Grammatica - Bijwoord HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Grammatica - Bijwoord Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Extra - Oefen Verderkijker Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Grammatica - Bijwoord Vooraf Leerdoelen Aan het eind van de les: Kun je bijwoorden in een zin herkennen en benoemen. Begrijp je het verschil tussen een bijwoord en bijvoeglijk naamwoord. Weet je dat er in één zin meer bijwoorden kunnen staan. Weet je dat een bijwoord extra informatie kan geven over een werkwoord. Eindproduct: Aan het eind van de les ga je een memoryspel maken met bijwoorden. Hierbij laat je zien dat je de verschillen tussen bijwoorden, werkwoorden en bijvoeglijke naamwoorden goed begrijpt. Beoordeling Het memoryspel wordt beoordeeld door je docent. Er wordt gelet op correctheid, netheid en originaliteit. Werkwijze Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen Maak de oefening over Het bijwoord. Stap 2 Alleen Bestudeer het Kennisbankitem 'Het bijwoord'. Stap 3 Alleen + samen Soms hoort een bijwoord bij een werkwoord. Stap 4 Alleen + samen Bekijk hoe het bijwoord gebruikt kan worden. Stap 5 Alleen + samen Soms hoort een bijwoord bij een ander bijwoord. Stap 6 Alleen + samen Ga een memoryspel maken met bijwoorden. Benodigdheden Pen, papier, schaar, kleurpotloden,... voor de eindopdracht. Tijd Pagina 2

4 Ongeveer twee lesuren. Stap 1 We gaan eerst even je geheugen opfrissen! Kun je de diverse woordsoorten nog herkennen? Maak deze oefening en kijk hoeveel je nog weet. Bijwoord kn.nu/xpajz 1 van 20 de 2 van 20 Noordzee Pagina 3

5 3 van 20 land 4 van 20 slaapt 5 van 20 mooie 6 van 20 onbekend 7 van 20 meisje Pagina 4

6 8 van 20 kleuren 9 van 20 zeven 10 van 20 het 11 van 20 jongen Pagina 5

7 12 van 20 toffe 13 van 20 werkt 14 van 20 prachtig 15 van 20 een 16 van 20 België Pagina 6

8 17 van 20 nooit 18 van 20 deze 19 van 20 landt 20 van 20 naar Pagina 7

9 Stap 2 Merk je dat een deel is weggezakt? Kijk dan nog even naar de volgende onderdelen uit de Kennisbank Nederlands: KB: Grammatica: Zelfstandig naamwoord KB: Grammatica: Werkwoord KB: Grammatica: Bijvoeglijk naamwoord Bestudeer nu uit de Kennisbank Nederlands het volgende onderwerp. KB: Grammatica: Bijwoord Maak nu de volgende oefeningen. Bijwoord - 1 kn.nu/yts6g 1 van 4 Welk bijwoorden ontbreken? Kies uit: goed, hard, snel, erg, wanneer en hoe. De spits sprintte naar het doel. Het ei was te gekookt. De oefening van Peter was gelukt. Jessy klom in een hoge boom. Pagina 8

10 is Calvin jarig? gaat Jan naar school? 2 van 4 Weet jij welk bijwoorden ontbreken? Kies uit: plotseling, hoe, helaas, niet, waar en mooi. zie ik je? Ik hou van je. Het is te koud vandaag. maak je appeltaart? Hij speelt piano. bewoog hij. 3 van 4 Weet jij welke bijwoorden ontbreken? Kies uit: net, bijna, daar, toch, vaak en nergens Hij is aangekomen. Ik ga heen. Het ging mis. Ik reis naar België. Wat een verrassing. Hij is gekomen. Wat is gebeurd? 4 van 4 Weet jij welke bijwoorden ontbreken? Kies uit: waarom, vandaag, snel, graag, tamelijk en bijzonder Dat vind ik echt een mooie tekening. heeft hij de hond niet uitgelaten? Pagina 9

11 Dat is een groot beeldscherm voor zo n kleine kamer. Ik kook. Deze auto roest. Ik wil een ticket van u. Bijwoord - 2 kn.nu/p9yno 1 van 14 Gisteren zagen we op de televisie een mooie reportage. a. mooie b. op c. Gisteren 2 van 14 Plotseling was het mistig geworden. a. was b. Plotseling c. het 3 van 14 Ga je mee vanavond? a. vanavond b. je c. mee 4 van 14 Pagina 10

12 Je mag hier op de rijbaan lopen. a. op b. hier c. rijbaan 5 van 14 Het begon plotseling te stormen. a. plotseling b. Het c. stormen 6 van 14 Vandaag krijgen we ijs en vruchten toe. a. en b. we c. Vandaag 7 van 14 De wedstrijd ging niet door. a. door b. De c. niet 8 van 14 Wegens de staking kon hij niet op tijd zijn. a. niet b. Wegens c. op 9 van 14 Pagina 11

13 Hij komt morgen op bezoek. a. morgen b. Hij c. op 10 van 14 Gisteren zouden we gaan zeilen. a. zeilen b. we c. Gisteren 11 van 14 Ik heb de wedstrijd niet gezien. a. wedstrijd b. Ik c. niet 12 van 14 Ajax wint ook deze wedstrijd. a. Ajax b. ook c. wedstrijd 13 van 14 Waar heb je hem nou gelaten? a. nou b. Waar c. hem 14 van 14 Pagina 12

14 Ik kan dat wel begrijpen. a. Ik b. wel c. begrijpen Stap 3 Soms hoort een bijwoord bij een werkwoord. Voorbeeld: De fietser rijdt hard. In dit voorbeeld is hard een bijwoord dat hoort bij het werkwoord rijden. Nog een voorbeeld: Hij schrijft veel op het bord. In dit voorbeeld is veel een bijwoord dat hoort bij het werkwoord schrijven. Maak zelf nog drie zinnen waarin een bijwoord zit dat hoort bij een werkwoord. Bespreek je voorbeelden met een klasgenoot. Stap 4 Pagina 13

15 Sommige woorden kun als bijvoeglijk naamwoorden én als bijwoord bij een bijvoeglijk naamwoord worden gebruikt. Voorbeeld: Zij is een bijzondere vrouw. Zij is een bijzonder aardige vrouw. In de eerste zijn is bijzondere een bijvoeglijk naamwoord. In de tweede zin is bijzonder een bijwoord, dat hoort bij het bijvoeglijk naamwoord aardig. Nog een voorbeeld: Het was een verschrikkelijke schreeuw. verschrikkelijke = bijv. nw. Het was een verschrikkelijk harde schreeuw. verschrikkelijk = bijwoord. Maak zelf nog drie keer twee zinnen waarin een woord eerst als bijvoeglijk naamwoord en dan als bijwoord bij een bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt. Bespreek je voorbeelden met een klasgenoot. Stap 5 Soms hoort een bijwoord bij een ander bijwoord. Voorbeeld: Pagina 14

16 De test is bijzonder slecht gemaakt. In dit voorbeeld zijn bijzonder en slecht bijwoorden. Het bijwoord slecht hoort bij het werkwoord maken. Het bijwoord bijzonder hoort bij het bijwoord slecht. Nog een voorbeeld: Hij speelt erg mooi gitaar. Het bijwoord mooi verwijst naar het werkwoord spelen. Het bijwoord erg hoort bij het bijwoord mooi. Maak zelf nog drie zinnen met twee bijwoorden. Eén van de bijwoorden moet verwijzen naar het andere bijwoord. Bespreek je voorbeelden met een klasgenoot. Stap 6 Je gaat nu de eindopdracht maken samen met een klasgenoot. De bedoeling is dat jullie een memoryspel maken met bijwoorden. Voor een voorbeeld, kijk op memoryspelen.nl. Jullie gaan een memoryspel maken met minimaal 8 combinaties (= 16 kaartjes). Maak combinaties: Van bijwoorden die iets zeggen over een werkwoord. Van bijwoorden die iets zeggen over een bijvoeglijk naamwoord. Van bijwoorden die iets zeggen over een ander bijwoord. Als je klaar bent, speel je het spel natuurlijk een keer. Laat het spel ook door twee andere klasgenoten spelen. Vraag om commentaar. Jullie spelen het spel van jullie klasgenoten. Geef op een goede manier feedback. Pas het spel eventueel nog iets aan en laat het dan beoordelen door jullie docent. Extra - Oefen Pagina 15

17 Het bijwoord-dobbelspel Tijd voor een spelletje! Maak samen met een klasgenoot een lijst van bijwoorden. Zorg voor een mix van vier soorten bijwoorden: Tijd - Plaats - Vraagwoorden - Andere bijwoorden Om bijwoorden te vinden, kun je de voorbeelden uit de voorgaande stappen gebruiken of op internet zoeken naar lijsten met bijwoorden. Er zijn er genoeg! Als je de woorden gevonden hebt, volg je de instructie hieronder voor het dobbelspel. Succes! Dobbelspel bijwoorden Heb je een lijst met 30 bijwoorden? Verdeel die in vijf kolommen van zes. Heb je een dobbelsteen? Dan kan het spel beginnen. Nummer één gooit voor een woord uit de eerste rij. Noteer het. Nummer twee gooit voor een woord uit de tweede rij. Noteren. Enzovoort tot je vijf woorden hebt. Nu is nummer twee aan de beurt om met al deze woorden een goede zin te maken. Nummer één noteert de tijd die hij daarvoor nodig heeft. Daarna begint nummer twee met gooien. Nummer één moet nu een zin maken en nummer twee noteert de tijd. Ga door tot elke speler vijf zinnen heeft gemaakt. Tel de tijden van elke deelnemer op. Wie heeft de minste tijd nodig gehad voor zijn zinnen? LET OP: laat de zinnen tenslotte beoordelen door je docent. Een fout levert tien strafseconden op! Verderkijker Pagina 16

18 Bijwoord - Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Voor het onderdeel Bijwoord zijn de volgende items geselecteerd. Uitleg van een docent in een video. Oefeningen Oefeningen - 2 wp.digischool.nl Uitleg alle woordsoorten. In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk. Pagina 17

19 Over dit lesmateriaal Colofon Auteurs VO-content Laatst gewijzigd 19 August 2016 om 14:04 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Nederlands; Begrippenlijst en taalverzorging; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 18