Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 31 oktober 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61665 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Lezen - Hoofdgedachte Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Verderkijker Over dit lesmateriaal Pagina 1
Lezen - Hoofdgedachte Vooraf Je leert hoe je de hoofdgedachte van een tekst snel kunt vinden. Leerdoelen: Je kunt aangeven op welke vraag de hoofdgedachte van een tekst antwoord geeft. Je kunt aangeven in welk gedeelte van de tekst je de hoofdgedachte meestal vindt. Je kunt het verschil omschrijven tussen het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst. Eindproduct Deze opdracht rond je af met het maken van: een woordenwolk, en een toets over de hoofdgedachte van een tekst. Beoordeling Je docent beoordeelt je woordenwolk op inhoud en vormgeving. Van de toets moet je minimaal 4 van de 6 meerkeuzevragen goed beantwoorden voor een voldoende. Activiteiten Stap Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Groepsgrootte Activiteit Alleen + samen Bestudeer het Kennisbankitem 'De hoofdgedachte van een tekst'. Alleen + samen Internet of televisie? Lees en beantwoord de vragen. Alleen + samen Lees en beantwoord de vragen. Alleen + samen Bekijk de woordenwolk. Pagina 2
Stap 5 Stap 6 Alleen Alleen Ga zelf een woordenwolk maken. Maak de toets: 'Hoofdgedachte'. Benodigdheden Mobiele telefoon Tijd Voor deze opdracht heb je twee lesuren nodig. Stap 1 Waar of niet waar Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende onderwerpen: KB: Lezen: Het onderwerp van een tekst KB: Lezen: De hoofdgedachte van een tekst Bekijk de volgende stellingen. Zijn ze waar of niet waar? 1. Het onderwerp van een tekst geeft aan waar de tekst over gaat. 2. Het onderwerp van een tekst is altijd een hele zin. 3. Twee teksten die over hetzelfde onderwerp gaan kunnen een heel verschillende inhoud hebben. 4. Een samenvatting van een tekst in één zin noem je de hoofdgedachte van de tekst. 5. De hoofdgedachte van een tekst is altijd een hele zin. Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Hebben jullie dezelfde antwoorden? Bespreek eventuele verschillen. Stap 2 Pagina 3
Internet of televisie Lees de volgende tekst. Jongeren: liever internet dan televisie Voor het eerst vinden jongeren tussen de 16 en 24 jaar internetten belangrijker dan televisie kijken. Dit blijkt uit een onderzoek in tien Europese landen (ook in Nederland). 82% van de jongeren zit minimaal vijf dagen per week op internet. 77% kijkt nog even vaak tv als daarvoor 48% denkt dat internet de oorzaak is van de daling van verkoop van tv s. Opdracht 1. Probeer in een sms-bericht de inhoud van dit bericht naar een vriend te sturen. 2. Diezelfde klasgenoot moet jou ook een sms sturen. 3. Vergelijk de sms-berichten. Bespreek de verschillen. 4. Bepaal samen welk bericht de beste samenvatting is. Stap 3 Pagina 4
Twee artikelen Download het Werkblad: Artikel 1. Lees het artikel. Beantwoord de twee vragen die onder het artikel staan. Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden van een of twee klasgenoten en bespreek eventuele verschillen. Komen jullie er niet uit, vraag dan hulp aan de docent. Download nu ook het Werkblad: Artikel 2. Lees artikel 2 en beantwoord de vraag die onder het artikel staat. Heb je voor dezelfde zin gekozen als je buurman/buurvrouw? Stap 4 Woordenwolk Van een krantenartikel is een 'woordenwolk' gemaakt. In een woordenwolk geldt dat hoe vaker een woord voorkomt in het artikel, hoe groter en donkerder het woord in de wolk staat. Bekijk de woordenwolk samen met een klasgenoot. Wat zijn de belangrijkste woorden? Wat is volgens jullie het onderwerp van het artikel bij deze woordenwolk? En wat is volgens jullie de hoofdgedachte van het artikel? Pagina 5
Stap 5 Zelf maken Je gaat nu zelf een woordenwolk van een artikel maken. Zoek op internet een artikel van ongeveer 200 woorden. Selecteer de tekst van het artikel. Ga dan naar de volgende website: www.wordle.nl (klik op 'Create your own' en volg de aanwijzingen). Maak op deze site een woordenwolk en print deze uit. 1. Bevat de woordenwolk de woorden die je had verwacht? 2. Staan er woorden niet in of staan sommige woorden er kleiner (of juist groter) in dan je had verwacht? 3. Kies de belangrijkste woorden uit je woordenwolk. 4. Maak met die woorden een zin die de hoofdgedachte van het artikel weergeeft. 5. Schrijf de zin bij de woordenwolk. Overleg met je docent of hij/zij de woordenwolk nog wil beoordelen. Stap 6 Toets Je hebt nu genoeg geoefend om de toets 'De hoofdgedachte van een tekst' te doen. Pagina 6
Klik op link hieronder om de toets te starten: Je hebt een voldoende als je 4 van de 6 vragen goed hebt beantwoord. Hoofdgedachte kn.nu/7wj80 1 van 6 Wat is het onderwerp van dit artikel? Papegaai moet naar de rechter Papegaai Coco staat verkeerd geparkeerd en krijgt een boete. De Griekse stad Patras is in de ban van een papegaai. En wel een papegaai die voor de rechter moet komen. Hij heeft een parkeerboete van ruim 400 euro aan zijn broek hangen, die zijn baasje onder geen beding wil betalen. En dus moet de rechter uitkomst bieden. De 18-jarige Coco is al jarenlang een begrip in de Griekse havenstad. Hij heeft een vast plekje voor de deur van de dierenwinkel van zijn baasje Michalopoulos. Er is alleen één probleem. Omdat de kooi van Coco midden in een parkeervak staat, heeft de gemeenteraad hem een parkeerboete gegeven. De gemeenteraad spreekt van illegaal parkeren. Michalopoulos wil de boete niet betalen. Hij weigert Coco zelfs weer in zijn winkel te parkeren. Volgens hem zal de papegaai het binnen niet overleven. Het is een gezelschapsdier, die de sociale contacten op straat hard nodig heeft. Omdat ook de gemeente geen stapje terug wil doen, moet de rechter nu over Coco s lot beslissen. Hij doet binnenkort uitspraak. bron: DAG a. papegaai b. illegaal parkeren c. rechter d. Griekse havenstad Patras 2 van 6 Wat is de hoofdgedachte van dit artikel? Papegaai moet naar de rechter Papegaai Coco staat verkeerd geparkeerd en krijgt een boete. Pagina 7
De Griekse stad Patras is in de ban van een papegaai. En wel een papegaai die voor de rechter moet komen. Hij heeft een parkeerboete van ruim 400 euro aan zijn broek hangen, die zijn baasje onder geen beding wil betalen. En dus moet de rechter uitkomst bieden. De 18-jarige Coco is al jarenlang een begrip in de Griekse havenstad. Hij heeft een vast plekje voor de deur van de dierenwinkel van zijn baasje Michalopoulos. Er is alleen één probleem. Omdat de kooi van Coco midden in een parkeervak staat, heeft de gemeenteraad hem een parkeerboete gegeven. De gemeenteraad spreekt van illegaal parkeren. Michalopoulos wil de boete niet betalen. Hij weigert Coco zelfs weer in zijn winkel te parkeren. Volgens hem zal de papegaai het binnen niet overleven. Het is een gezelschapsdier, die de sociale contacten op straat hard nodig heeft. Omdat ook de gemeente geen stapje terug wil doen, moet de rechter nu over Coco s lot beslissen. Hij doet binnenkort uitspraak. bron: DAG a. Papegaai is gezelschapsdier. b. Papegaai parkeert illegaal. c. Papegaai moet naar de rechter. d. Papegaai krijgt parkeerboete. 3 van 6 Wat is het onderwerp van dit artikel? Reclame. Kan het wat minder? Ja! Reclame kan wat minder. De Europese Unie heeft dat nu besloten. De nieuwe regels voor televisiereclame gaan in 2009 van start. Er wordt dan minder reclame gemaakt en bovendien moet het duidelijker zijn wanneer iets reclame is. Zit je net lekker televisie te kijken, krijg je alweer zo'n ellenlang reclameblok voor je neus. Best irritant. Sommige reclames zijn leuk, dat vinden jongeren ook. Maar een beetje minder kan ook wel. En daarom zijn in Europa de regels aangescherpt. Pagina 8
Regels Na twintig minuten televisie mag er een reclameboodschap volgen. Als het om een jeugdprogramma gaat, gebeurt dat pas na dertig minuten. De reclame mag dan ook niet meer dan twaalf minuten in beslag nemen. Als het om reclames rond jeugdprogramma's gaat, raadt de EU aan dat tv-maatschappijen zelf regels opstellen voor wat wel en niet door de beugel kan. Daarover wordt veel gediscussieerd door ouders, die zich vaak groen en geel ergeren en het liefst zien dat reclames rond jeugdprogramma's helemaal worden afgeschaft. Reclames voor sigaretten en medicijnen (die op recept verkrijgbaar zijn) mogen sowieso niet. Bron: Kidsweek a. jeugdprogramma's b. minder reclame c. regels voor tv-reclame d. reclame's zijn best irritant 4 van 6 Wat is de hoofdgedachte van dit artikel? Reclame. Kan het wat minder? Ja! Reclame kan wat minder. De Europese Unie heeft dat nu besloten. De nieuwe regels voor televisiereclame gaan in 2009 van start. Er wordt dan minder reclame gemaakt en bovendien moet het duidelijker zijn wanneer iets reclame is. Zit je net lekker televisie te kijken, krijg je alweer zo'n ellenlang reclameblok voor je neus. Best irritant. Sommige reclames zijn leuk, dat vinden jongeren ook. Maar een beetje minder kan ook wel. En daarom zijn in Europa de regels aangescherpt. Regels Na twintig minuten televisie mag er een reclameboodschap volgen. Als het om een jeugdprogramma gaat, gebeurt dat pas na dertig minuten. De reclame mag dan ook niet meer dan twaalf minuten in beslag nemen. Als het om reclames rond jeugdprogramma's gaat, raadt de EU aan dat tv-maatschappijen zelf regels opstellen voor wat wel en niet door de beugel kan. Daarover wordt veel gediscussieerd door ouders, die zich vaak groen en geel ergeren en het liefst zien dat reclames rond jeugdprogramma's helemaal worden afgeschaft. Reclames voor sigaretten en medicijnen (die op recept verkrijgbaar zijn) mogen sowieso niet. Bron: Kidsweek Pagina 9
a. Na 20 minuten mag er een reclameboodschap komen. b. Sommige reclames zijn leuk; dat vinden jongeren ook. c. Minder reclames rond jeugdprogramma's. d. Er komen strengere regels voor tv-reclame. 5 van 6 Wat is het onderwerp van dit artikel? Brenger van goed nieuws Bommen en granaten, overstromingen en aardbevingen, moord en doodslag. De wereld is een chaos. Zinfo.nl vindt dat er veel te weinig aandacht is voor wat er juist positief is in de wereld. Voor één dag sloegen ze er ook de kranten op na: hoe positief zijn die? Tien kranten werden een dag lang uitgeplozen door de mensen van Zinfo. Ze waren benieuwd hoe de verhouding tussen goed en slecht nieuws was. Goed Nieuws Index Er is gekeken naar goed, slecht en neutraal nieuws. Alleen binnen- en buitenlands nieuws werd bekeken, sport en economie werden buiten beschouwing gelaten. Robert Zoon van Zinfo vertelt op de site: 'Gek genoeg wordt er bij sport en economie veel vaker goed nieuws gepubliceerd.' De uitkomst van de peiling wordt de 'Goed Nieuws Index' (GNI) genoemd. Deze eerste keer kwam de gratis krant Dag als beste uit de bus. De Volkskrant eindigde op de laatste plaats. Meer goed nieuws Uit eerder onderzoek van Robert Zoon bleek dat 83 procent van de Nederlanders behoefte heeft aan meer positief nieuws. Met de GNI wil Zinfo nu vaker verschillende media gaan peilen op het brengen van goed nieuws. Bron: Kidsweek a. Zinfo.nl b. Goed Nieuws Index c. goed nieuws d. kranten 6 van 6 Wat is de hoofdgedachte van dit artikel? Brenger van goed nieuws Bommen en granaten, overstromingen en aardbevingen, moord en doodslag. De wereld is een chaos. Zinfo.nl vindt dat er veel te weinig aandacht is voor wat er juist positief is in de wereld. Voor één Pagina 10
dag sloegen ze er ook de kranten op na: hoe positief zijn die? Tien kranten werden een dag lang uitgeplozen door de mensen van Zinfo. Ze waren benieuwd hoe de verhouding tussen goed en slecht nieuws was. Goed Nieuws Index Er is gekeken naar goed, slecht en neutraal nieuws. Alleen binnen- en buitenlands nieuws werd bekeken, sport en economie werden buiten beschouwing gelaten. Robert Zoon van Zinfo vertelt op de site: 'Gek genoeg wordt er bij sport en economie veel vaker goed nieuws gepubliceerd.' De uitkomst van de peiling wordt de 'Goed Nieuws Index' (GNI) genoemd. Deze eerste keer kwam de gratis krant Dag als beste uit de bus. De Volkskrant eindigde op de laatste plaats. Meer goed nieuws Uit eerder onderzoek van Robert Zoon bleek dat 83 procent van de Nederlanders behoefte heeft aan meer positief nieuws. Met de GNI wil Zinfo nu vaker verschillende media gaan peilen op het brengen van goed nieuws. Bron: Kidsweek a. De wereld is een chaos. b. Tien kranten zijn uitgeplozen op goed nieuws. c. Gratis krant Dag is de beste krant. d. Nederlanders willen alleen positief nieuws. Succes! Verderkijker Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Pagina 11
Voor het onderdeel Hoofdgedachte zijn de volgende items geselecteerd. www.taalboom.nl Uitleg in een video. www.leestrainer.nl Oefeningen In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk. Pagina 12
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 31 oktober 2016 om 14:16 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; Leerinhoud en Nederlands; Begrippenlijst en taalverzorging; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 13