Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 06 september 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/76925 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Grammatica - Zinsontleding Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Antwoorden Over dit lesmateriaal Pagina 1
Grammatica - Zinsontleding Vooraf Minister Bussemaker wil taalfouten uit Koningslied. De taalfouten moeten uit het Koningslied worden verwijderd, voordat koning Willem-Alexander op 30 april wordt toegezongen, vindt minister van Onderwijs Jet Bussemaker (PvdA). Nu het lied alsnog gezongen gaat worden, moeten we wel even naar de taal- en spelfouten kijken, aldus Bussemaker. Kromme zinnen Nadat het lied vrijdag werd gepresenteerd brak een storm van kritiek los. Vooral het niveau van de tekst leidde tot veel grappen op Facebook en Twitter. Taalkundigen wezen op de overvloed aan kromme zinnen en verhaspelingen in het door John Ewbank gecomponeerde lied. Pabostudenten Een van de eerste zinnen in het lied is De dag die je wist dat zou komen, dat moet natuurlijk zijn De dag waarvan je wist dat die zou komen. Ook raken mensen de weg 'kwijt in plaats van dat ze 'm 'verliezen'. En water kan je niet droogleggen, aldus taalkundige Wim Daniëls. Maandagavond maakte Bussemaker een grapje over het Koningslied in een debat over het hoger onderwijs. Volgens haar was het lied beter geweest als de taaleisen voor pabostudenten eerder waren opgeschroefd. Ewbank besloot zaterdag na alle kritiek het nummer terug te trekken. Het Nationaal Comité Inhuldiging blijft echter achter het Koningslied staan. Het zal dan ook gewoon worden uitgevoerd voor het Koningspaar op 30 april. Leerdoel Je weet wat de persoonsvorm, het onderwerp en het lijdend voorwerp is. Je kunt persoonsvorm, onderwerp en lijdend voorwerp in een zin vinden. Pagina 2
Eindproduct Je gaat filmpjes op internet opzoeken over de persoonsvorm, het onderwerp en het lijdend voorwerp. Alleen of samen? Tijdens de eerste stappen werk je alleen. Als je er niet uitkomt vraag je een medeleerling of de docent om hulp. De laatste stap doe je samen met een medeleerling. Tijd Je kunt voor deze opdracht twee lesuren gebruiken. Stap 1 Zinsontleding, weet je het nog? In leerjaar 1 en 2 heb je al veel geoefend met het benoemen van verschillende woordsoorten. In deze opdracht ga je je kennis over de persoonsvorm, het onderwerp en het lijdend voorwerp weer opfrissen. Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Hoe vind je de persoonsvorm in een zin? a. Als je de zin vragend maakt, staat de persoonsvorm vooraan in de zin. b. Als je de zin vragend maakt, staat de persoonsvorm achteraan in de zin. 2. Welke vraag stel je om het onderwerp van een zin te vinden? a. Wie/wat + lijdend voorwerp b. Wie/wat + persoonsvorm 3. Wat doe je om het lijdend voorwerp van in een zin te vinden? a. De vraag stellen: wie/wat + werkwoordelijk gezegde + bijzin? b. De vraag stellen: Wie/wat + werkwoordelijke gezegde + onderwerp? Kon je de meerkeuzevragen makkelijk beantwoorden? Het is helemaal niet erg als je het moeilijk vond. In de Kennisbank kun je meer informatie vinden over de persoonsvorm, het onderwerp en het lijdend voorwerp. KB: Onderwerp KB: Lijdend voorwerp KB: Persoonsvorm Stap 2 Pagina 3
Oefenen, oefenen, oefenen In deze opdracht ga je veel oefeningen maken. Alleen door te oefenen, kun je het zinsontleden leren! Doe de invuloefening over de persoonsvorm. Doe ook de volgende invuloefening. Als laatste van deze stap een meerkeuze oefening. Persoonsvorm maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/1950778 1 Op het bureau ligt een klein briefje. persoonsvorm = 2 De zon staat hoog aan de hemel. persoonsvorm = 3 We zijn water aan het drinken. persoonsvorm = 4 De krokodil ligt roerloos te wachten. persoonsvorm = 5 De prooi werd verslonden door het roofdier. persoonsvorm = 6 Zag je de clown ook zwaaien? persoonsvorm = 7 Pagina 4
Ze heeft haar arm gebroken. persoonsvorm = 8 Bevend van angst kwam hij tevoorschijn. persoonsvorm = 9 Vind je dat niet een beetje vreemd? persoonsvorm = 10 De helikopter is zojuist van de basis opgestegen. persoonsvorm = Onderwerp maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/1950779 1 De man heeft het gezien? onderwerp = 2 Wij vinden het moeilijk. onderwerp = 3 De meisjes gingen op vakantie naar Texel. onderwerp = 4 Je kunt het juiste antwoord op die pagina vinden. onderwerp = 5 Pagina 5
De brand verwoestte een groot deel van het huis. onderwerp = 6 In het koor zong het meisje wel vaker mee. onderwerp = 7 Door zijn schuld werd er een grote fout gemaakt. onderwerp = 8 Op de top lag Armstrong drie minuten voor. onderwerp = 9 Wie waarschuwde de brandweer? onderwerp = 10 De tactiek werd door de trainer uitvoerig besproken. onderwerp = Lijdend voorwerp maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/1950780 1 Welk woord of welke woorden vormen het lijdend voorwerp in de onderstaande zin? Morgen moet je hem maar gaan helpen. a. hem b. gaan helpen 2 Welk woord of welke woorden vormen het lijdend voorwerp in de onderstaande zin? Waarom knap je die fiets op? a. die fiets b. fiets Pagina 6
3 Welk woord of welke woorden vormen het lijdend voorwerp in de onderstaande zin? Dat meisje is de knapste leerling. a. Geen lijdend voorwerp b. knapste leerling 4 Welk woord of welke woorden vormen het lijdend voorwerp in de onderstaande zin? De minister zou hem gewaarschuwd hebben. a. hem b. De minister 5 Welk woord of welke woorden vormen het lijdend voorwerp in de onderstaande zin? De hoge waterstand heeft grote problemen veroorzaakt. a. grote problemen b. hoge waterstand Stap 3 Herhalen Als je iets echt moet onthouden, is het handig om de stof vaak te herhalen. In deze opdracht ga je de theorie over het onderwerp, de persoonsvorm en het lijdend voorwerp herhalen. 1. Schrijf in je eigen woorden op hoe je de persoonsvorm, het onderwerp en het lijdend voorwerp in een zin kunt vinden. Hiervoor mag je ongeveer vijf minuten gebruiken. 2. Vergelijk jouw antwoord met het antwoord van een klasgenoot. Zijn jullie antwoorden verschillend? Kies de beste antwoorden uit en schrijf deze voor jezelf op. Hiervoor mogen jullie ongeveer vijf minuten gebruiken. 3. Ga op internet op zoek naar het goede antwoord. Komt dit antwoord overeen met het antwoord dat jullie hebben bedacht? Hiervoor mogen jullie ongeveer vijf minuten gebruiken. Stap 4 Pagina 7
Oefening baart kunst Ken je het gezegde oefening baart kunst? Dit betekent dat als je iets maar veel oefent, de prestatie verbetert. Dit geldt ook voor zinsontleding. Daarom ga je in deze stap weer verder met oefenen. Doe de volgende oefeningen met de persoonsvorm en het onderwerp. Als laatste nog een meerkeuze oefening. PV maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/1950785 1 Een jongen had een fiets gestolen. persoonsvorm = 2 Niemand had iets gezien. persoonsvorm = 3 Helaas was dat al de derde keer. persoonsvorm = 4 Sanne en haar vader waren erg boos geworden. persoonsvorm = 5 Natuurlijk waren ze al naar de politie geweest. persoonsvorm = 6 De fiets was paars met roze stippen. persoonsvorm = 7 Pagina 8
Sanne had 'm voor haar verjaardag gekregen. persoonsvorm = 8 Op maandag 13 oktober was ze jarig geweest. persoonsvorm = 9 Ze hopen op een goede afloop. persoonsvorm = 10 Zal de fiets worden gevonden. persoonsvorm = PV en onderwerp maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/1950786 1 Zij loopt naar de keuken. o = 2 Dat liedje kreeg van Letland de meeste punten. o = 3 Morgen speelt Ajax tegen AZ. o = 4 De orkaan heeft een groot deel van de stad verwoest. o = Pagina 9
5 Wij zijn tijdens onze vakantie daar ook geweest. o = 6 Door mijn schuld is het bad overgelopen. o = 7 Men hoopt daar nog veel te bereiken. o = 8 De klimop doet het erg goed. o = 9 De onkosten zullen ook dit jaar weer stijgen. o = 10 Wie zit daar te lachen? o = 11 Door dat ongeval werd de auto zwaar beschadigd. o = 12 De jeugd speelt graag spelletjes op de computer. o = Pagina 10
13 Niet iedereen kan daar naar toe. o = 14 Wat valt daar nu van te zeggen. o = Lijdend voorwerp maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/1950787 1 Tijdens het telefoongesprek vertelde hij Gerard de waarheid. a. tijdens het telefoongesprek b. vertelde c. hij d. hem e. de waarheid 2 De leraar gaf ze het nagekeken proefwerk terug. a. de leraar b. gaf terug c. ze d. het nagekeken proefwerk 3 De nieuwe trainer van Heerenveen besprak de tactiek met de aanvoerder. a. de nieuwe trainer van Heerenveen b. besprak c. de tactiek d. met de aanvoerder 4 Leerlingen op middelbare scholen drinken steeds vaker energiedrankjes. Pagina 11
a. leerlingen op middelbare scholen b. drinken c. steeds vaker d. energiedrankjes 5 Gaf hij zijn zusje een oud mobieltje op haar verjaardag? a. gaf b. hij c. zijn zusje d. een oud mobieltje e. op haar verjaardag 6 De politie nam de insluiper mee naar het bureau. a. de politie b. nam mee c. de insluiper d. naar het bureau 7 Tijdens het examengala speelde de schoolband een paar gave nummers. a. tijdens het examengala b. speelde c. de schoolband d. een paar gave nummers 8 De chauffeur gaf ons een goede tip. a. de chauffeur b. gaf c. ons d. een goede tip 9 Kan jij het lijdend voorwerp in die zin vinden? a. jij b. het lijdend voorwerp c. in die zin d. kan vinden 10 Pagina 12
Tussen de middag eet ik altijd twee boterhammen met kaas. a. tussen de middag b. ik c. eet d. twee boterhammen met kaas 11 Plotseling hoorden we een hoge pieptoon. a. we b. een hoge pieptoon c. hoorden d. plotseling 12 Tijdens de terugtocht verloor hij zijn camera. a. tijdens de terugtocht b. verloor c. hij d. zijn camera Stap 5 Filmpjes zoeken Op internet zijn er veel filmpjes te vinden waarin het ontleden van een zin wordt uitgelegd. 1. In deze opdracht ga je op zoek naar drie filmpjes; één over de persoonsvorm, één over het onderwerp en één over het lijdend voorwerp. 2. Gebruik Youtube om de filmpjes te zoeken. 3. Kies steeds het filmpje dat jij het leukst vindt. 4. Open het volgende bestand en vul het formulier in. Worddocument: Filmpjes zinsontleding 5. Typ bij ieder filmpje een antwoord van minstens 25 woorden. 6. Lever het ingevulde formulier in bij je docent. Antwoorden Antwoorden Stap 2 1 = a 2 = b 3 = b Pagina 13
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 06 september 2017 om 15:17 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau Leerinhoud en doelen Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad Studiebelasting Trefwoorden VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3; Nederlands; leerling/student gemiddeld 2 uur en 0 minuten leerlijn, rearrangeerbare Pagina 14