Regelng theoretsch solvabltetscrterum levensverzekeraars Wft Regelng van de Mnster van Fnancën van.. december 2013, FM 2013/0000 M, drecte Fnancële Markten, houdende regels betreffende scenaroanalyses en berekenngswze van het theoretsch solvabltetscrterum (Regelng theoretsch solvabltetscrterum levensverzekeraars Wft) DE MINISTER VAN FINANCIËN, Gelet op artkel 24a1, verde ld, van het Beslut prudentële regels Wft; BESLUIT: 1. Algemene utgangspunten voor de scenaroanalyses voor marktrsco s en verzekerngstechnsche rsco s Artkel 1 In deze regelng wordt verstaan onder: a. aandelenrsco: het rsco voortvloeend ut een dalng van de waarde van aandelen genoteerd op gereglementeerde markten n de Europese Economsche Rumte of OESOlanden, aandelen n opkomende landen, net-beursgenoteerde aandelen, van hedgefondsen, grondstoffen en andere waarden. b. beslut: het Beslut prudentële regels Wft; c. kredetbeoordelng: een taxate van de kredetwaardghed van een beleggng of een fnancële ondernemng afgegeven door Standard and Poor s, Ftch, Moody s of AM Best; d. marktrsco s: het rentersco, aandelenrsco, vastgoedrsco, kredetrsco en het tegenpartkredetrsco; e. verzekerngstechnsche rsco s: het kortlevenrsco, langlevenrsco en kostenrsco. Artkel 2 1. De berekenng van het theoretsche solvabltetscrterum vndt plaats op de volgende wze en n de volgende volgorde: a. de ntële balans wordt opgesteld op bass van de ngevolge de Wet op het fnanceel toezcht ngedende staten met toepassng van het doorkkprncpe, bedoeld n artkel 3; b. de toerekendhedstoets, bedoeld n artkel 121 van het beslut, s van toepassng; c. de scenaroanalyses van de markt- en verzekerngstechnsche rsco s worden toegepast zoals beschreven n deze regelng; d. voor de berekenng van de separate effecten van de scenaroanalyses van de markt- en verzekerngstechnsche rsco s op de aanwezge solvabltetsmarge wordt de balans na doorrekenng van een scenaroanalyse opneuw opgesteld en wordt de aanwezge solvabltetsmarge, bedoeld n artkel 95 van het beslut, opneuw berekend; de levensverzekeraar hoeft daarb geen rekenng te houden met veranderngen n het n artkel 98, derde ld, van dat beslut bedoelde prudentële flter voor de voorzchtge rente en de levensverzekeraar hoeft n de toerekendhedstoets geen rekenng te houden met veranderngen n de gehanteerde onzekerhedsmarges; e. b de meerwaarden, bedoeld n artkel 97, eerste ld, van het beslut wordt voor de berekenng van de separate effecten van de scenaroanalyses op de aanwezge 1
solvabltetsmarge geen rekenng gehouden met belastnglatente; f. na toepassng van de onderdelen a tot en met e, worden de separate effecten van de markt- en verzekerngstechnsche rsco s op de aanwezge solvabltetsmarge geaggregeerd met behulp van de tabel, bedoeld n artkel 20. g. het n onderdeel f geaggregeerde resultaat wordt gecorrgeerd voor verlesabsorpte van technsche voorzenngen overeenkomstg artkel 4; h. het n onderdeel g berekende resultaat wordt gecorrgeerd voor verlesabsorpte van utgestelde belastngen overeenkomstg artkel 5;. onvermnderd het tweede en derde ld s de utkomst van het theoretsch solvabltetscrterum het resultaat van onderdeel h vermengvuldgd met 90%. 2. Inden de levensverzekeraar meerwaarden als bedoeld n het eerste ld, onderdeel e, net betrekt n de berekenng van de aanwezge solvabltetsmarge dan s het n het eerste ld, onderdeel g, bedoelde geaggregeerde resultaat ten mnste gelk aan het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses nden de meerwaarden wel zouden zn betrokken n de berekenng ter voorkomng van dubbeltellngen; het laatstgenoemde resultaat wordt vermnderd met de net-betrokken meerwaarden. 3. De levensverzekeraar berekent per scenaro de toe- of afname van de aanvullng tot de gegarandeerde afkoopwaarden n de toerekendhedstoets, bedoeld n artkel 121 van het beslut. Inden de utkomst van de met behulp van de tabel, bedoeld n artkel 20, geaggregeerde afnames van de aanvullng tot de gegarandeerde afkoopwaarden hoger s dan de aanvullng tot gegarandeerde afkoopwaarden n de ntële toerekendhedstoets dan lcht de levensverzekeraar de aanvullng tot gegarandeerde afkoopwaarden toe per scenaro onderscheden naar verzekerngen n geld en beleggngsverzekerngen. Artkel 3 1. Voor het vaststellen van de ntële balans en de utkomsten van de scenaroanalyses voor de marktrsco s gaat de levensverzekeraar ut van het doorkkprncpe. 2. Het doorkkprncpe s van toepassng op alle ndrecte blootstellngen. 3. In afwkng van het tweede ld s het doorkkprncpe net van toepassng op aandelen of fnancële nstrumenten, gebaseerd op verpakte lenngen, de op een gereglementeerde markt worden verhandeld. 4. De levensverzekeraar past het doorkkprncpe teratef toe totdat de n deze regelng genoemde rsco s geïdentfceerd zn. 5. Het effect per scenaroanalyse op de waarde van een aandeel n de n het tweede ld bedoelde beleggngen s net groter dan de balanswaarde van het aandeel n de beleggngen. 6. In afwkng van het tweede ld wordt, nden een beleggngsfonds onvoldoende transparant s om tot een allocate van de beleggngen te komen, utgegaan van het beleggngsmandaat van het beleggngsfonds. 7. Inden het net mogelk s om het doorkkprncpe toe te passen, wordt het beleggngsfonds geclassfceerd als aandelenrsco B overeenkomstg artkel 10, derde ld, onderdeel b. De levensverzekeraar lcht de redenen toe waarom het net mogelk s het doorkkprncpe toe te passen. Artkel 4 1. Inden n de berekenng van de verwachtngswaarde van de ut de verzekerngsverplchtngen voortvloeende kasstromen een voorzenng s opgenomen voor wnstdelngen de nog net zn utgekeerd of zn bgeschreven b de gegarandeerde utkerngen en de b het optreden van de n artkel 1, onderdelen d en e, genoemde 2
rsco s verlesabsorberend zn, kan de levensverzekeraar n de berekenng van de scenaroanalyses deze voorzenng n de berekenng betrekken. 2. De levensverzekeraar berekent per scenaroanalyse het effect zowel met als zonder rekenng te houden met verlesabsorpte van de technsche voorzenngen. 3. De correcte n het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses ut hoofde van de verlesabsorpte bedraagt ten hoogste de n het eerste ld bedoelde voorzenng. Artkel 5 1. Inden de levensverzekeraar een netto utgestelde belastngverplchtng heeft, kan h deze betrekken n de berekenng van het theoretsch solvabltetscrterum als een correcte van het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses. 2. De n de ntële balans opgenomen waarden van de voorzenng voor utgestelde belastngverplchtngen en de latente belastngvorderng blven b de berekenng van de scenaroanalyses ongewzgd. 3. De n het eerste ld bedoelde correcte bedraagt ten hoogste de ntële netto belastnglatente, znde het posteve verschl van de voorzenng voor utgestelde belastngverplchtngen en de latente belastngvorderng. Artkel 6 1. Voor de berekenng van de utkomsten van scenaroanalyses mag de levensverzekeraar aanwezge rscomtgerende nstrumenten meenemen utslutend voor zover deze aantoonbaar effectef zn en als het restrsco net matereel s. Het restrsco s het rsco dat voortvloet ut de mogelkhed dat de rscoblootstellng de wordt afgedekt door rscomtgerende nstrumenten net samenvalt met de rscoblootstellng van de levensverzekeraar. 2. Managementactes de betrekkng hebben op toekomstge rscomtgerende nstrumenten kunnen worden meegenomen voor zover deze realstsch zn en aantoonbaar voortvloeen ut de regulere bedrfsvoerng, het gevoerde rscobeheer en afdekkngsbeled. Artkel 7 1. Een levensverzekeraar neemt b het gebruk van een kredetbeoordelng het volgende n acht: a. ngeval slechts één kredetbeoordelng beschkbaar s, wordt deze beoordelng gebrukt n de berekenng van het effect op de aanwezge solvabltetsmarge; b. ngeval twee kredetbeoordelngen beschkbaar zn, wordt de beoordelng gebrukt de resulteert n de grootste dalng van de aanwezge solvabltetsmarge; c. ngeval dre of meer kredetbeoordelngen beschkbaar zn, wordt de één na hoogste beoordelng gebrukt. 2. De kredetwaardghedsklassen gehanteerd n deze regelng zn gelk aan de volgende kredetbeoordelngen: Kredetwaardghed Standard & Poor s AM Best Moody s / Ftch 0 AAA Aaa 1 AA Aa A++ 2 A A A 3 BBB Baa B++ 3
4 BB Ba 5 B B 6 CCC Caa Artkel 8 Een levensverzekeraar kan utslutend voor de n deze regelng onderscheden onderdelen van de berekenng van de scenaroanalyses benaderngen, afrondngen of veralgemenserngen gebruken nden de utkomst ervan prudenter s dan de utkomst van de berekenng met de n deze regelng onderscheden onderdelen. De verzekeraar lcht dt toe. 2. Scenaroanalyse voor het rentersco Artkel 9 1. Met de scenaroanalyse van het rentersco wordt het effect berekend van een onmddellke stgng of dalng van de rente op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Het rentersco heeft betrekkng op alle rentegevoelge actva en passva. 3. Het effect van het rentersco op de aanwezge solvabltetsmarge s gelk aan de hoogste utkomst van de berekenng op grond van het scenaro met een stgng van de rente en het scenaro met een dalng van de rente. De procentuele stgng en dalng n de rente zn afhankelk van de looptd en luden als volgt: Looptd (n aren) Stgng Dalng 1 70% 75% 2 70% 65% 3 64% 56% 4 59% 50% 5 55% 46% 6 52% 42% 7 49% 39% 8 47% 36% 9 44% 33% 10 42% 31% 11 39% 30% 12 37% 29% 13 35% 28% 14 34% 28% 15 33% 27% 16 31% 28% 17 30% 28% 18 29% 28% 19 27% 29% 20 26% 29% 90 20% 20% 4
4. Voor looptden de net zn vermeld n de n het derde ld opgenomen tabel, wordt de waarde van de stgng of dalng lnear geïnterpoleerd. Ondanks de voorgeschreven procentuele mutate, bedraagt de rentemutate ten mnste 100 basspunten tenz de rente dan negatef zou worden. 3. Scenaroanalyse voor het aandelenrsco Artkel 10 1. Met de scenaroanalyse van het aandelenrsco wordt het effect berekend van een onmddellke dalng van de waarden van de n het derde ld bedoelde actva. 2. B de berekenng wordt utgegaan van de onderverdelng tussen aandelenrsco A en aandelenrsco B. 3. In dt artkel wordt verstaan onder: a. aandelenrsco A: rsco van aandelen genoteerd op gereglementeerde markten n de Europese Economsche Rumte of OESO-landen; b. aandelenrsco B: rsco van aandelen n opkomende landen, net-beursgenoteerde aandelen, van hedgefondsen, grondstoffen en van andere soortgelke waarden net bedoeld n onderdeel a. 4. De volgende percentages worden toegepast: a. aandelenrsco A: een dalng van de waarde met 39%; b. aandelenrsco B: een dalng van de waarde met 49%. 5. De n het verde ld genoemde percentages worden aangepast met de utkomst van het symmetrsche dempngsmechansme van het betreffende boekaar, waardoor de percentages hoger zullen zn nadat aandelenmarkten zn gestegen en lager nadat aandelenmarkten zn gedaald. 6. De Nederlandsche Bank stelt de utkomst van het symmetrsch dempngmechansme aarlks vast en publceert deze voor 15 anuar van het aar na het betrokken boekaar op haar webste. Artkel 11 1. Voor de toepassng van het aandelenrsco kan de levensverzekeraar bepaalde deelnemngen beschouwen als strategsch. De scenaroanalyse voor deze categore s een onmddellke dalng van de waarde met 22%. 2. De levensverzekeraar kan een deelnemng als strategsch beschouwen als de waarde van deze deelnemng waarschnlk mnder volatel s voor de komende 12 maanden dan de waarde van andere aandelen over dezelfde perode als gevolg van zowel de aard van de deelnemng als de nvloed utgeoefend door de levensverzekeraar n de deelnemng. 3. De levensverzekeraar lcht toe welke deelnemngen h als strategsch beschouwt en betrekt daarb alle relevante factoren, waaronder: a. het bestaan van een dudelke stratege om de deelnemng voor een lange perode aan te houden; b. de consstente van deze stratege met de belangrkste procedures en maatregelen de rchtng geven aan de actvteten van de levensverzekeraar of deze beperken; c. het vermogen van de levensverzekeraar om de deelnemng aan te houden; d. het bestaan van een duurzame band; en e. waar de levensverzekeraar onderdeel s van een groep: de consstente met deze stratege met de belangrkste procedures en maatregelen de rchtng geven aan de actvteten van de groep of deze beperken. 5
4. Scenaroanalyse voor het vastgoedrsco Artkel 12 1. Met de scenaroanalyse van het vastgoedrsco wordt het effect berekend van een onmddellke dalng van 25% van de waarde van n het tweede ld genoemde actva. 2. Het vastgoedrsco heeft betrekkng op onroerend goed, zowel n egen gebruk als beleggngsobecten. 3. Vastgoedbeleggngen n ondernemngen de matereel met vreemd vermogen zn gefnancerd of geen sgnfcant drect of ndrect vastgoed op de balans hebben, worden meegenomen n de scenaroanalyse van het aandelenrsco. 5. Scenaroanalyse voor het kredetrsco Artkel 13 1. Met de scenaroanalyse van het kredetrsco wordt het effect berekend van een onmddellke veranderng n de kredetwaardghed van n het tweede ld genoemde actva op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Het kredetrsco heeft betrekkng op lenngen, bedrfsoblgates, gedekte oblgates, (her)verpakte hypotheken, (her)verpakte lenngen, gestructureerde producten, deposto s en lqude mddelen. 3. Lenngen aan of aantoonbaar gegarandeerd door natonale overheden van landen bnnen de EER dan wel met een 0 of 1 kredetwaardghed, utgegeven n de natonale valuta worden net meegenomen n deze module. Dt geldt ook voor multlaterale ontwkkelngsbanken en nternatonale organsates. 4. Het effect op de aanwezge solvabltetsmarge wordt bepaald door de actuele waarde van de beleggng te vermengvuldgen met een factor ut de onderstaande tabel op bass van duur (d) en kredetwaardghed (0-6, zonder ratng). Inden de gemddelde duur van een nstrument klener s dan één aar, wordt deze op één aar gesteld. Kredetschok n % 0 1 2 3 zonder ratng 4 5&6 1 d<5 0,70d 0,90d 1,20d 2,3d 2,80d 4,30d 7,3d 5 d<10 1,85+0,33d 2,6+0,38d 3,5+0,50d 5+1,3d 6,6+1,48d 9,95+2,31d 16,5+4,0d 10 d<15 2,15+0,30d 3,4+0,30d 5,5+0,30d 10+0,8d 11,8+0,96d 17,05+1,60d 53,5+0,3d 15 d<20 2,15+0,30d 3,4+0,30d 5,5+0,30d 10+0,8d 11,8+0,96d 36,55+0,30d 53,5+0,3d 20 d 2,15+0,30d 3,4+0,30d 5,5+0,30d 20+0,3d 25,0+0,30d 36,55+0,30d 53,5+0,3d max d 176 173 169 140 130 107 73 6. Scenaroanalyse voor het tegenpartkredetrsco Artkel 14 6
u h = ( 1 p + γ ( 1 )( p p + ) p p h h ( ) 1 p p h p ) h 29-11-13 1. Met de scenaroanalyse van het tegenpartkredetrsco wordt het effect berekend van een onmddellke veranderng n het type 1 en type 2 tegenpartkredetrsco van n het tweede ld genoemde actva op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Het type 1 tegenpartkredetrsco heeft betrekkng op dervaten met een rscomtgerende werkng en vorderngen op herverzekeraars, met nbegrp van het aandeel van herverzekeraars n de technsche voorzenngen. 3. Het type 2 tegenpartkredetrsco heeft betrekkng op lenngen op schuldbekentens aan het mdden- en klenbedrf en hypotheeklenngen met en zonder Natonale Hypotheek Garante (NHG). Artkel 15 1. De utkomst van de scenaroanalyse voor type 1 tegenpartkredetrsco wordt als volgt berekend: a. de levensverzekeraar bepaalt voor elke vorderng op herverzekeraars het te verwachten verles b wanbetalng (loss gven default, LGD) door: LGD = max( 0; 0,5 UtstaandV erhaal 0,85 Onderpand ) waarb UtstaandVerhaal staat voor het aandeel herverzekerng n de technsche voorzenng, vermeerderd met vorderng op herverzekeraars, van de -de vorderng en Onderpand voor actuele waarde van het onderpand van de -de vorderng. b. de levensverzekeraar bepaalt voor elk dervaat met een rscomtgerende werkng het te verwachten verles b wanbetalng (loss gven default, LGD): LGD = max( 0; 0,9 Dervaat 0,85 Onderpand ) waarb Dervaat staat voor actuele waarde van het -de dervaat en Onderpand voor actuele waarde van het onderpand van de -de dervaat. 2. Met de kansen op n gebreke blven van tegenpart voor kredetbeoordelng = 0, 1, 2, 3, 4, 5 en 6 zn gedefneerd door: p 0 = 0,002%, p 1 = 0,01%, p 2 = 0,05%, p 3 = 0,24%, p 4 = 1,2% en p 5 = p 6 = 4,175% berekent de verzekeraar voor = 0, 1, 2, 3, 4, 5 en 6 en h = 0, 1, 2, 3, 4, 5 en 6 met γ = 0, 25 de volgende grootheden: v (1 + 2γ ) p (1 p ) = 2 + 2γ p u h = p (1 p ) p (1 p ) (1 + γ )( p h + p ) p h h p h Met deze grootheden bepaalt de verzekeraar de standaarddevate S met en T met S 6 6 6 = v + z y u = 0 = 0 h= 0 h y h 1 2 T = 6 y = 0 waarb met y de sommate van alle LGD met dezelfde kredetbeoordelng en z de sommate van alle gekwadrateerde LGD met dezelfde kredetbeoordelng. 7
3. De levensverzekeraar berekent de utkomst van de scenaroanalyse van het n artkel 13, tweede ld, genoemde type 1 rsco voor dervaten met een rscomtgerende werkng en vorderngen op herverzekeraars als volgt: als S 0,0705 T dan s de utkomst 3S, en als S > 0,0705 T dan s de utkomst mn(5s; T). Artkel 16 1. De utkomst van de scenaroanalyse voor type 2 tegenpartkredetrsco s de som van de utkomsten van de berekenngen n de onderdelen a, b en c: a. de scenaroanalyse voor wonnghypotheken met een bedrag lager dan 1 mloen euro zonder Natonale Hypotheek Garante (NHG) wordt bepaald als: waarb 0,15 LGD LGD = max( 0, Lenng 0,6 Onderpand ) Herb staat Lenng voor de actuele waarde van hypotheeklenng en Onderpand voor de actuele waarde van het onderpand ; b. de scenaroanalyse voor wonnghypotheeklenngen met een bedrag lager dan 1 mloen euro met NHG wordt bepaald als 0,07% van de actuele waarde van de som van de wonnghypotheeklenngen met NHG de zn verstrekt aan natuurlke personen of aan klene tot mddelgrote ondernemngen; c. de scenaroanalyse voor MKB-lenngen zonder kredetbeoordelng wordt bepaald als met 0,9 > 3maand 3maand LGD + 0,15 LGD LGD = 0,45 max(0, Lenng 0,6 Onderpand ) Herb staat Lenng voor de actuele waarde van lenng en Onderpand voor de actuele waarde van het onderpand specfek aan lenng toegekend. De ndcate >3 maand versus 3 maand brengt b de LGD s een tweedelng aan n de mate van achterstallghed. 2. B deze scenaroanalyse worden de hypotheeklenngen meegenomen de zn verstrekt aan natuurlke personen of aan klene tot mddelgrote ondernemngen. 3. Hypotheeklenngen de net bnnen deze scenaroanalyse vallen, worden opgenomen n de scenaroanalyse van het kredetrsco, bedoeld n artkel 13. 7. Scenaroanalyses voor de verzekerngstechnsche rsco s Artkel 17 1. Met de scenaroanalyse van het kortlevenrsco wordt het effect berekend van een onmddellke stgng van 15% van de sterftekansen de worden gebrukt voor de berekenng van de toerekendhedstoets op de aanwezge solvabltetsmarge. 8
2. Deze scenaroanalyse heeft utslutend een effect op de utkomsten van de toerekendhedstoets en daarmee samenhangende rscomtgerende nstrumenten. 3. De stgng van de sterftekansen wordt utslutend toegepast op de verzekerngen waarvoor een stgng van de sterftekansen ledt tot een hogere utkomst van de verwachtngswaarde n de toerekendhedstoets. 4. Verschllende verzekerngen met betrekkng tot dezelfde verzekerde persoon kunnen als een verzekerng worden behandeld. 5. Inden de berekenng van de verwachtngswaarde s gebaseerd op een portefeulle van verzekerngen dan mag voor de beoordelng of de stgng van de sterftekansen ledt tot een hogere utkomst van de verwachtngswaarde utgegaan worden van de portefeulle van verzekerngen n plaats van ndvduele verzekerngen. Artkel 18 1. Met de scenaroanalyse van het langlevenrsco wordt het effect berekend van een onmddellke dalng van 20% van de sterftekansen de worden gebrukt voor de berekenng van de toerekendhedstoets op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Deze scenaroanalyse heeft utslutend een effect op de utkomsten van de toerekendhedstoets en daarmee samenhangende rscomtgerende nstrumenten. 3. De dalng van de sterftekansen wordt utslutend toegepast op verzekerngen waarvoor een dalng van de sterftekansen ledt tot een hogere utkomst van de verwachtngswaarde n de toerekendhedstoets. 4. Artkel 17, verde ld, s van toepassng. 5. Inden de berekenng van de verwachtngswaarde s gebaseerd op een portefeulle van verzekerngen dan mag voor de beoordelng of de dalng van de sterftekansen ledt tot een hogere utkomst van de verwachtngswaarde utgegaan worden van de portefeulle van verzekerngen n plaats van ndvduele verzekerngen. Artkel 19 1. Met de scenaroanalyse van het kostenrsco wordt het effect berekend van een onmddellke en permanente stgng van de kosten tdens de utvoerng van (her)verzekerngen op de aanwezge solvabltetsmarge. 2. Het scenaro voor kostenrsco s gedefneerd als de combnate van: a. een toename van de kosten met 10% ten opzchte van de veronderstellngen gehanteerd b de bepalng van de verwachtngswaarde n de toerekendhedstoets; en b. een toename met 1%-punt per aar van de kostennflate boven het n de verwachtngswaarde veronderstelde nveau per aar. 3. In de scenaroanalyse worden geen utgaven voor kosten opgenomen als het bedrag daarvan op het rapportagemoment al vaststaat en ten laste van het resultaat s gebracht. Voor polssen met aanpasbare kostenopslagen wordt rekenng gehouden met realstsche managementactes met betrekkng tot deze opslagen. 8. Aggregate van de utkomsten van de scenaroanalyses Artkel 20 De levensverzekeraar berekent het geaggregeerde resultaat AR van de utkomsten van de scenaroanalyses als: AR n n = s = 1 = 1 1 2 a s 9
Waarb s de utkomst van scenaroanalyse en s de utkomst van scenaroanalyse s en a de correlate tussen scenaroanalyses en overeenkomstg onderstaande tabel waarb =rente,..,kosten en =rente,,kosten: strategsche tegenpart rente aandelen A aandelen B deelnemngen vastgoed kredet type 1 type 2 kortleven langleven kosten rente 1 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 aandelen A 0,5 1 0,75 0,75 0,75 0,75 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 aandelen B 0,5 0,75 1 0,75 0,75 0,75 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 strat.deeln. 0,5 0,75 0,75 1 0,75 0,75 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 vastgoed 0,5 0,75 0,75 0,75 1 0,5 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 kredet 0,5 0,75 0,75 0,75 0,5 1 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 tegenpart1 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 1 0,75 0,16 0,16 0,16 tegenpart2 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,75 1 0,16 0,16 0,16 kortleven 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 1-0,25 0,25 langleven 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16-0,25 1 0,25 kosten 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,25 0,25 1 Artkel 21 Deze regelng treedt n werkng met ngang van 1 anuar 2014. Artkel 22 Deze regelng wordt aangehaald als: Regelng theoretsch solvabltetscrterum levensverzekeraars Wft. Deze regelng zal met de toelchtng n de Staatscourant worden geplaatst. DE MINISTER VAN FINANCIËN, J.R.V.A. Dsselbloem 10
TOELICHTING Algemeen Het theoretsch solvabltetscrterum (TSC) s gercht op de 40 mddelgrote en grote levensverzekeraars. Schadeverzekeraars krgen deze verplchtng net. Just de Nederlandse levensverzekeraars staan voor een grote fnancële utdagng komende aren. De levensverzekerngsmarkt s de afgelopen 5 aar met rum 25% gekrompen tot 19 mlard euro en zowel de beleggngsrendementen als de rscovre kaptaalmarktrentes zn al langere td laag waardoor de wnstgevendhed van deze sector onder druk staat. Vooralsnog zet het er net naar ut dat n 2014 deze trends zullen veranderen. Just n deze voor levensverzekeraars lastge td s het van belang dat het prudentële toezcht, ter beschermng van polshouders, op de verzekeraars op orde s en waar nodg wordt aangepast. Om deze reden s het net verantwoord te wachten op de nvoerng van de Solvency II rchtln 1 per 1 anuar 2016 of later. Het TSC bedt de desbetreffende levensverzekeraars en de Nederlandsche Bank (DNB) een goede ndcate of de solvabltetsposte van levensverzekeraars bnnen 12 maanden te kort kan gaan scheten. Dt geschedt door verschllende scenaro s (zoals een aandelenscenaro, vastgoedscenaro en rentescenaro) toe te passen op de balans van de levensverzekeraar en vervolgens te bezen hoe de aanwezge solvabltetsmarge op de scenaro s reageert. In deze mnsterële regelng s utgewerkt hoe de levensverzekeraar het theoretsche solvabltetscrterum utrekent. Daarb spelen zowel de te hanteren prncpes b de berekenng, de te hanteren scenaroanalyses als de wze waarop deze scenaroanalyses tot één theoretsch solvabltetscrterum worden gevoegd va aggregate van de utkomsten van de scenaroanalyses en een schalngsfactor een rol. De omvang van de scenaro s voor de berekenng van het TSC zn of gelk of lager (kredetrsco en het tegenpartkredetrsco) vastgesteld dan de thans bekend znde conceptvoorstellen op grond van de Solvency II rchtln. Voorts zn net alle scenaro s ut het Solvency II regme opgenomen n het TSC. Omdat er meerdere verschllen bestaan tussen het hudge Wft toezcht dat s gebaseerd op de Solvency I rchtlnen en de Solvency II rchtln en bovenden essentële detals van het Solvency II-regme nog net vaststaan, s op voorhand net vast te stellen n hoeverre het TSC wat hoogte betreft, gelet op de hudge economsche omstandgheden, vergelkbaar s met de neuwe rscogeorënteerde solvabltetses (SCR) onder de Solvency II rchtln. Een verschl tussen het TSC en de neuwe SCR onder het Solvency II regme s de plek op de nterventeladder. Het doorbreken van SCR resulteert n stevger toezchtnterventes dan het doorbreken van het TSC. Deze laatste s gekoppeld aan de neuwe bevoegdhed van DNB om dvdendutkerngen tegen te houden. Deze bevoegdhed s een Solvency II bevoegdhed en zal derhalve ook na de ntroducte van het neuwe Solvency II regme van kracht blven. Deze bevoegdhed lgt, onder het Solvency II regme, op de nterventeladder boven het nveau van de SCR. Het TSC s een crterum dat naast het vereste solvabltetsmarge onder de Wft staat. Dat wl zeggen dat de utkomst van het TSC getoetst wordt aan de aanwezge solvabltetsmarge. Het TSC kan zowel lager als hoger utkomen dan de vereste solvabltetsmarge. Als de utkomst van het TSC hoger s dan de aanwezge solvabltetsmarge dan dent een verzekeraar te overwegen een verklarng van geen bezwaar voor dvdendutkerngen aan te vragen. Het plaatsen van het crterum naast het 1 rchtln 2009/138/EG van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009 betreffende de toegang tot en utoefenng van het verzekerngs- en het herverzekerngsbedrf (Solvabltet II) (PbEU L 335). 11
solvabltetsvereste s gebeurd op verzoek van het Verbond van Verzekeraars. Op deze wze s het crterum n ln met de stuate onder Solvency II, waar de aanwezge solvabltetsmarge ook vergeleken wordt met de utkomst van n de onderlnge samenhang toegepaste scenaro's. Door mddel van een mpactstude onder de levensverzekeraars s de hoogte van de TSCes vastgesteld door mddel van een schalngsfactor. Deze schalngsfactor s vastgesteld op 90% van de utkomst van de scenaro s. Deze schalng s zo gekozen dat ceters parbus geen veranderng n het aantal toezchtnterventes zal optreden. Een schalng lager dan 90% zou een vermnderng van het aantal toezchtnterventes geven. Dt zou strdg zn met de geformuleerde doelstellng n het wzgngsbeslut 2014. De beoordelng wanneer een levensverzekeraar onder het verscherpt toezcht komt, zal met de ntroducte van het TSC wel meer rscogebaseerd worden. De verschllende scenaroanalyses van de markt- en verzekerngstechnsche rsco s stellen de effecten vast op de aanwezge solvabltetsmarge, met gebrukmakng van de prudentële flters (dt zn afwkngen n de prudentële regels ten aanzen van de aarrekenngregels, ze bvoorbeeld de artkelen 98, derde en verde ld, en 116, derde ld, van het Beslut prudentële regels Wft (Bpr)) en eventueel aanwezge meerwaarden n verband met de onderwaarderng van actva of overwaarderng van de technsche voorzenngen waar DNB toestemmng voor heeft gegeven, ze artkel 97, eerste ld, onderdeel a, van het Bpr. Een negateve utkomst van een scenaroanalyse drukt een dalng van de aanwezge solvabltetsmarge ut. Een posteve utkomst drukt een verhogng van de aanwezge solvabltetsmarge ut. De scenaroanalyses worden berekend op bass van de bestaande wettelke utgangspunten en op grond van ongewzgde waarderngsgrondslagen van de aarrekenng en ongewzgde utgangspunten voor de toerekendhedstoets. Om de complextet van de berekenngen te beperken kan de levensverzekeraar utgaan van dezelfde onzekerhedsmarge als n de toerekendhedstoets en denen deze onzekerhedsmarges net per scenaroanalyse opneuw te worden berekend. De levensverzekeraar hoeft daarnaast b het berekenen van het effect van de scenaroanalyse geen rekenng te houden met de veranderng van de utkomst van het prudenteel flter voor de voorzchtge rente, ze artkel 98, derde ld, Bpr. Advezen In een aantal advezen werd bezwaar gemaakt tegen de nvoerng van het TSC omdat nmddels een poltek akkoord s berekt op de Omnbus II 2 /Solvency II rchtln. Verzekeraars wensen zch voor te bereden op Solvency II en vnden daarom de nvoerng van het TSC een te hoge admnstrateve last. Om de admnstrateve lasten te beperken, s er voor gekozen om voor zover mogelk reeds bekende berekenngen ut Solvency II te gebruken als utgangspunt. Een aantal voor levensverzekeraars belangrke scenaro s de ook verplcht zn n het Solvency II regme om de rscogeörenteerde kaptaales (de Solvency Captal Requrement, SCR) te kunnen utrekenen, wordt door de nvoerng van het TSC alvast doorgerekend. Herdoor ontstaat nzcht n de gevoelghed van de solvabltetsposte voor deze scenaro s onder het hudge regme n de Wet of het fnanceel toezcht (Wft). Voor een belangrk deel gaat het dus om een verschuvng van de admnstrateve lasten naar 2014, de anders n 2016 gemaakt zouden moeten worden. 2 Rchtln van het Europees Parlement en de Raad tot wzgng van de Rchtlnen 2003/71/EG en 2009/138/EG wat de bevoegdheden van de Europese Autortet voor verzekerngen en bedrfspensoenen en van de Europese Autortet voor effecten en markten betreft (COM/2011/0008 fnal - COD 2011/0006). 12
Het TSC s verder net vergelkbaar met de SCR onder Solvency II omdat het geen kaptaales s, maar wordt gebrukt n de ladder van ntervente om te voorkomen dat de vereste solvabltetsmarge zoals opgenomen n de Wft wordt doorbroken. De berekenngen ngevolge het TSC hoeven net gecontroleerd te worden door een externe accountant of actuars, hetgeen de admnstrateve lasten verder nperkt. Om de admnstrateve lasten nog verder te vermnderen, s artkel 8 ngevoegd. De levensverzekeraar kan zn admnstrateve lasten beperken door b de berekenng van het TSC gebruk te maken van vereenvoudgde, maar wel meer prudente, berekenngen. Gebruk van deze vereenvoudgde berekenng zorgt voor een vermnderng van de nalevngskosten. Voor het doorkkprncpe b beleggngen s naar aanledng van de consultatereactes een overgangsmaatregel opgenomen de ook een verlagng van de admnstrateve lasten betekent. In deze regelng s het toegestaan om de fondsbeheerder de kaptaalsesen te laten utrekenen. Dt s straks onder Solvency II net meer geoorloofd. Naar aanledng van de consultate s de schalngsfactor, de de utendelke hoogte bepaalt van het TSC, verlaagd van 95% naar 90%. Op deze wze wordt tegemoet gekomen aan de wens om rekenng te houden met het polteke comproms dat berekt s b de conceptrchtln Omnbus II met betrekkng tot aanpassng van de Solvency II rchtln. In dt polteke comproms s een aantal verlchtngen opgenomen voor levensverzekeraars ten opzchte van het oorspronkelke voorstel van EIOPA. De mate van verlchtng s overgens onbekend; dat zal nog nadere utwerkng vergen n 2014. In de Omnbus II rchtln s wel opgenomen dat levensverzekeraars hun solvabltetsposte zowel met als zonder gebruk makend van de verlchtngen transparant denen te maken. Dt betekent dat kredetbeoordelaars en beleggers levensverzekeraars kunnen rangschkken op fnancële sterkte. De rchtln zal n 2014, met utloop n 2015, utgewerkt worden n nadere regelgevng door de Europese Commsse. Op dat moment krgen verzekeraars ook meer dudelkhed over de hoogte van Solvency II esen de n begnsel vanaf 1 anuar 2016 zullen gelden. De schalngsfactor s zo gekozen dat ceters parbus geen substantële veranderng n de aantallen toezchtnterventes zal optreden. B een te lage schalngsfactor zou het TSC het verkeerde sgnaal geven met betrekkng tot nterventes en of dvdendutkerngen acceptabel zn. Voorts zn de verschllende technsche opmerkngen voor zover mogelk overgenomen. Een aantal technsche opmerkngen rchtte zch op balansposten de op een Solvency II balans te vnden zn, maar de ust n de Wft, waar gebruk gemaakt s van éénsporge verslaggevng, net bestaan of net geoorloofd zn. Zo worden utgestelde belastngvorderngen en -verplchtngen en overge voorzenngen net op marktwaarde gewaardeerd volgens het Burgerlk Wetboek en IFRS. Ook het bestaan van de afkoopvloer, een verplchtng ut de hudge Europese levensverzekerngsrchtln, kan helaas net vervallen, omdat dt n strd zou komen met de hudge rchtln. Wel s n artkel 9, verde ld, van de regelng de mogelkhed van een negateve rente vervallen. Dt maakt de berekenng eenvoudger en mnder streng. Voorts s de bekendmakng van de aandelenschokdemper vervroegd van 31 anuar naar 15 anuar en s de toelchtng op verschllende plaatsen op verzoek verdudelkt. Het voorstel om toe te staan om rekenng te houden met de fscale eenhed b het berekenen van de utgestelde belastngontvangsten s net overgenomen. Het TSC rcht zch enkel op urdsche entteten de levensverzekeraar zn. Voor zover negateve schokken ook effecten hebben op andere onderdelen van de fscale eenhed, zoals bvoorbeeld een schadeverzekeraar, worden deze net meegenomen. Het s daarom net wenselk om posteve effecten van een fscale eenhed wel mee te nemen. 13
Artkelsgewze toelchtng Artkel 1 Voor de n de onderdelen d en e genoemde rsco s berekent de verzekeraar de n deze regelng beschreven scenaro s met als utkomst het effect op de aanwezge solvabltetsmarge. Artkel 2 Artkel 2 geeft nzcht n de stappen de de levensverzekeraar dent te nemen om tot de berekenng van het TSC te komen en hoe h de reeds ut de Wft verplchte berekenngen van de solvabltetsmarge en toerekendhedstoets hern betrekt. Voor de ntële balans gaat een levensverzekeraar ut van de vennootschappelke balans (staat 10). Voor de toepassng van de toerekendhedstoets hanteert de levensverzekeraar dezelfde utgangspunten als de van de aarstaat, waarb h er, om complexe berekenngen te voorkomen, de mogelkhed wordt geboden om b de berekenng van de scenaro s de onzekerhedsmarges ongewzgd te laten (ze eerste ld, onderdeel d). Het eerste ld, onderdeel e, stelt dat de scenaroanalyses worden utgevoerd zonder rekenng te houden met effecten op belastnglatente. Het optreden van de rsco s n de scenaro s kan mogelk een effect hebben op de waarde van belastnglatente. In plaats daarvan worden deze effecten ntegraal berekend conform artkel 5 van deze regelng. In het eerste ld, onderdeel f, wordt het geaggregeerd resultaat van de verschllende scenaro s va de formule met gebrukmakng van de tabel ut artkel 20 utgerekend. Op dt geaggregeerde resultaat zn vervolgens twee correctes van toepassng: de correcte voor verlesabsorpte van de technsche voorzenngen (eerste ld, onderdeel g) en de correcte voor verlesabsorpte van utgestelde belastngen (eerste ld, onderdeel h). Deze correctes verlagen de utkomst van het geaggregeerde resultaat. Het theoretsch solvabltetscrterum van de verzekeraar s gelk aan het geaggregeerde resultaat na deze correctes en na vermengvuldgng met de schalngsfactor. Deze factor s vastgesteld op 90%. Het tweede ld bepaalt dat de verzekeraar de n de scenaro s gebruk gemaakt heeft van het verlesabsorberend effect van net betrokken meerwaarden een aanvullende toets verrcht om dubbeltellngen van deze mplcete meerwaarden (stlle reserves) te voorkomen. Dt kan een correcte tot gevolg hebben van het geaggregeerde resultaat vóór de toepassng van verlesabsorpte van utgestelde belastngen. Inden een levensverzekeraar bepaalde meerwaarden net betrekt n de berekenng van de solvabltetsmarge dan s het mogelk dat het net betrekken van deze meerwaarden nvloed heeft op de utkomsten van de separate effecten op de aanwezge solvabltetsmarge. De net betrokken meerwaarden kunnen namelk het effect beperken van het optreden van de rsco s. Op geaggregeerd nveau zouden dan dezelfde meerwaarden meerdere keren kunnen zn betrokken waardoor het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses een onust beeld geeft van de effecten van het optreden van de scenaro s n onderlnge samenhang. Het tweede ld voorkomt dt. Dt ld stelt dat het theoretsch solvabltetscrterum ten mnste gelk s aan de utkomst nden deze mplcete meerwaarden (stlle reserves) wel zouden zn betrokken n de berekenng van de aanwezge solvabltetsmarge, vermnderd met deze mplcete meerwaarden. Het derde ld bepaalt dat de levensverzekeraar een toelchtng geeft zodra er een mogelkhed s dat de aanvullng tot de afkoopwaarde meerdere keren wordt betrokken n 14
de berekenng van het crterum. B het berekenen van effecten op de solvabltetsmarge van de separate effecten van de scenaro's kan de aanvullng tot de afkoopwaarde n de toerekendhedstoets wzgen ten opzchte van de ntële aanvullng tot afkoopwaarde. De aanvullng tot afkoopwaarde kan het effect van het optreden van het desbetreffende rsco beperken omdat bvoorbeeld enerzds de verwachtngswaarde en onzekerhedsmarge wel kunnen wzgen als gevolg van een scenaro maar de afkoopwaarde gelk kan blven onder hetzelfde scenaro. Op geaggregeerd nveau zou deze mtgerende werkng meermalen kunnen optreden. Herdoor kan het geaggregeerde resultaat van de scenaroanalyses een onust beeld geven van de effecten van het optreden van de scenaro's n onderlnge samenhang. Als blkt dat de utkomst van de geaggregeerde afnames van de aanvullng tot de afkoopwaarde hoger s dan de ntële aanvullng tot afkoopwaarde dan s dt een ndcate dat de afnames meerdere keren zn meegeteld. In dat geval lcht de levensverzekeraar de aanvullng tot de afkoopwaarde toe per scenaro en te onderscheden naar verzekerngen n geld en beleggngsverzekerngen. Artkel 3 Om het effect van een scenaroanalyse te berekenen, s het noodzakelk dat bepaalde balansposten depgaander worden bekeken, zodat zcht ontstaat op de aard en het rscoprofel van de onderlggende beleggngen. Dt wordt het doorkkprncpe genoemd. De aard van de beleggng na het doorkkprncpe s bepalend voor het vraagstuk welk scenaro van toepassng s. Onder de n het tweede ld bedoelde ndrecte blootstellngen vallen zowel actef als passef beheerde beleggngsfondsen, beleggngsmaatschappen en specal purpose vehcles. Het verde ld betekent dat het aantal keren dat het doorkkprncpe wordt herhaald, zodang s dat de beleggngen zn utgespltst n de bassbeleggngscategoreën en alle rsco s n voldoende mate meegenomen worden. In het zesde ld wordt ervan utgegaan dat, nden een beleggngsfonds net of onvoldoende transparant s, het fonds volgens het beleggngsmandaat belegt. Inden het thans net mogelk s om het doorkkprncpe toe te passen, dan kan b wze van overgangsmaatregel ook worden utgegaan van een berekenng door de fondsbeheerder van het effect van de scenaroanalyse. Dt s een tdelke oplossng n voorberedng op Solvency II; onder Solvency II s dt net toegestaan. Het zevende ld stelt dat als het net mogelk s om het doorkkprncpe toe te passen de verzekeraar dan het beleggngsfonds onder het aandelenscenaro categorseert als aandelenrsco B. Dt laatste s alleen van toepassng op net-materële blootstellngen ten opzchte van de totale blootstellng, voor beleggngsfondsen waarvan de schuld-kaptaal rato klener dan 0,5 s en nden de onzekerhed over de aard van de onderlggende beleggng tdelk s. Artkel 4 Als een levensverzekeraar te maken heeft met een negatef scenaro, dan kan h de verlezen als gevolg van dt scenaro compenseren wanneer h een voorzenng aanhoudt voor nog ut te keren of nog b te schrven wnstdelngen. Artkel 4 geeft de wze waarop de verzekeraar dt verlesabsorberende effect berekent. Wnstdelngen de b de berekenng van de verwachtngswaarde van de ut de verzekerngsverplchtngen voortvloeende kasstromen reeds zn utgekeerd of bgeschreven zn net verlesabsorberend. 15
Artkel 5 Als een levensverzekeraar te maken heeft met een negatef scenaro, dan zal h de verlezen als gevolg van dt scenaro kunnen compenseren wanneer er sprake s van een latente belastngverplchtng (nog te betalen belastngen). Dt effect mag meegenomen worden n de berekenng. Het s fscaal ook mogelk n de toekomst de belastngafdracht te verlagen door toekomstge wnsten te compenseren met reeds gerealseerde verlezen. In het eerste ld s opgenomen dat deze wze van rekenng houden met de mtgerende effecten van belastngen net s toegestaan. De mutate n de netto utgestelde belastngverplchtng wordt verwerkt na het optreden van de scenaro s n onderlnge samenhang, en vóór toepassng van de schalngsfactor. Artkel 6 De levensverzekeraar kan voor de berekenng van de scenaroanalyses utgaan van de bestaande rscomtgerende nstrumenten. Dt artkel geeft aan onder welke voorwaarden dt s toegestaan. Voor de berekenng van de utkomsten van scenaroanalyses mogen bestaande rscomtgerende nstrumenten meegenomen worden voor zover deze effectef en werkzaam zn en het resulterende restrsco net matereel s. Er s geen sprake van een matereel restrsco nden er voldoende bews s dat de veranderng van de waarde van de blootstellng ten mnste 90% overeenkomt met de veranderng van de waarde van het rscomtgerende nstrument. Managementactes de betrekkng hebben op toekomstge rscomtgerende nstrumenten mogen worden meegenomen voor zover deze realstsch zn en aantoonbaar voortvloeen ut de regulere bedrfsvoerng en het gevoerde rscobeheer en afdekkngsbeled (de zogenaamde rollng hedge programmes ). Herb moet wel rekenng worden gehouden met het fet dat de schokken onmddellk zn en dat de onmddellke gevolgen daarvan net ondervangen kunnen worden met managementactes. Artkel 7 Artkel 7 bepaalt hoe de kredetbeoordelngen van externe kredetbeoordelngsbureaus betrokken worden b het vaststellen van de hoogte van het kredetrsco. Artkel 8 Dt artkel beoogt de admnstrateve lasten te vermnderen. Toegestaan wordt dat de levensverzekeraar een eenvoudger berekenng kan toepassen op voorwaarde dat de berekenng prudenter s, dat wl zeggen tot een hogere TSC ledt dan b een exacte berekenng. Daardoor zullen levensverzekeraars de over een rume aanwezge solvabltetsmarge beschkken her baat b hebben. Een voorbeeld s dat een levensverzekeraar ervoor kan kezen het doorkkprncpe net toe te passen op een beleggngsfonds. Het beleggngsfonds wordt dan geclassfceerd als aandelenrsco B overeenkomstg artkel 10, derde ld, onderdeel b. De levensverzekeraar zal dan wel moeten toelchten dat dt prudenter s. Een ander voorbeeld s het tegenpartkredetrsco. Inden de levensverzekeraar bvoorbeeld ten behoeve van de eenvoud geen ondersched wl maken tussen hypothecare lenngen met Nederlandse hypotheekgarante (NHG) en zonder NHG kan h ervoor kezen de schok te rapporteren onder hypothecare lenngen zonder NHG en het overeenkomstge scenaro toe te passen. 16
Artkel 9 Artkel 9 beschrft hoe het rentescenaro, dt s het scenaro dat het rsco van een drect veranderende rscovre rentetermnstructuur, doorrekent. Vanzelfsprekend denen levensverzekeraars de toerekendhedstoets n dt rentescenaro op bass van dezelfde utgangspunten te berekenen als de zn gebrukt b de aan DNB gerapporteerde toerekendhedstoets. Dt betekent dat de levensverzekeraar b doorrekenng van het rentescenaro dezelfde rentecurve gebrukt als s gebrukt n de toerekendhedstoets zelf. Dt wl zeggen dat alle looptden van de rentetermnstructuur (nclusef de looptden waar de UFR van toepassng s) b het rentescenaro worden betrokken. De doorrekenng van het rentescenaro voor beleggngen moet gebaseerd worden op de rente de wordt gebrukt voor de waarderng van de beleggngen. Onder de n het tweede ld bedoelde rentegevoelge actva worden bvoorbeeld verstaan vastrentende beleggngen, fnancële nstrumenten en afgelede rente-nstrumenten. Artkel 10 Dt artkel bepaalt de wze waarop het scenaro voor het aandelenrsco moet worden berekend. Er s een spltsng aangebracht n soorten aandelenrsco, namelk aandelenrsco A en aandelenrsco B. Onder aandelenrsco B vallen zoals bepaald n artkel 3, zevende ld, beleggngsfondsen waarb het net mogelk s door te kken. Op de n het verde ld genoemde percentages voor aandelenrsco s A en B s een zogenaamd symmetrsch dempngsmechansme van toepassng, waardoor het scenaro voor aandelenrsco een grotere procentuele dalng zal geven wanneer de koersen op de aandelenmarkten zn gestegen en lagere procentuele dalng wanneer de koersen op de aandelenmarkten zn gedaald. Zoals aangegeven n zesde ld zal DNB aarlks het van toepassng znde dempngsmechansme voor de berekenng van het aandelenscenaro publceren. Voor de berekenng van de hoogte van het dempngsmechansme zal DNB aansluten b de meest recente Solvency II methode zoals gebrukt door EIOPA. Artkel 11 Als een levensverzekeraar kan aantonen dat de waarde van een deelnemng waarschnlk mnder volatel s voor de komende 12 maanden dan de waarde van andere aandelen over dezelfde perode als gevolg van zowel de aard van de deelnemng als de nvloed de wordt utgeoefend op de deelnemng door de levensverzekeraar dan kan de levensverzekeraar de deelnemng als strategsch beschouwen. In dat geval mag een lagere aandelenschok worden doorgerekend n het scenaro voor het aandelenrsco. Als een levensverzekeraar een deelnemng als strategsch beschouwt dan dent h dt toe te lchten conform de n het derde ld genoemde onderdelen. Artkel 12 In artkel 12 wordt het scenaro voor waardedalngen n vastgoed beschreven. Het vastgoedscenaro wordt zowel berekend voor vastgoed n egen gebruk, zoals kantoorpanden, als voor beleggngsobecten. Artkel 13 17
Dt artkel bepaalt het kredetrscoscenaro. B de n het derde ld bedoelde multlaterale ontwkkelngsbanken en nternatonale organsates moet worden gedacht aan de n blage VI, Deel 1 onder 4 en 5 van de herzene rchtln banken genoemde organsates en de Europese Centrale Bank. Met de n het verde ld genoemde duur wordt modfed duraton bedoeld. Daarb wordt voor nstrumenten de een kortere duur dan één aar hebben, verondersteld dat de duur gelk s aan één aar. Artkel 14 Artkel 14 bepaalt voor welke balansposten de levensverzekeraar het tegenpartkredetrsco berekent. Herb wordt ondersched gemaakt tussen twee verschllende soorten tegenpartkredetrsco s, te weten type 1 en type 2 tegenpartkredetrsco omdat bede soorten tegenpartkredetrsco een samenhang hebben de klener s dan één, ze ook artkel 20. Deze effecten op de aanwezge solvabltetsmarge van het type 1 en type 2 tegenpartkredetrsco kunnen derhalve net eenvoudgweg b elkaar geteld worden. Hervoor s de tabel nodg de s opgenomen n artkel 20. Artkel 15 In artkel 15 worden de berekenngen voorgeschreven om te komen tot de omvang van het type 1 tegenpartkredetrsco. Levensverzekeraars kunnen aan meerdere tegenpartkredetrsco's blootstaan. Te denken valt herb aan een vorderng op en het aandeel van een herverzekeraar n de technsche voorzenngen, de b n gebreke blven van de herverzekeraar een verles voortbrengt. B dervaten speelt een soortgelk rsco. Het aandeel van herverzekeraars n het lopend rsco, n het bzonder ter opvang van het catastrofersco, s buten beschouwng gelaten. Voorgenoemde balansposten vallen onder type 1. Artkel 16 In artkel 16 worden de berekenngen voorgeschreven om te komen tot de omvang van het type 2 tegenpartkredetrsco. De berekenng bestaat ut dre elementen. Het eerste element heeft betrekkng op wonnghypotheken zonder Natonale Hypotheekgarante (NHG). De berekenng voor deze blootstellng bestaat enerzds ut de kans op wanbetalng, de voor alle hypotheken gelk wordt geacht en het te verwachten verles b wanbetalng (LGD) voor wonnghypotheken zonder NHG. Deze LGD wordt vastgesteld aan de hand van de actuele waarde van de lenng vermnderd met de actuele waarde van het onderpand rekenng houdend met de executewaarde. Onder onderpand wordt verstaan de actuele waarde van utslutend de wonng waarop de hypotheek s gevestgd. Het tweede element betreft alle wonnghypotheken met NHG garante. Her kan worden volstaan met een percentage van de volledge wonnghypothekenportfeulle. Het derde element betreft de berekenng voor lenngen aan het mdden- en klenbedrf. Net als n het eerste element bestaat de berekenng ut een kans op wanbetalng de s utgespltst voor achterstallghed korter dan dre maanden en langer dan dre maanden en het te verwachten verles b wanbetalng (LGD). Deze LGD wordt vastgesteld aan de hand van de actuele waarde van de lenng vermnderd met de actuele waarde van het onderpand rekenng houdend met de executewaarde van het onderpand. Verder wordt aangenomen dat 55% van het ongedekte deel van de lenng kan worden teruggewonnen. 18
Artkelen 17 en 18 Levensverzekeraars lopen afhankelk van de preceze samenstellng van hun verzekerngsportefeulle enerzds het rsco dat verzekerden korter leven dan verondersteld (waardoor meer overldensverzekerngen utgekeerd moeten worden) en anderzds het rsco dat verzekerden langer leven dan verondersteld (waardoor langlopende verplchtngen zoals pensoenverplchtngen en lfrenten langer utgekeerd moeten worden). Met de scenaroanalyse van het kortlevenrsco dat n artkel 17 s utgewerkt worden de fnancële gevolgen voor de levensverzekeraar berekend van een onmddellke stgng van de sterftekansen. Een levensverzekeraar met veel langlopende verzekerngsverplchtngen s daarnaast gevoelg voor veranderngen n de toekomstge levensverwachtngen. Als de verzekerdenpopulate langer dan verwacht leeft dan zullen utkerngen van pensoenverzekerngen langer lopen en kunnen de technsche voorzenngen te laag zn vastgesteld. Met de scenaroanalyse van het langlevenrsco dat n artkel 18 s beschreven, berekent de levensverzekeraar de gevolgen van een stgng n levensverwachtngen door permanente dalng van de sterftekansen voor zn specfeke verzekerngsportefeulle. Artkel 19 Een levensverzekeraar houdt n de toerekendhedstoets rekenng met de toekomstge kosten voor bestaande verzekerngen. H hanteert daarb bepaalde veronderstellngen over bvoorbeeld het nveau van de kosten. In de praktk kan de afwkkelng van verzekerngen meer kosten met zch brengen dan n eerste nstante was geschat, bvoorbeeld als verwachte kostenreductes net of onvoldoende worden gerealseerd. De scenaroanalyse van dt artkel geeft een schattng van de gevoelghed voor veranderngen n de kostennveaus voor de verzekeraars door de fnancële gevolgen van een stgng n de kosten te berekenen. Artkel 20 Tdens een crss, waarb de scenaro s gelktdg kunnen optreden, kunnen de effecten op de solvabltetsmarge, zoals utgerekend n de verschllende scenaro s, elkaar versterken of verzwakken. In dt artkel wordt de mate van samenhang, mddels correlatecoëffcënten, tussen de scenaro s utgewerkt, waardoor een meer realstsch beeld wordt verkregen. Va een formule worden de resultaten tot een enkel geaggregeerd resultaat utgewerkt. Gekozen s voor een vereenvoudgde benaderng ten opzchte van de Solvency II rchtln. De toegepaste correlatecoëffcënten beogen een zelfde werkng te hebben als de meer complexe berekenng van de Solvency II rchtln. Voor zover mogelk s de tabel met correlatecoëffcënten gevuld overeenkomstg de correlatecoëffcënten van de Solvency II rchtln zelf. Voor de overge delen zn de correlatecoëffcënten op 0,16 gekt, waarmee een zelfde utwerkng wordt berekt. DE MINISTER VAN FINANCIËN, J.R.V.A. Dsselbloem 19