Grammatica - Lidwoord HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Grammatica - Lidwoord Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Extra: Oefen - vwo Verderkijker Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Grammatica - Lidwoord Vooraf In deze grammaticaopdracht staat het lidwoord centraal. Leerdoelen Aan het eind van deze les: Kun je lidwoorden herkennen. Kun je uitleggen hoe lidwoorden samenhangen met zelfstandige naamwoorden. Eindproduct Je doet verslag van een onderzoek naar het aantal keer dat het lidwoord gemiddeld voorkomt in een willekeurige tekst. De omvang van het verslag is niet groter dan een half A4-tje. Beoordeling Je verslag laat je beoordelen door je docent. Je docent beoordeelt het verslag op: Werkwijze Activiteiten De inhoud: gaat het verslag over het aantal keer dat het lidwoord in een tekst voorkomt? De omvang: is het verslag niet groter dan een half A4-tje? De vorm: is het verslag netjes vormgegeven? Taalfouten: bevat je verslag niet te veel taalfouten? Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen + samen Bestudeer het Kennisbankitem 'Het lidwoord'. Stap 2 Alleen De kerstbal of het kerstbal? Stap 3 Alleen Tel het aantal lidwoorden in de tekst. Stap 4 Alleen Tel het aantal lidwoorden in de tekst. Pagina 2

4 Stap 5 Alleen Schrijf een kort verslag over het onderzoekje dat je gedaan hebt. Benodigdheden Geen extra benodigdheden. Tijd Voor deze opdracht heb je twee lesuren nodig. Stap 1 Een lidwoord zie je bijna nooit zonder een zelfstandig naamwoord. KB: Grammatica: Het zelfstandig naamwoord Bestudeer nu uit de Kennisbank Nederlands het volgende onderwerp: KB: Grammatica: Het lidwoord Maak daarna de volgende oefening. Zoek het lidwoord kn.nu/u79mc 1 van 12 De jongen loopt naar huis. Pagina 3

5 a. jongen b. naar c. loopt d. De 2 van 12 Ik wil graag een nieuwe fiets. a. een b. fiets c. wil d. Ik 3 van 12 Het schrift is helemaal vol geschreven. a. Het b. vol c. is d. schrift 4 van 12 Ik ga naar de film. a. de b. naar c. film d. Ik 5 van 12 Het is mooi weer. a. weer b. is c. Het d. mooi 6 van 12 Voetbal is een leuke sport. Pagina 4

6 a. is b. sport c. een d. leuke 7 van 12 Klik steeds op de lidwoorden. a. Klik b. steeds c. op d. de 8 van 12 Snoep verstandig, eet een appel. a. een b. appel c. Snoep d. eet 9 van 12 Op de computer staan geen spelletjes. a. geen b. staan c. Op d. de 10 van 12 Jeremy is 'n leuke jongen. a. Jeremy b. leuke c. 'n d. is 11 van 12 Paddestoelen vind je in 't bos. Pagina 5

7 a. je b. in c. 't d. vind 12 van 12 Geef die jongen 'n snoepje. a. die b. jongen c. 'n d. Geef Een lidwoord zie je bijna altijd in combinatie met een zelfstandig naamwoord. Weet jij welk lidwoord bij welk zelfstandig naamwoord hoort? Even checken! Doe de oefening. Welk lidwoord? kn.nu/my3fr 1 van 15 a. de jongetje b. het jongetje 2 van 15 a. de avontuur b. het avontuur 3 van 15 Pagina 6

8 a. het paard b. de paard 4 van 15 a. de bus b. het bus 5 van 15 a. de vork b. het vork 6 van 15 a. het reisje b. de reisje 7 van 15 a. de uur b. het uur 8 van 15 a. de lunch b. het lunch 9 van 15 a. de school b. het school Pagina 7

9 10 van 15 a. het markt b. de markt 11 van 15 a. de tafelkleed b. het tafelkleed 12 van 15 a. de raamkozijn b. het raamkozijn 13 van 15 a. het ontbijt b. de ontbijt 14 van 15 a. de rekenmachine b. het rekenmachine 15 van 15 a. het computerprogramma b. de computerprogramma Stap 2 Pagina 8

10 De kerstbal of het kerstbal Is het de kerstbal of is het het kerstbal? Er zijn zelfstandig naamwoorden die je zowel met het lidwoord het als met het lidwoord de kunt combineren. De zelfstandig naamwoorden betekenen dan wel iets anders. De kerstbal hangt in de kerstboom. Het kerstbal is het (school)feest met kerst. Zoek nu zelf minstens vier zelfstandig naamwoorden die zowel met het lidwoord de als met het lidwoord het gecombineerd kunnen worden. Schrijf ze op. Laat je woorden zien aan twee klasgenoten. Hebben zij dezelfde woorden gevonden? Stap 3 Hieronder zie je een tekst van precies 100 woorden. Tel het aantal lidwoorden in de tekst. Hoeveel procent van de woorden in deze tekst is een lidwoord? Een lidwoord is een woord dat geplaatst kan worden voor zelfstandige naamwoorden en voor bezittelijke voornaamwoorden. Het lidwoord heeft als voornaamste functie om de bepaaldheid ervan aan te duiden. Daarnaast kan een lidwoord ook andere informatie over het naamwoord verschaffen, in het Nederlands bijvoorbeeld over het woordgeslacht ervan (mannelijk, vrouwelijk of onzijdig). Het Nederlands kent twee bepaalde lidwoorden: de (mannelijk of vrouwelijk) en het (onzijdig). Het wordt enkel gebruikt vóór een enkelvoudig onzijdig woord. Om een meervoud aan te duiden wordt altijd de gebruikt. Verkleinwoorden zijn in het Nederlands altijd onzijdig en worden in het enkelvoud dus met Pagina 9

11 "het" aangeduid. Wat denk je? Bevat deze tekst meer of minder lidwoorden dan een willekeurige tekst? Stap 4 Ga op internet naar een willekeurige website. Selecteer op de website een tekst van ongeveer 100 woorden. Plak de tekst in Word. In Word kun je zien uit hoeveel woorden de tekst bestaat. Is de tekst langer dan 100 woorden, haal dan aan het eind een aantal woorden weg. Tel nu het aantal lidwoorden in de tekst. Hoeveel procent van de woorden in jouw tekst zijn lidwoorden? Verschilt het percentage veel van het percentage dat je in stap 4 hebt gevonden? Vraag aan een aantal klasgenoten welke percentages zij gevonden hebben. Durf je antwoord te geven op de vraag: "Hoeveel procent van de woorden in een tekst is een lidwoord?" Stap 5 Schrijf nu een kort verslag over het onderzoekje dat je gedaan hebt. Pagina 10

12 Het verslag krijgt als titel: 'Het aantal lidwoorden in een tekst'. Schrijf in het verslag: Wat je onderzocht hebt. Hoe je te werk bent gegaan. Wat je conclusie is. Je verslag mag niet groter zijn dan een half A4-tje. Onder de knop 'Vooraf' kun je vinden hoe je docent het verslag gaat beoordelen. Lees de beoordelingscriteria nog een door. En pas je verslag eventueel nog wat aan. Tevreden? Laat je verslag beoordelen door je docent. Extra: Oefen - vwo Het lidwoord - extra oefening Woorden hebben een geslacht In het Duits en Frans kunnen lidwoorden mannelijk of vrouwelijk zijn: la fleur, der Hund. Ook Nederlandse lidwoorden zijn eigenlijk mannelijk of vrouwelijk, maar daar merk je vaak niets meer van. Soms kom je het geslacht toch nog tegen in zinnen als: De regering heeft haar plannen bekendgemaakt. Aan het woordje haar kun je zien dat regering een vrouwelijk woord is. Bij onzijdige (het-) woorden gebruik je ook 'zijn': het bedrijf met zijn medewerkers. In het woordenboek kun je soms nog vinden of een woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig (het) is. Maar als je iets meer hebt gelezen over dit onderwerp, kun je ook zonder woordenboek snel zien of een woord vrouwelijk is. Bestudeer daarvoor deze website: In de meeste gevallen wordt uit de zin vanzelf wel duidelijk of het om een mannetje of een vrouwtje gaat. De regels die vroeger golden, zijn in de meeste gevallen allang losgelaten. In het Groene Boekje vind je het geslacht alleen aangegeven wanneer dit nog van belang kan zijn, dus als het vrouwelijk is zie je (v). In alle andere gevallen kun je het als 'mannelijk' behandelen. Toch nog even proberen? Pagina 11

13 Toets kn.nu/gbo0x Grammatica - lidwoord Vul de juiste bezittelijke naamwoorden in in de volgende zinnen: 1. De minister-president heeft tijdens wekelijkse gesprek met het journaal meer informatie gegeven over het regeringsbeleid. 2. Angela Merkel, de Duitse bondskanselier, bracht met naaste medewerkers een bezoek aan Parijs. 3. De politie heeft organisatie aangepast. 4. De echtgenoot van de verongelukte stewardess sprak dank uit aan het reddingspersoneel. 5. De liefde heeft zo eigen redenen. 6. Elke familie heeft geheimen. 7. Onze school heeft website opnieuw laten ontwerpen. 8. Ook de natuur kent zo afwijkende gevallen. 9. Ons genootschap heeft veel van leden verloren aan een concurrerende organisatie. 10. De bibliotheek verraste trouwe lezers met een gratis boek. 11. Ik las een website over de ziekte bronchitis en verschijnselen. 12. Elke wandeling in deze gids heeft eigen speciale uitzichtpunten Verderkijker Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Pagina 12

14 Voor het onderdeel Lidwoord zijn de volgende items geselecteerd. Uitleg Uitleg lidwoorden in video. Oefening met lidwoorden Oefening met lidwoorden Uitleg alle woordsoorten. In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk. Pagina 13

15 Over dit lesmateriaal Colofon Auteurs VO-content Laatst gewijzigd 19 August 2016 om 14:08 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Nederlands; Begrippenlijst en taalverzorging; Opzoeken; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 14