Bijlage 3 - Prestatieafspraken - - Gemeente Aa en Hunze - Stichting Woonborg - Woningstichting De Volmacht November 2010 Woonvisie 2011 Bijlage 3 1
Inleiding; Op 25 januari 2006 zijn in combinatie met het Woonplan 2005 2015 van de gemeente Aa en Hunze de Prestatieafspraken 2006 2010 met de Stichting Woonborg en de Woningstichting De Volmacht vastgesteld. In de prestatieafspraken zijn ontwikkelingen v.w.b. nieuwbouw en herstructurering vastgelegd. Actuele ontwikkelingen op het gebied van de woningmarkt, de zorgverlening, de vergrijzing, de verandering van de bevolkingssamenstelling en de verwachte krimp heeft het college van burgemeester en wethouders doen besluiten het Woonplan 2005 2015 te actualiseren middels een Woonvisie en gelijktijdig de prestatieafspraken met de corporaties te herzien. Uitgangspunt bij de actualisatie van het Woonplan in een Woonvisie is dat de woningbouw zoveel mogelijk zal worden afgestemd op de doelgroep, rekening houdend met de verandering van de bevolkingsaantallen en samenstelling in de komende jaren. Hierbij geldt dat kwaliteit staat boven kwantiteit. Dit beperkt zich niet enkel tot de fysieke woonruimte, ook de woonomgeving, de landschappelijke inpassing, duurzaamheid, de architectuur en de leefbaarheid spelen daarbij een belangrijke rol. Doelstelling prestatieafspraken; De gemeente Aa en Hunze, Stichting Woonborg en Woningstichting De Volmacht hebben als gezamenlijke doelstelling: a) de beschikbaarheid van voldoende betaalbare woningen in de gemeente Aa en Hunze in de huur en koop en tussenliggende vormen, welke van duurzame kwaliteit zijn, teneinde te kunnen voorzien in de woonbehoefte van haar inwoners met een laag inkomen of met een specifieke woonvraag. b) een kwalitatieve woon- en leefomgeving in de kernen met daarbij de noodzakelijke (sociaal) maatschappelijke voorzieningen en inrichtingen. Samenwerking gemeente corporaties; Gemeente en corporaties zijn en blijven elkaars natuurlijke partners voor de ontwikkeling en beheer van het woningbestand in de gemeente Aa en Hunze. Wel gaan corporaties zich steeds meer ontwikkelen van bouwers en beheerders van de (sociale) huurvoorraad naar (sociaal) maatschappelijke ondernemers met een visie op en een rol in het wonen en de woonomgeving. Wijze van samenwerking tussen gemeente en corporaties; Bestuurlijk overleg; - Per kwartaal vindt er een bestuurlijk overleg plaats tussen de gemeente en de corporatie(s). Gezamenlijk wordt daarvoor een agenda opgesteld; de gemeente verzorgt de verslaglegging. - Vast agendapunt zijn de prestatieafspraken. Woonvisie 2011 Bijlage 3 2
Het belang van prestatieafspraken; Het maken van prestatieafspraken is geen doel op zich. Goede afspraken leveren een basis voor een goede samenwerking. Corporaties en gemeente zijn ieder zelfstandige organisaties met een eigen verantwoordelijkheid. Als organisatie is een visie op de toekomst noodzakelijk om eigen handelingen te sturen en de continuïteit te waarborgen. Voor de gemeente is de Woonvisie met daarin opgenomen een toekomststrategie per kern van de gemeente en het grondbeleid sturend. De corporaties sturen op basis van hun strategisch voorraadbeleid. Het is zaak de sturingsinstrumenten op elkaar af te stemmen, zonder in elkaars verantwoordelijkheden te treden. Er is derhalve een gezamenlijk belang bij prestatieafspraken die sturing geven aan de uitvoering. Monitoren en geldigheidsduur van de prestatieafspraken; Monitoren; Monitoring van de projectafspraken vindt plaats in ieder structureel overleg met de corporatie(s). (in principe ieder kwartaal). Desgewenst kan tussentijdse bijsturing worden afgesproken met instemming van beide partijen. Minimaal eens per jaar worden de prestatieafspraken geëvalueerd en zonodig aangepast. Geldigheid; De afspraken worden aangegaan voor de periode van geldigheid van de Woonvisie van de gemeente Aa en Hunze of zoveel eerder indien wijziging of bijsturing is gewenst. Provinciaal Woonbeleid; Op 2 juni 2010 is het nieuwe omgevingsbeleid voor de provincie Drenthe door Provinciale Staten vastgesteld. T.a.v. van het wonen heeft de provincie de ambitie om Drenthe als woonprovincie aantrekkelijker te maken met gevarieerde en leefbare woonmilieus die voorzien in de woonvraag. Bovenlokale afstemming is nodig om vraag en aanbod op de woningmarkt in balans te houden en om doorstroming op gang te brengen. Gelet op de demografische ontwikkelingen is het belangrijk dat woningbouwprogramma s in een bovenlokale strategie worden vervat. Om onderlinge concurrentie te voorkomen en de diversiteit in het regionale aanbod te vergroten, worden regionale afspraken gemaakt middels een regionale Woonvisie. Daartoe wordt Drenthe opgedeeld in drie regio s die ieder afzonderlijk een regionale woonvisie opstellen waarin de kwantiteit en kwaliteit van bouwprogramma s op elkaar worden afgestemd. In de regionale woonvisies komen in ieder geval de volgende onderwerpen aan bod; - Demografie - Ontwikkelingen op de woningmarkt - Invulling van de ruimtevraag (bundeling, zorgvuldig ruimtegebruik en kernenstructuur) - Doelgroepenbenadering Woonvisie 2011 Bijlage 3 3
Gemeentelijk Woonbeleid; Woonplan 2005 2015; Het gemeentelijk woonbeleid is vertaald in het Woonplan 2005 2015. Dit plan wordt aangepast en geactualiseerd middels een Woonvisie. Vaststelling door de Raad wordt medio 2011 verwacht. Strategische Toekomstvisie Aa en Hunze 2020; Op 16 december 2009 is de Strategische Toekomstvisie 2020, Aa en Hunze Buitengewoon, door de raad vastgesteld. De toekomstvisie zet de koers uit voor de gemeente Aa en Hunze voor de komende tien jaar. De toekomstvisie 2020 geeft richting aan het handelen van de gemeente De visie vormt de basis voor het verder vormgeven aan ontwikkelingen van Aa en Hunze, samen met bewoners, bedrijven en maatschappelijke instanties. Nota Grondbeleid; Op 17 februari 2010 is de Nota Grondbeleid 2010 door de Raad vastgesteld. Doel van de Nota Grondbeleid is het actualiseren van de hoofdlijnen van het voor de toekomst door de gemeente te voeren grondbeleid om het totale grondexploitatieproces te beheersen, te bewaken en af te stemmen op alle relevante beleidskaders, zodat een samenhangend, strategisch en effectief grondbeleid kan worden gevoerd. Grondbeleid is geen doel op zich maar een instrument dat gericht is op het realiseren van ruimtelijke doelen. De Nota Grondbeleid biedt reductiemogelijkheden op kavelprijzen voor sociale bouw. Notitie Sociale Bouw; Bij de Woonvisie wordt als bijlage de Notitie Sociale Bouw en Starterswoningen gevoegd. Daarin zijn de diverse woningtypes gedefinieerd en zijn prijsgrenzen voor koop en huur opgenomen, voor sociale en vrije sector bouw. De prijsgrenzen worden jaarlijks geactualiseerd door VROM. Per project zullen tussen de gemeente en corporatie afspraken worden gemaakt omtrent de toepassing van de prijsgrenzen. (goedkoop, middelduur of betaalbaar). Demografische ontwikkelingen; Als gevolg van de daling van de bevolkingsaantallen en de demografische veranderingen van de bevolkingssamenstelling zal op termijn, locaal de kwantitatieve vraag naar woningen en woningbouw afnemen. Deze ontwikkeling mag niet leiden tot leegstand of verpaupering van woonbuurten. Door middel van herstructurering, vervangende nieuwbouw, aanpassing van de bestaande woningvoorraad en afstemming van de woningbouw op de doelgroepen zullen alle betrokken partijen zich inspannen om de nadelige effecten van genoemde ontwikkelingen om te zetten in kansen. Woonvisie 2011 Bijlage 3 4
Locale volkshuisvestingsopgave; In de Marktplaats Leefomgeving d.d. 24 september 2008 is bij de behandeling van de discussienota Woonbeleid Aa en Hunze door een raadsdelegatie aangegeven dat men kiest voor: - een evenwichtige opbouw van de woningvoorraad - een afstemming van wonen en zorg - een kwalitatieve verbetering van de bestaande woningvoorraad in relatie tot duurzaamheid, woonomgeving en architectuur - maatwerk in wonen voor verschillende doelgroepen in verschillende dorpen. In de Toekomstvisie Aa en Hunze 2020 is een toekomstperspectief uiteengezet; - Aa en Hunze blijft een buitengewone woongemeente - Groei van het woningbestand concentreren in de vier grote dorpen - Nieuw maatwerk in de kleine dorpen: hier geen of slechts beperkte in- en uitbreiding, maar ontwikkeling gericht op een kwaliteitsslag. Veel inzet zal uitgaan naar bevordering van de doorstroming op de woningmarkt. Dit kan met name kansen bieden voor starters. Om te voldoen aan deze uitgangspunten zullen er qua woonruimteverdeling, locaties en woningtypes keuzes gemaakt moeten worden. Actuele ontwikkelingen kunnen deze keuzes beïnvloeden. In de Woonvisie zijn een aantal doelstellingen en conclusies verwoord en is per kern de toekomststrategie aangegeven voor de komende jaren qua nieuwbouw, doelgroepen en herstructurering. Beleidsambities voor de komende jaren; - Uitbreiding van het woningbestand zal hoofdzakelijk plaatsvinden in de hoofdkernen; de kleine kernen hebben (zeer) beperkte bouwmogelijkheden. - Het woonbeleid van de gemeente Aa en Hunze is er op gericht te voorzien in de locale woonbehoefte. (migratiesaldo = 0) - Woonbehoefte zal per kern moeten worden aangetoond middels een woonwensenonderzoek. - Nieuw te bouwen woningen zullen zoveel mogelijk worden afgestemd op de doelgroep. Daarbij geldt; Kwaliteit gaat boven Kwantiteit. - Uitbreiding van dorpskernen wordt zoveel mogelijk voorkomen. In eerste instantie wordt ruimte gezocht middels inbreiding, vervangende nieuwbouw of herbestemming van gebouwen. - De kwaliteit van de bestaande woningvoorraad en de woonomgeving heeft bijzondere aandacht. - Gestreefd wordt naar een evenwichtige woningopbouw met afstemming van wonen en zorg. - Het zolang mogelijk zelfstandig wonen in eigen woning en woonomgeving wordt gestimuleerd. - Gestreefd wordt naar zoveel mogelijk integratie in en met de samenleving van zorgbehoevenden, gehandicapten en bijzondere doelgroepen. Woonvisie 2011 Bijlage 3 5
Kwantiteit, kwaliteit en leefbaarheid; Kwantiteit; - Partijen onderschrijven het grote belang van het op peil houden van de gewenste voorraad sociale huurwoningen in de gemeente. Nieuwbouw en vervangende nieuwbouw zal zoveel mogelijk worden afgestemd op de doelgroepen. Kwaliteit; - Partijen onderschrijven de doelstellingen van en participeren actief in het 100.000 woningenplan. Het energieverbruik in zowel de bestaande bouw als de nieuwbouw zal zoveel mogelijk worden beperkt en de CO2 uitstoot worden teruggedrongen. - De kwaliteit van de bestaande woningvoorraad wordt op peil gehouden en/of verbeterd om het zo lang mogelijk zelfstandig wonen van ouderen en bewoners met beperkingen in eigen woning en woonomgeving te bewerkstelligen. Leefbaarheid; - Zowel de gemeente als de corporaties investeren in leefbaarheid, (sociaal) maatschappelijke voorzieningen en de openbare ruimte. Generieke afspraken hierover zijn moeilijk vast te leggen. Per gebied/project zullen hierover separate afspraken worden gemaakt. Huisvesting bijzondere doelgroepen; Voor bijzondere doelgroepen, waaronder statushouders, mensen met een lichamelijke en/of geestelijke beperking, ex-psychiatrische patiënten, dak- en thuislozen, ex-verslaafden, exgedetineerden etc. zullen de corporaties een maximale inzet plegen om geschikte huisvesting te kunnen bieden. V.w.b. de huisvesting van statushouders zullen de corporaties de door het Rijk aan de gemeente opgelegde taakstelling invullen. In beginsel verdelen de corporaties naar rato van het woningbezit in de gemeente. Energie Woonlasten; Gemeente en corporaties plegen een maximale inzet om het energieverbruik zoveel mogelijk terug te dringen. Aan het 100.000 woningenplan wordt door partijen uitvoering gegeven. Daarbij gaan de woonlasten een belangrijkere rol spelen in plaats van de huurlasten. Jaarlijks wordt in het kader van de Prestatieafspraken Energie 2007 2013 door adviesbureau Invent te Beilen het woningbestand van de Drentse corporaties geïnventariseerd. De nulmeting van het woningbestand heeft in 2008 plaatsgevonden. Doel van de Prestatieafspraken is o.a. om binnen zes jaar geen woningen meer met F- of G-labels in de woningvoorraad van de corporaties te hebben. Tevens wordt door beide corporaties inzet gepleegd om het percentage woningen met een D-E labels binnen dezelfde periode met de helft te reduceren naar minimaal een C-label. Woonvisie 2011 Bijlage 3 6
Verkoop huurwoningen; Met het doel om geld te genereren ten behoeve van de uitvoering van de taak in de nieuwbouw van sociale woningen en in de woningverbetering zullen beide corporaties een deel van hun woningbezit te koop aanbieden aan, in eerste instantie, de bewoners. Ingeval van mutatie zal de woning op de vrije markt worden aangeboden, waarbij starters op de woningmarkt de voorkeur genieten. In principe zal de kwantitatieve (soc.huur)woningvoorraad binnen de gemeente niet worden aangetast. Dit afhankelijk van de woningmarkt op dat moment en afstemming op de daadwerkelijke behoefte. Verkoop van bestaande huurwoningen zal slechts plaats vinden in overleg met de gemeente. Bij de jaarlijkse evaluatie van de Prestatieafspraken wordt door de corporaties een overzicht verstrekt van het aantal verkochte woningen per kern en aan wie er is verkocht (bewoner, starter, derde etc.) Reductie grondkosten; Ter wille van de betaalbaarheid van nieuwgebouwde woningen in de sociale sector wordt door de gemeente in principe een reductie van 20% op de marktconforme grondprijs verstrekt. Afhankelijk van de locatie, doelgroep of gewenste kwaliteit kan in uitzonderlijke gevallen per project een afwijkende kavelprijs worden vastgesteld. Bewonersparticipatie; Bewoners moeten hun eigen woonsfeer vorm kunnen geven. Het is daartoe noodzakelijk dat bewoners ook invloed kunnen uitoefenen. Het streven van beide corporaties is maatwerk in de vorm van woondiensten en leefbare wijken en dorpen. De corporaties overleggen met de bewoners over dienstverlening, producten, beleid, beheer etc. Daarnaast wordt ruimte geboden voor discussies en aan een dialoog over de kwaliteit van het woon- en leefplezier in de wijken en dorpen. Projectafspraken met Woonborg en De Volmacht Om aan deze prestatie-afspraken invulling te geven worden met de corporaties projectafspraken gemaakt ten aanzien van nieuwbouw en herstructurering. De (kwalitatieve) woningbehoefte is echter dusdanig veranderlijk dat het niet gewenst is om alle projectafspraken voor 10 jaar vast te leggen. De voorgenomen plannen zijn echter wel een belangrijk en vast agendapunt bij het bestuurlijk overleg en ontwikkelingen zullen door partijen nauwgezet worden gevolgd om op in te kunnen spelen. De plannen van corporaties omvatten clusters die in aanmerking komen voor herstructurering waarbij de meeste aandacht uit zal gaan naar levensloopbestendige woningen en woningen geschikt voor starters. Ook zullen nieuwe mogelijkheden voor (kleinschalige) bouw van levensloopbestendige woningen worden benut als de locatie daarvoor geschikt is. De meeste mogelijkheden hiervoor bieden de grotere kernen vanwege het voorzieningenpeil en de bereikbaarheid. In de kleinere kernen zal maatwerk worden geleverd waarbij afstemming met de plaatselijke belanghebbenden de nodige aandacht krijgt. Woonvisie 2011 Bijlage 3 7
Citeertitel; Deze overeenkomst kan worden aangehaald als Prestatieafspraken Gemeente Aa en Hunze, Stichting Woonborg, Woningstichting De Volmacht 2010. Aldus in drievoud opgemaakt en getekend te Gieten. D.d. Gemeente Aa en Hunze, namens deze: de heer Stichting Woonborg, namens deze: de heer Woningstichting De Volmacht, namens deze: de heer, burgemeester,, directeur-bestuurder,, directeur-bestuurder. Woonvisie 2011 Bijlage 3 8