Lezen - Doel formuleren vmbo-kgt12

Transcriptie

1 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 01 november 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Lezen - Doel formuleren Vooraf Extra: Doel formuleren Verderkijker Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Lezen - Doel formuleren Vooraf In deze opdracht behandelen we het doel van een tekst of verhaal formuleren. Leerdoelen: Je kunt de vier tekstdoelen noemen en omschrijven waarvoor ze bedoeld zijn. Je kunt per tekstdoel minimaal drie tekstsoorten noemen. Je kunt aangeven welk tekstdoel het beste past bij een verhalende tekst. Je kunt aangeven welk tekstdoel het beste past bij een zakelijke tekst. Je kunt na het lezen van een tekst aangeven wat het tekstdoel van de tekst is. Eindproduct Aan het einde van dit thema ga je samen met een klasgenoot op internet op zoek naar: Een filmpje dat als doel heeft informeren. Een filmpje dat als doel heeft tot handelen aansporen. Een tekst die als tekstdoel heeft amuseren. Beoordeling De twee filmpjes en de tekst laten jullie beoordelen door jullie docent. Bij de beoordeling let jullie docent op: De inhoud: is het duidelijk welk (tekst)doel bij het filmpje/de tekst hoort? De originaliteit: zijn de filmpjes/teksten leuk om te zien/te lezen? Activiteiten Groepsgrootte Activiteit Alleen + samen Alleen + samen Alleen Alleen + samen Alleen + samen Bestudeer het Kennisbankitem 'Tekstdoel en tekstsoort' en maak de oefening. Lees en beantwoord de vragen. Met wat voor doel wordt een videoclip vaak gemaakt? Lees en beantwoord de vragen. Ga opzoek naar filmpjes die met verschillende doelen gemaakt zijn. Pagina 2

4 Benodigdheden Geen extra benodigdheden. Tijd Voor de opdrachten heb je drie lesuren nodig. 1 Tekstdoel en tekstsoort Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands het volgende onderwerp: KB: Lezen: Tekstdoel en tekstsoort Maak nu de volgende oefening. Verhalende en zakelijke teksten Verhalende teksten hebben vaak een ander doel dan zakelijke teksten. 1. Welk tekstdoel past, volgens jou, het best bij een verhalende tekst? Kies uit: amuseren, informeren, overtuigen of tot handelen aanzetten. 2. Welke tekstdoelen passen het best bij zakelijke teksten? Kies weer uit: amuseren, informeren, overtuigen of tot handelen aanzetten. Vergelijk je antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Hebben jullie dezelfde antwoorden? Bespreek eventuele verschillen. Tekstdoel maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ van 10 Wat is het tekstdoel van een strip? 2 van 10 Wat is het tekstdoel van een ingezonden brief? 3 van 10 Wat is het tekstdoel van een gebruiksaanwijzing? Pagina 3

5 4 van 10 Wat is het tekstdoel van een reclamefolder? 5 van 10 Wat is het tekstdoel van een cartoon? 6 van 10 Wat is het tekstdoel van een instructie? 7 van 10 Wat is het tekstdoel van een studieboek? 8 van 10 Wat is het tekstdoel van een uitnodiging? 9 van 10 Wat is het tekstdoel van een nieuwsbericht? Pagina 4

6 10 van 10 Wat is het tekstdoel van een affiche? 2 Orkanen Lees de volgende tekst: Door de felle zon in de zomer wordt het zeewater warm. Het warme water verdampt en stijgt op. Zo ontstaan gigantische regenwolken. Omdat de aarde ronddraait gaan de wolken ook ronddraaien. Hierdoor ontstaat een keiharde wind en dat is een orkaan. Beantwoord de volgende vragen: 1. Wat is het tekstdoel van de bovenstaande tekst over het ontstaan van orkanen? a. Informeren b. Overtuigen c. Tot handelen aanzetten/activeren 2. Wat is je leesdoel, als je een informatieve tekst leest? a. Iemands mening te weten komen. b. Leren hoe je iets moet doen. c. Iets te weten komen. 3. Wat is je leeshouding, als je een informatieve tekst leest? a. Kritisch lezen: ben je het met de schrijver eens? b. Nauwkeurig lezen, stap voor stap instructies uitvoeren. c. Aandachtig lezen: kijken of je het begrijpt. 4. Welke vraag past het best als titel boven bovenstaande tekst? a. Onstaan regenwolken door de felle zon? b. Hoe komt het dat de aarde ronddraait? c. Hoe ontstaan orkanen? 5. Welke van de drie volgende titels is, denk jij, ook een titel van een informatieve tekst. a. Hoe plak ik mijn lekke fietsband? b. Wat zijn Dodo's? c. Waarom ik voor de aanleg van de rondweg ben! Pagina 5

7 Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. 3 Clips Net als een auteur van een tekst heeft de maker van een videoclip vaak een bepaald doel met zijn clip. 1. Bekijk (een deel van) de volgende drie videofragmenten. 2. Geef per videofragment aan wat het doel van het videofragment is. Kies uit: b. amuseren c. tot handelen aanzetten d. overtuigen 4 Hoe overleef je... Lees de tekst en beantwoord vervolgens de vragen. Hoe overleef je een vliegtuigongeluk? Wie in een vliegtuig neerstort, heeft weinig kans het na te vertellen. Toch komt het voor, dat mensen als door een wonder gered worden, zelfs als alle andere passagiers omkomen. Op kerstavond 1971 steeg een passagiersvliegtuig op van Jorge Chavez International Airport in Lima op weg naar Peru. Toen het vliegtuig op voet vloog en een half uur onderweg was, werd het getroffen door onweer. Het toestel begon te duiken en door de geweldige luchtdruk brak een vleugel af. Het vliegtuig stortte neer in een onherbergzaam oerwoud. De 17-jarige Duitse Juliane Koepcke was de enige die overleefde. Zij zocht zonder resultaat naar haar moeder en begon daarna hulp te zoeken. Negen dagen zwierf ze door het Amazonegebied. Tot haar grote geluk vond ze een kano en een tent, die aan houthakkers bleken toe te behoren. Die namen haar mee naar hun basis, vanwaar ze naar een ziekenhuis kon worden gevlogen. Vaak overleven juist kinderen of cabinepersoneel, al begrijpt niemand precies waarom. Wat wel te begrijpen is: vaak zitten de overlevers achterin het toestel. Als het vliegtuig de grond raakt met de neus, zijn de overlevingskansen achterin groter omdat de klap voorin is opgevangen. Ook vluchtrecorders worden om deze reden juist in de staart van het toestel bevestigd. Beantwoord de volgende vragen. 1. Wat is het doel van de tekst? b. amuseren c. overtuigen Pagina 6

8 2. Waarvan probeert de schrijver ons te overtuigen? a. Dat alleen cabinepersoneel veilig vliegt. b. Dat de kans op overleven bij een crash groter is als je achterin het vliegtuig zit. c. Dat alleen kinderen veilig kunnen vliegen. Vergelijk ook nu je antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. 5 Eindopdracht Tijd voor de eindopdracht. Ga samen met een klasgenoot op internet op zoek naar: Een filmpje dat als doel heeft informeren. Een filmpje dat als doel heeft tot handelen aansporen. Een tekst die als tekstdoel heeft amuseren. Als jullie twee filmpjes en een tekst gevonden hebben, laten jullie ze beoordelen door jullie docent. Bij de beoordeling let jullie docent op: de inhoud: is het duidelijk welk (tekst)doel bij het filmpje/de tekst hoort? de originaliteit: zijn de filmpjes/teksten leuk om te zien/te lezen? Succes! Extra: Doel formuleren Lezen: Doel formuleren Hier vind je een extra oefening over het doel van formuleren. Opdracht voor twee leerlingen: Stel je voor... je moet voor een huis-aan-huisblad een pagina vullen over het onderwerp: HUISDIER WEGGELOPEN! Jullie gaan vier korte teksten maken. Dit zijn: 1. Tekst 1: een informatieve tekst over dit onderwerp. 2. Tekst 2: een amuserende tekst over dit onderwerp. 3. Tekst 3: een overtuigende tekst over dit onderwerp. 4. Tekst 4: een activerende tekst over dit onderwerp. Zijn de teksten klaar? Bekijk dan de volgende opdracht: a. Maak met deze vier teksten een leuke pagina voor het huis-aan-huisblad. b. Zorg dat deze pagina er ook echt uitziet als een krantenpagina. Bedenk dus een naam voor het blad, zoek of maak er foto's bij enzovoort... gebruik je fantasie! c. Maak er een poster van die je kunt ophangen in de klas. Verderkijker Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Voor het onderdeel Doel formuleren zijn de volgende items geselecteerd. Pagina 7

9 Uitleg in een video. Oefeningen In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk. Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 01 november 2017 om 14:28 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau Leerinhoud en doelen Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad Studiebelasting Trefwoorden VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; Nederlands; Begrippenlijst en taalverzorging; leerling/student gemiddeld 3 uur en 0 minuten leerlijn, rearrangeerbare Pagina 9