SPD Bedrijfsadministratie Examenopgave ORGANISATIE EN MANAGEMENT DINSDAG 3 MAART 2015 14.15 UUR 15:45 UUR Belangrijke informatie Deze examenopgave bestaat uit 6 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn. Dit examen bestaat uit de volgende documenten: Examenopgaven Controleer of alle documenten aanwezig zijn. Het aantal te behalen punten is 100. Als bij een vraag een x-aantal antwoorden wordt gevraagd, wordt alleen het eerste x-aantal antwoorden meegenomen in de beoordeling. Lever beide exemplaren van het examenpapier in. Lever ook het kladpapier na afloop van het examen in bij de toezichthouder. Dit wordt vernietigd en niet meegenomen in de beoordeling. Schrijf zo duidelijk mogelijk. Schrijf met een blauw- of zwartschrijvende pen. De toegestane hulpmiddelen bij dit examen zijn: woordenboek rekenmachine SPD Bedrijfsadministratie Organisatie en management Dinsdag 3 maart 2015 B / 6
2015 Stichting ENS B / 6
Opgave 1 Casus Action: we doen al 20 jaar hetzelfde* De gevestigde retail heeft het steeds moeilijker. Action daarentegen blijft hard groeien. Action startte in 1993 en precies 20 jaar later ging de 400-ste winkel open. Het assortiment in het begin bestond uit schoonmaakartikelen en schrijfwaren. Momenteel liggen er tussen de 5.000 en 10.000 artikelen in een Action-winkel. Volgens onderzoeksbureau GfK wordt het succes van Action verklaard door de crisis. Action moet het vooral hebben van huishoudens met een beperkt inkomen. CEO Van der Mark bestrijdt dit. Als verklaring voor het succes van de formule stelt Van der Mark dat Action heeft gebroken met de traditionele retailwetten: Onze winkels zijn niet luxe, maar hebben wel een prettige omgeving. De gangpaden zijn breed en je kunt goed bij alle artikelen komen. De schappen zijn niet hoog, zodat je door de hele winkel heen kunt kijken. De consument schaamt zich niet dat zij daar winkelt, maar is er juist trots op dat ze bij ons weer iets geks heeft gevonden. Onze kracht is onze scherpe prijs. Doordat we zo goedkoop zijn en we een sterk wisselend assortiment hebben komen klanten graag bij ons terug. We kunnen zo goedkoop zijn door onze grootschalige inkoop, efficiënte distributie en een efficiënte organisatie. In het begin moesten we het hebben van de restpartijen, deze maken nu nog maar 10% van het assortiment uit. Onze inkopers voelen goed aan wat er leeft onder de consument. Maar het is ook wel een beetje trial and error, gewoon uitproberen. We hebben eigen distributiecentra en vrachtwagens. Inkomende logistiek en inkoop werken bij ons nauw samen. Dat komt omdat we groot inkopen. Dan wil je zeker weten dat als de inkoop gedaan is, er ook ruimte voor gereserveerd wordt in het distributiecentrum. Ons hoofdkantoor is klein. Door onze onstuimige groei zijn er nieuwe functies bijgekomen. Toch weten we de cultuur goed te bewaken. Kernwoorden zijn efficiënt, klantgericht en kostenbewust. Wel is gedurende de laatste jaren ons managementteam voor 80% veranderd van samenstelling. De vorige generatie managers had moeite met het overdragen van taken en verantwoordelijkheden. Van nieuwe managers die we binnenhalen verwachten we dat ze deze competenties wel bezitten. In dat proces zitten we nu. Voor de concurrentie is Van der Mark niet bang. De opkomst van e-commerce volgt hij met belangstelling. Maar zo stelt hij: Onze prijzen zijn zo laag, daar kan de internet-verkoper niet voor bezorgen. Wel rekent hij de traditionele levensmiddelen discounters als Aldi en Lidl tot zijn concurrenten, net als de prijsaanbieders in drogisterij-artikelen. In 2011 is Action overgenomen door private-equity bedrijf 3i. Vanaf dat moment volgt Action een agressieve groeistrategie. Ook in Duitsland, Frankrijk SPD Bedrijfsadministratie Organisatie en management Dinsdag 3 maart 2015 3 / 6
en België wil de organisatie nieuwe filialen openen. Voor het einde van 2014 verwacht CEO Van der Mark dat er ongeveer 500 Action-winkels zijn en dat de omzet is gegroeid naar ruim 1,4 miljard euro. Vraag 1 Vraag 1a Vraag 1b Vraag 2 Vraag 2a Vraag 2b Vraag 3 Vraag 3a Vraag 3b Vraag 4 Vraag 5 Vraag 5a Vraag 5b Vraag 6 * bron: diverse artikelen uit MT; bewerkt voor onderwijskundige doelen. (6 punten) Action opereert in een zeer concurrerende markt. Volgens welke twee criteria kan in de organisatieliteratuur de omgeving worden geclassificeerd? Licht de criteria toe. In welke mate voldoet Action aan deze twee criteria? Motiveer uw antwoord. (6 punten) Organisaties kunnen op basis van een aantal kenmerken uit de omgeving worden ingedeeld in twee organisatiestelsels. Welke twee organisatiestelsel worden hier bedoeld. Noem en beschrijf deze organisatiestelsels. Welk organisatiestelsel is het meest van toepassing op Action? Motiveer uw antwoord. In het kader van de ontwikkeling van de organisatiekunde wordt gesproken over de contingentiebenadering. Wat wordt bedoeld met de contingentiebenadering? Geef aan de hand van een voorbeeld weer hoe Action de contingentiebenadering toepast. (8 punten) Geef op basis van de theorie van Ansoff weer welke twee groeirichtingen Action toepast. Motiveer uw antwoord. Michael Porter heeft met de value chain de bedrijfsprocessen van organisaties beschreven. Geef in eigen woorden het nut van de value chain weer. (6 punten) Benoem op basis van de value chain de primaire activiteiten van Action. SPD Bedrijfsadministratie Organisatie en management Dinsdag 3 maart 2015 4 / 6
Vraag 6a Vraag 6b Vraag 7 Vraag 7a Vraag 7b Vraag 8 Vraag 8a Vraag 8b Vraag 8c Casus Vraag 9 Vraag 9a Vraag 9b Vraag 9c Vraag 9d Vervolg casus Treacy en Wiersema hebben een concurrentiemodel ontwikkeld. In dit model komen de begrippen drempelwaarde en excelleerwaarde voor. Leg uit wat onder deze begrippen wordt verstaan. Voor welke waardediscipline heeft Action gekozen volgens het model van Treacy en Wiersema? Motiveer uw antwoord. Wat wordt in de organisatieleer verstaan onder een interdependentie? Welk vorm van interdependentie bestaat er tussen de afdelingen inkoop en inkomende logistiek? Motiveer uw antwoord. CEO Van der Mark is een type leider dat Hersey en Blanchard als participating omschrijven. Hoe kan dit begrip participating worden omschreven? (8 punten) Voor de begrippen leiderschap en machtuitoefening kunnen 4 typen leiders worden onderscheiden. Noem en beschrijf deze typen. Welk van de bij 8b beschreven typen komt overeen met het type leider dat Hersey en Blanchard als participating omschrijven? Motiveer uw antwoord. Bij Action worden strategische, organisatorische en operationele beslissingen genomen. Geef van onderstaande beweringen aan om wat voor soort beslissing het gaat. Motiveer uw antwoord. De beslissing van private-equity bedrijf 3i om het aantal vestigingen in Duitsland het komende jaar te verdubbelen. De beslissing om vanaf dit jaar geen kerstpakketten meer te verstrekken aan het personeel. De beslissing om naast producten ook diensten als bankzaken en notarisadvies te gaan verkopen. De beslissing om logistiek te outsourcen. Dat Action in het buitenland ook nieuwe filialen wil openen, zal van invloed zijn op de organisatiestructuur. De organisatiestructuur moet dan worden aangepast zodat er faciliteiten worden gecreëerd om voldoende aandacht SPD Bedrijfsadministratie Organisatie en management Dinsdag 3 maart 2015 5 / 6
Vraag 10 Vraag 10a Vraag 10b Vraag 11 Vraag 11a Vraag 11b Vraag 11c Vraag 11d aan deze buitenlandse activiteiten te schenken. Wat wordt in het kader van structurering van organisaties met functionalisatie bedoeld? Licht uw antwoord kort toe. Welke vorm van structurering zal Action kiezen om aan de buitenlandse activiteiten voldoende aandacht te kunnen schenken? Licht uw antwoord kort toe. Greiner heeft een groeifasen model ontwikkeld. In welke fase van groei volgens het model van Greiner bevindt Action zich? Motiveer uw antwoord. Noem een oorzaak waardoor in de huidige groeifase de groeipotentie van Action beperkt is. Welke actie zou Action moeten nemen om naar een volgende fase door te groeien? Motiveer uw antwoord. Hoe wordt de crisisfase volgens het model van Greiner genoemd die Action moet overwinnen om in de volgende fase van groei te belanden? Einde examen. SPD Bedrijfsadministratie Organisatie en management Dinsdag 3 maart 2015 6 / 6