Facultet Construerende Technsche Wetenschappen VERKEER EN VERVOER BELANGRIJK!!! Onderdeel F, Statstek, dent te worden gemaakt op een afzonderljk utwerkblad (d.w.z. net op hetzelfde blad als de onderdelen A, B, C, D en E). Vergeet net op dt blad ook je naam en studentnummer te vermelden. Aantal pagna s: (exclusef voorblad) Pagna bevat de puntentellng Pagna s 3 t/m bevatten de opgaven verdeeld over de onderdelen A t/m F Formules en tabellen zjn, voor zover noodzakeljk, te vnden op het formuleblad. Tentamen : Verkeer ( + Statstsche Techneken) Docent : van Berkum e.a. Vakcode : 0 Datum : 8-08-009 Tjd : 9:00-:30 Plaats : OH3 Bjzonderheden : Gesloten boek, rekenmachne toegestaan /
Verwachte tjdsbestedng en puntentellng Deel Tjd Punten A Verkeerskundg onderzoek 5 0 B Dynamsche voertugparameters, Verkeersstromentheore 35 0 C Vervoersplannng; Vervoersmodalteten; Duurzaamvelg 45 0 D Verkeersbeheersng/management; Stedeljk verkeersmanagement; 30 0 verkeersregelngen E Functoneel ontwerpen 5 0 F Statstek 40 0 Totaal (30 mnuten speelrumte) 80 00 NB: - Tentamencjfer s het totaal aantal punten gedeeld door ten. - Volledge beschkbare tjd van 9:00 tot :30 uur s 0 mnuten. Utgaande van de verwachte tjdsbedng s er 30 mnuten speelrumte. /
Deel A Verkeerskundg onderzoek rchttjd 5 mnuten 0 punten Onderzoek n de beledscyclus bestaat ut de volgende 4 onderdelen:. Beschrjven. Verklaren 3. Ontwerpen / voorspellen 4. Montoren / evalueren Wetenschappers kjken echter anders tegen onderzoek aan dan beledsmakers. a) Leg ut wat de verschllen zjn tussen wetenschappeljk en beledsmatg onderzoek. Doe dt aan de hand van een voorbeeld voor zowel een wetenschappeljk als beledsmatg onderzoek. Door het centrum van een gemeente loopt een doorgaande weg. Omwonenden klagen over de hoeveelhed verkeer. De gemeente wl de stuate op een dusdange wjze beschrjven dat: () de relevante en ernst van de klachten dudeljk wordt en () het verkeer n het centrum zodang wordt beschreven dat verklaard kan worden waarom het verkeer door het centrum gaat. b) Met welke meettechneken, d.w.z. met welk nstrumenten kunnen de metngen verrcht worden? Beargumenteer welke u zou gebruken. Het geklaag van de omwonenden bljkt nderdaad gerechtvaardgd. In en om de gemeente lggen andere wegen, de eventueel een gedeelte van het verkeer dat nu door het centrum gaat, zouden kunnen afwkkelen. Ook s er nog wat geld om klene nfrastructurele veranderngen door te voeren. c) Beschrjf welke onderzoeksstappen u zou volgen om tot een oplossng te komen. Geef daarbj aan welke meetmethoden u zou gebruken. 3/
Deel B Dynamsche voertugparameters, Verkeersstroomtheore rchttjd 35 mnuten 0 punten B. Dynamsche voertugparameters [5 mnuten; 0 punten] a) Teken een grafek waarn het verband tussen de kooldoxde (CO ) utstoot per afgelegde klometer en de snelhed van een auto wordt weergegeven. Ga daarbj ut van een verbrandngsmotor. b) Verklaar het weergegeven verband en led herut twee maatregelen af de de CO - utstoot door het voertug kunnen vermnderen. B. Verkeersstroomtheore [0 mnuten, 0 punten] Een groep van 0 lopers en 0 fetsers gaan sporten rond een meer met een omtrek van 000 meter. Alle lopers en fetsers vertrekken op hetzelfde punt op hetzelfde tjdstp. De 0 lopers lopen tegen de wjzers van de klok n. Een eerste groep van 5 snelle lopers heeft een constante snelhed van 5 m/s. De overge 5 lopers bljven ook n groep maar lopen trager. De 0 fetsers rjden met de wjzers van de klok mee. Een snelle groep van 6 fetsers heeft een constante snelhed van 8 m/s. De overge 4 fetsers rjden aan 6 m/s. a) Bepaal de snelhed van de groep trage lopers als je weet dat de trage lopers en de trage fetsers elkaar het eerst krusen op dezelfde locate als waar de snelle lopers en de snelle fetsers elkaar het eerst krusen. Schets hervoor de trajectores van alle fetsers en lopers. b) Wat s de dchthed, de ntenstet, de plaatsgemddelde snelhed en de tjdsgemddelde snelhed van alle fetsers rond dt meer. 4/
Deel C Vervoersplannng, Vervoersmodalteten, Duurzaamvelg rchttjd 45 mnuten 0 punten C. Vervoersplannng [5 mnuten; 0 punten] Bovenstaande curves schetsen vraag (demand) en aanbod (supply) van het vervoersysteem, en de wjze waarop veranderngen n vraag en aanbod van nvloed kunnen zjn op het evenwcht dat bnnen het systeem ontstaat. a. Beschrjf n het kort, aan de hand van de fguur, hoe het verloop van de demand curve kan worden beredeneerd vanut het concept verbndngskwaltet. b. Beschrjf, hoe het verloop van de supply curve kan worden beredeneerd vanut het concept verbndngskwaltet. c. Noem twee voorbeelden de de verschuvng van de curve n de lnkerfguur tot gevolg kunnen hebben. d. Noem twee voorbeelden de de verschuvng van de curve n de rechterfguur tot gevolg kunnen hebben. Onderstaande passages zjn ontleend aan het Regonaal Mobltetsplan Twente 007-0. De eerste passage gaat n op verwachte ontwkkelngen op lange termjn, en de andere twee passages beschrjven onderdelen van het voorgestelde verkeer en vervoerbeled van de Rego Twente. Ontwkkelngen n econome, demografe en mobltet vragen aandacht Twente gaat de komende jaren een sterke economsche ontwkkelng doormaken. Er worden neuwe locates voor wonngbouw en bedrjventerrenen ontwkkeld en er komen neuwe voorzenngen voor onderwjs en recreate. De komende 5 jaar groet de Twentse bevolkng nog, maar de samenstellng verandert (vergrjzng, klenere hushoudens). Dt s allemaal van nvloed op de mobltet en berekbaarhed. -Agglonet Twente- In het kader van Agglonet Twente worden tal van maatregelen doorgevoerd. Het utendeljke doel s een openbaar vervoernet van tren en bus dat zch als één samenhangend geheel presenteert en een aantrekkeljk alternatef bedt voor (een deel van) de autoverplaatsngen. Belangrjke onderdelen zjn de ntroducte van neuwe trenstatons, voldoende frequente van trendensten, de nvoerng van neuwe snelle busljnen, afstemmng n tren- en busdensten en aandacht voor mago en utstralng. Belangrjk aspect van Agglonet s het hoogwaardger maken van de busljnen (HOV). 5/
-Twente Mobel- Dt benuttngsprogramma bestaat ut rum 30 maatregelen gercht op het optmaal benutten van bestaande wegnfrastructuur. Het doel s het rumtebeslag te beperken en het groene karakter van Twente te behouden. Het programma s samen met alle Twentse wegbeheerders opgesteld en bestuurljk goedgekeurd. Rego Twente neemt het ntatef om de volgende maatregelen ut te voeren: regonaal systeem voor publeksnformate en nwnnng; regonaal verkeersmanagementsysteem; regonale webste wegwerkzaamheden; regonaal ncdent management op het onderlggend wegennet. e. Beschrjf n het kort voor elke passage afzonderljk, op welke wjze de verwachte ontwkkelng c.q. voorgenomen beledsmaatregel van nvloed zal zjn op het samenspel van vraagen aanbodcurve n Twente. C. Vervoersmodalteten [0 mnuten; 5 punten] Beschouw de volgende twee ctaten Zo wordt het openbaar vervoer [n Nederland] dageljks gebrukt door crca een mljoen rezgers, het s goed voor 5 % van de verplaatsngen en % van de klometers, waarvan een groot deel n de spts plaatsvndt en gercht s op werk of opledng n de grote steden. Een gemddelde rezgersklometer met het openbaar vervoer geeft ongeveer half zoveel hnder voor de leefomgevng als een gemddelde rezgersklometer met de auto. Het aandeel van het openbaar vervoer n de ochtendspts naar de vjf grootstedeljke agglomerates loopt op tot bjna 40 % (auto: 54 %), terwjl dat op de rest van de dag naar bestemmngen elders net meer s dan % (auto 83 %). Bron: Het belang van openbaar vervoer. De maatschappeljke effecten op een rj; Centraal Planbureau en Kennsnsttuut voor Mobltetsbeled, januar 009. a) Wat zjn de functes van het openbaar vervoer bnnen het totale mobltetsysteem? b) Verklaar de bovenstaand gerapporteerde verschllen n de modal splt vanut de voor- en nadelen van de verschllende vervoerswjzen. C3. Duurzaam Velg [0 mnuten; 5 punten] Door het ndelen van wegen n categoreën, de elk hun egen essentële herkenbaarhedskenmerken krjgen, trachten de Nederlandse wegbeheerders bj te dragen aan een duurzaam velg (weg)verkeersysteem - a) Welke wegcategoreën worden herbj onderscheden? b) Welke verkeersvelghedseffecten verwacht men van de categore-ndelng en de consequente toepassng van de herkenbaarhedskenmerken? 6/
Deel D Verkeersbeheersng/management, Stedeljk verkeersmanagement, Verkeersregelngen 30 mnuten 0 punten D. Verkeersbeheersng/management [5 mnuten; 0 punten] Op het autosnelwegnet n de Randstad komt veel congeste voor. Ingrjpende nfrastructurele verbeterngen (bredere en neuwe wegen) zjn n dchtbevolkte gebeden maar zeer beperkt mogeljk en hebben vaak een lange realsatetermjn. Rjkswaterstaat onderzoekt daarom maatregelen op het gebed van dynamsch verkeersmanagement (DVM), met als doel het verhogen van de capactet en het voorkomen of mnstens utstellen van het ontstaan van fles. a) Noem ten technsche en net-technsche DVM-maatregelen de Rjkswaterstaat ten behoeve van het bovenstaande of van vergeljkbare deelnetwerken kan overwegen. Geef bj elk van de maatregelen aan welke effecten daarvan te verwachten zjn en hoe de voorgestelde maatregel kan bjdragen aan capactetsverhogng en/of congestevermnderng. 7/
D. Verkeersmanagement [5 mnuten; 0 punten] Nevenstaande voetgangersoversteekplaats met zebrastrepen vormt een belangrjke schakel tussen een woonwjk en enkele scholen. Vooral tussen 8 en 9 uur s er druk voetganger-, fets- en autoverkeer. Ter verbeterng van de velghed van de overstekende knderen heeft de gemeente besloten een verkeersregelnstallate te plaatsen volgens onderstaand ontwerp. De rastermaat van de schets s m. Tellngen hebben utgewezen dat er tussen 8 en 9 uur 600 pae (personenautoequvalent) van West naar Oost rjden, 00 pae van Oost naar West en dat er 300 mensen oversteken. Bovenden s gebleken dat de weg ongeveer 00 pae/h kan verwerken n elk van de rjrchtngen. De maxmumsnelhed ter plaatse s 50 km/h. FOTOPUNT a) Teken een fasedagram voor een te realseren starre verkeersregelng; maak daarbj een nschattng voor de benodgde groen-, geel- en ontrumngstjden voor auto s en voetgangers. Lcht de nschattngen toe. b) Wanneer een fasedagram wordt gebaseerd op de mnmaal benodgde cyclustjd, s de wachttjd voor voetgangers mnmaal. Meestal wordt toch net voor deze mnmale cyclustjd gekozen. Lcht toe welke reden dat heeft. c) Een starre verkeersregelng wordt n de aangegeven stuate zelden toegepast. Geef aan welke nadelen er her aan verbonden zjn zelfs wanneer tevoren een zo goed mogeljk fasedagram werd ontworpen. 8/
Deel E Functoneel ontwerpen 5 mnuten 0 punten In het functoneel ontwerpen spelen de begrppen functe, vorm en gebruk een belangrjke rol. a) Leg ut wat met deze begrppen (Functe-Vorm-Gebruk) bedoeld wordt en wat de relate ten opzchte van elkaar s. In Verkeerskunde (nummer 5 008, pagna 63) wordt onder het kopje Fetspad of parallelweg het verschjnen van publcate 6 van het Fetsberaad aangekondgd: In het kader van Duurzaam Velg worden erfaanslutngen op gebedsontslutngswegen op veel locates opgeheven. Ook wllen wegbeheerders steeds vaker landbouwvoertugen weren van gebedsontslutngswegen buten de bebouwde kom. In de praktjk komt dt n veel gevallen neer op het ombouwen van de bestaande vrjlggende fetspaden tot parallelwegen. De erven worden dan aangesloten op de parallelwegen en landbouwverkeer, ander gemotorseerd verkeer van en naar de erven en fetsverkeer worden op deze wegen gecombneerd. Vaak stut een dergeljke maatregel op weerstand bj fetsers en automoblsten. Met de publcate Fetspad of parallelweg wl het Fetsberaad de wegbeheerders een handrekng beden bj de keuze tussen fetspad of parallelweg. De oplossngsmogeljkheden worden aan de hand van praktjkvoorbeelden besproken. b) Beschrjf het dlemma van de gebedsontslutngsweg met gemengd verkeer n termen van Functe-Vorm-Gebruk. c) Wat verandert er n de relate Functe-Vorm-Gebruk wanneer er een parallelweg naast de gebedsontslutngsweg wordt aangelegd? 9/
Deel F Statstek 40 mnuten 0 punten!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! BELANGRIJK:!!!!!! OP AFZONDERLIJK BLAD UITWERKEN!!!!!! NAAM EN STUDENTENNUMMER VERMELDEN!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Bjlagen: Formuleblad Statstsche Techneken en tabellen (3 pagna s) voor de toets op normaltet. Onderstaande gegevens betreffen de hoeveelheden (n grammen per mjl) van mleuverontrengende stkstofoxden (NOX), utgestoten door een aselecte steekproef van n = 46 vrachtwagens van een bepaald type voor lcht gebruk. 0.49 0.5 0.57 0.60 0.7 0.7 0.78 0.86 0.95 0.97.06.08..5.6.6.7.0..4.6.8.3.3.3.3.33.38.39.44.45.45.47.47.49.5.73.78.79.80.83.87.0.0.7.94 a. Maak van deze data een stam-en-bladdagram (stem and leaf plot) of een hstogram. b. Maak van de data een boxplot, geef daarbj ook (mogeljke) utscheters aan. c. Voer de toets op normaltet ut (toets van Shapro-Wlk) om de vraag te beantwoorden of de data normaal verdeeld zjn. De utkomst van de toetsngsgroothed hebben we al berekend: W = 0.959 Neem sgnfcantenveau α = 5% en volg het volgende schema van acht stappen.. Formuleer het kansmodel.. Formuleer nulhypothese H 0 en alternateve hypothese H a n termen van de parameters van het kansmodel. 3. Formuleer een geschkte toetsngsgroothed n termen van de voorkomende stochastsche varabelen. 4. Geef de kansverdelng van de toetsngsgroothed onder (het randpunt van) H 0 5. Bereken of geef de waarde van de toetsngsgroothed. 6. Bepaal de krteke waarde(n) en geef het krteke gebed. 7. Formuleer de concluse omtrent het al dan net verwerpen van H 0 bj de gegeven onbetrouwbaarhed(sdrempel). 8. Vermeld de concluse n gewone woorden. d. De teller van de toetsngsgroothed W van de toets op normaltet s het kwadraat van de n som a X ( ). Leg ut wat X () betekent en bepaal de waarden a en a 46. = 0/
Formuleblad Statstsche Techneken, Verkeer (0) Boxplot Mogeljke utscheters zjn waarden waarvoor geldt dat de afstand tot de doos ( box ) meer dan.5 keer de kwartelafstand bedraagt. Analyse van categorsche gegevens Toetsngsgroothed voor tabel met rj: ( n E( n )) = χ E( n ) Toetsngsgroothed voor krustabel: ( ) = nj Eˆ( nj ) χ met Eˆ( n j ) = rjtotaal kolomtotaal/(totale steekproefomvang) Eˆ( n ) j Toets van Gn Toetsngsgroothed: Z = ( G ) ( n ) met G n ( n ) ( + ) = = n ( n ) ( X X ) = X ( ) Toets van Shapro-Wlk Toetsngsgroothed: W = n = = n ( X a X ( ) X ) /