Deze examenopgave bestaat uit 6 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn.

Transcriptie

1 SPD Bedrijfsadministratie Examenopgave ORGANISATIE & MANAGEMENT MAANDAG 3 OKTOBER UUR Belangrijke informatie Deze examenopgave bestaat uit 6 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn. Dit examen bestaat uit de volgende documenten: examenopgaven Controleer of alle documenten aanwezig zijn. Het aantal te behalen punten is 100. Als bij een vraag een x-aantal antwoorden wordt gevraagd, wordt alleen het eerste x-aantal antwoorden meegenomen in de beoordeling. Lever beider exemplaren van het examenpapier in. Lever ook het kladpapier na afloop van het examen in bij de toezichthouder. Dit wordt vernietigd en niet meegenomen in de beoordeling. Schrijf zo duidelijk mogelijk. Schrijf met een blauw- of zwartschrijvende pen. De toegestane hulpmiddelen bij dit examen zijn: Woordenboek Niet-programmeerbare rekenmachine SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management maandag 3 oktober 2016 B / 6

2 2016 NGO-ENS B / 6

3 Opgave 1 Sorry, de Lego is uitverkocht 1 Lego-topman Jørgen Vig Knudstorp kon afgelopen maart de beste jaarcijfers ooit bekendmaken. Hij had er speciaal een luchtsprongetje voor ingestudeerd. De omzet van Lego steeg in 2015 met 25% naar ,- en de winst met 31% naar ,-. In vijf jaar tijd is de omzet verdubbeld. Alle werknemers kregen daarom een extra maandsalaris. Rond de feestdagen vorig jaar konden de eigen fabrieken de run op Lego zelfs niet bijbenen. Tijdelijk niet verkrijgbaar stond er in Nederland op schappen en in webwinkels. Balende ouders speurden door op webfora of moesten hun kinderen teleurstellen. Het was sinterklaas niet gelukt om Elsa s Fonkelende IJskasteel of de Ninjago Slangenpoort te bemachtigen. Lego moet het allang niet meer alleen hebben van plastic steentjes en gele mannetjes. Lego heeft zich slim getransformeerd tot een multinational met luxe speelgoed en digitale spin-offs. De ruimtescheepjes van Space Lego (1978) zijn verruild voor Super Star Destroyers van Lego Star Wars. Lego heeft een online community en een eigen YouTube-kanaal, dat 1,3 miljard kijkers trekt. Er zijn Lego-animatiefilms en Lego-computerspelletjes en andersom worden populaire games, zoals Angry Birds, gereproduceerd in Lego-blokjes. In 2014 verscheen de eerste Lego-speelfilm, met de titelsong Everything is Awesome een liedje dat je overal hoort in het Legovakantiekamp in Billund. Het had ook anders kunnen lopen voor het bedrijf dat Ole Kirk Kristiansen in 1932 oprichtte. Na de eeuwwisseling dreigde Lego failliet te gaan. In 2004 leed Lego ,- verlies en moest het de vier Legoland-pretparken in Denemarken, Duitsland, Groot-Brittannië en Californië verkopen. Door de snelle opkomst van computerspelletjes raakte Lego eind jaren negentig van de vorige eeuw de weg kwijt. Door strategische fouten verloor de fabrikant terrein aan concurrenten. Lego introduceerde actiefiguren als Bob de Bouwer, waarmee het bouwen met steentjes naar de achtergrond verdween. De bouwmodellen kregen grotere onderdelen om meer kinderen aan te spreken, maar ze werden daardoor juist te simpel. In vijf klikken klaar, geen lol aan voor kinderen. Het familiebedrijf haalde Jørgen Vig Knudstorp als eerste topman van buiten naar binnen. De voormalig adviseur van McKinsey maakte een meerjarenplan om Lego te redden. De kern was dat Lego vooral weer moest gaan doen waar het goed in is: bouwmodellen van blokjes maken. Om de kosten te drukken, lichtte Knudstorp het productieproces door. Het aantal verschillende blokjes en kleuren werd met 50% teruggebracht. De productie is extreem gerationaliseerd, zegt Knudstorp. Een computer houdt de voorraad van alle blokjes, zwaardjes en bloempotjes centraal bij. Dagelijks wordt gecontroleerd of de fabriek op schema ligt om de maandproductie te halen. Alle randactiviteiten werden gestaakt. Pretparken werden verkocht, net als de ontwikkelstudio die computerspellen maakte. Lego wil niet langer de grootste zijn, maar de beste producent van speelgoed zijn. 1. bronnen: NRC mei 16, MT april 16; vereenvoudigd en bewerkt voor onderwijskundige doelen. SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management maandag 3 oktober / 6

4 Bij zijn aantreden haalde Knudstorp de financiële teugels stevig aan met een directieve aanpak. Na de eerste successen liet hij de teugels weer wat vieren, om de managers zo meer te empoweren. Vragen Slimme samenwerking met andere bekende merken zoals Star Wars, Harry Potter en Disney stuwt de verkoop ook op. Maar buiten Star Wars verkochten eigen productielijnen zoals Lego City, Duplo, Ninjago en Lego Friends (spelen met Lego voor meisjes) vorig jaar het best. De klassieke dozen blijven het altijd goed doen, zegt Knudstorp. Het drie na best verkochte item van vorig jaar was een evergreen: het politiebureau. Naast kinderen weet Lego ook volwassenen aan zich te binden. De ware volgelingen noemen zichzelf een AFOL: Adult Fan Of Lego. De Lego-fans spelen dan Lego-spelletjes en ze drinken Deens bier in een door Lego ingericht vakantiekamp. Vorig jaar heeft Lego ongeveer 100 miljoen kinderen met nieuwe producten in contact gebracht. Het is meer dan ooit, maar nog altijd slechts 5 tot 10% van alle kinderen, zegt Knudstorp. Het groeipotentieel voor Lego is nog enorm. Waarom zouden alle kinderen in Afrika niet een Lego-ervaring mogen hebben? Vraag 1 a. Lego opereert in een concurrerende markt. Volgens welke twee criteria kan in de organisatieliteratuur de omgeving van een organisatie worden geclassificeerd? Geef een uitleg bij de twee criteria waarlangs de omgeving van een organisatie kan worden geclassificeerd. (2 + 4 punten) b. Geef een beschrijving van de omgeving van Lego. Gebruik in uw beschrijving de twee criteria waarlangs de omgeving kan worden geclassificeerd. Motiveer uw antwoord. (2 x 3 punten) Vraag 2 a. Organisaties kunnen op basis van een aantal kenmerken uit de omgeving worden ingedeeld in twee organisatiestelsels. Welke twee organisatiestelsels worden hier bedoeld? (2 punten) b. Omschrijf deze organisatiestelsels. (4 punten) c. Welk organisatiestelsel is het meest van toepassing op Lego? Motiveer uw antwoord. (1 + 3 punten) Vraag 3 a. Bespreek het model van Treacy en Wiersema waarin zij een onderscheid maken tussen drie waardestrategieën. (6 punten) b. Welke strategie hanteert Lego volgens het model van Treacy en Wiersema? Licht uw antwoord toe. (1 + 3 punten). Vraag 4 a. Welke vier motieven voor het aangaan van een samenwerkingsverband kunnen worden onderscheiden? (4 x 1 punt) b. Geef aan welke motieven voor het aangaan van een samenwerkingsverband het best passen bij Lego. Licht uw antwoord toe. (6 punten) SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management maandag 3 oktober / 6

5 Vraag 5 Vraag 6 Geef aan de hand van de theorie van Ansoff aan van welke groeisituatie bij onderstaande producten sprake is. Motiveer uw antwoord. (3 x 2 punten): a. Star Wars van Lego b. Lego Friends c. ALOF (Adult Fan Of Lego) Organisaties worden ingericht volgens bepaalde ontwerpregels. a. Wat is bij organisatiestructurering het verschil tussen interne specialisatie en interne differentiatie? (2 x 2 punten) b. Welk motief voor de organisatie van de arbeid heeft bij Lego aan de basis gestaan bij de keuze van structurering? Motiveer uw antwoord. (1 + 2 punten) c. Welke vorm van structurering sluit het beste aan bij Lego, na de aanstelling van Knudstorp? Motiveer uw antwoord. (1 + 2 punten) Vraag 7 a. Hoe wordt volgens de typologie van Mintzberg de structurering van Lego genoemd? Motiveer uw antwoord. (1 + 2 punten) b. Mintzberg onderscheidt verschillende coördinatiemechanismen. Welk coördinatiemechanisme volgens Mintzberg past het best bij Lego? Motiveer uw antwoord. (1 + 2 punten) Vraag 8 a. Beschrijf de essentie van de managerial grid (het leiderschapsrooster) van Blake en Mouton. Benoem de vijf leiderschapsstijlen die Blake en Mouton onderscheiden. (7 punten) b. Welke stijl van leidinggeven volgens Blake en Mouton had Knudstorp toen hij pas aantrad bij Lego? Motiveer uw antwoord. (4 punten) c. Welke stijl van leidinggeven volgens Blake en Mouton heeft Knudstorp vervolgens toegepast? Motiveer uw antwoord.(2 punten) Vraag 9 a. Wat wordt verstaan onder "empoweren"? (2 punten) b. Noem en omschrijf twee activiteiten die Knudstorp moet inzetten om de managers van Lego meer te empoweren. (2 x 1 punt) Vraag 10 a. Beschrijf de essentie van de motivatietheorie van Herzberg. (4 punten) b. Geef aan hoe Herzberg de volgende situaties benoemt: 1. Alle werknemers kregen een extra maandsalaris. (2 punten) 2. Bij zijn aantreden haalde Knudstorp de financiële teugels stevig aan met een directieve aanpak. (2 punten) SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management maandag 3 oktober / 6

6 Vraag 11 Topman Jørgen Vig Knudstorp was een voormalig adviseur van McKinsey. a. Noem de twee rollen die een organisatieadviseur op zich kan nemen om een bedrijf weer op de rit te krijgen. (2 x 1 punt) b. Noem per rol drie relevante kenmerken. (6 punten) c. Welke rol komt het meest in aanmerking voor Knudstorp toen hij bij Lego in dienst trad? Motiveer uw antwoord. (1 + 2 punten) Einde examen SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management maandag 3 oktober / 6