gunnen, andere gunningswijze mogelijk - soms geen publicatieverplichting i.f.v. het geheel - varianten - vrije variant - variant: - opgelegde (verplichte) - toegelaten (facultatieve) 30

HET BESTEK: inhoud: - opties: - nu niet gedefinieerd; - toekomstig: - definitie art. 2, 1, 11 wet 15/6/2006 - nadere bepalingen in art. 10 kb 15/7/2011 - onderscheid verplichte en vrije - vrije optie mogelijk bij aanbesteding (niet vrije variante!), maar geen meerprijs of andere tegenprestatie - geen verplichting om gebruik te maken van opties door aanbestedende overheid DE ERKENNING: vaststelling van vermoeden van technische bekwaamheid en financiële draagkracht procedure: wet 20 maart 1991 indeling categorieën en ondercategorieën indeling in klassen voor werken: - niet voor < 75 000 in categorie - niet voor < 50 000 in ondercategorie tijdelijke en voorlopige erkenning url nazicht erkenning: http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/specifieke_domeinen/kwaliteit_bouw 31

DE REGISTRATIE: bestrijding van bedrieglijke praktijken van koppelbazen: was een vermoeden van fiscale en sociale betrouwbaarheid grondige wijziging: - programmawet 27/4/2007, kb 27/12/2007, kb 31/7/2008: registratie van een aannemer is in de regel niet langer een criterium ter beoordeling van de inhoudingsplicht en/of hoofdelijke aansprakelijkheid: het bestaan van sociale en fiscale schulden op het ogenblik van de betaling is nu determinerend. Registratie is niet langer een voorwaarde tot regelmatigheid van de offerte (art. 90-5 kb 8/1/1996 is opgeheven) DE REGISTRATIE: wet 7 november 2011 (B.S. 10/11/2011) uitvoeringsbesluit 3 augustus 2012 (B.S. 10/8/2012) afschaffing vanaf 1/9/2012 NU: controle sociale en fiscale schulden 32

INHOUDINGSPLICHT SOCIALE SCHULDEN: Indien wordt gecontracteerd met aannemer die sociale schulden had op het ogenblik dat overeenkomst wordt gesloten: hoofdelijke aansprakelijkheid als bij betalingen geen inhoudingen worden verricht 100 % bij sociale schulden, beperkt tot 65 % als er ook fiscale schulden zijn Waren er geen sociale schulden op het ogenblik dat de overeenkomst wordt gesloten, is er enkel een geldelijke sanctie bij niet-inhouding: principieel 100 % bijslag. INHOUDINGSPLICHT SOCIALE SCHULDEN: Controle sociale schulden: https://www.socialsecurity.be/site_nl/construction/infos/general/index.htm Inhouding: Factuurbedrag < 7.143 : 35 % (excl. BTW) Factuurbedrag vanaf 7.143 : reële bedrag van de schuld aanvraag attest bij aannemer! of maximum van 35 % 33

INHOUDINGSPLICHT FISCALE SCHULDEN: Indien wordt gecontracteerd met aannemer die fiscale schulden had op het ogenblik dat overeenkomst wordt gesloten: hoofdelijke aansprakelijkheid als bij betalingen geen inhoudingen worden verricht 35 %. Waren er geen fiscale schulden op het ogenblik dat de overeenkomst wordt gesloten, is er enkel een geldelijke sanctie bij niet-inhouding: principieel 100 % bijslag. (van toepassing vanaf 1/1/2009) INHOUDINGSPLICHT FISCALE SCHULDEN: Controle fiscale schulden: http://ccff02.minfin.fgov.be/portal/portal/myminfinportal/services/attests?portal_lang=nl Inhouding: Factuurbedrag < 7.143 : 15 % (excl. BTW) Factuurbedrag vanaf 7.143 : reële bedrag van de schuld aanvraag attest bij aannemer! of maximum van 15 % 34

VEREISTE BESLISSINGEN ALGEMEEN: Motiveringsplicht bestuurshandelingen: wet 29/7/1991 Bijzondere motiveringsplicht: o.a. nieuw boek II-bis in de wet 24/12/1993 (wet 23.12.2009, uitvoeringskb 10/2/2010) VEREISTE BESLISSINGEN: ORGANIEKE REGELGEVING: TWEE ASPECTEN: Delegatie van beslissingsbevoegdheid Budgethouderschap: toegekende bevoegdheid tot beheer van een budget dat taakstellend is in die zin dat het een norm inhoudt waarvan de budgethouder de realisatie nastreeft (art. 154) is méér dan geldelijke middelen: het geheel van beschikbaar gesteld dienstverleningspotentieel 35

AANKONDIGING: algemeen: modellen gewijzigd bij kb 25/3/1999, kb 22/4/2002, kb 12/1/2006, kb 29/9/2009, kb 10/2/2010 Europese publicatie: http://simap.europa.eu Bulletin der Aanbestedingen: http://www.publicprocurement.be https://enot.publicprocurement.be AANKONDIGING: de enuntiatieve aankondiging - enkel op Europees niveau - in Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen én in het Bulletin der Aanbestedingen op basis van ramingen na begroting/budgetten voor werken: vanaf 5 000 000 (excl.btw) voor leveringen en diensten: vanaf 750 000 (idem) bij diensten: enkel deze van bijlage 2 A (prioritaire) opgelet bij opdrachten in percelen en bij herhalingsopdrachten 36

AANKONDIGING: voor alle opdrachten die aanleiding gaven tot enuntiatieve aankondiging: - de aankondiging van de eigenlijke opdracht: - Europese aankondiging (leveringen en diensten: 200 000 )! - in Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen én in het Bulletin der Aanbestedingen - afwijking voor deelopdrachten bij leveringen en diensten niet-prioritaire diensten: napublicatie termijn voor indienen offertes / aanvragen tot deelneming: - openbare aanbesteding en offerteaanvraag: 52 dagen (36-22) - beperkte procedures en onderhandelingen: 37 dagen (15) - mogelijks in te korten of verplicht verlengbaar - kb 29/09/2009: redelijke termijn AANKONDIGING: uitnodiging tot eigenlijke offerte in de beperkte procedures en onderhandelingsprocedure (na Europese aankondiging): - beperkte procedures: 40 dagen (26-10) - mogelijks in te korten of verplicht verlengbaar - geen termijn bepaald voor onderhandelingsprocedure - kb 29/09/2009: redelijke termijn - kb 29/09/2009: indien telefax of elektronisch middel niet conform art. 81quater, 1: overheid mag schriftelijke bevestiging vragen termijn in aankondiging vermelden - kb 29/09/2009: indien telefonisch (???) 37

AANKONDIGING: voor opdrachten niet onderworpen aan Europese aankondiging: - de aankondiging van de eigenlijke opdracht: - in het Bulletin der Aanbestedingen - openbare procedures: aankondiging van de opdracht - beperkte procedures en onderhandelingen: oproep tot aanvragen tot deelneming of opstellen van een lijst van gegadigden opgelet: alle diensten van de bijlage 2 B bij de wet (de niet-prioritaire diensten) vallen hieronder, ongeacht het ramingsbedrag (tenzij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking (art. 17-2 van de wet)) AANKONDIGING: voor opdrachten niet onderworpen aan Europese aankondiging: - termijn voor indienen offertes of aanvragen tot deelneming: - openbare aanbesteding en offerteaanvraag: 36 dagen - beperkte procedures en onderhandelingen: 15 dagen - mogelijks in te korten of verplicht verlengbaar - uitnodiging tot eigenlijke offerte in de beperkte procedures en onderhandelingsprocedure (na niet- Europese aankondiging): - 15 dagen - mogelijks in te korten of verplicht verlengbaar 38

AANKONDIGING: voor concurrentiedialoog zijn de bepalingen van het kb 15/7/2011 in werking getreden DE OFFERTE: - algemeen - inhoud en vermeldingen - bedragen - ondertekening - indiening - intrekking of wijziging! slechts één offerte per inschrijver, tenzij varianten! 39

OPENING VAN DE OFFERTES: procedure: art. 106 tot 109 kb 8 januari 1996 principieel voor openbare en beperkte procedures strikte toepassing noodzakelijk! opstellen proces-verbaal NAZICHT VAN DE OFFERTES: openbare procedures: eerst kwalitatieve selectie beperkte procedures: kwalitatieve selectie: gebeurde bij oproep tot kandidaten of samenstelling van de lijst van gegadigden de regelmatigheid van de offerte: - substantieel onregelmatig (art. 89 kb 8 januari 1996) beoordelingscriterium: wordt ongelijkheid gecreëerd tussen de inschrijvers?? - relatief nietig 40

NAZICHT VAN DE OFFERTES: onderzoek van de prijzen: - abnormale prijzen: eenheidsprijs of totale prijs! - procedure tot verantwoording vooraleer afwijzing rekenfouten en kennelijk materiële vergissingen (art. 111 en 114 kb 8/1/1996) - uitsluitend bij werken: - aanvullingen en wijzigingen door de inschrijver in de samenvattende opmetingsstaat - ontbrekende vermelding van eenheids- of forfaitaire prijs bij posten in de samenvattende opmetingsstaat NAZICHT VAN DE OFFERTES: slotbewerkingen processen-verbaal: zie ook verplichtingen conform nieuw boek II-bis in de wet van 24/12/1993 openbaarheid van bestuur!! 41

GEMOTIVEERDE BESLISSINGEN: algemeen omtrent gunnen en toewijzen/sluiten: er is geen verplichting tot toewijzen (??) van de opdracht mogelijkheid tot afzien van gunnen (art. 18 Wet - definities art. 65/1 Wet, enkel in de zin van dit boek???)! betekening gunning: sluiting toewijzing : totstandkoming overeenkomst bij percelen: niet alle toewijzen, indien opgenomen in bestek of als zodanig geldende stukken geen voorbehoud bij betekening! LEGISTIEK Een voorbeeldje: Indien toepassing kan worden gemaakt van de artikelen 17, 2, 1, b, tweede lid, tweede streepje, en c, 39, 2, 1, c, en 3, b en c, en 59, 2, 1, d, en 4, b en c, wordt de gunningsbeslissing bedoeld in het eerste lid, 5, indien En nog eentje: Wanneer artikel 65/30, eerste lid, toepasselijk is, zijn de artikelen 65/12, 65/13, 65/18, eerste en vierde lid, en 65/19 tot 65/22 eveneens toepasselijk. ( ) Wanneer de aanbestedende instantie, overeenkomstig artikel 65/30, tweede lid, artikel 65/11, eerste lid, vrijwillig toepasselijk maakt, zijn de artikelen 65/13 en 65/17 tot 65/22 niet toepasselijk. 42

INFORMATIE AAN: beslissing om de opdracht niet te plaatsen (en eventueel nieuwe opdracht uit te schrijven): onmiddellijk gemotiveerde beslissing aan de betrokken kandidaten en inschrijvers vanaf 67 000 euro: vernietigingsmogelijkheid en modaliteiten vermelden; wachttermijn tot 67 000 euro: binnen 30 dagen kan informatie worden gevraagd, te verstrekken binnen 15 dagen GEMOTIVEERDE BESLISSINGEN: tot 67 000 (goed te keuren uitgave, excl. BTW): - gemotiveerde beslissing (ongeacht procedure) omtrent: - selectie van kandidaten bij procedure in 2 fasen - gunning - afzien van plaatsen van opdracht, al dan niet uitschrijven nieuwe opdracht - inhoud: kan, maar moet niet dezelfde zijn als bij opdracht vanaf 67 000 geen verplichtingen bij opdrachten op aangenomen factuur (tot 5 500, excl. BTW) 43

GEMOTIVEERDE BESLISSINGEN: vanaf 67 000 (goed te keuren uitgave, excl. BTW): - gemotiveerde beslissing omtrent: - gebruik maken van onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking of met bekendmaking (mag a posteriori in gunningsbeslissing) - selectie van kandidaten bij beperkte procedure - gunning (ongeacht procedure); bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking ingevolge dringend karakter uiterlijk binnen 15 dagen - afzien van plaatsen van opdracht, al dan niet uitschrijven nieuwe opdracht - inhoud: zie 17.2. VERHAALPROCEDURES: schorsing en vernietiging vanaf halve Europese drempel bij werken en Europese drempel bij leveringen en diensten houdt schorsing gunningsbeslissing van rechtswege schorsing van uitvoering in procedure uiterst dringende noodzakelijkheid, bewijs van moeilijk te herstellen ernstig nadeel niet meer vereist 44

VERHAALPROCEDURES: voorlopige maatregelen schadevergoeding onverbindendverklaring (gewone rechter) - vernietiging van alle verbintenissen met terugwerkende kracht, eventueel boete - niet toepasselijk indien aankondiging van vrijwillige transparantie ex ante (Europees boven drempels, Belgisch onder drempel (werken)), en wachttermijn van 10 dagen alternatieve sancties: doeltreffend, evenredig en afschrikkend tergende en roekeloze procedure INFORMATIE AAN: BETROKKEN KANDIDATEN: de kandidaten aan wie de motieven voor niet-selectie niet werden meegedeeld voordat de betrokken inschrijvers in kennis werden gesteld van de gunningsbeslissing BETROKKEN INSCHRIJVERS: de inschrijvers die niet definitief zijn uitgesloten ingevolge een gemotiveerde beslissing waarvan zij in kennis zijn gesteld en waartegen geen verhaal meer kan worden aangetekend of die wettig is bevonden door de verhaalinstantie 45

INFORMATIE AAN: geen toegang tot documenten voor kandidaten, inschrijvers en derden zolang geen beslissing is genomen omtrent selectie of kwalificatie, regelmatigheid van de offertes, gunning, afzien van het plaatsen van de opdracht overheid doet kennisgeving van zodra enerlei beslissing is genomen bepaalde gegevens mogen niet meegedeeld worden: o.m. nadelig voor rechtmatige commerciële belangen of schadelijk voor eerlijke mededinging INFORMATIE AAN: opdrachten tot 67 000 euro: beperkte procedures: - mededeling van niet-selectie onmiddellijk na gunningsbeslissing: - mededeling niet-gekozen offerte en gekozen offerte binnen 30 dagen kan informatie worden gevraagd, dan uittreksel(s) gemotiveerde beslissingen bezorgen binnen 15 dagen 46

INFORMATIE AAN: opdrachten vanaf 67 000 euro: beperkte procedures: - uittreksels gemotiveerde selectiebeslissing voordat uitnodigingen tot indienen offerte worden verstuurd onmiddellijk na gunningsbeslissing: - uittreksels gunningsbeslissing (incl. selectie bij open procedure), onregelmatige offerte, enz. per fax, e-mail of ander elektronisch middel, op dezelfde dag aangetekend bevestigen ( ) vernietigingsmogelijkheid en modaliteiten vermelden; wachttermijn minimaal 15 dagen (schorsing gestanddoeningstermijn) WACHTTERMIJN: niet vereist: - indien gekozen inschrijver enige inschrijver is en er geen betrokken kandidaten zijn - bij niet-prioritaire diensten - bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking verplicht: - bij werken vanaf de helft Europese drempel (2 500 000 euro, excl. BTW) - bij leveringen en diensten vanaf Europese drempel (200 000 euro, excl. BTW) - bij raming onder Europese drempel maar offertebedrag 20% boven die drempel 47

WACHTTERMIJN: facultatief, naar keuze overheid: - in de andere gevallen - dan geldt van rechtswege schorsing uitvoering bij schorsing beslissing niet, net zo min onverbindendverklaring en alternatieve sancties SLUITING VAN DE OVEREENKOMST: na wachttermijn (zie hiervoor) betekening gunning geen voorbehoud bij betekening! let op de gestanddoeningstermijn (art. 116 kb 8/1/96) mededelingen omtrent leidend ambtenaar (art. 1 bijlage KB 26/9/96) 48

INFORMATIE NA DE GUNNING: abnormale prijzen: info aan erkenningscommissie (altijd) en Europese commissie (indien onrechtmatige overheidssteun) voor Europese opdrachten : opstellen proces-verbaal (op verzoek opsturen) binnen 48 dagen na gunning publicatie in Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen en Bulletin der Aanbestedingen (behalve uitzonderingen) UITVOERING VAN DE OPDRACHT: algemeen overzicht algemene aannemingsvoorwaarden (AAV) wijzigingen aan de opdracht door de overheid: - voor werken: art. 42 AAV - voor leveringen - voor diensten 49

OPLEVERINGEN: algemeen oplevering van werken oplevering van leveringen oplevering van diensten BETALINGEN: algemeen: - geen voorschotten, tenzij bij uitzondering - ineens of in mindering: niet voor opdracht < 5 500 betaling van werken (art. 15, 1 AAV) - betalingstermijn: 60 dagen, resp. (max.) 90 dagen (wijz. art. 15-1 aav bij kb 17/12/2002) betaling van leveringen / diensten (art. 15, 2, 1 AAV) intresten - betalingstermijn: 50 dagen 50

overheidsopdrachten@telenet.be 51