Bijlge TRMINLGI 51
Terrninlgie Begrippen en fkrtingen ABTN AFM Aturiele en bedrijfstehnishe nt. Autriteit Finniele Mrkten. www.frn.nl De tezihthuder inzke het effetentypish gedrgsteziht. ALM AvA AvB Bedrijfstkpensienfnds Begunstigden Belnghebbenden Asset Libility Mngement, het fstemmen vn de beleggingen p de verplihtingen. Algemene vergdering vn Andeelhuders. Algemene vergdering vn Belnghebbenden. pensienfnds dt de pensientezegging uitvert ten beheve vn persnen die werkzm zijn in een veelheid vn ndememingen f instellingen die tezmen een bedrijfstk vrmen. diegenen die (nu f te zijner tijd) in hun levensnderhud geheel f gedeeltelijk vn het pensienfnds fhnkelijk zijn. Dt zijn de belnghebbenden, met uitzndering vn de werkgever(s). verzmelbegrip vr diegenen die in enmishe zin bij het pensienfnds betrkken zijn: de deelnemers, de gewezen deelnemers zls slpers en gepensineerden, de verige belnghebbenden zls de nbestnden en de werkgever(s). Beleggingssttuut Beleidsbepling Benhmrking dument wrin de belngrijkste uitgngspunten vn het dr het bestuur vstgestelde beleggingsbeleid zijn pgenmen en wrin nderwerpen n de rde kunnen kmen zls de tegepste wegingmethden vr beleggingsrisi's, de predures vr risibeheersing en de strtegishe lltie vn de tiv in het liht vn de rd en de lptijd vn de pensienverplihtingen. de besluitvrming mtrent het dr het fnds te veren lnge termijn- f strtegish beleid inzke de lgemene uitvering vn diens werkzmheden. bjetieve vergelijking vn de eigen resultten met de resultten vn vergelijkbre rgnisties. 52
Terminlgie Berepspensienfnds Bestuur S Dgelijks beleid (bepling vn) Deelnemer Dened benet (DB) Dened ntributin (D) Dekkingsgrd DNB pensienfnds dt de pensientezegging uitvert ten beheve vn de (veell ls zelfstndige) uitefenrs vn een berep, de berepsgenten. het sttutire bestuur vn het pensienfnds. rdintiergn Smenwerkende uderenrgnisties.www.uderenrgnisties.nl de besluitvrming mtrent het dr het fnds te veren beleid inzke de dgelijkse uitvering vn de werkzmheden. frmeel degene ten bte vn wie gelden in het pensienfnds wrden bijeengebrht, fwel degene vr wie premie wrdt betld ten beheve vn de pbuw en verzekering vn pensiennsprken in de pensienregeling (de tieve deelnemer). pensiensysteem wrbij de werkgever n de werknemer een pensien tezegt dt gerelteerd is n diens slris en diensttijd. pensiensysteem wrbij de werkgever n de werknemer een pensien/?rwie' tezegt wrmee een pensien kn wrden verkregen. verhuding tussen de verplihtingen enerzijds en het vermgen nderzijds. De Nederlndshe Bnk, wrvn de PVK (zie ldr) binnenkrt n de vltiing vn de fusie vlledig nderdeel zl uitmken. www.dnb.nl De prudentiele tezihthuder vn de nniele instellingen. igen beheer Gepensineerde Gewezen deelnemer Herverzekering Hybride regeling uitvering vn de pensienregeling dr een pensienfnds welke niet vlledig is herverzekerd. de gewezen deelnemer wiens pensien is ingegn. eenieder vn wie de deelneming is geeindigd en die ng nsprken heeft jegens het pensienfnds. het dr een pensienfnds geheel f gedeeltelijk bij een herverzekerr nderbrengen vn beplde risi's f verplihtingen. pensienregeling wrin deels p bsis vn dened benet en deels p bsis vn dened ntrinutin pensien wrdt verzekerd. 5
Terminlgie HR IAS Indextie Infrmtieverstrekking Medezeggenshp ndernemingspensienfnds Hge Rd. Interntinl Aunting Stndrds, www.isb.rg de teslgen p ingegne pensienen f (premievrije) pensiennsprken. een vn de drie kerntken (pensiendministrtie, infrmtieverstrekking en vermgensbeheer) vn een pensienfnds. de wijze wrp n (beplde grepen) vn belnghebbenden binnen het bestuur nst de werknemers- en werkgeversvertegenwrdigers f in een prt rgn binnen het pensienfnds insprk wrdt gegeven bij de uitvering vn de pensienregeling. rgnistin fr nmi -pertin nd Develpment, www.ed.rg het pensienfnds dt de pensientezegging uitvert ten beheve vn persnen die n een beplde nderneming verbnden zijn. PF Stihting www.pf.nl vr ndememingspensienfndsen. verige belnghebbenden Pensien Pensiennsprk Pensiendministrtie Pensienfnds Pensienreht eenieder die nu f in de tekmst (ls gevlg vn de deelneming vn een deelnemer) rehten tegenver het pensienfnds geldend kn mken, met uitzndering vn de (gewezen) deelnemer zelf. In dit nderzek is de werkgever die de pensientezegging det, gedenieerd ls een vn de "verige belnghebbenden". de peridieke uitkering uit hfde vn een pensienvereenkmst. het reht p een ng niet ingegn pensien. een vn de drie kemtken (pensiendministrtie, infrmtieverstrekking en vermgensbeheer) vn een pensienfnds. een rehtspersn wrin vermgen is bijeengebrht m een nder gedefrnieerde grep vn persnen te vrzien vn een pensienverzekering. het reht p een reeds ingegn pensien. 54
Terminlgie Pensienuitverder Pensientezegging Pensienwet PSW PVK het pensienfnds zelf f de dr het pensienfnds ngestelde uitveringsrgnistie. tezegging vn de werkgever n de werknemer inzke de verzekering vn pensien. de wet die p fzienbre termijn de PSW (zie ldr) zl gn vervngen. Vn de Pensienwet is ng geen wetsntwerp ingediend, wel lpt l de disussie ver he en wt er in deze wet zl wrden geregeld. Pensien- en sprfndsenwet. Pensien- & Verzekeringskmer, welke n vltiing vn de fusie vlledig nderdeel zl gn uitmken vn DNB (zie ldr).www.dnb.nl De tezihthuder vn de pensienfndsen en de verzekerrs. Rehtstreeks verzekerde regeling SGP SR Slper SLA SP STAR SZW Uitbesteding dr de werkgever znder tussenkmst vn een pensienfnds bij een verzekerr ndergebrhte pens ientezegging. Stihting rprte Gvernne nderzek vr Pensienfndsen. www.sgp.nl Sil nmishe Rd. www.ser.nl degene wiens verdere pbuw vn pensienrehten vr de ingng vn het pensien wrdt gestkt met behud vn premievrije rehten; de slper heeft een premievrije nsprk p pensien (zie k gewezen deelnemer). Servie Level Agreement. Stihting Pensien pleidingen. www.sp.nl Stihting vn de Arbeid. www.stvd.nl Ministerie vn Sile Zken en Werkgelegenheid. www.minszw.nl het dr ndere entiteiten binnen de grep wrte het pensienfnds behrt, f dr ndere nfhnkelijke derden wrnder de werkgever, p struturele bsis lten leveren vn diensten, gederen f liteiten die deel uitmken vn de met de uitvering vn de pensienregeling f pensienregelingen smenhngende f drn ndersteuning verlenende bedrijfspressen, behudens vr zver het betreft inkp. 55
Terminlgie UvB VB Vermgensbeheer Verplihtstelling Verzelfstndigde uitveringsrgnistie VUT Wet BPF 2 WetBPR Zelfdministrerend pensienfnds Unie vn Berepspensienfndsen. www.uvb.nl Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen. www.wb.nl een vn de drie kerntken (pensiendministrtie, infrmtieverstrekking en vermgensbeheer) vn een pensienfnds. de bevegdheid vn de Minister vn Sile Zken en Werkgelegenheid m de deelneming in een bedrijfstkpensienfnds verpliht te stellen vr een f meer grepen persnen die in een bedrijfstk werkzm zijn respetievelijk de deelneming in een berepspensienregeling verpliht te stellen vr de uitefenrs vn een bepld berep. verzelfstndigde mngementrgnistie wrn een pensienfnds lle tken uitbesteedt en welke (ngeneg) uitsluitend werkzm is vr het desbetreffende fnds. Deze rgnistie is een dhter vn het pensienfnds, f een dhter vn de nderneming wrn een ndememingspensienfnds verbnden is. Vrijwillig vervregde uittreding. Wet verplihte deelneming in een bedrijfstkpensienfnds 2. Wet betreffende verplihte deelneming in een berepspensienregeling. pensienfnds wrbij het beheer vn het pensienvermgen en de werkrgnistie zijn gei'ntegreerd in een rehtspersn (het pensienfnds). 56
Bijlge I STARTNTITI NDRZK N STUDIDAG PNSIN FUND GVRNAN 57
S^ Mr Strtntitie nderzek en studiedg pensin fund gvernne 1. Beleidsterrein Het stelsel vn udedgsvrzieningen in Nederlnd wrdt gevrmd dr drie pijlers. De eerste pijler bestt uit een dr de verheid gegrndeerde uitkering p minimumniveu, de AW. De tweede pijler wrdt gevrmd dr rbeidspensienregelingen, die vrzien in een nvulling p de AW. Het ndeel vn de tweede pijler in het inkmen vn gepensineerden neemt in de lp der jren te. In 2 ws het inkmen vn gepensineerden in Nederlnd vr 5% fkmstig vn de AW, vr 4% uit rbeidspensien, en vr 1% uit prtiuliere verzekeringsuitkeringen (de derde pijler). De pensienregelingen in de tweede pijler wrden vrnmelijk uitgeverd dr pensienfndsen. Deze ndernemings- en bedrijfstkpensienfndsen, bijn 9 in ttl, spelen dus een ruile rl in het Nederlndse pensiensysteem. Pensienfndsen zijn dr sile prtners pgerihte en bestuurde rgnisties met een mtshppelijke tk. Angezien de tweede pijler primir de verntwrdelijkheid is vn sile prtners, is de rl vn de verheid p het terrein vn nvullende pensienen beperkt tt wrbrging, (sle) liering en ndersteuning. Drte zijn in de Pensien- en Sprfndsenwet vrshriften pgenmen ver de nniele zekerstelling vn een tegezegd pensien. mtrent de inrihting en werkwijze vn pensienfndsen kent de PSW slehts een beperkt ntl vrshriften. Deze hebben betrekking p de smenstelling vn het pensienfndsbestuur, de verplihting tt het hebben vn een gedrgsde en tt evenwihtige belngenbehrtiging, en medezeggenshp vn deelnemers en gepensineerden. Vrts zijn in lgere regelgeving (bijvrbeeld het Besluit turiele en bedrijfstehnishe nt) en in beleidsregels vn de PVK (bijvrbeeld de nept prinipes interne beheersing) vrshriften pgenmen met betrekking tt de interne beheersing, dministrtieve rgnistie en interne ntrle vn pensienfndsen. Het nderwerp vn het nderzek en de medi 24 te huden studiedg is de gvernne' vn pensienfndsen, krt gezegd het ged en trnsprent sturen en beheersen vn de rgnistie. 2. Wt is de nleiding vr het nderzek en de studiedg? De mmissie Sttsen merkte in zijn rpprt vn 27 ktber 2, "Het pensienfnds ls tkrgnistie, shenmker blijf bij je leest" p, dt het bestuur vn een pensienfnds n de tezihthuder met kunnen ntnen in lle fetten vn nsturing, kwliteit en trnsprntie zdnige expertise en ervring te bezitten dt het de gewenste tiviteiten kn verzien en beheersen. Deze rep m kwliteit in het pensienfnds ls bestuurlijke rgnistie wrdt dr sttsseretris Rutte ndershreven. p 4 nvember 2 vreg hij tijdens een tesprk vr de Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen ndrukkelijk de ndht vn het pensienveld vr de gvernne vn pensienfndsen. en ged en inzihtelijk beheer vn de fndsen is ndzkelijk vr behud vn het vertruwen in de fndsen. De ingrijpende besluiten die pensienfndsen de ltste tijd hebben meten nemen ls gevlg vn de reente ntwikkelingen p de beurs (premieverhging, npssing pensienregelingen, beperking vn de indextie), en de mplexe eisen die n fndsen wrden gesteld, npen hen tt een herrienttie p de bestuurlijke besluitvrming en het drgvlk drvr. In heverre hebben de deelnemers in pensienregelingen inziht in, f invled p de strtegi vn hun pensienfnds? Trnsprntie is vn grt belng. Immers een besluit dt ged is nderbuwd wrdt gemkkelijker geepteerd. In dit verbnd kn k de reent tt stnd gekmen gedrgsde vn de mmissie Tbksblt wrden genemd Het behrt tt de verntwrdelijkheid vn sile prtners en de pensienfndsen m vrm te geven n ged en trnsprent bestuur vn de pensienfndsen. Dit nderwerp verdient een hge plts p de pririteitenlijst vn sile prtners en pensienfndsbesturen. De verheid wil erte bijdrgen dt de pensienwereld zih de vrg stelt f men zijn verntwrdelijkheid in deze in vldende mte neemt. Het nderzek en de studiedg hebben tt del de pensienwereld drbij de helpende hnd te bieden. 58
SZ Hr Strtntitie nderzek en studiedg pensin fund gvernne. Wt is pensin fund gvernne? Vrpgesteld zij, dt een eenduidig ntwrd p deze vrg meilijk te geven is vnwege de grte vershillen in srten en mten vn pensienfndsen, hun histrie en de ntext wrbinnen zij meten pereren. Deslniettemin kunnen er lgemene uitgngspunten vr dequt bestuurlijk hndelen wrden nderkend die vr lle pensienfndsen pgn. Anders dn bij vrije mrktrgnisties het gevl is kunnen de 'nsumenten' vn een pensienfnds (de deelnemers en gepensineerden) bij een gebrek n vertruwen hun fnds niet inruilen vr een nder fnds. en pensienfnds heft - evenls verigens een verzekerr die een pensienregeling in de tweede pijler uitvert - dus niet n mrketing te den m zijn 'nsumentenbestnd' p peil te huden. Dit betekent niet dt een pensienfnds kn fzien vn inspnningen m het vertruwen vn zijn 'fhemers' te krijgen en te behuden. Integendeel: juist mdt de deelnemers en gepensineerden gebnden zijn n hun fnds heeft het fnds de mrele pliht m hun belngen z ged mgelijk te behrtigen. Wt met een pensienfnds den (f nlten), en he met een pensienfnds gergniseerd zijn m het vertruwen in het fnds p peil te huden? evenwihtige belngenbehrtiging en pensienfnds is een mtshppelijke rgnistie die de pensienbelngen behrtigt vn de (gewezen) deelnemers en gepensineerden. Deze belngen lpen niet ltijd prllel, en kunnen vrts p gespnnen vet stn met de belngen vn de werkgever. An de beleidsbeplers vn het pensienfnds is de wettelijke tk pgedrgen "zih bij de vervulling vn hun tk te rihten nr de belngen vn de bij het fnds betrkken deelnemers, gewezen deelnemers en verige belnghebbenden, en ervr te zrgen dt dezen zih dr hen p evenwihtige wijze vertegenwrdigd kunnen velen 1 ". en gede vrmgeving vn de medezeggenshp, en zveel mgelijk trnsprntie in de strtegi, besluitvrmingssrrutuur, inrihting en werkwijze vn een fnds, drgen bij n het vlden n deze wettelijke pdrht. Welke rndvrwrden kunnen wrden nderkend wrn met zijn vldn m te wrbrgen dt belnghebbenden zih evenwihtig vertegenwrdigd velen? verntwrdelijkheden ndersheiden en helder beleggen... Binnen elke tkrgnistie kunnen vershillende verntwrdelijkheden wrden nderkend, zls de uitveringsverntwrdelijkheid, en de verntwrdelijkheid vr het interne teziht p de uitvering. en dequte inrihting vn de rgnistie vereist dt helder is bij welke geledingen de vershillende verntwrdelijkheden zijn belegd. Het beleggen vn lle ruile verntwrdelijkheden bij een geleding mkt een rgnistie kwetsbr. De S heeft in zijn rihtlijnen vr pensin fund gvernne vn juli 22 ndrukkelijk een sheiding bepleit tussen uitvering en teziht 2.... dr neerleggen wr ze k gedrgen kunnen wrden... De sttuten vn een pensienfnds bevtten veell beplingen ver de verntwrdelijkheidsverdeling, mr drmee is ng niet gezegd dt de tkverdeling in de prktijk drmee sprt. Indien het bestuur vn een pensienfnds niet meer dn twee ml per jr vergdert, kn het p ppier vr tl vn zken verntwrdelijk zijn, mr drgt het die verntwrdelijkheden feitelijk slehts in nm. De uitvering vn een pensienregeling vergt, nst een evenwihtige belngenbehrtiging, deskundigheid p tl vn terreinen, zls dministrtieve rgnistie, turiele deskundigheid, kennis vn nniele mrkten, et. Deze deskundigheid kn dr een pensienfnds wrden ingehuurd, hetgeen de vrg prept nr de nderlinge tkverdeling tussen de ingehuurde dviseur f uitveringsrgnistie enerzijds, en de frmed verntwrdelijke geleding nderzijds. In de prktijk kmen de vlgende situties vr: een vlledige uitbesteding vn de uitvering, het vlledig in eigen beheer uitveren, en een tussenvrm wrbij het pensienfnds een uitveringsrgnistie vr beplde tken inshkelt. Wr het m gt is dt degene die ergens verntwrdelijk vr is, in stt is zijn verntwrdelijkheid te drgen, en die verntwrdelijkheid feitelijk k drgt. Is de geleding die frmeel de hgste verntwrdelijkheid heeft p bijvrbeeld het beleggingsbeleid ng steeds 1 Artikel 5 lid 4 Pensien- en Sprfndsenwet - "The gvernne struture shuld ensure n pprprite divisin f pertinl nd versight respnsibilities, nd the untbility nd suitbility f thse with suh respnsbilities", juli 22, guidelines pensin fund gvernne 59
SZ Hr Strtntitie nderzek en studiedg pensin fund gvernne leding in de beleidsbepling, f wrdt het beleid vn het fnds p dit punt in de prktijk bepld dr de dviseur f de uitveringsrgnistie? Welke mte vn deskundigheid met een pensienfndsbestuur zelf hebben p een dergelijk beleidsterrein? Zijn er in de rgnistie vldende wrbrgen ingebuwd dt het bestuur zijn verntwrdelijkheid kn wrmken? Indien dt niet het gevl is, welke plssingen zijn dn denkbr? Welliht kn een pensienfnds met behud vn het speieke krkter vn het fnds tt een herinrihting vn de bestuurlijke verntwrdelijkheden kmen die meer vereenkmt met de wijze wrp feitelijk gewerkt wrdt. In de litertuur wrdt wel gepperd dt een Rd vn mmissrissen een gede funtie zu kunnen hebben bij een pensienfnds. He met tegen deze suggestie wrden ngekeken, en welke ndere rgnistiemdellen zijn in het kder vn een gede gvernne vn pensienfndsen denkbr? Vr lle denkbre mdellen geldt vnzelfsprekend dt een gede tkfbkening vereist is. Andhtspunten bij de suggestie vn een Rd vn mmissrissen zijn vrts: - de htergrnd vn de mmissrissen (zijn zij fkmstig vn een vkrgnistie dn wel nfhnkelijk?), en - wie benemt en ntslt de mmissrissen?...en nkmen dr ddwerkelijk verntwrding fte leggen Pensienfndsen hebben tt tk de belngen te behrtigen vn de deelnemers en gepensineerden, mr leggen zij n hen k ddwerkelijk verntwrding f ver het geverde beleid? Vr beursgenteerde ndernemingen is een institutineel kder, wrbinnen p de juiste mnier verntwrding kn wrden fgelegd, wettelijk vrgeshreven. en dergelijk kder ntbreekt meestl bij pensienfndsen. Dt betekent dt de diret belnghebbenden bij een pensienfnds veell niet de mgelijkheid hebben het bestuur f te rekenen p het beleid, lt stn de ultieme nsequentie n sleht beleid te verbinden, te weten het heenzenden vn het bestuur. Stt het ntbreken vn een institutineel kder in de weg n het p de juiste mnier fleggen vn verntwrding n de belnghebbenden? De medezeggenshp is thns ls vlgt vrmgegeven. en ntl pensienfndsen kent een deelnemersrd. De mte wrin de deelnemers en gepensineerden vi de deelnemersrd invled hebben p het beleid vershilt. In de prktijk kmen k vrbeelden vr vn pensienfndsen die sttutir verpliht zijn tt het jriijks fleggen vn verntwrding n lle deelnemers en gepensineerden (bijvrbeeld het Philips pensienfnds). He vk kmt het in de prktijk vr dt deelnemers en gepensineerden regelmtig een verntwrding vn het fndsbestuur, bijvrbeeld in de vrm vn een jrverslg, ntvngen? Zijn de jrverslgen in hun huidige vrm vr dt del geshikt? Het is derhlve de vrg f met de vershillende vrmen vn medezeggenshp en infrmtieverstrekking zls die in de prktijk vrkmen in vldende mte ddwerkelijk verntwrding wrdt fgelegd. bestuurlijke hygiene nder bestuurlijke hygiene kunnen l die nrmen en wrden wrden gevt die een rgnistie bestempelen tt een ftsenlijk pererende, integere rgnistie. nkele vrbeelden: - De vergeding vr beleidsbeplers dient in vereenstemming te zijn met hun tken en verntwrdelijkheden. Dt de vergeding vr bestuurs- en diretieleden vn pensienfndsen sms hg is, is gelet p de mplexiteit vn de pensienrgnistie vrstelbr, mr legt het pensienfnds drver verntwrding f? n he met wrden ngekeken tegen de eveneens vrkmende situtie dt de beleidsbeplers vn een pensienfnds geen vergeding ntvngen? - De wijze wrp het pensienfnds mgt met integriteitsvrgstukken. Z met een pensienfnds beshikken ver een gedrgsde, die pgesteld is met inhtneming vn de regels die de PVK drvr heeft gesteld. Is die de dr het fnds serieus geimplementeerd (gemmunieerd p de werkvler, wrbrging vn de nleving, nstellen vn mplinefer), f is de de een dde letter? 6
sz; Mr Strtntitie nderzek en studiedg pensin fund gvernne 4. Wt meten het nderzek en de studiedg pleveren? Het nderzek en de studiedg hebben tt del het pensienveld te inspireren het nderwerp pensin fund gvernne bvenn de eigen gend te zetten dr hen een spiegel vr te huden. Het belng vn dit nderwerp dient vr pensienfndsen (sile prtners) helder te zijn, en zij zullen nrete hndreikingen meten krijgen m hun verntwrdelijkheid in deze te kunnen nemen. Dit betekent dt het nderzek geen studeerkmerprdut met zijn, mr dt het een beeld met geven dt herkenbr is vr fndsen, en dt bijdrgt n de bereidheid vn fndsen m de disussie ver dit nderwerp n te gn. (nderzek) nreet zl het nderzek een rpprt pleveren, bestnde uit twee nderdelen: A. en ged beeld vn de mte wrin en de wijze wrp pensienfndsen in Nederlnd thns de prinipes vn pensin fund gvernne nleven, wrbij vnwege de mplexiteit vn de (dministrtieve) rgnistie ndersheid wrdt gemkt tussen grte (glbl: meer dn 1 deelnemers) en middelgrte fndsen. Het nderzek met een weergve bevtten vn best, mr k vn bd prties. B. en relistishe en brede verkenning, vn hg niveu, vn de mgelijke invullingen vn het nept pensin fund gvernne, met inhtneming vn de speieke rd en kenmerken vn het fenmeen pensienfnds. Drbij kn ndht wrden geshnken n de gvernne vn die pensienfndsen in het buitenlnd die vr de Nederlndse fndsen relevnt vergelijkingsmteril zijn. (studiedg) Het nderzeksrpprt zl p de studiedg wrden gepresenteerd. Het niveu vn de studiedg zl hg meten zijn m het begde effet te bereiken Dit implieert nder meer: gezghebbende sprekers, een prfessinele gespreksleider en een mbine zls in de pensienwereld gebruikelijk is. 5. wijze vn ffreren Vnwege nnieel-tehnishe redenen dienen prte ffertes te wrden ingediend vr nderzek en studiedg. 6. brnnen Vr het nderzek kn gebruik gemkt wrden vn penbre brnnen (jrverslgen, sttuten en reglementen vn pensienfndsen). Vr een beeld vn de werkwijze in de prktijk zl rehtstreeks infrmtie meten wrden ingewnnen bij de beleidsbeplers vn de fndsen. verige te rdplegen brnnen: de kepelrgnisties (Stihting vr ndernemingspensienfndsen, de Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen en de Unie vn Berepspensienfndsen), de Pensien- & Verzekeringskmer, de Stihting vn de Arbeid, het rdintiergn Smenwerkende uderenrgnisties. 7. plnning Het nderzek zl binnen een tijdsbestek vn 4 mnden wrden fgernd. De nferentie zl in prinipe in het vrjr vn 24 pltsvinden. 8. begeleiding Vr de begeleiding vn het nderzek en vn de pzet vn de nferentie is een werkgrep ingesteld die de pdrhtgever vertegenwrdigt. De werkgrep stt nder leiding vn een mbtenr vn de fdeling Pensienbeleid, diretie Arbeidsverhudingen vn SZW. Drnst nemen n de werkgrep deel een medewerker vn de Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen en een medewerker vn de Stihting vr ndernemingspensienfndsen. De werkgrep zl z vk ls ndig is bijeenkmen. Dmst wrdt een klnkbrdgrep ingesteld wrin het pensienveld vertegenwrdigd is (de drie kepelrgnisties p bestuurlijk niveu, het rdintiergn Smenwerkende uderenrgnisties, en de Stihting vn de Arbeid). De klnkbrdgrep zl de strtntitie vr mmentr vrgelegd krijgen, lsmede het nept eindrpprt. 61
62
Bijlge II NDRZKSTAM PNSIN FUND GVRNAN 6
nderzekstem pensin fund gvernne ALLN 8 VRY Prf, mr Steven R. Shuit Prf, mr Gerrd vn Slinge Mr Tim M. Stevens Mr A. Wijnnd Rutten Mr Flris L. Pierik BR6RN Ir. Jques M. Wintermns Drs. teutje Hijmns vn den Bergh MBA Drs. Rbert J.G Reijers Vr ndere infrmtie ver het nderzek kunt u ntt pnemen met: steven.shuit@llenvery.m gerrd.vnslinge@llenvery.m wijnnd.rutten@llenvery.m j.wintermns@berrn.nl.hijmns@berrn.nl Dit rpprt kunt u dwnlden vi: www.llenvery.m/pensinfundgvernne www.berrn.m/pensinfundgvernne 64
Bijlge III SAMNSTLLING N TAAKSTLLING VAN: BGLIDINGSWRKGRP KLANKBRDGRP RFRNTIGRP GSPRKSPARTNRS 65
Smenstelling werkgrepen Begeleidingswerkgrep De Begeleidingswerkgrep ws een mndelijks pertineel verleg tussen het Ministerie vn Sile Zken, Allen & very LLP, Ber & rn en vertegenwrdigers vn de Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen (VB) en de Stihting vr ndememingspensienfndsen (PF). In de Begeleidingswerkgrep werd de vrtgng vn het nderzek besprken met behud vn ieders verntwrdelijkheid en nfhnkelijkheid. De vlgende persnen mkten deel uit vn de Begeleidingswerkgrep: 1. Mevruw mr K. Bitter Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen 2. Mevruw L.H. vn der Heiden Ministerie vn Sile Zken en Werkgelegenheid. De heer mr R.J.J. Krgten Stihting vr ndernemingspensienfndsen 4. Mevruw mr W.M.M. vn der Pl Ministerie vn Sile Zken en Werkgelegenheid 66
Smenstelling werkgrepen Klnkbrdgrep Het Ministerie vn Sile Zken en Werkgelegenheid heeft een Klnkbrdgrep gevrmd vr verleg ver de pdrht n Allen & very LLP, uitgeverd dr Allen & very LLP met Ber & rn. De Klnkbrdgrep werd gevrmd dr vertegenwrdigers vn de drie kepelrgnisties, de STAR en het S. De vlgende persnen mkten deel uit vn de Klnkbrdgrep: 1. De heer drs. M.P. Brekhuijsen rdintiergn Smenwerkende uderenrgnisties 2. De heer drs. K.B. vn Ppt Stihting vn de Arbeid. Mevruw drs. M..J. Shuit Stihting vn de Arbeid 4. De heer H.A.. Spit Unie vn Berepspensienfndsen 5. De heer mr drs. J.J. vn de Velde Stihting vr ndememingspensienfndsen 6. De heer drs. A. Wennekus Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen 67
Smenstelling werkgrepen Referentiegrep In het kder vn het nderzek zijn er twee bijeenkmsten gehuden vn de Referentiegrep. p de eerste bijeenkmst is een ntl stndpunten getetst, mede ter vrbereiding vn het nderzek. In de tweede bijeenkmst zijn enkele nlusies vn het nderzek getetst. In beide gevllen zhten wij vr de tetsing het rdeel vn drte p persnlijke titel uitgendigde persnen die in meerderheid lsstn vn bestuurlijke verntwrdelijkheid in de pensiensetr en die bereid zijn "ut f the bx" te denken. De leden vn de Klnkbrdgrep wren tevens uitgendigd vr de bijeenkmsten vn de Referentiegrep. De vlgende persnen mkten deel uit vn de Referentiegrep: 1. De heer A.J. Akkermn SPF Beheer B.V. 2. De heer drs. D.J. de Beus Vrmlig vrzitter hfddiretie PGGM. De heer drs. P.R. Brnkhrst Stihting vr ndememingspensienfndsen, Stihting Shell Pensienfnds 4. De heer mr P.P. de Kning Vrmlig vrzitter S..G..P 5. De heer A.W. Lehner Vrmlig direteur ANB 6. De heer mr R.H. Mtmn Hfd Juridishe en Fisle Zken Stihting Pensienfnds ABP 7. De heer drs. A.A. Ngtegl Hewitt Heijnis & Kelmn Interntinl B.V 8. De heer drs. S.. Peij Direteur rprte Gvernne, De Gln Grep 9. De heer G..A. vn Til KPMG 68
Smenstelling werkgrepen Gespreksprtners Alders, J.G.M. Beker, ir. A. Belt, mr B. vn de Bitter, mr K. Blwerk, RA A.A.M. Brgdrff P.J.. Bvenberg, prf. dr. A.L. Brink AAG, R.W.. vn den Brekhuijsen, drs. M.P. Brnkhrst, drs. P.R. Dlen, G.A.W. vn Dijkstr RA, drs. N. Driessen, drs...h.j. Dumnt, mr H.M.A. ijsink, R.R.M. Hek, D. Jngerius, A. Kimmels, H. Klet R, J.W. Klpper, mr J.Ph.W. Kning, mr P.P. de Krgten, mr R.J.J. Lngejn, mr drs. T. Lehner, A.W. Mtmn, mr R.H. Ngtegl, drs. A.A. Nieuwenhven, drs. R.A. Ppt, drs. K.B. vn Riemen, T. Shuten drs. J.J.P. Snippe, drs. J. Spit, H.A.. Thmn, mr H.J. Uijen, mr.a.w.m. Uppermn, mr R.D. Velde, mr drs. J.J. vn de Verheij, drs. G. Wennekus, drs. A. Wijffels, dr. H.H.F. Wijs, drs. M.W. de Witteveen, mr D.. Wuters, A.H.M. PGGM Stihting Pensienfnds Ardis Nederlnd BPF Tndrtsen en Speilisten Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen Pensienfnds Akz Nbel Vereniging vn Bedrijfstkpensienfndsen entr Vrzitter Aturieel gentshp rdintiergn Smenwerkende uderenrgnisties Stihting Shell Pensienfnds PM Stihting Pensienfnds Akz Nbel Stihting vn de Arbeid AZL N.V. SP Tndrtsen SBA Artsenpensienfndsen Vkentrle FNV NVG Administrtiekntr Setr Wningrprties DNB-PVK VB Stihting vr ndernemingspensienfndsen Ministerie SZW Vrmlig direteur ANB Stihting Pensienfnds ABP Hewitt Heijnis & Kelmn Interntinl VN/NW Stihting vn de Arbeid KB Sil Fnds Buwnijverheid Hlding N.V. Philips Pensins mpetene enter Unie vn berepspensienfndsen Stihting vr ndememingspensienfndsen Stihting Pensienfnds Hre & tering Stihting Pensienfnds Ats rigin Stihting vr ndememingspensienfndsen VN/NW FNV Bndgenten SR Stihting Pensien pleidingen DNB-PVK Interplis 69
7
Bijlge IV RSULTATN NQUT- N STUKKNNDRZK 71
Resultten enquete- en stukkennderzek Inhud 1 Inleiding 2 nderzeksverntwrding 2.1 Het Nederlndse pensienveld in krt gebrht 2.2 Bendering vn het pensienveld 2. Respns Nut, ndzk en eigen berdeling vn PFG 4 Pen sine n uitvering in de prktijk 4.1 Pensienuitveringsmdellen 4.2 mvng vn de uitveringsrgnistie 4. Uitbesteden vn tiviteiten 5 Bestuur en diretie 5.1 Smenstelling vn het bestuur 5.2 Werkwijze vn het bestuur 5. Smenwerking met diretie 5.4 Berdeling vn bestuur en diretie 5.5 Beleggingsdviesmmissies 5.6 nfhnkelijkheid 5.7 Bestuurdersnsprkelijkheidsverzekering 6 Deskundigheid 6.1 Kennis en ervring vn bestuurders 6.2 Bijshling 7 Medezeggenshp 7.1 Medezeggenshpsrgnen in de prktijk 7.2 Deelnemersrden in de prktijk 7. Deelnemersvergderingen in de prktijk 8 penheid 8.1 Afbkening vn tken en verntwrdelijkheden 8.2 Uitveringsksten en beleggingsresultten 8. Bestuurders 8.4 Jrverslggeving en verntwrding fleggen 8.5 Pensienregeling 8.6 Infrmtieverstrekking vi jrverslg en websites 9 Klhten 1 xterne dviseurs 1.1 Aturissen 1.2 Auntnts 72
Resultten enquete- en stukkennderzek 1 Inleiding In pdrht vn het ministerie vn Sile Zken en Werkgelegenheid hebben Allen & very en Ber & rn een nderzek uitgeverd en een studiemiddg gergniseerd met ls del het pensienveld te inspireren m het nderwerp pensin fund gvernne (PFG) bvenn de eigen gend te zetten. In het rpprt is een verkenning (p hfdlijnen) vn de mgelijke invullingen vn PFG beshreven. Deze verkenning is ingekleurd met bevindingen ten nzien vn de huidige Nederlndse PFG prktijk zls deze nr vren kwmen uit een grtshlig enquete-nderzek en de nlyse vn (juridishe) dumenttie vn pensienfndsen. Middels een uitgebreide enquete zijn respndenten bevrgd ver een breed sl n PFGgerelteerde nderwerpen. Prllel n de enquete hebben de nderzekers getrht rehtstreeks inziht te krijgen in de juridishe weergve vn de nderlinge verhudingen binnen de pensienstihtingen en russen de stihtingen en hun belnghebbenden. Hierte zijn vn een grt ntl fndsen de juridishe stukken bestudeerd. In deze bijlge zijn de uitkmsten vn deze twee deelnderzeken nder beshreven. Bij de nlyse vn de gegevens is rekening gehuden met de diversiteit vn het Nederlndse pensienveld ten nzien vn nder meer fndstype, mvng vn het fnds, mte vn herverzekering en de rgnistie vn de uitvering. Bij ndere nlyse is gebleken dt met nme tussen vershillende grtteklssen nzienlijke vershillen in gvernne bestn. m deze reden wrdt in dit verslg met nme ingegn p vershillen tussen grtteklssen. Hierbij wrden ndersheiden: zeer kleine fndsen (-1. tieve deelnemers en gepensineerden), kleine fndsen (1.1-1. tieve deelnemers en gepensineerden), middelgrte fndsen (1.1-1. tieve deelnemers en gepensineerden), grte fndsen (1.1-1.. tieve deelnemers en gepensineerden) en zeer grte fndsen (meer dn 1 miljen tieve deelnemers en gepensineerden). Deze bijlge vlgt de strutuur vn de enquete. N de nderzeksverntwrding wrdt in eerste instntie nder ingegn p het geperipieerde nut en ndzk vn de ndht vr PFG, wm de uitveringswijze vn de fndsen nder beshuwd wrdt. Vervlgens zijn de nderzeksresultten betreffende de relevnte dimensies vn PFG weergegeven, zls de rgnistie en werkwijze vn de fndsleiding, deskundigheid, nfhnkelijkheid, exteme dviseurs en medezeggenshp. Grg mken wij vn de gelegenheid gebruik de bijn 2 fndsen te dnken vr het invullen vn de enquete. Veel dnk gt tevens uit nr fndsen die bereid wren de veell vertruwelijke stukken te te sturen. Wij weten he vk pensienfndsen in Nederlnd ngeshreven wrden vr infrmtie; dt zveel fndsen de meite hebben genmen nze enquete te returneren bewijst ns inziens het belng dt zij hehten n PFG. De steun vn de kepels heeft k zeker een psitieve bijdrge geleverd n de uitznderlijk hge respns. 7
Resultten enquete- en stukkennderzek 2 nderzeksverntwrding 2.1 Het Nederlndse pensienveld in krt gebrht Bij nvng vn het prjet, hebben de nderzekers bsisgegevens vn de Nederlndse pensienfndsen ntvngen vn de Pensien- & Verzekeringskmer (PVK). p bsis vn deze gegevens is het Nederlndse pensienveld in krt gebrht. In ttl zijn gegevens vn 862 fndsen ntvngen. Dit ntl is gerrigeerd vr de fndsen die ten tijde vn het nderzek in liquidtie wren (14) f wrvn de gegevens nvlledig wren (4), wm tt een veld vn 724 fndsen is gekmen. Bij deze fndsen zijn ruim ht miljen tieven en gepensineerden ngeslten. Hiervr beheren deze fndsen een vermgen vn 42 miljrd 1. Het pensienveld is vervlgens gesegmenteerd p bsis vn het fndstype en het ntl tieve deelnemers en gepensineerden. Deze segmenttie is in tbel 2.1 weergegeven. Grttklsse [tieve deelnemers en PF BPF BPR n Zeer kleine fndsen [leine fndsen Middelgrte fndsen Grte fndsen Zeer grte fndsen -1. 1.1-1. 1.1-1. 1.1-1. 1.. All 22 61 11 2 TTAAL # % 615 85 98 14 11 2 724 1 Tbel 2.1: verziht vn het Nederlndse pensienveld: ntl pensienfndsen 1 UlUUI Uit dit beeld blijkt dt het Nederlndse pensienveld vr het vergrte deel (85%) uit ndememingspensienfndsen (PF) bestt, 14% vn het ttl ntl fndsen bedrijfstkpensienfndsen (BPF) zijn en dt er slehts een klein ntl berepspensienfndsen bestt (BPR). Uit tbel 2.1 blijkt bvendien dt het merendeel vn de PF'en (zeer) kleine fndsen zijn en slehts 22 PF'en middelgrt zijn. Alle (zeer) grte fndsen zijn BPF'en. 59 1 8 2 1 De gegevens ntvngen vn de PVK hebben betrekking p 22. 74
Resultten enquete- en stukkennderzek Uit de tbellen 2.1b en 2.1 blijkt dt het belng vn het reltief kleine ntl BPF'en in termen vn het ntl tieve deelnemers en gepensineerden en belegd vermgen grt is. 11.1 ^^M Zeer kleine fndsen.2,4 11,7 Kleine fndsen,5 M 51,7 Middelgrte fndsen ^ ^ 117,7 Grte fndsen Zeer grte fndsen TTAAL 58,1 178, 12,5' 281,9 1,8 419,2 67 1 Tbel 2.1b: verziht vn het Nederlndse pensienveld: belegd vermgen ( mrd) 12 28 14 42 1 Z is ruim 8% vn het ttl ntl tieve deelnemers en gepensineerden ngeslten bij de BPF'en en beheren deze fndsen bijn 7% vn het ttle belegd vermgen. Met het g p de representtiviteit vn het enquete-nderzek is de deelnme vn deze grep grte fndsen vn zeer grt belng. Zeer kleine fndsen Kleine fndsen Middelgrte fndsen Grte fndsen Zeer grte fndsen TTAAL Tbel 2. l: verziht vn het Nederlndse pensienveld: ntl tieve deelnemers en gepensineerden (') Uit de tbellen 2.1 t/m blijkt dt 9% vn de fndsen tt de grep (zeer) kleine fndsen behrt (minder dn 1. tieven en gepensineerden). Deze grep fndsen beheert 15% vn het Nederlndse pensienvermgen en bedient 11% vn jle tieve deelnemers en gepensineerden. Dmst is er een reltief kleine grep vn ir 75 middelgrte en (zeer) grte fndsen, die 85% vn het Nederlndse pensienvermgen beheert en bijn 9% vn lle tieven en gepensineerden in Nederlnd bedient. Tt slt geeft guur 2.1 een verziht vn de reltie tussen het ttl belegd vermgen en het ntl tieve deelnemers en gepensineerden vn de fndsen in het nderzek. r is een duidelijk lineir verbnd tussen het ttl belegd vermgen en het ntl tieve deelnemers en gepensineerden. De nlusies die zijn getrkken p bsis vn grtteklssen tieve deelnemers en gepensineerden lijken dus k bruikbr wnneer ls grtteklsse belegd vermgen wrdt gekzen. Hierin is 1.8 mi belegd vermgen pgenmen vn pensienfndsen dt dr de nderzekers niet n een speiek PF-segment kn wrden tegewezen. 75
Resultten enquete- en stukkennderzek 1.. Figuur 2.1 1 1 1. 1. Belegd vermgen ( mi) 2.2 Bendering vn het pensienveld nquete-nderzek Bij de bendering vn de pensienfndsen hebben de nderzekers twee methden gehnteerd. De (zeer) kleine en middelgrte PF'en zijn shriftelijk benderd, wrbij de enquetes werden begeleid dr een nbevelingsbrief vn de pensienkepels. Met de (middel)grte PF'en (met meer dn 1. tieve deelnemers en gepensineerden) en lle BPF'en en BPR'en is vrf telefnish ntt gezht met het bestuur m het nderzek n te kndigen. Dit, mdt de deelnme vn deze fndsen vn ruil belng ws vr de representtiviteit vn het nderzek. In ttl zijn er 69 enquetes uitgestuurd (niet lle gentteerde fndsen wren bereid een enquete te ntvngen). nderzek (juridishe) stukken vn pensienfpndsen Bij de nlyse vn de interne stukken vn pensienfndsen is ernr gestreefd zveel mgelijk fndsen te nlyseren die tevens de enquete hebben ingevuld. Gedurende het enquete-nderzek is deze fndsen telefnish en shriftelijk verzht medewerking n het stukkennderzek te verlenen. m te kmen tt de gewenste respns is een ntl fndsen shriftelijk benderd en is infrmtie verzmeld uit publiek beshikbre infrmtie p de websites vn pensienfndsen, uitveringsrgnisties, kepelrgnisties en de PVK. In ttl zijn 22 fndsen benderd. Gezien de beperkingen vn het stukkennderzek zijn slehts de betruwbre resultten vn het nderzek verwerkt in dit verslg. Deze resultten bevestigen in de meeste gevllen de uitkmsten vn de enquete. 2. Respns nquete-nderzek In ttl zijn 187 enquetes gereturneerd. De nbevelingsbrief vn de pensienkepels is zeer belngrijk gebleken. Vn de respndenten blijkt 85% lid te zijn vn een vn de kepelverenigingen, Immers uit tbel 1 blijkt dt de betreffende segmenten uit slehts een klein ntl fndsen met veel deelnemers en belegd vermgen bestn en dus met het g p de representtiviteit vn het nderzek vn grt belng zijn. 76
Resultten enquete- en stukkennderzek terwijl ngeveer 6% vn lle fndsen lid is vn een vn de kepels. Dit kn een vertekening vn de nderzeksresultten betekenen. In tbel 2.2 is de respns weergegeven. Grtteklsse Zeer kleine fndsen Kleine fndsen Middelgrte fndsen Grte fndsen Zeer grte fndsen PF H^H H l^l^h BPF 15 BPR 1 1 1 Ttl TTAAL 19 4 187 Tbel 2.2: verziht vn het ntl respndenten per segment In de tbel is een ntl segmenten rnje gereerd. Vnwege de reltief geringe respns kn vr deze segmenten de prktijk in hge mte fwijken vn het in deze bijlge gepresenteerde beeld. Hewel geriht n de bestuursvrzitters, is uiteindelijk ir 25% vn de gereturneerde enquetes ingevuld dr de bestuursvrzitter, terwijl k een nzienlijk deel vn de enquetes is ingevuld dr bestuurders (26%) en direteuren (21%). In tbel 2. is weergegeven dt ruim een kwrt vn de Nederlndse pensienfndsen heeft deelgenmen n het nderzek, wrnder een reltief grt deel vn de middelgrte en (zeer) grte fndsen. Nrmte de mvng vn de fndsen teneemt, blijkt een reltief grter ndeel vn de betreffende fndsen n het nderzek te hebben deelgenmen. Drnst hebben met nme fndsen die niet f gedeeltelijk zijn herverzekerd de enquete ingevuld. Het ndeel geheel herverzekerde fndsen in de respns bedrgt ir tien prent, terwijl deze grep ngeveer twintig prent vn de ttle ppultie uitmkt. 67 77 4 7 2 Grtteklsse Zeer kleine fndsen Kleine fndsen Middelgrte fndsen Grte fndsen Zeer grte fndsen PF PF BPR HL^I HLB SB SB SB TTAAL 2% 44% Tbel 2.: Bereik vn het enquete-nderzek 45% Tll 16% 5% 56% 64% 1% Dr de hge deelnme vn de (zeer) grte fndsen is de dekking vn het nderzek in termen vn het ntl tieve deelnemers en gepensineerden en belegd vermgen nzienlijk grter. Z representeren de fndsen in de respnsgrep 67% vn het ttl ntl tieve deelnemers en gepensineerden en 77% vn het belegd vermgen. Deze respns levert nr nze mening een representtief beeld p vn de wijze wrp PFG p dit mment bij de Nederlndse pensienfndsen is gergniseerd. nderzek (juridishe) stukken pensienfndsen Vn 5 fndsen zijn vertruwelijke stukken ntvngen. Dit is 15% vn de in ttl vr het stukkennderzek benderde fndsen. Uit de ntvngen stukken en de uit publieke brnnen verzmelde stukken, is een grep vn 85 fndsen geseleteerd wrvn vldende infrmtie vrhnden ws m te kmen tt rehtstreeks inziht in de juridishe weergve vn de nderlinge verhudingen binnen de pensienstihting en tussen de pensienstihting en hr belnghebbenden. De resultten vn het nderzek zijn dr deze methde zeer wrshijnlijk psitief bei'nvled dr 77
Resultten enquete- en stukkennderzek ngenmen mg wrden dt de fndsen die vldende infrmtie (publiek) beshikbr stellen tevens de meer pr-tieve fndsen zijn. Vn de genlyseerde fndsen hebben er 57 (67%) tevens meegewerkt n de enquete. k hierdr zijn de resultten vn het nderzek wrshijnlijk psitief bei'nvled. Indien de pensienfndsen een website hdden, is de infrmtie p deze website meegenmen in de nlyse. In tbel 2.4 zijn de genlyseerde fndsen nderverdeeld per segment. Grtteklsse PF BPF BPR Ttl Zeer kleine fndsen Kleine fndsen Middelgrte fndsen Grte fndsen Zeer grte fndsen 14 2 6 TTAAL 49 Tbel 2.4: verziht vn het ntl genlyseerde fndsen per segment 16 2 29 6 2 85 Wederm is een ntl segmenten rnje gereerd. Hier kn vnwege het geringe ntl genlyseerde stukken de prktijk in hge mte fwijken vn het gepresenteerde beeld. Vn de zeer kleine en kleine berepspensienfndsen ws te weinig infrmtie beshikbr m uitsprken te den in dit nderzek. In tbel 2.5 is weergegeven dt vn bijn 12% vn de Nederlndse pensienfndsen de interne stukken zijn genlyseerd. Nrmte de mvng vn de fndsen teneemt, is vn een reltief grter ntl fndsen de stukken genlyseerd. Wij nemen n dt dit de resultten vn het nderzek psitief heeft bei'nvled. Grttklsse PF BPF BPR m H Zeer kleine fndsen Kleine fndsen i^^^h Middelgrte fndsen Grte fndsen _ Zeer grte fndsen TTAAL 8% 4% 27% Tbel 2.5: Bereik vn het stukkennderzek Ttl % 14% 48% 55% 1% 12% De heveelheid beshikbre stukken per fnds vershilde sterk. Veell wren slehts jrverslg en sttuten beshikbr. Hierbij zij pgemerkt dt de juridishe dumenttie ns vk niet veel verder brengt in het nderzek nr de prktijk vn PFG. Bijvrbeeld, hewel vr de bevegdheden vn deelnemersrden veell nsluiting wrdt gezht bij de wettelijke beplingen inzke de deelnemersrd, zegt dit niets ver het feitelijk funtineren vn de deelnemersrd. 7S
Resultten enquete- en stukkennderzek Tbel 2.6 geeft een verziht vn de in het kder vn het nderzek bestudeerde stukken. Juridishe stukken Sttuten Jrverslg 22/2 Pensienreglement Deskundigheidspln Gedrgsde ABTN Uitveringsvereenkmst/SLA Reglement deelnemersrd Mndten/vlmhten Diretie-instrutie Reglement besruur TTAAL Tbel 2.6: Bestudeerde stukken PF BPF BPR I Ttl 85(1%) 77 61 1 1 28 21 17 12 9 8 SSs 2 141 1 81 Vn het merendeel vn de fndsen zijn de sttuten, het jrverslg en het pensienreglement bestudeerd. Veell is de infrmtie in deze stukken vldende m een lgemene indruk te krijgen vn de rgnistie vn het fnds. pvllend is dt de meeste fndsen die stukken hebben tegestuurd, k het deskundigheidspln en de ABTN ter beshikking hebben gesteld. Z veel mgelijk is k de website vn de pensienfndsen bestudeerd. Vn de 85 bestudeerde fndsen hdden er 52 een website 4. Het ntl fndsen met een website neemt te nrmte het fnds meer tieve deelnemers en gepensineerden heeft. BPF'en hebben reltief vker een website dn PF'en. 4 Bij fndsen met een juridish zelfstndige uitveringsrgnistie f een externe dministrteur is vk p een fznderlijk deel vn de website vn de uitveringsrgnistie vergelijkbre infrmtie vr fndsen pgenmen ls nrmliter is pgenmen p de website vn pensienfndsen met een eigen website. Deze fndsen merken wij n ls fndsen met een website. 79
Resultten enquete- en stukkennderzek Nut, ndzk en eigen berdeling vn PFG Uit het nderzek 'Kers beplen' 5 uit 2 blijkt dt slehts een derde deel vn de fndsen het verbeteren vn PFG ls een belngrijke tt zeer belngrijke verbeterpririteit beshuwde. pvllend hierbij ws dt ruim zestig prent vn de grte fndsen PFG ls een (zeer) belngrijke verbeterpririteit zg. Sinds de publitie vn 'Kers beplen' heeft het them PFG in de sptlights gestn, hetgeen welliht het urgentiebesef vn fndsbestuurders ten nzien vn het nderwerp psitief heeft be'invled. m dit te tetsen, is de enquete fgeslten met vrgen ver het nut en de ndzk vn de ndht vr PFG. Figuur.1 geeft de ntwrden p deze vrgen weer. 1 8 6 4 Is de ndht vr PFG nuttig en ndzkeliik? Prktish lle fndsen ndershrijven het nut vn de ndht vr PFG. Vrts blijkt dt ruim thtig prent vn de fndsen de ndht vr PFG dr de fndsen k ddwerkelijk ls ndzkelijk beshuwt. Vrl fndsen die de risi's geheel hebben herverzekerd, hebben deze ltste vrg ehter negtief bentwrd; dit betreft met nme kleinere PF'en. verigens kn juist ten nzien vn deze vrgen een vertekening bestn binnen de respnsgrep. immers, fndsen die hebben deelgenmen n dit nderzek, zijn wrshijnlijk fndsen die het them k ddwerkelijk ndzkelijk hten. 2 Figuur.1 Vrts is de fndsen gevrgd de gvernne vn het Nuttjg Ndzkelijk eigen fnds te berdelen. De ntwrden p deze vrg zijn weergegeven in guur.2. Ter referentie is in het enquetefrmulier ngegeven dt het rpprtijfer 1 betekent dt de gvernne vn het fnds vereenkmt met de eisen zls die zijn gesteld in de Nederlndse rprte gvernne de (de Tbksblt) 6.! nderzek nr pensienuitvering, uitgeverd dr Hewitt Heijnis & Kelmn en Ber & rn. 6 Wij reliseren ns dt dr enkele unieke krkteristieken vn pensienfndsen de prinipes vn de de Tbksblt niet rehtstreeks kunnen wrden tegepst p pensienfndsen. Hierp is reeds in het rpprt nder ingegn. x
Resultten enquete- en stukkennderzek Berdeling vn de gvernne vn het eigen fnds i< 1. 1. 1 Figuur.2 De fndsen berdelen de eigen gvernne met gemiddeld een 7,2; 46% vn het ttl ntl fndsen geeft zihzelf een 7. In ttl zijn er elf fndsen die zihzelf p gvemnegebied een (zwre) nvldende geven. Dr stt tegenver dt vijftien fndsen zihzelf een 9 geven en dt vier fndsen hun gvernne met de mximle sre berdelen. Het is pvllend dt dit een drietl zeer kleine PF'en betreft en een BPR.
Resultten enquete- en stukkennderzek 4 Pensienuitvering in de prktijk Pensienregelingen wrden p veel vershillende wijzen uitgeverd. De nderzekers hebben vijf generieke uitveringsmdellen gedenieerd vlgens welke de pensienuitvering kn wrden gergniseerd. Rndm elk mdel is een ntl inventriserende vrgen in de enquete pgenmen. In dit hfdstuk wrden de uitkmsten nder besprken. k bij de nlyse vn de (juridishe) dumenttie vn de pensienfndsen zijn deze vijf uitveringsmdellen ls uitgngspunt genmen. De uitveringsmdellen zijn mshreven in guur 4.1. An de respndenten is gevrgd zih in te delen in een vn deze vijf generieke mdellen. Mdel mshrijving 1 j ir een 'eigen' rgnistie met medewerkers in dienst vn de 4 itvering dr een juridish zelfstndige uitveringsrgnistie wrvn het dm/de zeggenshp ligt bij het pensienfnds f de nderneming Uitv itvering dr een externe pensiendministrteur, het fnds mkt hierbij gebruik vn eigen i bestuursndersteuning (zgenmd 'bestuursbureu'i H itvering dr een externe pensiendministrteur. k de bestuursndersteuning rdt dr de externe dministrteur uitgeverd Figuur 4.1: verziht vn generieke uitveringsmdellen Mdel 1 t/m zijn mdellen wrin de fndsen zelf zrg drgen vr (een grt deel vn 7 ) de pensienuitvering. Bij de mdellen 4 en 5 is de uitvering (vrijwel) geheel uitbesteed n een derde prtij. Het primire ndersheid tussen deze ltste twee mdellen is dt bij mdel 4 het bestuur ndersteund wrdt dr een eigen bestuursbureu, terwijl dt in mdel 5 dr een exteme pensiendministrteur verzrgd wrdt. 7 Dit is fhnkelijk vn de mte vn uitbesteding vn de hfdtken pensiendministrtie en/f vermgensbeheer. 82
Resultten enquete- en stukkennderzek 4.1 Pensien uitveringsmdellen In nderstnde guur zijn de uitveringsmdellen per segment weergegeven. Pensienuitveringsmdellen per segment Mdel 1 i Mdel 2 Mdel Mdel 4 i Mdel 5 uu % U bu 41) 2 n PF BPF BPR Ttl Figuur 4.2 Ruim zestig prent vn de PF'en vert de pensienregeling zelf uit (mdel 1 t/m ). PF'en werken vrnmelijk met een eigen rgnistie, vk met medewerkers in dienst vn de werkgever (mdel 2). Hierbij is het vn grt belng dt de sheidslijn tussen de nderneming en het fnds duidelijk is. In ir zestig prent vn de gevllen is de pdrht vn het bestuur n de uitveringsrgnistie ntrtueel vstgelegd. In veertig prent vn de gevllen is de nfhnkelijkheid vn de medewerkers ten pzihte vn de werkgever in een instrutie f reglement vstgelegd. Veell ws deze infrmtie niet f te leiden uit de dr ns bestudeerde juridishe dumenttie. De middelgrte PF'en mken reltief veel gebruik vn een juridish verzelfstndigde uitveringsrgnistie (mdel ). ir een derde vn deze uitveringsrgnisties werkt niet vr ndere fndsen, terwijl ng eens ruim een derde een gering deel vn hr tiviteiten vr ndere prtijen ntplit. In prktish lle gevllen is de pdrht vn het bestuur n de uitveringsrgnistie ntrtueel vstgelegd. ver het lgemeen veren deze verzelfstndigde uitveringsrgnisties lle dministrtieve tiviteiten en een nzienlijk deel vn het vermgensbeheer zelf uit. en rd vn mmissrissen hudt in tweederde vn deze gevllen teziht p de verzelfstndigde uitveringsrgnistie. Vr BPF'en blijkt mdel 5 dminnt te zijn. Met nme de (zeer) kleine BPF'en mken gebmik vn dit mdel. p de bestuursbureus (mdel 4) zijn, behudens een enkele uitzndering, vijf tt tien medewerkers werkzm. r lijken shlvrdelen te bestn vr de pensienuitvering, wnt nrmte de mvng vn de BPF'en teneemt, wrdt de pensienuitvering meer en meer nder eigen regie uitgeverd. De nlyse vn de (juridishe) stukken leidde tt vergelijkbre resultten. 4.2 mvng vn de uitveringsrgnistie Het merendeel vn de 'eigen uitveringsrgnisties' is (zeer) klein. In guur 4. is vr de (zeer) kleine fndsen de mvng vn de uitveringsrgnistie in termen vn fte 8 fgezet tegen het ntl tieve deelnemers en gepensineerden 9. Fte stt vr full-time equivlent (= medewerkers p vltijdsbsis). 9 mwille vn de leesbrheid vn guur 4. is de grens vn 1. tieve deelnemers en gepensineerden en 2 fte gehnteerd. Hierdr zijn de grte fndsen in de respnsgrep dus niet in de grshe weergve pgenmen. 8
Resultten enquete- en stukkennderzek Het verbnd tussen rgnistie mvng en deelnemersbestnd 2 PF BPF BPR 16 S 12... -"""". 8 ^ "... 4. 6. Antl deelnemers Figuur 4. Uit de guur blijkt dt het ntl uitverenden dt dr een pensienfndsbestuur vn een (zeer) klein fnds diret wrdt ngestuurd in de meeste gevllen p een hnd te tellen is. Nst uitvering dr 'eigen' medewerkers is in een grt ntl gevllen sprke vn gedeeltelijke uitbesteding vn tken. Dr de kleine mvng zijn de uitveringsrgnisties vk kwetsbr in termen vn bemensing (bijvrbeeld in het gevl vn vertrek vn sleutelfuntinrissen, nderlinge vervngbrheid en de ntwikkeling vn kermis) en de kwliteit vn pressen (te denken vlt n het vier gen prinipe f de strikte sheiding vn tken en verntwrdelijkheden). Dit knelt temeer, mdt bij de uitvering vn pensienregelingen vele speilismen (zls juridishe, turiele, nniele, IT-, pensien- en beleggingskennis) een rl spelen. Dr stt tegenver dt bij de kleine rgnisties de lijnen krt zijn, het verziht reltief eenvudig en de rdintie minder mplex is. r 4. Uitbesteden vn tiviteiten Het is in het pensienveld zeer gebruikelijk m (delen vn) kerntiviteiten nder te brengen bij een gespeiliseerde dienstverlener. In dit nderzek is de mte vn uitbesteding p hfdlijnen in krt gebrht vr de kerntiviteiten pensiendministrtie en vermgensbeheer. Dit wrdt in de nvlgende sub-prgrfen behndeld. De resultten zijn gebseerd p het enquete-nderzek, mdt is gebleken dt deze gedetilleerde infrmtie meilijk te destilleren is uit de bestudeerde stukken. S4
Resultten enquete- en stukkennderzek 1 8 6 4 2 Uitbesteding vn pensiendministrtie In guur 4.4 is vr de mdellen 1 t/m ('zelf uitveren') uitgewerkt in welke mte de pensiendministrtie is uitbesteed. De mdellen 4 en 5 zijn niet in beeld gebrht, mdt dit uitbestedingsmdellen zijn wrin de Niet Mte vn uitbesteding vn de pensiendministrtie 1-% 4-66% 67-99% BGeheel dministrtietiviteiten (en het vermgensbeheer) per denitie vlledig extern wrden uitgeverd. Het primire bestnsreht vn uitveringsrgnisties met eigen medewerkers lijkt met nme gelegen te zijn in het (gedeeltelijk) zelfstndig veren vn de pensiendministrtie'. Zeventig prent vn de fndsen met mdel 1 vert de dministrtie-tiviteiten zelf uit. Alle juridish zelfstndige uitveringsrgnisties (mdel ) veren de gehele pensien-dministrtie zelf uit. De beleidsregel uitbesteding pensienfndsen" mvt vrshriften ten nzien vn de wijze wrp pensienfndsen werkzmheden uitbesteden. mtrent een Mdel 1 Mdel 2 Mdel ntl relevnte dimensies vn deze beleidsregel zijn Figuur 4.4 vrgen in de enquete pgenmen. Z wrdt in de beleidsregel gesteld dt het pensienfnds beleid met vstleggen met betrekking tt de beheersing vn risi's die smenhngen met de uitbesteding vn bedrijfspressen. Dertig prent vn de respndenten geeft n een dergelijk beleid te hebben gefrmuleerd. Hierbij geldt dt nrmte de mvng vn het fnds teneemt, de fndsen in grtere mte een dergelijk beleid hebben. Artikel 4 vn de beleidsregel shrijft vr dt fndsen een systemtishe nlyse meten mken vn de risi's die smenhngen met de uitbesteding. p dit mment wrdt een dergelijke nlyse dr iets meer dn twintig prent vn de fndsen shriftelijk vstgelegd. k hier geldt dt met nme grte fndsen dit den. Vrts stelt rtikel 6 vn de beleidsregel, dt het pensienfnds regelmtig de uitbestede werkpressen met tetsen. In de prktijk blijkt dt veertig prent vn de fndsen een predure heeft pgesteld vr de berdeling vn de 'inbestedende' rgnistie. In rtikel 7 vn de beleidsregel zijn vereisten mshreven ten nzien vn de uitbestedingsvereenkmst. In guur 4.5 is een ntl relevnte ntrtdimensies pgenmen. Hierbij is ndersheid gemkt tussen fndsen met meer f minder dn 1. tieve deelnemers en gepensineerden. 1 Zie hiervr k de vlgende prgrf mtrent vermgensbeheer. '' Besluit vn de Pensien- & Verzekeringskmer vn 22 jnuri 24, nr..28/24-725, hudende een beleidsregel inzke uitbesteding dr pensienfndsen. 85